Tíminn - 27.06.1962, Qupperneq 2

jakka, ef hann ekur eitthvað út
í Mercedes-bíl sínum. Sá jakki
var keyptur fyrir ellefu árum.
En einu hefur hann þó breytt.
Hann gengur ekki lengur með
derhúfu. Hann hefur sett upp
prjónahúfu í staðinn.
Tíu ára söngmennska hefur
fært með sér bæði peninga og
vandamál. Peningarnir eru allir
roknir út í veður og vind, og
vandamál Snoddasar fara sömu
leið. f sumar vinnur hann sér
inn 75 þús. sænskar kr. fyrir
söng. Dugar það til að gera upp
við skattayfirvöldin? Ekki segir
Snoddas, því að það bætast allt-
af nýir skattar við. Enda sér
hann enga ástæðu til að keppa
eftir að verða skuldlaus. Það
gengur allt vel eins og það er,
finnst honum. Hann er fjölskyldu
maður, á þrjú börn, býr á sama
stað og áður og er umsjónarmað-
ur íþróttavallarins, leigir sumar-
bústað við fiskivatn, og á veturna
leikur hann ísknattleik.
Snoddas breytist ekki. Hann
hefur lifað rokkið, og hann skipt
Snoddas er dýravinur, jafnvel þótt það kosti stundum rifið andlit. Einu
slnnl átti hann geit, sem gat hjólað.
ir sér ekki af tvistinu. Hann
syngur sömu lögin og hann söng
1952, og enn er það „haderia",
sem slær bezt. Og enn stendur
hann hokinn og álkulegur fyrir
framan hljóðnemann og viðhefur
sömu kæki.
Hann gerir eins og honum býr
í bijósti. Fyrir nokkrum árum
tók hann þátt í úrslitaleik í ís-
knattleik og líkaði ekki sumir
úrskurðir dómarans, og þá vék
hann sér að þeim fanti í leiks-
lok og rak honum einn á hann.
Að vísu var hann fyrir bragðið
sviptur keppnisleyfi í nokkra
mánuði, en það komu nýir vet-
ur og Snoddas fékk keppnisleyf-
ið aftur og hélt íþróttinni áfram
eins og ekkert hefði í skorizt.
Þannig hefur Snoddas alltaf
verið. Hann veiðir, þar sem hann
kemst í fisk, jafnvel þótt það
sé við aflstöðvastíflur, þar sem
veiðar eru bannaðar. Eigi hann
stefnumót, og sé ekki upplagður
til að fara á hann til að koma
fjórum dögum of seint. Þegar
hann vann í verksmiðju í gamla
daga, gerði hann verkstjórana
oft gráhærða, því að þegar hann
át.ti að standa við vélina sat hann
stundum á árbakkanum og beið
eftir því, að það biti á.
Snoddas syrgir ekki frægðar-
dagana gömlu. Þó er ekki laust
við að yfir honum lifni, þegar
(Framhald á 6. síðu)
skemmtikrafta. Hann heyrði
Snoddas syngja og sá í honum
fjárvon, kom honum á framfæri
og auglýsti hann upp. Enda fór
svo á endanum, að Snoddas hafði
sjálfur minnst af þeim tekjum,
sem þeir félagar rökuðu saman
þau tvö ár, sem samband þeirra
hélzt. Snoddas fékk lítið nema
skattreikningana. Og hann stend
ur enn í því að borga eftirstöðv-
amar af sköttunum frá þeim ár-
um. Kannski er það að einhverju
leyti þess vegna sem Snoddas
heldur alltaf áfram, þótt frægð
hans sé orðin svipur hjá sjón.
Snoddas hefur ekkert breytzt
á þessum tíu árum. Hann var
fiskimaður áður, og hann er fiski
maður enn. Og hann fer ekki
alltaf að lögum og reglum, þeg-
ar fiskur er annars vegar. Hann
hefur fengið sektir fyrir veiði-
þjófnað. Enn er hann sama nátt-
úrubarnið og fyrir frægðina.
Ekkert kemur honum úr jafn-
vægi. Hann býr enn á æskuslóð-
unum í Helsingjalandi, og ger-
ir sig ánægðan með lífið, ef hann
fær tækifæri til að leggja net í
árnar eða sitja á bakkanum með
strVng, drekka kaffi og gá að
fuglum. Hann er jáfn hnöttótt-
ur og rjóður í kinnum og áður.
og enn getur fokið í hann svo um
munar, ef því er að skipta.
Honum er illa við að þurfa að
fara úr peysunni. Þó fer hann í
SATANISVÍNSLÍK!
Þessi mynd er ekki eftir neinn nútíma listamann, ef einhverjum skyldi
detta það f hug. 'Hún er máiuð krlngum aldamótin 1500 og er í hvelf-
ingunni í Præs'tö-kirkju í Danmörku. Þar gegnir hún tvöföldu hlut.'
verkl. Annað cr að hylja loftop, sem þar er á veggnum, og hltt er boð-
skapur myndarinnar. Loftopið er munnur mannsins, en grísinn er ekki
settur þar út i bláinn, Hann er illur andi, sem verið er að fæla á bro'tt. j
Snoddas er enn
fiiiEu fjöri
Þið munið eflaust eftir
Snoddasi? Kannski þið hafið
verið meðal þeirra mörgu,
sem heyrðuð hann og sáuð,
þegar hann kom hingað til
lands hér um árið og. söng
á fjölmörgum stöðum fyrir
fullu húsi? Og eflaust mun-
ið þið eftir því, að til stóð
að taka af honum mynd í
söngstellingum á sviði Þjóð-
leikhússins, en tókst að koma
í veg fyrir það á síðustu
stundu?
Núna er liðinn áratugur síðan
ævintýrið um Snoddas hófst. 26.
janúar 1952 var hann fenginn til
að syngja í skemmtiþætti í
sænska útvarpinu, og þar með
var frægðargangan hafin.
„Haderia“ komst á hvers manns
varir, og Snoddas varð á svip-
stundu átrúnaðargoð fjöldans og
rakaði saman fé. Hann söng
inn á hljómplötur sem seldust í
metupplögum. Ýmsir góðir menn
hristu þó höfuðið yfir þessum
ósköpum, en urðu að' hugga sig
við, að þetta gæti ekki enzt
lengi. Sú spá hefur þó ekki rætzt
nema að sumu leyti. Snoddas
syngur enn og kemur víða fram í
Svíþjóð á hverju sumri og hefur
enn drjúgar tekjur af „haderia",
en sá tími er þó fyrir löngu úti,
að hann ferðist land úr landi og
komi hjörtum ungmeyja úr
skorðum.
Gösta Nordgren hét hann áður
en hann varð frægur, og heitir
reyndar enn, þótt Snoddas sé
þekktara heiti. Og það er ekki
honum sjálfum að þakka (eða
kenna), að hann komst á hvers
manns varir um skeið. Hann
var uppgötvaður. Það gerði Tor-
sten nokkur Adenby, sem er um-
boðsmaður og auglýsandi
.
Fólksfjölgunin og
landsbyggðin
f síðasta tölub'i. Dags á Ak-
ureyri, er getið' ræðu, er Gísli
Guðm'undsson, alþm. hélt á
kjördæmisþinginu á Laugum,
um fólksfjölgunina, fólksflufcn-
ingiana frá landsbygigðiuni til
þéttbýlisiins og þróun byiggð-
ar á fslandi næstu áratugi;
Gísla munu hiafa farizt orð eitt-
hvað á þessa leið:
„Unda.nfarin 20 ár, einmitt
þaiin tímann, sem fólkinu hef-
ur fjölgað mest í landinu, hef-
ur verið I'átlaus straumur fólks
af landsbyggðinni á það litla
svæði við Faxaflóann, sem nú
er farið að kalta Stór-Reykja-
vík. fbúum Stór-Reykjavíkur
hefur fjölgað um helming á ár-
unum 1940—1960, eða fjölgun-
in um 90 þúsundir. Ef sama
þróun lielzt, verða íbúar Stór-
Reykjavíkur aim 180 þúsund
árið 1980 og 360 þús. um
næstu aldamót, eða það ár,
sem þeir verða sextugir, er í
fýrsta sinn á þessu ári öðloið1-
oist kosnimgarrétt. Þjóðin
mundi þ'á með sömu fjölgun
verða 390 þúsUndir, þar af 30
þúsundir aðeíns utan Stór-
Reykjavíkur. Eða m.ö.o. færra
fó>lk á landsbyggðinni en var
eftir Móðuliiarðindin — jafnvel
færri en eftir Stórubólu 1707.“
Móöuharöindi af
manna völdum
Enn fremur hefur Dagnr
þetta eftir Gísda Guðmunds-
sy,ni:
„Þegar efnahagslöggjöfin frá
1960 viar til umræðu á Alþingi,
sagM Karl Kristjánsson, al-
þ'ingisma'ður, frá ummælum
bónda eins úr Þingeyjarsýslu,
sem hafði sagt, að það væri
hart, ef frað ætti fyrir þjóð-
inni að liiggja að búa við
Móðuharðindi af manna völd-
um. Andstæðingar Framsókn-
arflokksiins hafa hneykslazt
mjög af þessum ummælum
norðlenzka bójrdans, og notað
þau til árása á Karl Krístjáns-
son, sem gerði þau kunn.
Hér er þó ekki sviðin jörð
eins o,g í Móðuharðindunum,
segja þeir, enginn fellir á
mönnum eða skepnum eins og
þá. Hér er framleiðSla oig
og fólksfjölgun, og blöðin
b'irta stundum fréttir af fram-
kvæmdum hér og þar á land-
inu, segja þeir, oig það er rétt.
Við getum fiallizt á, að norð-
'lenzki bóndinn hafi kveðið fast
að orði, en þó ekki fasfcar en
gengur Oig gerist þegar deilt
er um stjórnmál hér á landi.
En í þessum orðum bóndans
felst þó meiri og alvarlegri
sannleikur en margan grunar.
Þetta sama er fnamundan, ef
sama þróun helzt, og ef þjóðfé
lagið lætur siig það cngu
skipta, að í landinu í heild, ut-
an Stör-Reykjavíkur, verði,
ekki mainnfellir — en mann-
fækkun, ekki um 12 þúsund
eða 25%, eins og í Móðuliarð-
indunum, heldur um 50 þús-
und eða 60% — niður í 30
þúsundir á 40 árum. Og alveg
sérstaldega er hætta á að
svona fari, ef framliald verður
á því tillitsleysi gagnvart
landsbyggðinni, sem er ein-
kennandi fyrir núverand'i
stjórnarstefnu, sagði raiðu-
maður.“
9
T í MI N N, miðvikudaginn 27. júnf 1962