Tíminn - 14.07.1962, Side 14

1. KAFLI
HAROLD PENNY hallaði sér
aftur á bak í þægilegum garð-
stólnum og varp öndinni léttilega.
Hann vissi sig hafa gilda ástæðu
til as vei'a ánægður, umkringdur
fjölskyldu sinni í fallegum, kyrr-
látum garðinum i Sussex, og auk
þess á góðri leijj með að ná sér til
fulls eftir stóra skurðaðgerð. Gat
nokkur óskað sér annars en láta
hóp af fegurðardísum stjana við
sig á alla enda og kanta. Þegar
miður lá á honum, kallaði hann
þær stundum í gremju dálaglegt
safn af sauðheimskum apaköttum.
Hann uppnefndi þær eins mynd-
uglega og honum var unnt, en á-
rangurinn varð ekki meiri en að
þær hrópuðu upp yfir sig af kæli.
Svo mikil gleði dró úr gremju
hans og friður komst aftur á.
Hann leit ástúðlega á konu sína,
Friede. Hún var grönn og ungleg
þrátt fyrir árin hennar fjörutíu og
fjögur. Honum þótti vænt um að
ekki eitt einasta grátt hár var í
hennar höfði. Nú voru mörg ár
síðan hann sá sig tilneyddan að
játa, að hún var indæl eiginkona
og móðir, en gáfur hafði hún á
við fallegt fiðrildi og líktist þvi að
flestu öðru leyti. Ekki nokkur
skapaður hlutur megnaði að halda
athygli hennar vakandi við neitt
sérstakt lengi í senn. Og sem af-
leiðing af þessu dundaði hún sér
við býsna margt, en lauk aldrei
neinu. Um allt hús lágu eins og
hráviðir hálflokin handavinna,
hálfskrifuð bréf, prjónadót, sem
andartak hafði vakig áhuga henn-
ar, en hafði jafnskjótt dvínað er
eitthvað nýtt kom til sögunnar.
Hún var málgefin og 'Samkjaftaði
aldrei, talaði hugsunarlaust, og
hann hafði fljótlega áttag sig á,
að bezt var ag trúa henni ekki
fyrir neinu. Áður en tíu mínútur
væru liðnar hefðu hún sagt alger-
lega ókunnugum ævisögu þeirra,
týnt til smæstu smáatriði, og hvað
maður hennar og dætur gerðu,
hvers vegna þau gerðu þag og
hvernig.
Friede — sem spurði óteljandi
spurninga, en beið aldrei svars —
hafði þvf aðeins óljóSa hugmynd
um að hann væri eitthvað „í olíu-
stússi". Að vissu marki var það
rétt, en ha-nn útskýrði það aldrei
nánar fyrir henni. Henni fannst
þetta hl.jóma vel, og hana skipti
engu máli hvort um var að ræða
matarolíu eða steinolíu. Hún hirti
sem sagt ekki um, hvernig hann
vann sér inn peninga, hvort það
var á heiðarlegan eða óheiðarleg-
an máta kom ekki málinu við, hún
elskaði hann einlæglega og hann
brosti ástúðlega þegar hún laut
yfir hann og hggræddi púðunum
við bakið. Hún strauk hlýlega um
hönd hans og andvarpaði af gleði
____________________________________I
HiBnranuiiinBnuiumuuuiwii b—b—a
yfir því hve hann leit hraustlegar
út nú orðið.
Hann leit t.il elztu dóttur sinnar.
Hún var lík móðurinni f útliti,
grannvaxin og Ijós yfirlitum, en
það var langt frá því hún væri
heimsk. Harold þótti sú tilhugsun
býsna not’aleg, að hún hafði erft
fegurð og yndisþokka móðurinnar
og gáfur hans — og þag var ekki
slæm blanda. Og það var raunar
til hennar sem hann leitaði með
vandamál sín og leyndarmál varð-
andi starf sitt. Þegar öllu var á
botninn hvolft varð hann að hafa
einhvern, sem hann gæti talað
við, sem gaf gefið honum skyn-
samleg svör og heilar ráðlegging-
arar, og hlustað á hann af vakandi
eftirtekt.. Hann gat óhikað treyst
því, að Elenor myndi leysa af
höndum það mikla verk, sem
hann hafði falið henni, ástæðan til
að hún átti að fara frá Englandi.
Hann heyrði óp og óhljóð og
leit á yngri dæturnar tvær. Jana,
sem var sautján ára, sagði systur
að það kæmi ekki til greina að
lána henni nælonundirkjól.inn á
næsta skóladansleik þá um kvöld-
ið. Vera hrópaði upp af reiði og
sagðis't sjálf ekki eiga éina ein-
ustu spjör af nokkru tagi, af
hverju var Jana svona ægilega
púkaleg? Að lokum varð móðirin
ag skerast í leikinn, og eftir að
hafa hlustað óþolinmóðar á hana,
fóru þær inn til að halda rifrild-
inu áfram þar.
Friede leit á mann sinn og hló
glaðlega.
— Eg má svei mér ekki gleyma
að kaupa undirföt á Veru, sagði
hún — ég átta mig ekki á hvað
hún vex ört. Nú, nú, hvar lét ég
dúkinn minn. Eg lofaði að ljúka
vig þetta og gefa á bazarinn fyrir
tveimur árum, nú hérna kemur
það. En hvar eru skærin? Eg
er viss um ég tók þau með mér
. . . nú ég hef víst gleymt þcim,
það var sannarlega ergilegt.
Dúkurinn var samstundis til
hliðar lagður og þar með gleymd-
ur. Harold leit á hana og brosli.
Við stólinn hennar lágu líka tvær
bækur, grasklippur og hanzkar,
hún hafði nóg vig að vera þótt
hann fi.ytti sig frá um stund. Hann
reis þunglamalega upp, studdist
andartak við stólinn, svo veifaði
hann til Elenor.
— Eg held við ættum að rabba
saman j ró og næði, sagði hann.
Kona hans kímdi. — Um ferð
Elenors býst ég við. Eg vona þú
vitir hvað þú ert að gera Harold,
þegar þú iætur hana ferðast urn
hálfan hnöttinn aleina.
— Jamaica er ekki hinum meg-
in á hnettinum, vina mín.
— Hinum megin við Atlants-
hafið að minnsta kosti, er það
ekki rétt?, sagði Friede. — Það
er reglulega óréttlátt að hún fær
að fara þetta, en ég verð að sitja
heima.
— Þú getur farið í staðinn fyrir
hana, sagði hann vinalega, og hún
leit ásakandi á hann.
— Meinarðu að ég eigi að fara
frá þér?
— Nei, ég býát ekki við að þú
treystir þér til þess sem stendur,
og þar með er málið útkljáð. Og
þú veizt fjarska vel að strax og
ég hef náð mér til fulls, förum vig
í nýja brúðkaupaferð til Rivier-
unnar.
— Og hvað þá með Jönu og
Veru?
Hann brosti til þennar og gekk
frá henni. Hann vissi ag hún var
ekki öfundsjúk. Hún kæmist aldr-
ei alla leié til Jamaica. Friede
hafði aldrei og myndi aldrei ferð-
ast á eigin spýtur. Hún væri búin
ag vera eftir hálfa klukkustund.
Hann varð alltaf að skipuleggja
og framkvæma, ef hann var ekki,
gerðu dætur hans það.
í vinnuherberginu var svalt og
gott að vera. Hann leit alvarlegur
á dóttur sína þegar hann sagði:
— Elenor, ég fékk mjög slæmar
fréttir í morgun. Þú ert tilneydd
að fara til London á morgun.
Þetta mál, sem við höfðum hugs-
að okkur að útkljá með friði og
gætni, er ekki aðeins okkar mál
lcngur. Ríkisstjórnin er komir, í
spilið.
Elenor leit áhuga'SÖm á hann og
hann hélt áfram:
— Auk þess hefur ríkisstjórnin
á Santa Felice fengið fregnir af
því að þú hyggst að fara þessa
ferð.
— En hvernig er það, sagði
hún, undrandi. — Vig höfum ekki
sagt neinum frá því hvert ferð
minni er í raun og veru heitið. —
Ekki einu sinnj mömmu, bætti
hún brosandi við.
Hann hló strákslega.
— Nei, enda stendur hún í
þeirri trú að þú farir til Jamaica.
En þú þurftir að sækja um vega-
bréfsálitun, dóttir góð.
— Ó, ég skil.
— Og þess vegna ertu ekki leng-
ur venjulegur ferðamaður. Þeir
Fyrrí hlssti: Undmhald, eltir
Arthur Bryant Heimildir eru
Æ
:ei
TTTTl
106
visa öllum hugsunum um stríðið
á bug og leita kyrrðar og næðis
hjá fjölskyldu sinni og í faðmi
hinnar frjálsu náttúru. Fáum dög-
um eftir ag forsætisráðherrann
hafði fyrst stungið upp á því, að
hann tæki að sér yfirstjórn „Frels-
ishersin«“, framkvæmdi hann það
sem hann hafði verið að velta fyr-
ir sér nokkurn tíma og brá sér í
fornbókaverzlun, þar sem hann
varði hluta af hinu takmarkaða
skotsilfri sínu til kaupa á ágæt-
um eintökum af fuglabókum
Goulds. „Nú er eftir að vita“,
skrifaði hann þetta kvöld, „hvort
sú spá mín að eintökin muni
hækka f verði, rætist“. „Kaup mín
á „Fuglum" Goulds“", skrifaði
hann síðar, voru mikið áhættu-
fyrirtæki. Það voru fjörutíu og
fimm bindi, sem ég keypti fyrir
£ 1500; en spá mín reyndist rétt
og í lok ársins seldi ég þessar
bækur fyrir helmingi hærra verð.
Jafnframt höfðu þær verið mér
til hinnar mestu ánægju. Þegar
ég leit á hinar aðdáanlegu mynd-
ir Goulds, gat ég gleymt öllu, sem
átti skylt við stríðið." Á sextug-
asta afmælisdaginn sinn, í júlí
þetta ár, gaf amerískur vinur hans,
Stark aðmíráll, honum afmæli'S-
köku með sextíu kertum . . .
Það var ekki aðeins frá persónu
legum vonum sínum og ótta, sem
Brooke reyndi að komast undan
þetta sumar. Þegar hann kom aft-
ur heim til Englands, voru aðeins
firnm vikur til þess dags, sem á-
kveðinn hafði verið til fram-
kvæmda á mestu hernaðaraðgerð-
um styrjaldarsögunnar — aðgerða,
sem hann var fyrst og fremst á-
byrgur fyrir og sem hann hafði
barizt fyrir, fyrst við hjnn stjórn-
málalega húsbónda sinn, því næst
við brezka starfsbræður sína og
loks við Ameríkumenn, en undir
árangri þeirra taldi hann ag úr-
slit stríðsins væru algerlega kom-
in. Þetta voru erfiðar og flóknar
aðgerðir. Til þeirra þurfti að
flytja meira en tvö þúsund skip
með 160.000 manna her 1800 byss-
um, 600 skriðdrekum og 14000 ðrö
um ökutækjum, undir vernd átta
orrustuskipa og tveggja flugvéla-
móðurskipa. Þessi stóra skipalest
varð að fara yfir hafssvæði, þar
sem fullt var af tundurduflum og
kafbátum, öflugum herskipum og
þýzkum og ítölskum flugvélum til
þess að gera árásir á auðar strend-
ur og hernema eyju, sem varin var
af nær helmingi fleiri hermönn-
um, flestum þýzkum. Allt var und-
ir því komið að áætlanirnar væru
sem nákvæmastar og að full yfir-
rág í lofti næðust, ekki aðeins yfir
innrásarströndunum og sjálfri
Sikiley, heldur yfir sundinu, er
skildi hana frá meginlandinu, svo
að ekki yrðu fluttar þýzkar og
ítalskar herdeildir til styrktar
þeim, sem þá þegar voru fyrir á
eyjunni.
í fyrstu hafði undirbúningur
innrásarinnar á Sikiley átt við al-
varlega erfiðleika að stríða, sem
sumpart áttu rót sína ag rekja til
þeirrar staðreyndar, að þeir yfir-
hershöfðingjar, sem mesta ábyrgð
báru á framkvæmd hans — Eisen-
hower, Alexander, Montgomery,
Andrew Cunningham og Tedder
— voru allir önnum kafnir fram í
maí við að yfirvinna þá hálfu
milljón hermanna Möndulveld-
anna, sem enn var staðsett og
yopnfær í Afríku. Fyrstu áætlan-
irnar höfðu vakið napra gagnrýni
hins berorða og hreinskilna raun-
sæismanns, ■ Montgomerys hers-
höfðingja — mannsins, sem undir
yfirstjórn Alexanders átti eftir
að stjórna helmingi brezka ir.n-
rásarliðsins. „Þær brjóta", skrif-
aði hann í einkabréfi til Alan
Brooke — „allar skynsamlegar
striðsreglur og hafa enga mögu-
leika til að bera árangur. Ef eng-
inn stendur gegn þessu vandamál.i
og tekur einbeitta ákvörðun, má
búast við illum og óbætanlegum af
leiðingum." „Ummæli mín um á-
ætlunina" skrifaði hann aftur
seint í apríl, „hafa valdið hinu
mesta uppnámi og mér er það full-
komlega ljóst, að á mig er litið
sem hina óþægilegustu persónu
. . . Þetta getur ekki haldið áfram
svona. Ef við fáum ekki góða á-
ætlun og ákveðna áætlun þegar í
stað, sem við getum allir unnið
sameiginlega og einhuga að, þá
verður engin innrás gerð á Sikiley
í júlí ...”
Eftir fall Túnis, höfðu þessir
erfiðleikar verið leystir. Svo var
stjórnvizku þeirra Eisenhowers
og Alexanders að þakka að tekizt
hafði að samrýma hinar hernaðar-
legu kröfur Montgomerys og ensk-
amerísku flug- og flotaforingj-
anna. Enda þótt Montgomery væri
engan veginn ánægður með hina
endanlegu áætlun, þá fól hún þó
í sér þrjú meginatriði, sem hann
hafði lagt áherzlu á í öllum umræð
um um innrásir á landssvæði, sem
þýzkur her hafði á valdi sínu; að
þær yrðu ag vera gerðar af vel-
sameinuðum og samstæðum her, á
strendur þar sem nægar orru&tu-
flugvélar, annaðhvort staðsettar í
landi eða á móðurskipi, gætu var-
ið herflutninginn og landgöng-
una fyrir loftárásum: að þær yrðu
að gera innrásarhernum fært að
hernema, á fáum klukkustundum,
alla nálæga flugvelli; og að þær
yrðu að tryggja hemám a.m.k.
einnar hafnarborgar, þar sem
hægt væri að draga saman lið,
áður en óvinunum veittist tóm til
að hefja gagnárás. í stað þess að
reyna, eins og fyrst hafði verið
ráðgert, tvær aðgreindar landgöng
ur, sitt á bvorum enda eyjarinn-
ar, var því samþykkt, að áttundi
herinn brezki skyldi ganga á land
við Noto-fióann og yfir Pashino-
skagann, á suðausturhorninu, fast
við hafnarborgina Syracusa, með-
an sjöundi herinn ameríski undir
stjórn Pattons hershöfðingja gerði
leifturárás á vesturströndina, ril
þess að tryggja sér hina mikil-
vægu flugvelli við Gela-flóann.
Þvf næst áttu báðir herirnir að
halda í norður, sá brezki eftir
austur-strandlengjunni til ag her-
nema Syracusu, Augusta og Cata-
nia; en sá ameríski yfir hæðótt
innlandið, til að rjúfa Palermo-
Messina-veginn á norðurströnd-
inni og því næst, eftir að hafa
tryggt sér Palermo, snúa til aust-
urs, í áttina að Messinasundinu
og rjúfa þar með samband eyjar-
innar við Ítalíu.
Eitt af því, sem Brooke óttaðist
mest þessar bjðvikur milli heim-
komu hans til Englands og innrás-
arinnar á Sikiley, var það, að hús-
bóndi hans og ameríska starfsfé-
lagarnir myndi flækja Sameinuðu
þjóðunum í einhverjar nýjar hern-
aðaraðgerðir, sem yrðn. mog þvi
að taka skip og útbúnað til ann-
arra þarfa, til þess að hindra þá
í að grípa hin nánast ótakmörk-
uðu tækifæri, er fylgja myndu í
kjölfar hernámsins á Sikiley, Til
14
T f M I N N, laugardagurinn 14. júlí 1962

f