Tíminn - 22.08.1962, Blaðsíða 14

LiNDEN GRIERSON
Hann opnaði dymar, þegar hún
sagði kom inn, en kipraði ögn
saman augun, þegar hann sá
Jeffrey Greene sem sat makjnda-
lega f eina stólnum í herberginu.
— Guði sé lof og þökk, að þú
ert kominn heill á húfi, hrópaði
Elenor — ég var farin að óttast
um þig, Mario.
— Eg er snortinn af umhyggju
senoritu fyrir mér, sagði Mario
og h'neigði sig. — Og hérna —
hann rétti að henni böggul — er
þvottur senoritu.
Elenor leit forviða á hann.
— Ætlarðu að segja mér, að
þú hafir gefið þér tíma til að
sækja hann?
— Kannske gæti staðurinn, sem
þvottur senoritu var þveginn,
brunnið í nótt, útskýrði hann og
yppti öxlum. Elenor var klökk
yfir umhyggjusemi hans. Hún leit
á verðið, sem krotað var á umbúð
arpappírinn, svo gekk hún að rúm
inu og tók handtösku sína. Hún
fann enga smámynt þar og meðan
mennirnir tveir horfðu á hana,
gekk hún að kommóðunni, dró út
skúffu og tók upp bréfamöppu,
sem var lokuð með rennilás. Jeff-
rey laut eilítig fram til að kveikja
sér í sígarettu, aðeins Mario sá,
hvernig hún rétti sig allt í ejnu
upp og hrökk við. Hún hikaði and
artak, svo sneri hún sér að honum
138
þá Roosevelt og Stalin. í samein-
ingu höfðu hann og Brooke kom-
ið í veg fyrir það, sem hefði vel
getað leitt til einnar mestu ógœf-
unnar í brezkri — og bandarískri
— hernaðarsögu.
Um kvöldið snæddu þátttakend-
ur ráðstefnunnar saman miðdegis-
verði.
„Við lukum deginum með veizlu
í sendiráðinu, til að halda upp á
69. fæðingardag Winstons. Gest-
irnis voru: Forsetinn, Stalin, Molo-
tov, Anthony Eden, Harry Hopk-
ins, Harriman, Clark Kerr, Bull-
ard, Voroshilov, allir bándarisku
herráðsforingjarnir, allir brezku
herráðsforingjamir, Winant Som-
ervell, Randolph og Sarah Chur-
chill, sonur Roosevelts og tengda-
sonur hans. Við aðra hlið borðs-
ins sat Winston með forsetann á
hægri hönd, við hina Anthony,
meg Molotov við hægri hlið sér,
en Harry Hopkins við vinstri. Á
miðju borðinu var stór kaka með
sextíu og níu logandi kertum.
Við höfðum ekki setið lengi
þegar forsætisráðherrann sagði, að
þetta væri afmælisboð sitt, að við
skyldum snæða að rússneskum
hætti og að hver sem vildi gæti
skálað hvenær sem væri meðan
á borðhaldi stæði. Hann byrjaði
því sjálfur með því að skála fyrir
konunginum, forseta Bandarikj-
anna og forseta Sovétríkjasam-
bandsins. Því næst voru ræður
haldnar stanzlaust og hvíldarlítið.
Forsetinn hélt mjög snotra ræðu
og vék að því að feður okkar hefðu
þekkzt, þegar ég og hann vorum
ungir drengir og skálaði loks fyrir
mér. Því næst fékk Stalin orðjð
og sagðist vona, að vegna þessa
vinarboðs og þess samkomulags,
er náðst hefði, myndi ég ekki leng
ur líta á Rússa með jafn mikilli
tortryggni og áður og bætti því
við, að ef ég kynntist þeim veru-
lega, myndi ég komast að raun
um, að þeir væru beztu náungar.
og rétti honum enskan tíushillinga
seðil.
— Er þetta í lagi eða viltu held
ur fá það í smáu.
— Þetta er prýðilegt. Þökk fyr-
ir, senorita.
Hann beið eins og hann vænti
þess að hún segði fleira. Elenor
sneri sér hvatlega að Jeffrey —
en hætti svo við áform sitt og leit
aftur á Mario.
— Tókst . . . tókst þér það?
— Eg var mjög heppinn. Það,
sem þér þaifnizt, er í skúrnum,
en . . . — hann var dálítið skömm-
ustulegur, þegar hann bætti við:
— Eg vissi ekki, hvar ég átti að
setja það, senorita. Það voru tvö
lok, ég reyndi bæði, annað var
framan og hitt aftan , . .
— Þú hefur vonandi ekki hellt
benzíni á rafgeyminn, eða hvað?
hrópaði Jeffrey og reis á fætur.
— Hvar er rafgeymirinn, senor?
spurði Mario hógværlega.
— Framan á bilnum, fíflig þitt.
— Það, sem ég ætlaði að segja
senoritu var, að ég hellti benzín-
inu hvergi. Eg, Mario, er 'ekki svo
heimskur, að skipta mér af því,
sem ég hef ekki vit á.
Hann leit niður, svo lyfti hann
höfði í auðmýkt og bætti við: —
Það er ekki viturlegt.
ELenor leit frá Mario til Jeffrey
og hrukkaði ennið. Henni datt í
hug, að Jeffrey væri undarlega
lítið sólbrenndur, fyrst hann hafði
dvalig langdvölum í þessum hluta
heims, og samanborið við Mario
virtist hann fölur. Hún mundi að
hún hafði tekið eftir hinu sama
á ströndinni um morguninn.
— Svo að þú settir benzínið
þar? Jeffrey komst að þeirri niður-
stöðu, að það væri skynsamlegast
að hann tæki nú forystuna. Þegar
öllu var á botninn hvolft, átti John
Graham víst að vera ákaflega gáf-
aður maður. En honum var farið
að leiðast þetta þóf, leiðast að
ganga um og láta eins og hann
tæki myndir, e’n»hann varð víst
að halda þessu til streitu. Ha'nn
vissi, ag ríkuleg laun biðu hans,
þegar hann sneri aftur til New
York. Hann hafði haldið. að hann
ætti bara að heilla ungu ensku
stúlkuna, en nú leit svo undarlega
út, að Elenor vjrtist ekki kunna
að meta gjörvileik hans, svo að
hann varð að reyna aðra aðferð.
Mario hneigði sig sem svar við
spurningunni
— Er að kyrrast í borginni?
spurð; E'enor fljótmæit og hr;fs-
aði þegar forystuhlutvsrki* 'f
Jeffrey.
— Sem s endur já Það logar
hér og hvar enn. Þeir búa sig
sjálfsagt undir morgundaginn.
— Svo að þú heldur, að óeirð-
unum sé ekki lokið?
—• Nei. langt i frá, senorita
— Forsetinn var hérna, sagði
hún svo. — Hann bjóst ekki við
að óeirðirnar væru um garð gengn
ar. Elenor hló titrandi hiátri —
Hann bauð mér að flytjast upp
í höllina í nokkra daga Auðvitað
afþakkaði ég.
— Þökk fyrir, sagðj Mario og
hneigði sig, — að búa í höllinni
hefur aldrei verið draumur minn
né keppikefli.
— Þér var ekkj boðið, sagði
Jeffrey kuldalega.
— En þar sem senorita er og
fer, þar er ég og fer, sagði leið-
sögumaðurinn. — Lofaði ég ekki
að vera þjónn hennar að eilífu?
Auðvitað lofaði ég því! Eg held
loforð mín, senor.
Og hann leit alvarlega á Jeffrey.
— í eftirmiðdag sýndi senorita
mér mikið traust, svo að ég veit
nú hver þér eruð. Leyndarmáli
yðar er óhætt hjá mér og ég hef
einnig lofað að vera til aðstoðar,
svo að þetta þýðingarmikla verk
takist farsællega. En öryggi seno-
ritu gengur fyrir öllu öðru og ég
held ekki að hún væri örugg í
forsetahöllinni.
Jeffrey leit kynduglega á hann.
— Af hverju segirðu það?
Mario klóraði sér á maganum.
— Eg bara finn, útskýrði hann og
Elenor hló við.
— Nú fer ég, en ég skal sofa í
kjallara hótelsins í nótt og ef eitt-
hvað gerist, senorita, kem ég sam-
stundis. Nema ef senor Greene
vilji standa á verði í nótt?
— Enginn þarf að standa á
verði, sagði Elenor hvassyrt. —
Góða nótt, Mario.
Þegar dyrnar lokuðust á eftir
honum, reis Jeffrey upp og teygði
úr sér.
— Það er bezt að ég fari líka,
Elenor. Eg skai sofa með bæði
eyru opin
— Eg efast um að nokkur'. okk
ar sofi rnikið í nótt. Snemma í
fyrramálið ökum við út úr oænurn
og látum þá gera s[na byltingu
eins og þá lystir Viitu segja Terry
og Rose það.
Hann kinkaði kolli, bauð gó5a
nótt og gekk brott. Elenor S'óð
lengi kyrr og horfði á luktar dyrn-
ar. Henni fannsj hún vera skelf-
ing einmana og hjálparvana. Hún
var í órafjarlægð frá ættjörð sinni,
innan um hörundsdökkt fólk, sem
ekki hafði áhuga á öðru en eigin
vandamálum. Einu vinirnir, sem
hún hafði voru ungir og hikandi
eins og hún sjálf. Eini maðurinn,
sem hún treysti, var maðurinn,
sem hún hafði leigt til að bera
töskurnar sínar, og hafði síðan
ekki vikið frá henni. Hún bar ekki
traust til þess manns, sem henni
hafði verið sendur til styrktar og
leiðbeininga. Þann stutta tima,
'sem hann hafði verið hér, hafði
hann ekkert gert, ekki komið með
■neina jákvæða tillögu. Hún beit
hugsandi á vör sér og gekk að
kommóðuskúffunni. Og á sömu
stundu og hún opnaði hana, vissi
hún að enn einu sinni hafði verið
leitað þar. Hún var alveg viss, því
að þegar hún fór í bað fyrir máls-
verðinn, hafði hún af venju hag-
rætt saumunum á undirkjól á sér
stakan hátt. En hann lá ekki þann
ig núna, svo að skúffan hlaut að
hafa verið rannsökuð annað hvort
meðan á máltíð s'óð eða eftir.
Jeffrey hafði verið inni á herbergi
hennar meðan forsetinn var niðri,
hafði hann leitað í föggum henn-
ar eins og hinir höfðu gert j fyrri
viku? Og ef svo var — hvers
vegna?
Hún lét fallast niður á rúmið
og horfði hugsi fram fyrir sig.
Henni geðjaðist ekki að Jeffrey,
Mario gazt ekki að honum heldur,
Þetta var algerlega óvænt og
óþörf árás. Eg gat ekki látið þessa
ásökun athugasemdalausa og beið
því eftir hcntugu tækifæri.
Eg þakkaði forsetanum fyrir hin
vjnsamlegu orð hans, sem ég full-
vissaði hann um, að hefðí glatt
mig ólýsanlega. Því næst sneri ég
mér að Stalin og minnti hann á
það, að á ráðstefnunni fyrr um dag
inn hefði forsætisráðherrann sagt, j
að „í stríði verður sannlejkurinn!
að hafa með sér fylgdarlið af lyg- •
um, til þess að tryggja öryggi sitt“. j
Eg minnti hann ejnni.g á þag,
hvernig hann sjálfur hefði lýsl |
því, hvernig hann beitti í öllurn1
stórsóknum líkönum af skriðdrek-:
um og flugvélum á þeim vígstöðv-i
um, þar sem hann ætlaði ekki að
gera árás, meðan hann fluttj svo
að lítið bar á og í skjóli myrkurs
herlið til vígstöðva, þar sem raun-
veruleg áhlaup voru fyrirhuguð.
Væri nú ekki hugsanlegt eftir fjög
ur styrjaldarár og stöðuga bjálfun
í því að blekkja óvinina með fölsku
útliti, að ytra útlitið blekkti jafn-
vel vini hans líka. Eg kvaðst sann-
færður um það, að hann hefði
verið of upptekinn af skriðdreka-
og flugvéla-líkönum til þess að
gera sér fulla grein fyrir þeirri
virðingu og vinarhug, er ég bæri
til hans og alls sovézka hersins . . .
Þetta gekk ágætlega og bar þó
nokkurn árangur, Að miðdegis-
verði loknum hóf ég árásina aftur
og við skildum sem beztu vinir
meg föstu handtaki og allt að því
faðmlögum. Hann kvaðst kunna
vel við það, hve djarflega og her-
mannlega ég hefði talað og hinn
valdsmannslega raddstyrk minn.
Þetta væru sannir hernaðarlegir
eiginleikar, sem hann kynni vel
við og dáði og að við værum nú
beztu vinir. Auk þess bæri að minn
ast þess, að oft hefði sönn og ein-
læg vinátta myndazt af upphafleg-
um misskilningi.
Þetta var dásamlegt kvöld. Einu
Siguí vesturvelda, eftir
Árthur Bryant Heimildir
Æ
:ei
sinni, þegar Winston var að vitna
til pólitískra stefna í Englandi,
sagði hann, að allur hinn pólitíski
heimur væri eins konar „lita-
bland“ og að segja mætti, að Eng-
land væri nú „ljósrautt". Stalin
greip þá umhugsunarlaust fram í:
Merki um góða heilsu". Forsetinn
lauk svo með því að skírskota til
„litablandsins“ og sagði, að áhrif
þessa stríðs myndu verða til þess
ag blanda saman þessa margvís-
legu liti og gera úr þeim regnboga,
þar sem einstakleiki þejrra hyrfi
í heildina og að þessi regnbogi
væri tákn nýrra vona . . . Loks
klukkan 1,30 e. m. komst ég í rúm-
ið.
Það var mér erfið raun að rísa
á fætur og svara skálaræðu Stal-
ins í áheyrn þessara hlustenda.
Eg beið einn erfiðan stundarfjórg
ung, meðan ég var að undirbúa
svar mitt og átti þá heitustu ósk
að mega sitja áfram. En ég hafði
þá kynnzt Stalin nóg á heimsókn
ardögum okkar í Moskvu til að
vita, að ef ég sæti undir móðgun-
um hans, væri ég að engu orðinn
í hans augum og afskrifaður sem
þreklaus og kjarkvana. Sem betur
fór hafði hann hresst sig allríflega
á kampavíni um það leyti, sem ég
hélt ræðu mína, og hann var ekki
eins vanur því og vodka.
3. KAFLI.
Ráðstefnunni með Rússunum
var lokið og nú áttu fulltrúar Vest
urveldanna eftir að fara til Cairo
og ljúka hinum óloknu umræðum
viðvíkjandi áætlununum um hern
aðaraðgerðirnar, sem þeir höfðu
gengizt undir að framkvæma.
Brezku og bandarísku herrágsfor-
ingjarnir, sem vildu gefa forset-
anum og forsætisráðherranum
tækifæri til að ræða síðasta dag-
inn um hina pólitísku framtíð við
Stalín, héldu af stað frá Teheran
árla dags þann 1. desember
„Vig fórum frá sendiráðinu
klukkan 7,30 f. h. og kiukkan 8
f. h vorum við setztir inn í flug-
vél, sem brunaði eftjr flugbraut-
inni með Jerusalem fyrir ákvörð-
unarstað. Ferðin var þægileg og
góð og við lentum á flugvelli þrjá-
tíu og fimm mílur frá Jerúsalem.
Þar biðu okkar þeir Marshall,
King, Arnold og Somervell. Við
ókum svo til gistihúss, sem kennt
er við Davíð konung, þar sem við
njótum hins ákjósanlegasta að-
búnaðar.
Eftir hádegisverð fórum vig í
könnunarferð um Jerúsalem með
munk fyrjr leiðsögumann. Eg
hafði mikinn áhuga á öllu, sem við
sáum en ég get ekki varizt þeirri
tilfinningu, að það sé allt orðjð
svo ólíkt hinu upprunalega, að ég
vildi heldur varðveita mínar eig-
in hugmyndir um það. En þegar
tekið er tillit til allra þeirra at-
burða, er hér hafa gerzt allt frá
krossfestingu Krists og hinna
, miklu áhrifa er þeir hafa haft á
örlög Evrópu, þá er staðurinn hinn
merkilegasti.
2. desember Cairo. við fórum
frá gistihúsinu klukkan 8,30 f. h.
og héldum til Jerúsalem til að
skoða Omars-hvelfinguna Þaðan
fórum við til garðsins Getsemane,
en þar lauk ferð okkar. Við fórr.m
aftur til gistihússins, kvöddum
14
T í M I N N , miðvikudaginn 22. ágúst 1962