Tíminn - 18.10.1962, Blaðsíða 2

Erfiður rússneskur
trúflokkur í Kanada
í Kanada er fullkomið trú-
frelsi og eru Kanadamenn
stoltir af frjálslyndi sínu í
þeim efnum, en þar í landi
hafa trúfélög af öllu tæi
sprottið upp eins og mý á
mykjuskán. Þeir, sem fylgja
Christian Science-trúfélag-
inu hafa oftar en einu sinni
fengið orð í eyra sakir þess
að þeir neita að leita læknis-
hjálpar og eru þess mýmörg
dæmi að þeir hafa frekar
látið venzlafólk sitt deyja
drottni sínum en sækja
lækni.
En furðulegasti trúflokkurinn
er þó Dúkkaborarnir svonefndu.
Komu þeir frá Rússlandi um
aldamótin og settust að í Kyrra-
hafsnýlendunni British Colum-
bia. Þeir neita að gegna her-
þjónustu og senda ekki börn sín
í skóla svo lögreglan verður að
sækja krakkana og knýja þau í
skóla. Þeir hafa engar kirkjur
og fara eftir „guðsrödd í brjósti
sér“ eingöngu. Þar af leiðir að
þeir þurfa ekki á lögum og rétt
vísi að hald og viðurkenna enga
stjórn.
Naktar konur
Kai'lmennirnir‘ í trúflokknum
eru verstu skemmdarvargar og
hafa eitt sinn sprengt í loft upp
háspennistöð sem leiddi til þess
að 1000 námaverkamenn misstu
atvinnu sína um langan tíma. Að
vísu voru foringjarnir handtekn-
Furðulegu málavafstri er
nýlega lokið. Reis málið út
af kæliskáp og lauk með því
að ákæranda voru dæmdar
bætur að upphæð einn ný-
franki. Greiðslan er tákn-
ræn og er einungis ætlað að
staðfesta að sá sem höfðaði
málið hafi rótt fyrir sér. En
dómnum verður örugglega
áfrýjað.
Sagan hefst á því að General
Motors fékk heimsfræga lista-
men.n til þess að skreyta nokkra
kæliskápa í auglýsingaskyni, en
þá var framleiðsla þeirra nýlega
hafin.
Bernard Buffet
Hafði rétt fyrir sér
- f ékk f ranka í bætur
Picasso ekki með
Picasso neitaði að vera við-
riðinn þessa brellu, en nafntog
aðir málarar eins og Atlan, Car
zou, Bernard Buffet, Þjóðverj
inn Francis Bott, Labisse, Mat-
hieu, Leonore Fini, Jean Cov
teau og aðrir tóku boðinu. Þeir
fengu í hendur málningu, sem
var sérstaklega gerð til þess að
tolla á fægðum flötum kæli-
skápanna og ekki virðist hafa
staðið á því að andinn kom yf
ir þá á augabragði, ef til vill hef
ur hátt kaup átt sinn þátt í því
Á uppboði
í fyrstu voru hinir mynd
skreyttu kæliskápar til sýnis í
mörgum borgum Ameríku og
var farið með þá ríki úr ríki og
vöktu þeir verðskuldaða at-
hygli. Siðan voru þeir seldir á
uppboði í Galerie Charpentier í
París og andvirðið látið gang?
til góðgerðarstofnana. Enginn
virðist hafa gert sér Ijóst hvori
ætti að selja kæliskápana frægu
í seríu eða einn og einn og eng-
inn hafði gert sér ljóst hvort
ir og dæmdir í fangelsi en ekki
lægði það uppreistarhug safn-
aðarins og tók nú við önnur
plága engu skemmtilegri. Þegar
karlarnir höfðu verið hnepptir
i fangelsi létu konurnar mót-
mæli sín í ljós með því að af-
klæðast hverri spjör og hópast
saman kviknaktar á opinberum
stöðum.
Synir frelsisins
Þegar for'sætisráðherra Kan-
ada kom til British Columbia á
kosningaleiðangri sínum boð'aði
hann til útifundar \ Trail og
voru þar samankomnir mörg
þúsund manns að hlýða á mál
hans. „Synir frelsisins" — en svo
kallar þessi trúarflokkur sig —
vildi nota tækifærið og vekja
athygli á sér. Konur tóku allt í
einu að fleygja fötum, ungar og
gamlar, fríðar og ófríðar. Fimm
þeirra hafði tekizt að kasta af
sér hverri einustu spjör áður en
lögreglan kom til skjalanna og
hafði sópað þeim upp í lögreglu-
bílana.
Kveikja í
húsum sínum
Síðan kveikja þær í húsum
síunm og horfa dáleiddar á log-
ana meðan heimilið brennur í
rúst, sjálfar krjúpa þær á kné
með börn sín og syngja sína
sálma og lofa guð. Þær standa
í þeirri trú að þær nálgist guð
því meir sem þjáning þeirra
verður meiri.
Þótt þessir undarlegu rúss-
nesku ofstækismenn hafi lifað
í Kanada í hálfa öld hefur það
ekki nægt til þess að þeir hafi
lært að semja sig að siðum
manna. En Kanada-menn hafa
ekki gefizt upp þótt Rússarnir
launi illa gestrisnina. Þeir vinna
að því öllum árum að fá þessa
furðufugla til þess að leggja
niður allan ósðma og þó allra
helzt nektarsýningar á almanna-
færi.
Og s-tjórnin vill ekki leggja
árar i bát fyrr en í fulla hnef-
ana. En það er erfitt að rökræða
við blinda ofsatrúarmenn og of-
stækisfullar konur.
listamenniinir ættu að fá ágóða-
hlut af sölunni. Hvað sem því
leið fór uppboðið fram að kvöld
lagi fyrir gesti sem var uppá-
lagt að mæta í kjólfötum og
skartklæðnaði, en tekjur af upp-
boðinu þóttu heldur í minna
lagi.
„Málverk í málm —“
Listmunasali einn af dönskum
ættum, Monsieur Fersing, fékk
í sinn hlut kæliskáp þann sem
Berndard Buffet hafði skreytt
með ávöxtum og blómum. Nokkr
um mánuðum síðar var haldið
eitt af hinum reglulegu uppboð-
um í listmunaverzlun Monsieur
Fersing og var þar á boðstólum
verk, sem nefndist „Málverk í
málm“ eftir Buffet. Enginn við-
staddra virðist hafa vitað að þar
var komin ein hliðin af kæli-
skápnum. En einhverjir urðu
til þess að segja Buffet frá því
sem um var að vera. Hann hélt
því fram að það væri brot á
lögum að taka sundur listaverk
á þennan hátt og þótti sér mis-
boðið sem listamanni. Hann höfð
aði mál og hafa lögfræðingar
rekið það af miklum klókindum
og vísdómi undanfarin ár.
Einn lögfræðingur hélt því
fram að þar sem aðeins væri um
að ræða eina undirskrift á lis-ta-
i erki þá væri aðeins um að ræða
eitt listaverk. En lögfræðingur
Fersings hélt því aftur á móti
fram að hver hlið á kæliskápn
um værj greinilega afmörkuð og
bví væri um fleiri listaverk að
ræða.
Málið komst á annað stig þeg-
Framh. á 15. síðu
Í Einkenni
samvínnufélaga
MHG. segir svo m.a. um sam.
vinnumál í síðasta tölubl. Ein-
herja á Siiglufirði:
„Eg hygg, ag mik'ið vanti á,
að allur almenningur geri sér
nægi'lega g'lögga grein fyrir
þeim grundvallarboðum, sem
samvitnnuhreyfingin byggir
starfsemi sína á. Sýnist því rétt
ag rifja þau hér upp í stuttu
máli:
1. Innganga í samvinnufélög
er öllum frjáls, sem fullnægja
ákveðnum skilyrðum.
2. Atkvæðisréttur er jafn.
Hver félagsmaður hefur aðeins
1 atkvæði án tillits til eigna
eða viðskipta í féiaginu.
3. Tekjuafgangi er stafar
af því, sem útsö'luverð á keypt
um vörum félagsinanna hefur
verig ofan Við kostnaðarverð
eða útborgun fyrir seldar vörur
þeirra hefur verið undir fulln-
aðarverði, skal úthlutað eftir
viðskiptiamaign'i hvers félags-
manns.
4. í stofnsjóð leggist sem
séreign hvers félagsmanns,
nokkuð af tekjuafgangi þeim.
er kemu.r í hans hlut við reikn-
ingslok.
5. Arður af Viðskiptum ut-
anfélagsmann.a, að fr'ádregnum
opinberum gjöldum, sem á
liiann eru lögð, skal laigður í
varasjóð, nema Iionum sé varið
á an.nan hátt ti'l aimennings-
þarfa.
6. Vextir af inneignum fé-
lagsmannia, hvort heldur er í
stofnsjóði, innlánsdeild eða við
skiptareikningi, séu eigi hærri
en IV2 % ofan við innlánsvexti
í bönkum, enda eigi úthlutað
arði á annan h'átt.
7. Niafnaskrá skal lialdin yf-
ir félagsmenn svo jafnan sé
fyrir hendi óræk skýrsla um
félagatal.
Í8. Innstæðufé í óskiptanleg-
Um sameiignarsjóðum sé ekki
útborgað við félagssiit, heldur
skal þiað, að loknum öllum
skuldbindingum, sem á félags-
heildinni hvfla, ávaxtað undir
umsjón Iflutaðeigandi héraðs-
h stjórnar, unz samvinnufélög
með sama markmiði taka til
Istarfa á félagssvæðinu. Fær
það eða þau félög þá umráð
sjóðseign.arinnar, að áskildu
samþykki sýsiunefndar eða bæj
arstjórnar og atvinnumálaráð-
herra.
Þola ekki rökræður
Andstæðingar samvinnu-
manna vilja sem minnst gera
úr þeim mun, sem er á fyrir-
komulagi oig uppbyggingu sam
vinnufélaga og hlutafélaga og
heyrt hef ég jafnvel því lialdið
fram úr þeim herbúðum, ,að
hann sé enginn. Rétt er það,
!að vísu, að ekki geta allar þæi
grundvallarreglur, sem liér eru
nefndar að framan, talizt sér-
einkenni samvinnufélaga.
Nokkrar þeirra eru þess eðlis,
ag ekki er úti'lokað, að önnur
félög geti starfað eftir þeim, án
‘•i þess að þau verði þar fyrir
talin samvinnufélög. En sumar
þeirra eru þó alveg tvímæla-
lausar, enda hafa sérhyggju-
menn ekki talið sér henta rök-
ræður um þau efni.
2
T f MI N N , fimmtudaginn 18. október 1962