Tíminn - 14.11.1962, Blaðsíða 8

Mjólkurbúið á Blönduósi
Mjólkurframleiðslan ætti auð
veldlega að geta tífaldazt
Ferðamaður, sem farið hef-
ur þjóðleiðina norður um
land á þessu hausti hefur að
líkindum veitt athygli að við
hlið gömlu járnbrúarinnar á
Blöndu, hefur risið ný og
glæsileg steinbrú, sem mun
leysa þá gömlu af hólmi nú
einhvern daginn. Þetta er þó
aðeins fyrri hluti brúarinnar,
Rætt við Svein Ellertsson, mjólkurbústjóra á Blöndu-
ósi, sem nýlega átti fimmtugsafmæli
SVEINN ELLERTSSON
eða réttara sagt önnur akrein
hennar, því að á næsta sumri
mun brúin breikkuð og eftir
það tryggja hraðar og örugg-
ar samgöngur yfir ána, ekki
einungis fyrir ferðamanninn,
heldur og fyrir íbúa Blöndu-
óss og aðra héraðsbúa, sem
mjög þurfa að sækja yfir ána
vegna framleiðslunnar í hér-
aðinu, verzlunar og vaxandi
iðnaðar.
Norðan ánnnar eru höfuðstöðv-
ar samvinnufélagsskaparins í hér-
að'inu, bæði Kaupfélags Húnvetn-
inga og Söiufélags Austur-Hún-
vetninga og út frá starfsemi hans
hafa, á síðari árum, risið fjöldi
nýrra og glæsilegra íbúðarhúsa,
sem eru í þann veginn að setja
bæjarbrag á þetta vaxandi þorp.
í einu nýjasta húsinu, þarna
norðan Blöndu á bakkanum norð-
an Húnabrautar, sem er aðalgata
þorpsins, býr bústjóri Mjólkur-
8
samlags Húnvetninga, Sveinn
Ellertsson og er hús hans þarna
efst í húsaröðinni, næst brúnni
á Blöndu.
Eg hef frétt ag Sveinn hafi orð- j
iB fimmtugur nú þann 4. þ.m. og j
bað er tileíni þess að ég sæki
hann heim eitt kvöldið, litlu síð-
ar, til þess að óska honum til ham
ingju með afmælið og rabba við
hann nokkra stund.
Mér er tekið tveim höndum af
þeim hjónum og eftir að hafa
drukkið kvöldkaffið með fjöl-
skyldunni er setzt inn í haglega
búna stofu og húsbóndinn hellir
á glösin.
— Þag hlýtur að vera af því að
þú ert utanhéraðsmaður, Sveinn,
rð afmælisdagurinn þinn fór svona
fram hjá mér og mörgum öðrum
bændum í sýslunni. En samt hef
ég nú frétt að það hafi verið æði
gestkvæmt um kvöldið.
— Já, það komu hér nokkuð
margir og stöldruðu vig fram á
nóttina. Það var ánægjuleg og
góð stemning. Eg hafði beðið
nokkra vini mína að siá um að
engar afmælisræður yrðu fluttar,
en sú stífla bilaði þegar kom fram
á kvöldið og svo var sungið heil-
mikið.
Sveinn er Skagfirðingur að upp
runa, sonur hins kunna bónda og
athafnamanns Ellerts í Holts-
múla og konu hans Ingibjargar
Sveinsdóttur.
— Varst þú ungur, Sveinn, er
þú fórst að undirbúa þig til þess
?ð leggja stund á mjólkurfræð-
ina?
— Eftir að hafa stundað nokk-
urt unglinganám heima í Skaga-
firði, m.a. á Hólum, vann ég fyrst
eitt ár á Akureýri, en síðan 2 til
3 ár á .Sauðárkróki. Fór til Noregs
árið 1938 til fullnaðarnáms í
mjólkurfræðum og var hugmynd-
in að vera bar i 2 ár. — Eg vann
fyrst á skólabúi Mjólkurskóla rík-
isins og svo í skólanum sjálfum.
— En svo hefur stríðið lokað
leiðinni heim?
— Já, ég var sjö ár í Noregi í
staðinn fyrir tvö.
— Þú hefur líka náð í konuna
á þessum árum?
— Já, við kynntumst síðasta ár-
ið úti í Noregi.
Kona Sveins heitir Alma, fædd
Steihaug og nú sný ég máli minu
td hennar.
— Og þú hefur fylgt mannsefn-
inu, ótrauð. til fyrirheitna lands-
ins?..
— Það er nú líkast til. Vig gift-
um okkur á Sauðárkróki árið
1947, segir i'rú Alma glöðum rómi,
en málfar hennar er örlítið fram-
andi.
Aðspurð segist frúin kunna vel
vig sig á íslandi og ég hef áður
sannfærzt um að hún hefur þeg-
er gerzt góður íslendmgurv' g»»irr,
Eftir heimkomuna 'frá Nöregi
staifaði Sveinn eitt ár^á Sauðár-
króki, en síðan 6 ár við Mjólkur-
samsöluna í Reykjavík. Árið 1954
tók hann svo vig núverandi starfi
sinu.
— Mér þótti vænt um, Sveinn,
þegar ég frétti að þú værir far-
inn að byggja, því ég tel það sönn-
un þess að þú hyggir ekki á brott-
för að svo stöddu.
Sveinn svarar þessu ekki beint,
en segir að þetta hús sitt eigi að
tryggja okkur mann i sinn stað,
ei að því kemur, þar sem eitt
fyrsta skilyrðið til þess að ná í
slarfsfólk sé að geta séð því fyrir
húsnæði og ég verð að játa að
staðreyndirnar mæla með þessari
skoðun hans.
— Og hvað finnst þér nú um
hlut okkar framleiðendanna í hér-
aðinu. Finnst þér vig bændurnir
taka störf okkar alvarlega?
— Húnvetningar eru duglegir
bændur og framleiðslan hefur vax
ið mikið á þessum árum og á fyrir
sér að vaxa. Framleiðslan er líka
að batna, þ.e. flokkun mjólkur-
innar. En þið þyrftug að haf*
meiri leiðbeiningar í fjósunum, ‘
bæði viðkomandi heilbrigði kúnna
og um meðferð mjólkurinnar.
Framh. á 13 síðu
Fáll H. Jónsson
Hönd strítar
hendur sigra
SVO VILL TIL þessa dagana, að
í einni af harðbýlli sveitum
landsins gerist eitt af þeim dæm-
um lífsbaráttunnar, sem verða
þyrfti til viðvörunar og leiða þyrfti
til umhugsunar og úrlausnar á
stóru vandamáli. Þar búa tiltölu-
lega ung hjón á framúrskarandi
jörð. íbúðarhús or stórt og vand-
að og allur annar húsakostur góð-
ur. Tún er stórt. og grasgefið með
ágætum. Vélar eru til flestra nauð
synjaverka, rafmagn mikið og
gott. Að sjálfsögðu er þar sími og
útvarp.
í heimili eru hjón, fimm börn
þeirra og tvö gamalmenni. Elzta
barnið er fjarverandi á skóla, þrjú
þau næstu á barnaskóla i sveit-
inni. Og nú stendur til að húsmóð-
irin fæði sitt sjötta barn. Engin
ljósmóðir er í sveitinni, tugir kíló-
metra til læknis. Vegir geta teppzt
hvenær sem er, þegar þessi tími
er kominn og hafa þegar gert það.
Sætt er færi og konan flutt til
næsta kaupstaðar, þar sem sjúkra-
hús og öll nauðsynleg hjálp er til
reiðu. Heimilið getur ekki átt
neitt á hættu í þeim efnum, Þeg-
ar barnið er fætt verður hún að
sæta færi að komast heim. Vel
getur sú ferð tafizt vegna snjóa
og stórviðra, jafnvel svo vikum
skiptir.
Ekkert heimili sveitarinnar er
aflögufært um vinnukraft. Bónd-
inn annast heimilisstörf og skepnu
hirðingu með aðstoð gaml'a fólks-
ins á níræðisaldri. Á hverjum
morgni verður að vora til reiðu
morgunverður. Hann flytur börn-
in, er á skóla ganga, nokkurra
kílómetra vegalengd í veg fyrir
skólabíl. Síðan tekur við skepnu-
hirðing. N. 1. 20 gripir oru í fjósi,
þar af 12 til 15 mjólkandi kýr. Á
annað hundrað fjár er rekið til
beitar, ef veður og beitijörð leyfa
Síðdegis þurfa skólabörnin að
komast heim. í fjósinu er unnið
á ný. Hjörð, sem til beitar var
■rekin þarf að komast í hús og fá
hey og vatn. Um fatnað barnanna
þarf að hirða, elda þarf mat.
hal'da stóru húsi hreinu og öllum
hlutum í röð og reglu. Mjólkinni
þarf að koma í veg fyrir mjóik-
urbíl að morgni, brúsarnir að
komast heim að kvöldi.
Annað dæmi skal tekið Miðaldra
hjón búa góðu búi, hafa ræktað
og hýst jörð sína. Hafa 20 gripi í
fjósi og n, 1. 200 höfuð í fjár-
húsum. Hjónin eru ein með tvö
börn, annað þeirra á skóla, hitt
yngra. Eldri systkinin eru farin
að heiman. Öll hin sömu verk
þarf að vinna og fyrr eru nefnd.
Bóndinn hefur á sinni hendi þó
nokkur trúnaðarstörf. Hann er í
hreppsnefnd hefur skyldustörfum
að gegna fyrir sína kirkjusókn og
er í stjórn umsvifamikilla samtaka
sjéttar sinnar. Bæði hafa hjónin
ftiikinn áhuga á félagsmálum al-
mennt og leggja þeim lið hvenær
sem færi gefst. Þurfi bóndinn að
heiman, er enga hjálp að fá —
Annaðhvort verða andleg trúnað-
arstörf að bíða næturinnar, eða þá
vinna við skepnuhirðingu og heim-
ilisstörf.
T I M IN N . miðvikudaginn 14. nóvember 1962