Tíminn - 22.11.1962, Blaðsíða 15

Frá Alþingf
hægt að endurskoða allt fjárfest-
ingar lánakerfið í landinu, og lána
miklu hærri fjárfestingarlán í nær
öllum greinum.
Eysteinn Jónsson minnti á, að
hann hefur áður bent á, að þrýst-
ingurinn í sambandi við hinn óg-
urlega stofnkostnað, sem orðinn
er, hlyti að verða til þess, ef ekki
yrði horfið frá þeirri braut að
loka inni hluta af sparifjárfénu,
að ta-ka yrði þeim mun meira af j
erlendum lánum til þess að veita
inn í fjárfestinguna. Og náttúr-
lega er Ijóst, að jafnvel þótt hætt
yrði að loka inni spariféð, þá yrði
líka að fá eitthvað talsvert af er-
lendum lánum inn í fjárfesting-
una, ef uppbyggingin á að geta
orðið nógu hröð lil þess að mæta
þessari ofsalegu dýrtíðarþenslu,
sem orðin er í landinu, og þeim
almennu hækkunum, sem fram
undan eru.
Þetta frv., sýnir glöggt, að ríkis-
stj . hefur orðið að komast að
þeirri niðurstöðu, að það þurfti
meira fé í fjárfestinguna og það
fé varð að sækja utan, og þeim
mun meira, sem lokað verður inni
af því fjármagni, sem safnast upp
í landinu sjálfu og fryst í banka-
kerfinu, þeim mun meira verður
að taka af lánum erlendis með
löngum lánum, til þess að fjárfest-
ingin ekki dragist óeðlilega sam-
an eða stöðvist í vissum grein-
um.
Ef athugað er fjárlagafrv., kem-
ur í ljós, að farið er að gera ráð
fyrir því, að ekki komist fyrir
á fjárlagafrv. ýmsar framkvæmd-
ir, sem áður hefur verið talið sjálf-
sagt að greiða af ríkistekjunum.
Eins og t.d. vegagerðir í stórum
stíl, skólabyggingar og ýmsar aðr-
ar framkvæmdir, á vegum ríkis-
ins, sem áður hefur verið talið
mögulegt að greiða að mestu eða
öllu af ríkistekjunum. Nú er.gert
ráð fyrir því, að tekin verði lán
til þessara framkvmda, sumpart
innanlands og sumpart erlendis.
Þanniff '’Ör vandinn orðinn varð-
andi fjárfestingarnar og fjármagn
til þess að standa undir þeim.
Það þarf ekkert annaö en að líta
á kostnaðinn við að koma upp bú-
um eða framkvæmdum í sveitun-
um, kostnað við að koma upp íbúð
um eða eignast báta og skip ann-
ars vegar og svo þau lán, sem nú
eru látin í té úr fjárfestingarlána-
kerfinu hins vegar. — Þá sjáum
við í hvaða sjálfheldu málin eru
komin og út úr henni verður að
reyna að komast eftir jákvæðu
leiðinni.
Með því að auka framleiðsluna
í landinu og framleiðnina, og til
þess þarf meira fjárfestingarfjár-
magn heldur en áður hefur verið
fyrir hendi og það verðum við að
fá með því að nota okkar eigið fé,
eins mikið og við mögulega getum,
hafa það í umferð og taka talsvert
mikið af erlendum lánum.
Út frá þessu sjónarmiði eru Fram
sóknarmenn eindregnir stuðnings
menn þessarar lántöku. En í sam-
bandi við þetta mál, 'þá hlýtur að
setja að mönum vaxandi kvíða,
þegar það er athugað, hve 240
millj. króna hverfa fljótt í þá
dýrtíðarhít, sem orðin er í land-
inu. Ef við t.d. íhugum þessa fjár-
hæð annars vegar og svo hvað það
mundi kosta í dag að byggja t.d.
framkvæmd eins og sementsverk-
smiðjuna, eins og áburðarverk-
smiðjuna, eins og sogsvirkjunina
siðustu, þá sjáum við hvernig
þessi mál eru komin, og hvað þessi
fjárhæð, sem mönnum vex nú
nokkuð i augum, þegar þeir sjá
hana á blaði, hversu hún er pínu-
lítil í samanburði við það, sem
þarf til þess að koma verulegutn
skrið á stærri framkvæmdir, eins
og nú er búið að koma öllum þess
um efnum. T.d. Keflavíkurvegur
inn, mun kosta um 200 milljónn
Alþingi ætti að ráðstafa me
lögum þessu lánsfé, eins og yfir i
höfuð hefur verið venja. Þegar frá •
T f M I N N, fimmtudagurinn 22.
iþeirri venju hefur verið vikið,
| hefur það verið gagnrýnt hér á
1 Alþingi, og það, réttilega. Á hinn
bóginn er nokkuð til bóta sú breyt
ing, sem gerð var á frv. í þessu
efni í Ed., þar sem gert er ráð
fyrir, að það sé þó haft samráð
við fjvn. þingsins varðandi skipt-
'ingu lánsfjárins. Hér er um tals-
verða fjárhæð að ræða, þegar hún
er borin saman t. d. við það, sem
veitt er til verklegra framkvæmda
á fjárlögum, og ákaflega þýðingar
mikið í hvað þessir fjármunir!
fara. Og þá er auðvitað eðlilegt,
að þingmenn geti komið að til-
lögum sínum um það, en það geta
þeir ekki, ef hæstv. ríkisstj. ráð-
stafar fénu og jafnvel ekki þó að
það sé gert i samráði við fjár-
veitinganefnd.
Lúðvík Jósefsson sagði, að vextir j
af láninu væru mjög óhagstæðir. I
Samráðin við fjárveitinganefnd!
gætu orðið algert formsatriði og '
þyrftu ekki að breyta neinu um
það að ríkisstjórnin hefði ein með
ráðstöfun lánsins að gera. Öllu
máli skipti hvert lánsféð rynni,
þótt þetta lán hrykki ekki langt
í hinar mörgu nauðsynlegu fram
kvæmdir og engar stórframkvæmd
ir væri unnt að ráðast í með það.
Gunnar Thoroddsen sagði þessa
lántöku ekkert gagnstæða yfirlýs-
ingum varðandi viðreisnina fyrir
þremur og hálfu ári. Ríkisstjórn-
in sagði aldrei að hún myndf
hætta erlendum lántökum helduf
benti á að nauðsynlegt væri að ná
greiðslujöfnuði við útlönd. —
Greiðslubyrðin gagnvart útlönd-
um er enn of há og lán hafa ver-
ið tekin til of skamms tíma, svo
afborganir eru örar. Höfuðkostir
þessa láns eru að lánið verður
afborgunarlaust í fimm og hálft
ár.
Eysteinn Jónsson sagði, að eitt
hvað væri farið að skolast til í
huga ráðherrans. Enginn hefur
gleymt því, að ríkisstjórnin lagði
höfuðáherzluna á það í sambandi
við setningu viðreisnarlaganna,
að þær efnahagsráðstafanir yrðu
að gera vegna „hins mikla greiðslu
halla“ við útlönd eins og það var
orðað. Þessi „greisluhalli" var
vegna framkvæmdalána í stórvirki
eins og Áburðarverksmiðjuna,
Sogsvirkjunina, Sementsverksmiðj
una og til skipa og bátakaupa. —
Vegna þessara framkvæmda stóð
þjóðin betur að vígi en áður til
að standa undir afborgunum af
erlendum lánum. Þetta hefur dr.
Benjamín Eiríksson tekið undir.
Ríkisstjórnin sagði, að nú mætti
greiðsluhallinn ekki aukast meira.
Þessi „greiðsluhalli“ var svo not
aður sem tylliástæða til að leggja
byrðar á þjóðina. Framsóknar-
menn bentu strax á,_ að þetta
fengi ekki staðizt. íslendingar
yrðu að halda áfram uppbygg-
ingunni og til þess þyrfti erlent
lánsfé. Þá minnti hann á, að ráð-
herrann hafði minnzt á, að stutt
ur með nokkrum fyrirvara, og
gefa síðan þrem leikurum púnta,
100—75—50, með síðasta leikár í
huga. Atkvæðagreiðslan er leyni-
leg. Púntarnir hafa til þessa verið
lagðir saman fyrir afhendingu
lampans, og viðkomandj leikara
boðið til hófsins. Að þessu sinni
verða gögnin ekki könnuð fyrr en
í hófinu. Þá verða púntarnir tald-
jr. Þetta er vel fallið tjl að auka
eftirvæntinguna, og er ætlast til,
aö leikarar fjölmenni í hófið svo
ekki takist það illa til, að kjörinn
viðtakandi verði fjarstaddur. Sig-
urður var ekki fullviss, hvar hóf-
ið yrði haldjð, en bjóst við, að það
yrði í Þjóðleikhúskjallaranum.
Virkir melimir leikdómarafélags-
ins eru níu talsins.
Sfefna Framsóknarfí.
rænu þjóðirnar slitni sagði ráð-
herrann.
Ráðherrann kvað það liggja ó-
tvírætt fyrir, ag aukaaðild þyrfti
ekki að leiða til fullrar aðjldar
og það væri misskilningur hjá
Þórarni Þórarinssyni ,að hætta
væri á, að smáþjóðir glötuðu
sjálfstæði sínu við að gerast auka-
aðilar að EBE, Smáþjóðir misstu
ekki einu sinni sjálfstæðj sitt við
að gerast fullir aðilar að EBE og
bentj á Belgíu, Holland og Lúxem
borg máli sínu til sönnunar. Énn
væri ekki vitað, hvaða skyldur
og kvaðir við yrðum að takast á
herðar við aukaaðild og það mætti
ekki hafna aukaaðildarlejðinni í
blindni heldur nota biðina til að
halda áfram viðræðum við ráða-
menn EBE og nota biðina til að
reyna að ná hyllj forystumanna
EBE-þjóðanna.
lán væru hættuleg, en núverandi
ríkisstjórn hefur nú leyft einka-
aðilum að stofna til lausaskulda,
örstuttra vöruvíxla, sem nema á
hátt á fjórða hundrað milljónum.
Þá sagði Eysteinn, að sú stefna,
sem ríkisstjórnin hefði lýst yfir
varðandi erlendar lántökur hefði
ekki verið með tilliti til þess,
hvað sanngjarnt og eðlilegt væri
að gera í íslenzkum þjóðarbú-
skap í framtíðinni heldur höfð
sem tyljiástæða til samdráttar-
stefnu og kjaraskerðingar.
. I
Siguröur Grímsson
Framhald af <6 síðu
dómara, en Sigurður A. Magnús-
son var kosinn varaformaður.
Þetta gerðist á félagsfundi í dag.
Blaðið talaði við Sigurð og spurð
íst nánar fyrir um það sem.gerðist
fundinum. Tekin var ákvörun
' n- afhendingu silfurlampans n.k.
Vl''idag. Þá var ákveðið að lesa
ðj leikdómara upp í hófinu,
’ hefur ekki verið gert fyrr.
.-b háttur er á atkvæðagrejðslu, að
'’irkir meðlimir fá kjörgögn í hend
A.S.I-fiingfö
forseti þingsins hefði ekkt boðið
fulltrúa LÍV velkomna til þings-
ins. Gerði hann það og tóku fylgj
endur hans undir þá ósk með lófa
klappi. Óskár rakti síðan sögu
málsins frá sínum bæjardyrum,
kvað einsýnt, að það væri fyrir-
sláttur einn, að ekki hefði unn-
izt tími til þess að ranns.aká kjör-
bréf og LÍV væri óumdeilanlega
laúnþegasamtök, sem ættu fullan
rétt á inntöku í ASÍ. Hann sagði,
að nauðsynlegt hefði reynzt að
fara dómstólaleiðina, til þess að
koma LÍV inn í ASÍ, en þar væri
við Alþýðusambandið að sakast,
en ekki LÍV. Óskar lagði til að
kjörbréf LÍV væru tekin gild.
Þegar Óskar hafði lokið ræðu
sinni, las forseti þingsins fram-
komna tillögu frá Guðmundi
Björnssyni, Eðvarð Sigurðssyni
og Jóni Snorra Þorleifssyni,
Krislni B. Gíslasyni, Jóni Bjarna-
syni og Björgvin Sigurðssyni, um
það, að fulltrúum LÍV yrði veitt
leyfi til þingsetu með málfrelsi
og tillögurétti.
Þá tók til máls Pétur Sigurðs-
son, ritari Sjómannasambandsins.
Taldi hann að flutningsmenn til-
lögunnar vildu ekki byggja land
með lögum. Einnig taldi hann, að
ekkert hefði fram komið, sem
mælti gegn því,’ að fulltrúar LÍV
fengju full réttindi á-þinginu.
Næstur tók til máls Jón Sig-
urðsson, forseti sjómannaáam-
bandsins. Minntist hann fyrst á
afgreiðslu annarra kjörbréfa á
þinginu og deildi á hana, — og
enn dróst Svavar Gests inn í um-
ræðurnar. Hann deildi einnig á
það, að núverandi sambandsstjórn
hefði barizt gegn inngöngu LÍV, í
stað þess að henni hefði borið að
beita sér fyrir inngöngu þess og
allra annarra launþegaféla.ga í
landinu. Jón viðurkenndi, að dóm-
ur Félagsdóms fjallaði eingöngu
um það, að LÍV væri orðinn fé-
lagi í ASÍ, en eftir sem áður yrði
að fjalla um kjörbréf fulltrúa sam
bandsins á ASÍ-þingi, og þau yrðu
að fá sömu afgreiðslu og önnur
kjörbréf. Hins vegar hefði stjórn
ASÍ þegar haft næg tækifæri til
þess að kynna sér nauðsynleg
gögn og þyrfti ekki lengri frest
ti! þess. Þá gat Jón þess, að valda
hlutföll á ASÍ-þingi myndu ekki
breytast, þótt fulltrúar LÍV fengju
atkvæðisrétt og væri því ástæðu-
laust að halda þeim utan slíkra
réttinda.
Næstur tók til máls forseti ASÍ,
Hannibal Valdimarsson. Hann
kvaðst fvrst ætla að rekja nokkuð
forsögu málsins, þótt ekki væri
víst að hann myndi minnast á
sömu atriði og fyrri ræðumenn.
Hann kvað inntöku LÍV hafa ver-
ið frestað á síðasta ASÍ-þingi,
vegna skipulagsbreylinga, sem fyr
ir dyrum stæðu hjá ASÍ. Vegna
þeirra væri mjög erfitt að taka
stórt landssamband inn í Alþýðu-
sambandið, þar sem það væri að
mestu leyti byggt upp af dreifð-
um og smáum félögum. Hefði hinn
rétti félagsandi ríkt hjá forráða-
mönnum LÍV, hefðu þeir komið
til forystumanna ASÍ og rætt við
þá um það, hvernig þessum mál-
um mætti haga, þar til skipulags
breytingin væri afstaðin. Þessi
leið hefði ekki verið farin, held-
ur dómstólaleiðin. Hann kvað ASÍ
ávallt hafa. verið reiðubúið til
þess að ræða við LÍV um aðstoð
og veita hana, en hið sama væri
ekki að segja um LÍV. Þá minntist
Hannibal á ummæli Sverris Her-
mannssonar, forseta LÍV, erlend-
is, þar sem hann hefði borið sig
röngum sökum og rægt ASÍ. —
Kvaðst Hannibal ekki geta boðið
slíkan mann velkominn til þing-
setu. Hannibal kvað nauðsynlegt
að rannsaka miklu betur félags
skrár og starfsferil meðlima LÍV,
en tími hefði unnizt til að gera.
Hin nýja félagaskrá^ LÍV hefði
borizt skrifstofu ASÍ, þegar þar
voru miklar annir vegna kosninga
til þingsins. Væri til dæmis nauð-
synlegt að bera félagskrár saman
við félagaskrár annarra félaga. —
Þá kvaðst Hannibal hafa fengið
um það vitneskju í dag, að eitt
félaganna í LÍV hefði ekki haldið
aðalfund í þrjú ár; samt væri for-
maður þess meðal fulltrúa LÍV í
fundarsal. Hannibl kvað nauðsyn-
legt að rannsaka hvort ástandið
væri líkt þessu innan fleiri félaga.
Hann lagði tif að, .tillaga:: Guð-
mundar Björnssonar og fleiri yrði
samþykkt.
Um miðnætti var umræðimi
loks lokið og fór fram atkvæða-
greiðsla að vi'ðliöfff'ii nafnakalli.
Tillaga Óskars Hallgrímssonar
var borin undir atkvæði, en hún
fjallaðl um að fulltrúar LÍV
fengju óskoruð réttindi á þing-
inu þ. á. m. kosningarétt. Sam-
komulag varð um, að líta svo á,
að þeir, sem greiddu atkvæði
gegn tillögu Óskars greiddu þar
með hinni tillögunni atkvæði, en
liún kvað' á um, að fulltrúar LÍV
skyldu liafa tillögurétt og mál-
frelsi á þinginu en ekki atkvæðis-
rétt. Úrslitin í nafnakallinu um
tillögu Óskars urðu þau, að já
sögðu 151 en nei 177, 4 voru fjar-
verandi og einn greiddi ekki
atkvæði. Þar með var tillaga Ósk-
ars felld en hin tillagan sam-
þykkt. — Blaðamaður Tímans
spurði Sverri Hcrmannsson, for-
mann LÍV, að atkvæðagreiðslu
lokinni, hvernig verzlunarmenn
myndu bregðast við þessum úrslit
um. Sverrir sagði, að LÍV myndi
una úrslitum og fulltrúar þess
sitja þingið.
' boði hafnaði SAS þá. Þess vegna
telur stjórn Loftleiða, að hún
geti ekki átt frumkvæði að nein-
um nýjum samningum, þar sem
hennar eina tillaga var felld, og
engar aðrar uppi hafnar af forráða
mönnum SAS, sagði Sigurður.
Blaðinu hefur borizt fréttatil-
kynning frá Loftleiðum út af SAS
málinu, þar sem ýmislegt mis-
hermi fulltrúa SAS er leiðrétt. —
M. a. er bent á, að Loftleiðir
greiddu í fyrra 75 milljónir ísl.
króna til Norðurlandanna þriggja
fyrir ýmsa fyrirgreiðslu, sem er
svipuð upphæð og tekjur Loft-
leiða af farmiðasölu í sömu lönd-
um á sama ári.
Loftleiðir flutti um 52 þúsund
farþega á öllum leiðum sínum í
fyrra, en ekki 70 þúsund, eins og
SAS-menn hafa haldið fram. Að-
eins fjórðungur farþega Loftleiða
kemur frá eða fer til Norðurland-
anna, og mikill fjöldi þeirra er af
öðru þjóðerni en norrænu. Mikill
hluti þessara farþega ferðast senni
lega loftleiðis, aðeins vegna hinna
lágu fargjalda Loftleiða. Þótt SAS
yfirtæki Loftleiðir og hagnað
þeirra, sem varð sjö milljónir í
fyrra, mundi það litlu breyta um
rekstrarafkomu SAS.
Sama aðstada
að forustumenn LÍV leggja allt
annan skilning í hugtakið launþeg
ar en verkalýðurinn gerir. Þar
eru enn fulltrúar stórfyrirtækja
og skrifstofustjórar þeirra, eigin-
konur og synir og dætur stórkaup
manna og prókúruhafar fyrir ým
is konar atvinnufyrirtæki — og
allir flokkaðir undir launþega. —
Við slíku 'fólki getum við ekki
tekið, nema rannsaka vel inniviði
þeirra samtaka, sem nú sækja um
aðild og fyrr en þeirri rannsókn
er lokið er ekki hægt að taka
lokaafstöðuNúl þessa máls.
Víðivangur
stjóminni einræðisvald í smáu
e$a stóru. Og stjórnarsinnar
á Alþingi geta Iíka. vel gert
sér það Ijóst, að þótt þcir vilji
standa dyggilega að stjórn
sinni, eru þeir litlir karlar og
illa áð þingmennsku komnir,
ef þeir geta ekki sameinað
þann stuðning heiðarlegri
varðstöðu um lýðræði, þing-
ræði og vivðingu Alþingis.
Þykkvibær
Ekkert tilboS
komið neinar ák-veðnar tillögur
um samvinnu. Hins vegar hefði
stjórn Loftleiða lagt til á fundi
með SAS í Stokkhólmi, að gerð-
ur yrði gagnkvæmur samningur
um gildi farmiða milli félaganna.
Þessu eina ákveðna samvinnutil-
koma sex aðrar frá Menningar-
^ sjóði í bókabúðir í dag. Játning-
' ar Ágústínusar, einhver frægasta
' sjálfsævisaga heimsbókmennt-
anna, kemur nú út í þýðingu bisk-
ups, herra Sigúrbjörns Einarsson-
ar. Þá er fyrra bindj ævisögu
Stefáns frá Hvítadal eftir Ivar
Orgland, lyrrum sendikennara
hér, nú lektor í Lundi. í því gerir
höfundur grein fyrir þroskaferli
Stefáns og slfáldskap til þess tíma,
ei hann fór til Noregs. Síðara
bindi rjts þessa er væntanlegt að
ári. Það er frumsamið á norsku,
þýtt af Baldri Jónssyni og Jó-
hönnu Jóhannsdóttur. Þá eru 30
ljóð úr Rig Veda, indversk goða-
kvæði og helgiljóð, sem Sören
Sörensen hefur þýtt úr sanskrít.
Bókin Sólmánuður er ný Ijóða-
bók eftir Þórodd Guðmundsson
frá Sar.di o.g loks eru tvær bæk-
nr í flokki þeim, sem nefndur er
Smábækur Menningarsjóðs, Mað-
ur í hulstri, smásögur eftir Anton
Tsjekhov, þýddar beint úr frum-
málinu af Geir Kristjánssyni, og
Næturheimsókn. smásögur eftir
Jokul Jakobsson.
KveSjuathöfn
BRYNJÓLFS BJARNASONAR
fer fram í Nesklrkju fimmtudaginn 22. nóvember kl. 2. Jarðsett
verður að Hvammi, Norðurárdal, mánudaginn, 26. nóvember kl. 2.
Þeim, sem vilja minnast hans, er bent á krabbameinsfélagið.
Aðstandendur.
nóv. 1962.
15