Tíminn - 23.01.1963, Blaðsíða 9

ES9f
Sextán þúsund
slátrað á Græn
ÞAÐ VORAÐI ljómandi vel
að þessu sinni í Grænlandi.
Veður var mjög hagstætt fyr-
ir sauðburð. Mikið sólfar og
mjög lítið um rigningu. Allur
snjór hvarf fyrir sólbráð, og
gróður kom snemma, enda
döfnuðu lömbin vel. Um mán-
aðarmótin maí-júní kom svo
hinn árlegi rekís. Hann var ó-
vanalega mikill að þessu sinni.
Allir firðir og sund fylltust af
honum. Sumir jakarnir voru
eins háir og margra hæða hús,
það af þeim, sem ofansjávar
var, sem er þó aðeins lítill
hluti.
Allur þessi ís olli umferða-
truflunum og öðru þess hátt-
ar. Menn urðu að hætta allri
sjósókn á nær því öllum stærri
skipum. En hinir leiknu kajak
menn notuðu vel þetta ein-
stæða tækifæri, sem ísinn gef-
ur, en með honum kemur mik-
ið af sel. Það er dýrmæt veiði
hór í þessu landi, enda er sel-
kjötið það ljúffengasta, sem
Grænlendingarnir geta fengið.
Er selur kemur að landi má
sjá glaða menn óg konur. Kon-
urnar gera að selnum, flá hann
og hluta í sundur. Allf er hirt,
jafnvel blóðið, sem hefur safn-
azt inni í skrokknum. Blóð-
grautur úr því með sellýsi út á,
þykir afbragðsmatur. Lifur,
Fréttabréf frá Þórarni Magnússyni i Narssak
á Grænlandi — yfirlit um nýiiðið ár.
garnir og annað innmeti er etið
hrátt. Fyrst ætlaði ég ekki að
trúa þessu, en þegar Grænlend
ingarnir segja þetta sjálfir, er
engin ástæða að vefengja það.
Hátt verð er á selkjötinu, og
kostar hvert kíló 4 danskar kr.
(nærri 25,00 ísl.).
Sumarið var mjög gott, sér-
stök veðurblíra. Hér í Narssak
var oft helit, *nda liggur stað-
urinn inni í landinu, ekki ýkja
langt frá hinum ævarandi jökli.
sem sést vel héðan í góðu
skyggni.
Grasspretta var því mjög
góð, enda er grasgefið hér. í
Narssak eru 5 fjáreigendúr,
sem eiga margt fé. Nokkuð af
því gengur hér inni í sjálfum
bænum á sumrin í óþökk
sumra bæjarbúa, einkum
þeirra, sem vilja hafa garða
kringum hús sín. Hér er einn-
ig nokkuð af nautgripum og
hessum. Einu sinni nefndi ég
við danskan nautgripaeiganda.
hvort hann ekki vildj selja mér
einn lítra af mjól'k, því að ég
hugði, að hún myndi vera góð,
því að beitilöndin virtust mér
safarík. Hann svaraði því til,
að það væri ekki hægt, því að
kýrnar væru efcki mjólkaðar,
Grænlenzkur bóndi hyglar fé sínu.
vegna þess að kálfarnir gengu
undir kúnum og drykkju alla
mjólkina.
Ég veitti þessu síðar meir
athyglj og sannfærðist um
það, enda voru kýrnar eins og
hryssur í haga með afkvæmi
sín.
Alveg varð ég undrandi yf-
ir því, hve seint var byrjað að
slá þau tún. sem hér eru. Gras-
ið spratt. og enginn gaf þvi
gaum. Svo var það loks einn,
sem sló sitt tún í ágúst, en að-
altúrtn voru þó ekki slegin
fyrr en um mánaðarmót ágúst
og september, en þá var öll
taðan löngu úr sér sprottin og
þar af leiðandi búin að tapa
miklu fóðurgildi. En ég fékk
að vita það seinna, að túnin hér
tilheyra Landbúnaðartilrauna
stöðinni í Julianehaab, en hún
sér um öflun á hevj fyrir bænd
ur. Þeir þurfa því ekki að hafa
neinar heyskapará'hyggjur og
taka því lífinu með ró. Hey er
ekki almennt notað handa sauð
fé, nema taki algerlega fyrir
beit. Svo Iengi sem hagar eru.
mega kindurnar ganga sjálf-
ala.
Hér í Narssak mættj afla
mikils af heyjum, en mest af
því grasi, sem hér er, fer for-
görðum, að undanteknum beiti
löndunum. Mér hefði þótt gam
an að hafa hér íslenzkt orf og
Ijá, en það varð nú ekki meira
en hugmyndin að þessu sinni.
Sauðfjárslátrun hófst hér 15.
ágúst. Fyrstu lömbin komu
frá Brattahlíð. Þar og í Görð-
um eru fjárflestu bændur
Grænlands. Áætlað er, að slátr
að verði rúmlega 16 þúsund
fjár hér frá Suður-Grænlandi.
Sláturhúsið er bara eitt, og
er það staðsett í Narssak. Féð
er allt flutt sjóleiðina, og til
þess er notaður stór vélbátur,
sem hefur fjóra stóra, opna
báta í eftirdragi. Féð er flutt
í þessum opnu bátum, og tekur
hver þeirra rúmlega 100 fjár
Þetta gengur allt vel. Þegar
komið er að bryggju, er féð
látið sjálft fara úr bátunum
upp á göngubrú, sem tengd er
við land. Síðan er féð rekið í
rétt og það aðskilið og svo
vegið lifandj á stórri vog, sem
tekur milli 50 og 60 í einu. —
Sláturhúsið kaupir féð aðeins
á þennan hátt. í ágúst fá bænd
ur 1,45 kr. fyrir hvert kíló á
fæti. í september 1.25 og í
október 1,05 kr. Fé, sem kem-
ur langt að, t. d. frá Nanertal-
ik, er orðið æði þvælt og hungr
Finnst mér sárt til þess að vita,
að Grænlendingum hefur ekki
verið konnt að hagnýta sér
þennan góða mat. Grænlend-
ingar svíða ekki hausana, held
ur eru þeir flegnir, en ekki
vildi ég eta þannig „svið“.
Mikið var hér um verklegar
fram'kvæmdir. Fjöldinn allur
af íbúðarhúsum er í byggingu.
Nýir vegir lagðir hér og þar
um bæinn. Ný bryggja var
byggð og er hún nú að verða
fullgerð. Hafskip geta þó ekki
lagzt að þessarj nýju bryggju,
og er því öllum vörum, sem
koma frá Danmörku, skipað
upp á gamla mátann. Það stend
ur þó til í náinni framtíg að
byggja hér stóra hafskipa-
bryggju. Þetta er bær framtíð-
arinnar. Hann fer ört vaxandi,
því að atvinn,a er næg allt ár-
ið.

Falleg fjárhjörð.
að, er það kemur til Narssak.
Það hefur þá létzt eitthvað.
Yfirleitt virðist mér féð vera
mjög vænt. Margir dilkar af-
urðavænir, eða svo virtist mér
á að sjá þá á'velli. Allt þetta
fé er af íslenzkum uppruna.
Það var árið 1915, sem Græn-
land keypti 175 úrvals vetur-
gamlar kindur í Húnavatnssýsl
um og Skagafirði. Það hafði
verið keypt í júni og flutt eða
i rekið hina löngu leið til Reykja
víkur og geymt þar um tíma.
Svo hafði þetta ,fé komið til
Julianeháb í nóvember sama
ár, en þá höfðu tvær kindur af
þessum hóp farizt á leiðinni.
Almennt er slátrað 350 kind-
um á dag, en þó getur það far-
ið upp í fjögur hundruð, ef
þannig stendur á. Flánings-
menn fá kr. 2,50 í tímakaup
og þar að auki 80 aura fyrir
hvgrja flegna kind. Slátrinu er
hent að undanteknum hausum,
lifur og hjörtum, og eitthvað
af mör er hirt. Hinu er öllu
fleygt í höfnána og' „flýtur“
hún stundum í innmat úr fénu.
Margt fólk sækir samkomurn
ar í nýju kriStniboðsstöðinni,
og er mér það mikið gleðiefni.
Margir af íbúum staðarins
skilja vel dönsku, og kemur
það sér vel., því að sjálfa græn-
lenzkuna er mjög erfitt að
læra.
Kanpmaður í Reykjavík
sendi mér málningu á húsið
og sparaði það mér mikinn
gjaldeyri. Guð launi honum
það. Húsið er nú allt málað og
fínt, bæði inni og úti. Sam-
komusalurinn er mjög viðkunn
anlegur. Mér finnst það stór-
kostlegt undur, Guði að þakka,
að fá svona fallegt hús á góð-
um stað til kristniboðsstarfa.
Ég er svo þakklátur öllum
þeim, sem af góðu hjarta hafa
styrkt þetta starf og auðsýnt
því velvild á einn og annan
hátt. Guð mun launa þeim öll-
um fyrir það.
Læt ég hér með staðar num
ið að þessu sinni, en sendi
kannski línu seinna.
Með kærri kveðju til íslands.
Þórarinn Magnússon.
Baldvin Þ. Kristjánsson:
BER AÐ AFNEMA BONUSGREIDSLU, MILU
KJARABÆTUR FARSÆLLA ÖKUMANNA ?
Það er miklu meira og hátíð-
legra en smátíst í rökkurskotum,
þegar virðulegur forstjóri mektugs
tryggingafélags tekur til máls á
almannafæri og úttalar sig um
hlutina. „Það er stórt orð Hákot“,
sagði karlinn. Það munu því marg
ir hafa lagt hlustirnar við föstu-
dag í fyrri viku, þegar Vísir birti
nálega heilsíðuviðtal við Baldvin
Einarsson forstjóra. Allt er þar
áferðarfallegt, slétt og fellt ög
virðulegt um tryggingar almennt,
j unz undir lok viðtalsins er eins
j og slái eilítið út í fyrir forstjór-
! anum — fyrst aðspurðum „um
svokallaðan bónus, sem menn fá,
j ef ekkert kemur fyrir þá“. og litlu
síðar vegna einhverra óþæginda
: fyrir brjósti út af því, að Sölumið
stöð hraðfrystihúsanna og Sam
band íslenzkra samvinnufélaga
skuli hafa tekið upp á því að sjá
j sér sjálf farborða í tryggingamál
um. Afstaða þeirra merkilegu fyr
‘ irtækja, hvoru upp á sinn mátann,
S.H. og S.I.S., í tryggingamálum
þeirra, án íhlutunar eða hlutdeild-
ar annarra, skai hér látin afskipta
laus með öllu, en aftur á móti vikið
nokkuð að afdráttarlausri fordæm
mgu forstjórans á bónusgreiðslum
bifreiðatiyggingafélaga'.
Að fjölmörgum gefnum tilefn-
um er bezt að vara við þvi strax
að láta séi detta í hug, að það sé
ídviljunarkennt óviljaverk að inn
ieiða hið svokallaða bónuskerfi í
tryggingaviðskiptamál íslenzkra
bifreiðaeigenda. Það gerðu Sam-1
vinnutryggingar á sínum tíma vit-
andi vits, að mjög hugsuðu og yf- \
irlögðu ráði. Með tilliti til þess
f r öllum óþarft að viðhafa hálf-
yrði og dyigjur. Stofnunin þarf
hvorki að blygðast sín né biðja af-
sökunar.
Nú þegar voldug bassarödd for-
Framhald á 13. .síðu
TIM IN N, miðvikudaginn 23. janúar 1963

Grein þessi var send Vísi s.l. föstudag samkvæmt lof-
oröi annars ritstjórans að birta hana á laugardag. Af því
gat þó ekki brðið. í morgun — mánudag — hringdi svo hinn
ritstjórinn o,e tjáði mjög kurteislega, að blaðið sæi sér ekki
fært að efna loforðið um birtingu. Af þessum ástæðum er
greinin hirigað komin
Greinarhöf.
9
\ v \ V| \
\ •>