Tíminn - 24.01.1963, Síða 13

,NÖ Á ÉG HVESGI HEIMfl'

Framhald aí 9. síðu.
þeim upp á hressingu, halda
þeim uppi á snakki og ýra í þá
eftir þörfum þangað til allir
eru komnir um borð. Þá bíðum
við bkki boðanna lengur og
leysum landfestar á auga-
bragði“.
— Og þér hefur tekizt að af-
stýra flóttanum?
— Nú fara þeir að tínast um
borð einn og einn, lögregla
kom með tvo fyrstu akandi #
bíl. Ég lét ekki á mér standa,
bauð þeim strax fram í upp á
viskí og bjór, og menn drekka
baki brotnu hver sem betur
getur. Klukkan 2 voru tveir
dauðir, en allir mættir um
borð nema meistarinn. Vig bíð-
um og bíðum. Eitt sinn snar-
ast ég unp á dekk og þar stend
ur þá landi minn á skipinu á
tali við mann, sem líka reyn-
ist vera íslendingur, sem bú-
settur hafði verið í Halifax í
mörg ár. Þeir þekktust. Við
tökum allir tal saman og líka
kokkurinn, og allt var komið í
ró og spekt. Þá segir Halifax-
íslendingurinn, að gaman væri
nú að sikreppa með okkur nið-
ur til Boston. Við héldum, að
það væru nú aldeilis engin
vandkvæði á því, við landar
hans skyldum fela hann. En
við kokkinn sögðum við: „Ef
þú kjaftar frá, verður þér
fleygt fyrir borð í nótt“. —
Kokksi hélt hann færi ekki að
segja til mannsins og bauð hon
um meira að segja sitt her-
bergi, sem var aftur í á einum
bezta stað, og þangað fór Hali-
fax-íslendingurinn. Þá birtist,
allt í .einu meistari á kajanum,
og er eriginn smávöllur á hon-
um. Eitthvað fólk hafði safn-
azt um hann, -og hann vill óður
slást og býður öllum Halifax-
búum út, en fær engan til að
slást við sig. Ég kalla þá upp
til hans, að hér sé einn niðri,
sem þori á móti honum, en
hann bara þori ekki. Hann læt
ur ekkj segja sér það tvisvar,
hendir sér ofan af kajarium og
á mig. Ég gat með herkjum
tekið af honum fallið, en það
var ekki smáræðissending úr
loftinu, því að maðurinn var
stór og þungur. Um leið og
kauði er kominn um borð, kall
ar Jón skipstjóri, að við slepp-
um landfestum eins og skot. Og
það er komið nokkuð fram yf-
ir nón, þegar við höldum á
haf út, og þá fór ég að sofa.
— Og svafstu vel og lengi?
— Ég lá í roti fram á ellefta
tímann um kvöldið. Þá var ég
ræstur með viskíi og beðinn
um að fara upp að stýra. Flest-
ir félagar mínir sátu þá við að
spila póker. Stýrimaður segir
við mig, að ég verði að segja
skipstjóranum frá mannipum,
enginn þori að gera það. Ég er
nú orðinn vel slompaður og
legg af stað syngjandi við raust
upp í brú. Þar er skipstjóri og
segist hafa staðið bar síðan við
fórum frá Halifax, 7—8 tíma,
en hvað komi til, að ég sé svo
syngjandi kátur. „Ég hef aldeil
is gert strik í dag, stolið heil-
um manni frá Nova Scotia', anz
aði ég og sagði honum allla sög-
una. „Jæja, svo að þið eruð
búnir að sjá svo um, að ég
verði setlur í steininn, þegar
við komwn til Bandaríkjanna,
til Boston", verður honum að
orði. Ég sagði hann gæti verið
rólegur. Ef ekki að smygla hon
um í land, þá er ekkert hægara
en að gefa hann upp og hann
sendur til sama lands. En það
væri ekki ónýtt að hafa hann
um borð, því að hann væri vel
kunnugur fiskimiðum og gæti
lóðsað Okkur. Síðan var landi
minn sóttur og hann lóðsaði
okkur svo að við fiskuðum á-
gætlega. Skipstjóri sagðist ekki
vera hræddur um, að neinn
segði til mannsins, nema þá
helzt .kokkurinn, einna helzt
mundi hann kjafta frá. Ég seg
ist munu láta hann halda sér
saman.
— Gerðist þá fleira sögulegt,
eða hvað?
— Við fengum vindstrekking
á heimleið. Ég var aftur í að
fá mér bita. Kokkurinn hafði
verið að afvatna fisk um kvöld
ið í stórum bölum og þegar
hann hellti úr einum á dekkið,
lágu þar margir fiskar eins og
hráviði innan um olíu og skít.
Kokksi var farinn að sofa og nú
gramdist mönnum að sjá fisk
inn út um allt dekk og meist-
ari segir það maklegt að ræsa
kokkinn og skipa honum út á
nærbrókunum að tína saman
fiskana, sem og var gert. Kokk
ur var auðvitað úrillur, og þeg-
ar þessu er lokið, hreytir hann
því út úr sér að hann haf; ekki
verið með annarri eins skips-
höfn, þessu illþýði að rífa hann
upp á nærklæðunum til að tína
saman nokkra fiska. Ég sagði
þá, að hann væri einhver versti
kokkur að skilja svona sóða-
lega við matvæli. Þá fýkur enn
í hann og hann ætlar að slá
mig. Ég ber af mér höggið og
rétt dangla í hann hendi. Hann
verður þá alveg æfur, — hann
héltt á leirkönnu, og slengir
henrii framan í mig áður en
ég átta mig, kannan lendir á
nefinu á mér og klýfur það í
tvennt. Þag lagðist bara út af
beggja vegna. Við þetta varð
ég alveg óður, tók kokkinn,
skellti honum flötum og lét
blóðbogann úr nefinu á mér
standa framan í hann. Ég hætti
þessu sem betur fór áður en
mannfýlan kafnaði. Skipstjór-
inn kemur á vettvang og segir
við kokksa, að hann kæri hann
fyrir morðtilraun, þegar þeir
komi í land, en hann er enn
jafn reiður og segist vera feg-
inn að hafa gert þetta. Síðan
segist skipstjóri ætla að sækja
nál og sauma saman á mér nef-
ið. Kemur svo með stoppunál
og garngrodda, en ég méð nefið
í tvennu lagi, segi að það verði
ekk; af því, að ég fái slik verk
færi í nefið. Það var orðið af
mér dregið af blóðmissi, en ég
segi þeim að setja bara yfir
þetta baðmull, tusku og svo tré
spelkur báðum megin á nefið-
Og það var gert. Svo er það
morguninn eftir að skipstjóri
fer að kveikja mér í sígarettu,
þá fuðraði allur umbúnaðurinn
á nefinu, baðmullin logaði
strax og hann bar eldspýtuna
ag sígarettunni. Ekki varð mér
mikið meint af. Eftir rúma tvo
sólarhringa komum við til Bost
on og ég var þar lagður inn
á spítala, þar sem nefið greri
saman furðufljótt.
— Hvað kom til að þú ílent-
ist ekki vestan hafs lengur en
þessi ár?
— Maður var náttúrlega far
inn að sjá ofsjónum allt fylli-
ríið og farinn að hafa áhyggj-
ur af því. Ekki vantaði þó það,
að mér byðust tækifærin, þeim
glatað; ég öllum sjálfur, og
allt var það brennivíninu að
kenna. Einn hafnarvörðurinn í
Boston sagði við mig oftar en
einu sinni, að ef ég vildi hætta
að drekka í eitt ár, skyldi hann
sjá svo um, að ég fengi eitt af
beztu fiskiskipunum til að fara
með. En ekki gat ég unnið það
til, að yfirgefa Bakkus í eitt ár.
Seinast ætlaði ég að rífa mig
upp úr þessu með því að halda
heim. En alltaf sótti í sama far
ið aftur. En nú skulum við fara
ag hætta þessu, þetta er orðið
svo langt mál.
— En þú hélzt áfram að sigla
samt eftir að heim kom?
( — Já, ég fór til sjós skömmu
síðar, var ýmist á togurum eða
fiskibátum og sigldi öll stríðs-
árin og eftir, seinast gat ég
ekki sofið. Ég var á Pétri Hall
dórssyni, þar fór ég að eiga
bágt með svefn vegna drýkkju
9kapar. Þegar ég fór tvo túra,
meg togaranum Pétri Halldórs
syni á Grænland 1956, svaf ég
varla nema nokkra daga í mán
aðartíma. Ég gekk í land, þeg-
ar við komum úr seinni túrn-
um og rakleitt inn á Klepp til
að hitta lækni. Hann var þá
ekkj við, en hjúkrunarkonurn
ar hjálpuðu mér. Síðan sagði
læknir mér, að nú væri ekki
margra kosta völ, ég yrði að
hætta að drekka. Þá fór ég
austur að Gunnarsholti og fór
að gæta nautahjarðarinnar
hans Páls. Þar var ég í níu
mánuði og féll vel vistin þar,
var nýr maður. Næst fór ég í
vinnumennsku til Bjarnrúnar,
ekkju Guðmundar í Múla og
var hjá henni þangað til hún
þrá búi,. þá fór ég til Magnúsar
bróður hennar -á Hellum, var
þar sumar og vetur. Aftur fór
ég í Gunnarsholt til Páls að
annast 200 nautin hans, og í
það sinn gerði ég hann heylaus
an. Hann hafði sagt mér að
spara ekki fóðrið og það gerði
ég heldur ekki. Og enda þótt
Páll væri orðinn heylaus fyrir
tímann, trúði hann mér fyrir
því, að aldrei hefði hann séð
nautin fallegri.
Nú er ekki lengur til setunn
ar boðið, gangastúlkan er marg
búin að koma inn og kalla á
Jón Berg fram að matborð-
inu. Við stöndum loks upp, og
þegar hann hagræðir hækjun
um undir handleggina, spyr ég
hann hvort honum fallj ekki
vel vistin á Sólvangi.
— Jú, en það er einn galli
á þessari landlegu minni. Nú
á ég orðið hvergi heima. Ég
er búinn að vera hér á þriðja
ár, en það vill enginn borga
brúsann. Ég fæ hvorki út úr
tryggingunum né ríkisframfæri
lamaðra og fatlaðra fyrr en við
komandi sveitarfélag greiðir á
móti. Ég bjó í Hvolhreppi í
Rangárvallasýslu áður en ég
fór á hafnfirzka togarann
Bjarna riddara, sem ég var á
þangað til ég lamaðist. Nú á
þriðja ár hafa Hvolhreppur og
Hafnarfjörður verið að togast
á um ag borga. Allir sitja við
sinn keip og ríkið líka. Þolin-
móðastir eru húsráðendur hér
á Sólvangi, sem hafa ebki feng
ið eyri greiddan enn fyrir vist
mína en leggja samt í kostnað.
Mér er nú farð að leiðast þóf-
ið, segir Jón Bergur um leið
og hann lyftir hækjugrindinni
yfir þröskuldinn.
Skyldu hinir háu herrar ætl-
ast til að lamaðir og fatlaðir
fari að stilla sér upp í biðrað
ir til að fá leiðréttingu mála
sinna?
Til sölu
er veiðiskáli við Miðfjarðará i V-Húnavatnssýslu.
Húsið er um 100 fermetrar að stærð með mið-
stöðvarhitakerfi, raflögn og nýrri innréttingu í
eldhúsi.
Húsið er byggt úr samsettum flekum og þvi auð-
velt til brottflutnings og uppsetningar, hvar sem
er. -L Upplýsingar gefa:
Friðrik Þórðarson eða
Finnbogi Guðlaugsson
Símar 44 og 18
Borgarnesi.
FRAMSOKNARFELOGIN
Gullbringu- og Kjósasýslu
sfna til þorrablóts I Glað-
helmum, Vogum, laugardag-
inn 26. janúar 1963. Hefst kl.
20. Úrvals þorramatur á borð
um — Ómar Ragnarsson
skemmtir — Aðgöngumiðar
seldir á eftirtöldum stöðum:
Sigfús Kristjánsson, Kefla-
vík, slmi 1869. Guðmundur
Þorláksson, Hafnarflrði,
siml 50356. Grímur Runólfs-
son, Kópavogi, simi 23576 og
Guðlaugur Aðalsteinsson, Vog
um, síml 103
Sókmenntir
‘Framhaia n R síðu i
en seinni hluti þess er einnig kom
inn út virðist nú þegar vanta mik-
íð til að lýsing skáldsins geti orðið
heiileg 'í •vferkin'.! ■■L'.'vir.rt
í grein þeirri ,um; &|tefán : ?pmi
áðúr var rieínd segir Tómas Guð-
mundsson að lokum: „Hann lenti
ungur f þeirri kvörn. sem malaði
hann sundur hægt og hægt, hinni
sömu kvörn umkomuleysis og ör-
birgðar, er malað hefur mörg af-
burðamanoiseifni hinnar íslenzku
,|ijóðar á liðnum öldum............
Öilög og atgervi slíkra manna er
ákall, sem þjóðfélagið má aldiei
loka eyrum fyrir.“ Þetta má vera
satt og rétt. — en engu að síður
orti Stefán nokkur gullvæg Ijóð
og gerðist tímaskiptamaður í ís-
lenzkri ljóðlist. Ivar Orgland virð-
ist hafa tekið sér fyrir hendur að
skrásetja samvizkusamlega sam-
kvæmt heimildum söguna af för
Stefáns gegnum kvörnina. en af
þessum fyrri hluta verks hans verð
ur ekki séð að honum auðnist að
lýsa hlut hans í bókmenntunum
svo að gagni komi. Oe þó er það
þar sem Stefán frá Hvítadal lif-
ir, æskumaðurinn á flækingi og í
mótun heima og erlendis og hinn
fullorðni skáldbóndi síðar. Víst
má svo vera, að þetta standi til
bóta í seinna bindi, — en sem
saet- upphafið bendir ekki til þess
Það blasir við sýn að með þess-
um vinnubrögðum og viðhorfi til
viðfanesefnisins er bók Or<danfls
eicki skemmtileg aflestrar eða eft-
irminnileg. Hún er mikils til of
long: manni virðist að rækileg
samþjöppun efnisins hefði bætt
hana til muna þótt ekkj hefði kom
ið til skarpari skilningur höfund-
ar að öðru leyti. Fræð'imannleg
slvara Orglands getur orðið dálítið
brosleg („Alvarlegur, já grafal
várlegur stældi hann prestinn í
kirkjunni“l og stöðugár, oftast
gersamlega óviðkomandi skírskot
anir til Noregs, norskra hátta
norskra bókmennta eru á stund-
um þreytandi þótt þær kunni að
vera skiljanlegar vegna þ.ióðernis
höfundar. En æskilegt væri að
hær snertu á einhvern hátt um-
ræðuefni hans í bókinni. Hvað
kemur það t.d. Stefáni frá Hvíta-
dal við að Orgland aðhyllist þá
undarlegu kenningu að landsmála
stríð Norðmanna og íslenzk sjálí-
stæðisbarátta séu á einhvern hátt
„hliðstæðar“? En kannski er svar-
ið við þessari spurningu einmitt
skýring á viðhorfum og viðleitni
Ivars Orglands í þessari bók. —
Nýjan Vínarfund
Framhalrl at 7 síð'U
inu. Á friðarþinginu ætti því
að ræða, hvernig stöðva mætti
kjarnorkuógnanirnar og sam-
tímis að minnka fasta heri
ríkja og draga úr vígbúnaði
þeirra.
ÞAÐ ER augljóst mál, að eitt
af aðalviðfangsefnum friðar-
þingsins yrði að fjarlægja járn
'ialdið f stað þess gæti komið
ðvopnað belti báðum megin lín
unnar, sem aðskilur ríkjasam-
tökin tvö, og Berlín gæti verið
á þessu svæði.
Þingið þyrfti einnig að
fjalla um örvandi fjármála- og
mennirigartengsl milli NATO
og Varsjárbandalagsins. Til
styrktar þeim þyrfti að koma
upp sameiginlégum stofnunum,
helzt í Vín. I þeirri borg þyrfti
(að sitja fastanefnd, skipuð full
'rúum beggja aðila, sem hefði
yfirumsjón, skýrði ákvarðanir
þingsins og tryggði vinsamlega
samvinnu milli aðilanna.
Friðarþing í Vín gæti orðið
upphaf að mikilli Evrópu, sem
næði til bæði Ameríku og
Norður-Asíu, sem byggðar eru
Evrópumönnum með evrópska
menningu: Þessi mikla Evrópa
næði frá Vesturströnd Kyrra-
hafsins til austurstrandar þess,
frá San Fransisco til Vladivo-
stok. Við getum séð fyrir okk
ur þessa nýju Evrópu, þar sem
meginland Evrópu er miðdep-
iilinn, en annar voldugur væng
ur nær um Rússland og Síberíu
og hinn yfir Bandaríkin og
Kanada. Evrópa er nú klofin í
tvær herbúðir, en þessi nýja
mynd ætti að vera ríkjandi
hugsjónin á friðarþingi í Vín.
FYRSTI sljómmálamaður-
inn, sem lýsti þessari mikil-
fenglegu hugsjón, var Sir Win-
'Ston Churchill. Ég man enn
daginn, þegar hann hlaut
Karlamagnúsarorðuna í Aix-Ia-
Chapella 1956, fyrir forustu
sína um einingu Evrópu. Við
þessi hátíðahöld lýsti hann
þeirri von, að Sovétríkin sam-
einuðust NATO einn góðan veð
urdag. Síðan þetta gerðist hafa
Sovétríkin stofnað Varsjár-
bandalagið og geta því ekki
gengið í NATO eins ■ og þau
gengu til dæmis í Sameinuðu
þjóðirnar. En þau geta samt
sem áður beint fylgiríkjum
sínum til friðsamlegrar sam-
veru og samvinnu, og stuðlað
á þann hátt að endursameinr
ingu Evrópu að afstöðnu nýju
Vínarþingi.
T í IVII N N, fimmtudaginn 24. janúar 1963
13