Tíminn - 26.01.1963, Blaðsíða 7

— tíwitm —
Utgofandi: FRAMSÖKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriBi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-
liúsinu Afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur i Banka-
stræti 7. Símar: 18300—18305. — Auglýsingaslmi: 19523. Af-
greiðslusími 12323. — Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan-
lands í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Hver er kjarabarátta
stjórnarsinna í verka-
lýðshreyfingunni?
í gær var vikið að því hér í blaðinu að eijn bólaði ekki
á því, að iðnverkafólk og verzlunarfólk í Reykjavík fengi
þá 5% kauphækkun, sem verkafólk, iðnverkafólk og
verzlunarfólk hafa fengið á Akureyri og Dagsbrúnarmenn
hafa fengið í Reykjavík- Það Var einnig vakin athygli á
því, að ekki væri kunnugt um, að stjórnendur Iðju, fé-
lags iðnverkafólks í Reykjavík, eða stjórnendur Verzl-
unarmannafélags Reykjavíkur, hefðu átt í samningum
við atvinnurekendur um kauphækkun.
Þetta er ekki neitt nýtt. Þetta hefur gengið þannig til
undanfarið. Iðja og VR hafa haldið að sér höndum með-
an aðrir hafa verið að ryðja brautina. Ef aðrir hefðu
sýnt sama sinnuleysið og stjórnendur þessara félaga,
myndu launþegar engar kjarabætur hafa fengið á und-
anförnum árum og dýrtíð „viðreisnarinnar“ lagzt á þá
með fullum þunga.
Hver er skýringin á sinnuleysi stjórnenda Iðju og VR?
Skýringin er su, að það eru Sjálfstæðismenn, sem
stjórna þessum félögum, ásamt undirlægjum sínum, Al-
þýðuflokksmönnum. Þeir' Sjálfstæðismenn, sem valizt
hafa til forustu í þessum félögum, eru þæg verkfæri
ílokksstjórnar Sjálfstæðisflokksins. „Línan“, sem þeim
er fyrirskipuð að fara eftir, er í stuttu máli þessi: Hrópið
hátt gegn heimskommúnismanum fyrir hverjar stjórnar-
kosningar, en haldið svo alveg að ykkur höndunum í
kjarabaráttunni milli kosninga.
Ef Sjálfstæðisflokkurinn fengi aukin ítök í verkalýðs-
hreyfingunni, myndi starf hennar einkennast í vaxandi
mæli af sama sinnuleysinu og aðgerðaleysinu í kjarabar-
áttunni og einkennt hefur vinnubrögð stjórnendanna í
Iðju og VR. Af þeirri reynslu eiga launþegar vissulega
að geta lært að varast að fela Sjálfstæðisflokknum aukin
völd í yerkalýðshreyfingunni. Kosnmgar í verkalýðsfé-
lögunum eiga að snúast um kjarainálin og kjarabarátt-
una fyrst og fremst, ert ekki um óviðkomandi mál eins og
utanríkismál og heimsmál. Þau heyra ekki undir verksvið
verkalýðssamtakanna. Þau eru eingöngu dregin inn í
verkalýðshreyfinguna af þeim, sem vilja láta sjálfa kjara-
baráttuna gleymast, svo að hægt sé að sofa á verðinum
eins og stjórnendur Iðju og VR hafa gert.
Hví semja Iðja og VR
ekki um ákvæðisvinnu?
I stjórnarblöðunum er því nú haidið fram, að heppi-
legt sé að vinna að kjarabótum, án kauphækkana.
Þetta er ekki illa mælt. Tvívegis á þessu kjörtímabili hafa
verkalýðssamtökin snúið sér til ríkisstjórnarinnar og
óskað samstarfs um kjarabætur eftir öðrum leiðum en
kauphækkunarieiðinni, t. d. lækkun tolla og söluskatts.
Svar ríkisstjórnarinnar hefur verið oiákalt nei.
Þá tala stjórnarblöðin mjög um það. að unnt ætti a :
vera að bæta kjörin með aukinni ákvæðisvinnu og vinnr
hagræðingu. Þau reyna svo að kenna stjórnarandstæð
ingum um, að ekki þokist neitt i þá átt.
En stjórnarandstæðingar ráða ekki Iðju og VR. Þar ráða
svjórnarsinnar. Hvers vegna semja þeir ekki við atvinnu
rekendur um aukna ákvæðisvinnu og vinnuhagræðingu?
ÍÍIINN, laugardaginn 26. janúar 1963
Forusiugrein úr „The Guardian((, Manchester:
| Rapacki-áætlunin getur greitt
fyrir lausn þýzka vandamálsins
Þó ekki nema Vestur-Þjóðverjar fallist fúslega á hana
SÍÐAN Kúbudeilunni lauk
hefur mikið verið hugsað um
horfur á því að ná samkomu-
lagi við Sovétríkin um að
minnsta kosti sum meginatrið-
in, sem kalda stríðið stendur
um. Richard Loewenthal benti
nýlega á það í „Encounter1, að
það kunni að leiða til þess að
Krustjoff endurskoði utanríkis
stefnu sína f heild, að honum
skyldi mistakast að koma fram
ágengni í Karibbíahafinu.
Áður en til átaka kom út af
Kúbu, virtust valdhafarnir í
Kreml telja mestar líkur til út-
breiðslu heimskommúnismans
með því móti að reka ágenga
stefnu. Það er að minnsta kosti
mögulegt, að úrslit Iiúbudeil-
unnar liafi sannfært þá um, að
þetta sé rangt. Þeir kunna því
að ákveða, að árangurinn af
ágengri stefnu réttlæti ekki
kostnaðinn, sem af henni leið-
ir.
SÍÐAN þetta gerðist hafa
komið fram tillögur til breyt-
inga á áætluninni. þannig að
hún fjalli einnig um‘skipulegar
takmarkanir á venjulegum her
styrk. Rapacki hefur komið aft
ur inn á þetta mál í grein i
janúarhcfti „International
Affairs“, en það rit kemur út
ársfjórðungslega. Þe^pi grein
verðskuldar fyllilega að vestur
veldin gefi henni náinn gaum
Grein Rapacki er að vísu eng
inn skemmtilestur (enda er
varla slíks að vænta um grein,
sem valdamaður kommúnista
skrifar), en í henni er bent á
GOMULKA
ýmis skynsamleg atriði. Það
er tvímælalaust rétt hjá Ra-
packi, að á afvopnunaráætlan-
ir ber fremur að leggja póli-
tískt mat en hernaðarlegt. Og
ef „hver einasta uppástunga
um afvopnun væri eingöngu
dænid út frá hernaðaraðstöðu,
þá hefði engin slík áætlun
neina möguleika á að komast
t framkvæmd“. Sérhver afvopn
unaráætlun, sem nokkurs er
um vert, hlýtur að skerða hern
aðaraðstöðu einhvers. Megin-
atriðið er að afvopnunin lami
aðstöðu beggja jafnt.
FYRSTA útgáfa Rapacki-
áætlunarinnar skerti aðstöðu
vesturveldanna mun meira en
aðstöðu Sovétríkjanna, þar
sem hinir miklu yfirburðir
Sovétríkjanna í almennum her-
styrk átlu að vera óbreyttir eft
ir að kjarnorkuvopnin höfðu
verið fjarlægð. Þetta á ekki
við um áætlunina, eins og hún
er nú orðin. Það væri að vísu
erfitt að komast að niðurstöðu
um samdrátt almenns her
styrks, sem væri jafn aðgengi-
leg fyrir báða í framkvæmd,
en j undirstöðuatriðunum er
um mikla tilslökun að ræða
gagnvart vesturveldunum.
Rapacki kemst að réttri nið-
urstöðu um það, að megin-
hindranirnar á því að áætlun
hans nái fram að ganga eru
pólitísks eðlis. Þær stafa, svo
að notað sé hans eigin orð, frá
,.hefndaröflunum“ í Vestur-
Þýzkalandi, eða eins og aðrir
kynnu að orða það, frá skilj-
anlegri tregðu Vestur-Þýzka-
lands til að ganga að samkomu
lagi, sem kynni að leiða til
■nw wfiiarimiii. "’iimt'
ævarandi skipting’ar Þýzka-
lands.
EF VESTUR-ÞÝZKALAND
væri leikbrúða Bandaríkjanna
á sama hátt og Austur-Þýzka-
land er leikbrúða Sovétríkj-
anna, er ekki víst að þetta
kæmi að sök. En Vestur-Þýzka
land er ekki leikbrúða Banda-
ríkjanna og ekki er hægt að
komast að neinni varanlegri
lausn um málefni Mið-Evrópu,
án þess að þjóðir hennar geti
viðurkennt hana. Þarna er kom
ið að kjarna lýðraðisins. Eigi
Rapacki-áætlunin — eða nokk-
ur önnur hliðstæð áætlun —
að ná fram að ganga verður að
vinna Vestur-Þjóðverja til sam
þykkis hennar, þvi að það er
ekki mögulegt að berja þá nið-
ur.
Það er ekki víst, nð. samþykki
Vestur-Þjóðverja reynist, þeg-
ar til lengdar lætur, eins fjar-
stætt og sumir halda. Sú rök-
semd, að áætlunin geri skipt-
ingu Þýzkalands varanlega, er
því aðeins góð og gild, að nú-
verandi ástand sé líklegra til að
binda endi á skiptingunni. Það
álit byggist aftur á móti á
þeirri von, að Ulbricht-stjórn
in muni hrynja af sjálfu sér,
ef Vestur-Þjóðverjar séu nógu
þráir að sitja við sinn keip
Það var hugsanlegt að gera sér
slíkar vonir áður en múrinn í
Berlxn var reistur, en síðan
það gerðist er miklum mun
erfiðara að ala slíkar tyllivonir
í brjósti.
SAGA Berlínarvandamálsins
síðan að veggurinn var hlað-
inn, færir okkur heim sanninn
um tvennt: Þrátt fyrir viður-
styggð kommúnistastjórnarinn
ar í Austur-Þýzkalandi er hægt
að styrkja hana í það óendan-
lega með rússneskum skriS-
drekum. Og liitt er, að enda
þótt Vesturveldin séu reiðubú-
in að fara í stríð til þess að
tryggja frelsi Vestur-Berlínar,
þá eru þau ekki undir það búin
að hætta á stríð til þess að
binda endi á. skiptingu Þýzka-
lands.
Þessar tvær staðreyndir
sýna, að eina vonin um endur-
sameiningu Þýzkalands liggja
í samkomulagi við austurveld-
in og hugsanlega betrumbót á
stjórn Ulbrichts. Sé þetta orð-
ið markmið hinnar vestrænu
stefnu, er Rapacki-áætlunin
ekki framar neinn þrándur í
götu. Þá er hún í raun og veru
orðin spor í rétta álr.
ÞAÐ ER rétt, að ekki hefur
orðið nein áberandi breyting á
stefnu Sovétríkjanna síðustu
tvó mánuðina. En varla er við
þvi að búast, að slík breyting
komi í Ijós svo að segja á einni
nóttu, jafnvel þó að hún væri í
undirbúningi. í meginatriðum
ættu nú að vera meiri líkur á
samkbmulagi milli austurs og
véstúirs en verið hafa að
minnsta kosti síðustu fimm ár-
in.
Líkleg leið1 til samkomulags
milli austurs og. vesturs virð-
ist vera að fylgja hinni svo-
nefndu Rapacki-áætlun. Fyrstu
útgáfu þessarar áætlunar setti
pólski utanríkisráðherrann
Rapacki fram árið 1957. Þá
fjallaði hún um útrýmingu
kjarnorkuvopna frá Póllandi.
Tékkóslóvakíu og báðum þýzku
rikjunum, en fjallaði alls ekki
um venjulegan herstyrk.
Sunnudaginn 20. jan. birtir
Morgunblaðið véfrétt, sem það I
hefur sótt til 6 tízkusergenta,
vegna viðsjárverðra ummæla
Krustjoffs bónda um abstraktgerð
ina. Og þegar ég hafði lesið þau i
goðsvör, sem véfréttin gaf, þá datt1
mér í hug að gera smá athuga-
semd, þó að enginn hafi beðið
mig orð til hneigja.
„Fagrá gleði, guða logi, Gimlis
’óttir". —
Sköpunargleðin er æðst allrar
;leði. Móðurgleðin, listamanns
gleðin og vísindamannsins. Beet-
hoven tekur rækilega i strenginn
með Schiller i 9 sinfóníunm Hann
bregður upp mismunandi þáttum,
gleðinnar. — Nei, ekki þetta, ekkil
Krustjoff talar um
abstraktmálverk
þetta og ekki skerzóið en —
„Gimlisdóttir, heill sé þér! í þinn
hásal hrifnir eldi, heilög gyðja,
komum vér Þínir blíðu töfrar
tengja, tízkan meðan sundur slær“.
Tízkan er tortímjngin, dauðinn
listin lífið Hér er um fullkomn
• indstæður að ræða Helsprengj
ar cr hávær þróun lífsins kyrr
lát Á óður skrumglymjandj ízk-
unnar hávær, listsköpunin hlé-
dræg.
Aftur á móti er tízkan gullnáma
kaupsýslunnar, vegna þess að hún
ber dauðann í sér — er skammlíf.
Þar af leiðandi óþrjótandi vara.
Þetta sem Schiller segir hér:
„Þínir blíðu töfrar tengja, tízkan
meðan sundur slær“ þetta veit
hver einasti raunverulegur Iista-
maður En það vilja auðvitað eng
ir tízkusmiðir heyra. frekar en
fjandinn líta birtu almættisins.
Ásgeir Bjarnþórsson.
7