Tíminn - 26.01.1963, Blaðsíða 6

Eiga 13 ára börn og yngri
að fara í gagnfræðaskóiana?
Börn eru msjafnlega þroskuð,
þegar þau flytjast úr barnaskóla
í gagnfræðaskóla, og er því ólík-
legt, að hið sama henti öllum, en
ég álít, að þau befðu langflest
betra af því að vera árinu lengur
í barnaskóla. Þar hafa þau oftast
örugga fótfestu bæði í námi og
félagslífi, og tengslin við skóla-
systkinin og kennarann geta verið
þeim mikilvæg á þessum við-
kvæmu umskiptamisserum. En
bamakennarinn hefur oft vegna
langra kynna betri tök á þeim
og meiri áhrif á þau en aðrir
kennarar síðar. Hitt er miklu
vafasamara, að þrettán ára börn
eigi félagslega samleið með eldri
nemendum gagnfræðaskóLanna og
hafi gott af að taka þá um of til
íyrirmyndar.
GUNNAR GUÐMUNDSSON
Æskan er bráðlát, það er henn-
ar eðli, og verður það því hlut-
skipti foreldra og annarra forráða
manna að leitast við að hafa á
henni skynsamlegan hemil. Tel
ég, að það yrði mörgum auðveld-
ara, ef börnin væru sjö ár í barna
skóla, svo sem áður var, en gagn
fræðaskólinn þeim mun skemmri.
Að því er náminu viðkemur,
ætti þetta að koma í sama stað
niður og væri þó eflaust öllu
hentara þeim, sem seinþroska eru.
Þá má minna á, að flest böm
fermast að loknu sjöunda skóla-
ári, og markast þar því nokkur
skil milli bernsku og unglingsára.
Gunnar Guðmundsson.
Já, mér fannst það frá fyrstu
tíð óráðlegt að flytja elzta árgang
barnaskólanna inn í gagnfræða-
skólana. Þessi háttur að hafa börn-
in í gagnfræðaskóla, hefur nú ver-
ið reyndur langt á annan áratug,
og svo bregður við, að áður töldu
flestir kennarar að breyting þessi
værj til bóta, en nú munu flest-
allir kennarar álíta, að flutningur
þessi hafi verið slæmt víxlspor.
Sumir telja að þetta megi laga
með því að starfrækja 1. og 2.
bekk gagnfræðaskólans í barna-
skólunum, en svo er ekki, því gagn
fræðaskóli verður gagnfræðaskóli
hvort sem hann er rekinn í húsa-
kynnmn barnaskóla eða í öðru hús
næði. ,
Til að auðvelda að átta sig á
hvort heppilegra er að hafa börn-
in í barnaskóla eða gagnfræða-
dróia, skulum við raða málsatrið-
’jm upp í tvo meginþætti, annars
vögar þau rök, er mæla með því að
A MÁLÞINGI TÍMANS
í sambandi við atriði í mið-
vikudagsgrein Tímans í s.l.
viku, eftir Eirík Sigurðeson
skólastjóra á Akureyri, sem vak
ið hefur athygli, hefur Tíminn
lagt eftiriarandi spurningu fyr-
ir nokkra skólamenn í Reykja-
vík:
Teljið þér óráðlegt að láta
börn 13 ára og yngri fara í
gagnfræðaskóla?
Þeir, sem svöruðu spurning-
unni, eru Gunnar Guðmunds-
son yfirkennari Lauganesskóla,
Magnús Jónsson skólastjóri
Gagnfræðaskóla verknáms og
Ólafur Gunnarsson sálfræðing-
ur. Fara svör þeirra hér á
eftir.
börnin séu flutt í gagnfræðaskóla,
cg hins vegar þau er mæla á móti.
Atriði, sem mæla með
flutningi barnanna
Eg mihnist ekki að hafa heyrt
•borin fram nema ein rök þessu
rnáli til stuðnings, og þau eru:
Ag í bamaskóla er sú venja, að
nver kennari hefur sinn bekk til
kennslu og umsjár- frá byrjun og
til skólaloka, það sé því heppilegra
þegar börnin séu komin á þennan
aldur að skipta um kennara og
fjölga þeim.
Má vera að rétt sé á þessum
tíma að fjölga eitthvað kennur-
um hjá sumum nemendahópum, en
ekki öllum. Það er líka rétt, að ef
barn hefur verig óheppið með
kennara og sérstaklega ef það er
i ósátt við hann, að þá er þörf að
skipta um. En sem betur fer er
þetta sjaldgæft, hitt er oftar að
gagnkvæm vinátta skapast milli
kennara og barnanna. Börnin líta á
kennarann sem leiðtoga sinn, sem
þau virða, eiga og vilja hafa. Það
getur því verið slæmt fyrir börn-
ín að missa Ieiðtoga sinn á þess-
um viðkvæma aldri. En þær breyt-
ingar, sem í þessu efni væru æski-
legar á þessu aldursskeiði, er auð-
velt að gera í barnaskólanum.
Atriði, sem mæla á móti
flntningi barnanna
1. Bömin eiga að fá að vera böm
meðan þau eru börn. Nú ljúka þau
barnaprófi 12—13 ára og líta því
ekki lengur á sig sem börn. —
13—14 ára eru þau fermd, það er
önnur undirstrikun á því hve þau
eru orðin fullorðin. — 14—15 ára
ljúka þau unglingaprófi, þá fá þau
vottorð um að hafa lokið unglinga
stiginu og samkvæmt því eru þau
ekki unglingar lengur. Þessi
þriggja þrepa stigi, sem við keyr-
um allt æskufólk í gegnum ein-
mitt á þeim árum, sem mest þörfin
er að halda því á jafnsléttu, hef-
ur eflaust skaðað margan. Mér
kemur þó ekki til hugar að þetta
valdi öllu því róti, sem kvartað
er um hjá unglingunum, til þess
liggja margar ástæður, en þetta
er ein þeirra.
2. 13 ára aldurinn er mjög við-
kvæmur á margan hátt, og ég er
sarinfærður um að fyrir andlega
liðán bamanna er betra fyrir þau
að vera efsti bekkur í barnaskóla
en lægsti bekkur í gagnfræðaskóla.
3. Skólum ber að sinna félags-
og skemmtanaþörf nemenda. Ungl-
ingar þurfa að hafa félagslíf fyrir
sitt þroskastig og börn þurfa
dægrastyttingu .við*-.&itt Jiæfi.-En
það er ekki heþpilegt að teygja
þau of snemma inn á skemmtana-
svið unglinganna, með því emm
við að gera þau fulloi'ðin fyrir
tímann.
4. Menntun barnakennára er
ekki sú sama og fyrir gagnfræða-
skólakennara. Barnakennarar fá
sinn undirbúning í Kennaraskóla
íslands. Ásamt því sem þeir eru
undirbúnir að veita fræðslu í mörg
um námsgreinum, þá eru þeir um
leið undirbúnir til að vera upp-
alendur og leiðendur.
Gagnfræðaskólakennarar fá sinn
undirbúning f háskóla. Þó þeir i
læri uppeldisfræði, þá er þeirra !
nám fyrst og fremst miðað við að
gera þá vel að sér, og færa til
að kenna 1—3 námsgreinar. Barna
kennari á því að kunna betur að
fara meg börn heldur en gagn-
fræðaskólakennari, sem ekki hef-
ur búið sig undir barnafræðslu
eða bamaumsjón.
Þaff er því flest, sem bendir til,
aff 12—13 ára börn séu betur kom-
in í barnaskólanum.
Magnús Jónsson.
í sjálfu sér skiptir ekki neinu
meginmáli hvaða nöfn skólum eru
gefin. Hitt er aðalatriði að skólar,
sem kostaðir eru af rfki og bæjar-
félögum, þ. e. a. s. almenningi,
séu sem fullkomnastar uppeldis-
og fræðslustofnanir. Eins og nú
standa sakir skortir mikið á að
íslenzkir skyldunámsskólar geti
gegnt þvf hlutverki, sem þjóðin
þarfnast. Hef ég bent á nokkrar
orsakir til þess hversu illa
fræðslumál hér á landi eru á vegi
stödd, f grein, sem birtist í dag-
blaðinu Vísi þann 1. nóvember,
og leyfi mér að benda þeim, sem
áhuga hafa á umbótum í fræðslu-
málum, á hana.
Augljóst er, að ef barna- og
unglingaskóli er ekki undir sama
þaki, stjórnað af sama skólastjóra,
þannig að börn og unglingar
hljóti að miklu leyti kennslu sömu
kennara, er mjög óheppilegt að
velja hið viðkvæma gelgjuskeiðs
tímabil til þess að svipta börnin
því öryggi, sem felst t því að
dvelja í skóla, sem þeim er vel
kunnugur, undir handleiðslu kenn
ara, sem þau treysta. Slíkt gerir
enginn nema af óvitaskap eða vís-
vitandi löngun til að grafa undan
jákvæðu gildi skólans, en það
mun enginn skólamaður gera vís
vitandi.
Eitt aðalmeinið í íslenzkum
uppeldismálum um þessar mund
ir er agaleysi barna og unglinga
en því fylgir virðingárleysi fyrir
öllu og öllum. Orsakir þessa eru
m-argar og eiga ekki nema að
litlu leyti rætur sinar að rekja
til skólanna og þá frekar óbein-
linis en beinlínis. Þjóðin sem
heild hefur brugðizt uppeldis-
skyldu sinni í annríki efnislegra
framfara.
Þeim foreldrum, sem enn vilja
leggja nokkra rækt við uppeldi
barna sinna er vitanlega gert
erfitt fyrir að ástæðulausu með
því að láta 13 ára börn fara í
unglingaskóla og stuðla þannig að
því að þeim finnist þau vera orð-
in fullorðin áður en þau hafa and
ÓLAFUR GUNNARSSON
legan þroska til að standast allan
þann glasaglaum, sem því fylgir
aff vera unglingur árið 1963.
Fermingaraldur barna er enn
14 ár,a aldur. Ég sé ekkert, sem
mælir með því, að þau megi ekki
halda áfram að vera börn, unz
þeim aldri er náð, óáreitt af van-
hugsaðri skólalöggjöf og tilviljun
arkenndri framkvæmd hennar.
Ólafur Gunnarsson.
Söngskemmtun
Zermena Heine-Wagner óperu-
söngkona, og ein af aðalkröftum
irá óperunni í Riga, söng á veg-
um Tónlistarfélagsins I Austur
bæjarbíói þ. 21. jan. s.l. Söngvar-
ar hafa látið mikið til sín taka að
undanförnu, og er þetta fjórffa
söngskemmtunin hér i bæ í janú-
armánuði.
Söngkonan Zermena Heine-
Wagner hefur geysilega yfirgrips-
mikla rödd, og á efra raddsvið-
inu svo kröftuga og þróttmikla,
að óvenjulegt má telja en tónfeg-
urð raddarinnar er aftur á móti
misjöfn, er til dýpri tóna kemur.
Óperusöngur er auðiheyrilega
hin sterka hlið söngkonunnar og
stendur hún þar vissulega föstum
fótum bæði hvaff viðkemur radd-
mígni, túlkun svo óg kunnáttu og
géðrj skólun raddarinnar.
Efnisskrain skiptist í tvennt,
tyrri hlutinn aðallega ljóð, eftir
þá Kalnin, Shaporin og Rach-
maninov, sum þeirra falleg í sjálfu
sér, en einhliða og of rómantísk.
Mörgum þeirra gerði söngkonan
allgóff skil, en Schumann varð
heldur miskunnarlaus í túlkun
hennar og gætti sums staðar hörku
þegar mikiff lá við. Seinni hluti
efnisskrárinnar var eingöngu
óperuaríur og fór söngkonan
glæsilega með margar þeirra, svo
sem ariu úr Tannháuser eftir
Wagner, var bæði reisn og veldi
í þeim flutningi. Tvær aríur eftir
Verdi túlkaði söngkonan einnig á
aðsópsmikinn hátt. Sem aukalag
söng hún aríu eftir Puzzini mjög
íallega. Undirleikur Wilmu Zirule
einkenndist af mýkt og hlédrægni
cg fylgdi hún söngkonunni bæði
vel og dyggilega.
Unnur Arnórsdóttir.
Fiskveiðasjóður
á nú 327 millj.
Starfsemi Fiskveiðasjóðs íslands
hefur farið mjög vaxandi hin síð-
ari ár. í árslok síðasta árs munu
útlán hans 544 milljónum króna.
Eigið fé sjóðsins er nú 327 milljón
ir, þar af hefur ríkissjóður lagt
íram tæp 12%, en af öðru leyti er
höfuðstóll sjóðsins byggffur upp
með hluta af útflutningsgjaldi af
sjávarafurðum. Mikið vantar þó
á, að Fiskveiðasjóður geti veitt
bátaútveginum og öðirum þeim
framkvæmdum, sem honum eru
tengdar nægileg stofnlán. Verður
sýnileg vöntun fjár til aukningar
smíði stærri fiskiskipa innanlands,
svo og til ýmiss konar vinnslu-
stöðva fasteigna og fyrirtækja,
sem aðkallandi er fyrir útveginn
að komið verði upp.
(Frá Útvegsbanka íslands)
Kohler ræðir við
Bresjnev
NTB-Moskva, 24. jan.
Foy C. Kohler ambassa-
dor Bandaríkjanna í
Moskvu, heimsótti Leonid
Bresjnev forseta Sovétríkj-
anna í dag, og ræddusí þeir
við í eina klukkustund.
6
TÍMINN, laugardagiiui tt. tanún 1963