Tíminn - 28.02.1963, Page 2

IBÚAR GOMERA
FLAUTA SAMAN
Hér sjást íbúar Gomera í veiðihug og með alvæpni.
Þær konur, sem kynnu að vera
á ferð um kanarísku eyjuna
Gomera, gætu haldið að karl-
mönnunum iþar Utist vel á þær.
Það getur líka verið að svo sc,
en ef þær halda að allt það blíst
ur, sem þær heyra, sé þeim til
heiðurs, mun þéssi grein valda
þeim vonbrigðum. Karlmennirn
ir á þessari eyju kjósa nefni-
lega heldur að tala saman á blíst
urhlutanum. Meðfram blísturs-
málinu er einnig notað vcnju-
legt talmál, sérstaklega af kon-
unum. Þær skilja samt blísturs-
málið ágaétlega. Oft má heyra
margt fólk samankomið tala
eingöngu saman á blístursmáli
og ekki verður vart við að nein
um fipist. Sagt er að geitahirð-
arnir noti eingöngu blístursmál
ið Silbo Gomera, en það er
ur og karlmenn tali saman þann
ig, að maðurinn blístrar en kon
an tali á venjulegan hátt og læt
ur það undarlega í eyrum ó-
kunnugra.
í Mazateco eru fjórar mismun
andi tónhæðir, sem settar eru
saman eftir vissum reglum. Hér
fylgir blístrið líka sjálfu mál-
inu, en það er miklu erfiðara
að fylgjast með því en Silbo
Gomero. Það er til á segulbandi
samtal milli tveggja innfæddra
þar sem þeir eru að semja um
kaup á töluverðu magni af maís
og fer það allt fram á Mazateco.
Þeir stóðu í nokkurri fjarlægð
hvor frá öðrum og blístruðu, og
var gengið frá kaupunum og var
an flutt í hús, án þess að nokk-
uð hefði verið sagt öðru vísi en
blístrandi.
Silbo Gomero berst tveggja
kílómetra vegalengd, en Maza-
teco „aðeins- emn kílómeter.
Sá, sem mest hefur ramnsakað
Mazateco heitir prófossor Cow-
an.
Bim, bam, bom —
Blístursmálið er þannig ekki
'hægt að nota, ef um miklar fjar
lægðir er að ræða, en þar gegn-
ir öðru máli um trommumálið.
Duala-kynflokkurinn í belgiska
Kongó getur sent boð innbyrð-
is í allt að 64 kílómetra fjar-
lægð. En það verður ag hafa
í huga, að skilyrðin til að hljóð-
ið berist þetta langt eru óvenju-
góð á þessum slóðum, þar sem
hitinn er svo mikill og hljóðið
fer því hraðar. En það Jiggur
í augum uppi, að ekki er hægt
að tala um alla heima og geima
í þessari fjarlægð, því að það
líða nokkrar sekúndur áður en
hljóðið kemst á áfangastað. —
Trommurnar eru því aðeins not
aðar í slíkri fjarlægð til að boða
stríð eða láta vita af slysum
og öðru áríðandi. ,
Trommuspil cftir diktati.
Þýzki fræðimaðurinn R. Betz
hefur lýst trommumáli Duala
kynstofnsins í merkilegri rit-
gerð. Tromman sjálf er gerð
úr holum trjábol og er lokug i
báða enda með einhvers konar
skinni. Eftir endilangri tromm-
unni er skorið op með vissu
lagi. Síðan er slegig á báða enda
trommunnar til skiptis eftir
vissum reglum, en þessar regl-
ur eru ákaflega flóknar og erfitt
að lýsa þeim, nema helzt með
nótum.
Við þennan trommuslátt þarf
svo mikla leikni, að ekkert er
sambærdegt við'það í hljóðfæra
leik Evrópumanna. Það er sagt,
að þegar haldnar eru útfararhát-
tíðir, sitji stundum einhver ætt
ingi hins látna hjá trommuslag-
aranum og segi honum ævisögu
dána mannsins^ en trommuslag
arinn segir jafnóðum frá með
trommuleiknum. Hver trommu-
slagari hefur sinn sérstaka hátt
við leikinn og getur sá, sem á
ihlustar strax vitað hver slær
trommuna í það sinn. Oft eru
sömu trommuorðin yfir marga
hluti, en þá er sett sérstakt tákn
org framan við skilaboðin.
Merkilegt rannsóknarefni.
Fleiri kynstofnar en sá í
belgísku Kongo nota trommu-
mál, t.d. er það nötað í Líberíu,
Bahia-nýlendunni i Brazilíu, og
á nokkrum eyjum fyrir vestan
Sumötru. Fátt eitt er vitað um
þessi mál, og trommumálið á
eyjunum fyrir vestan Sum-
ötru er alveg órannsakað
Og þarna siitur einn innfæddur og flautar við sjálfan sig.
VALVER VALVER
Vanti y5ur búsáhöld
tallega, hentuga tækifærisgjöf
eða vandað skemmtiiegt leikfang
bá gerið svo og lítið inn.
Símanúmerið er 15692 og
við sendum yður vörurnar heim.
ursmál en að nota talmál eins
og gert er á flestum öðrum stöð
um heims.
Þetta mál heitir Silbo Gom-
ero, og hefur brezki mál- og
hljóðfræðingurinn Classe rann-
sakað það gaumgæfilega, en
hann er prófessor við háskólann
í 'Glasgow. Silbo Gomero er eins
konar blístruð spænska og hef-
ur prófessor Classe tekið það
upp á hljómplötur. Þeir, sem
hlustað hafa oft á þessar plöt-
ur, fullyrða að það sé ekki eins
erfið og ætla mætti að skilja
málið.
Daglcgar samræður.
Það eru til tvær mállýzkur í
Silbo Gomero, önnur frá austur
hluta eyjunnar, en hin frá norð
blístrað með því að stinga tveim
ur fingrum upp í munninn. Eitt
sinn höfðu margir geitahirðar
komið til kirkju, en það þurfti
að vísa þeim út, því að þeir blístr
uðu sálmana í stað þess að
syngja þá.
Blístursmál í Mexico
í Mexíko er til svipað blíst-
ursmál, sem heitir „Mazateco",
en það er blístrað með vörun-
um, eins og venjulegt blísturs
hljóð. Þar er svipaður háttur
hafður á notkun þess — karl-
menn og drengir nota það
nærri eingöngu, en konurnar
kjósa heldur venjulegt talmál,
þótt þær skilji blístrið mæta-
vel. Þar er því algengt að kon-
VALVER
Laugavegi 48
Baldursgötu 39 — Sími 35142
Útboð
Tilboð óskast í geislahitunarkerfi í húsið Skip-
holt 37, Reykjavík. Útboðsgögn fást afhent í skrif-
stofu Verzlunarsambandsins h.f. Borgartúni 25
og skal skila þeim þangað fyrir kl. 17 þann 7.
marz n.k. og verða þau þá opnuð að þeim bjóð-
endum viðstöddum, sem köma kunna.
Skilatrygging kr. 2,500,00.
Verzlunarsambandið
Gylfi sleppir sér
Gylfi Þ. Gíslasoin, vi'ðskipta-
málaráðherra, gerði sig að
hreinu viðundri á Alþingi í
igær. Var þar tíl umræðu til-
laga til þingsályktunar, er
Helgi Bergs flytur um hagnýt-
ingu síldaraflans við Suður-
land. Rakti Helgi þau nýju við-
horf, sem skapazt hefðu með
tilkomu hinna nýju veiðitækja,
en búast mætti við að síldar-
afli við Suðurland yrði árviss.
Bæta þyrfti því a'ðstöðuna hér
sunnanlands til móttöku síldiar
en mikilvægast væri að geta
nýtt síldina betur en gert hef-
ur verið og unnt er að gera við
núverandi aðstöðu, þar sem
erfiðleikar eru jafnvel miklir
fyrir skipin að komia aflanum
frá sér í bræðslu. Suðurlands-
síldin er einmitt talin henta
mjög vel til ýmiss konar
vinnslu, sem nýtur vaxandi vin
sælda á mörkuðunum svo sem
súrsun, reykingu og fl. Vcgna
þessara nýju viðhorfa knýr á
að rannsaka sem bezt og gerzt,
hvernig hagkvæmiast og skyn-
saanlegast sé a'ð byggja upp
iðnað á 'grundvelli þessa afla.
Eðlilegt væri að ríkisvaldið
hefði forystu um slíka athug-
un.
Furðulegt
Gylfi Þ. Gíslason kom í
ræðustólinn á eftir og beinlínis
umhverfðist. Hrópaði ráðherr-
ann: Áróður, áróður, átóður,
innantómiar yfirborðstillögur,
ábyrgðarleysi, brot á þing-
ve,nju og fl. I þeim dúr. Sagði
ráðherrann, að í þessum mál-
um þyrfti ekkert að raunsaka,
og var á honum að skilja sem
rfkisstjórninni kæmi hrcint
ekkert við hin nýju viðhorf,
sem skapazt hafa vegnia liins
mikla vetrarsíldarafla. Ef ein-
liver liefði brugðizt, þá væri
það SÍS. Talaði hann eins og
það væri SÍS, sem stjórnaði
landinu, en ríkisstjórnin kæmi
þar hvergi nærri.
Þetta vakti að sjálfsögðu
rnákla atliygli, þegar ráðherra
lýlsir yfir, að ríkisstjiórninni
komi þa'ð mál hreint ekkert við,
sem er áhyggjuefni manna í
heilum landsfjórðungui og tv:
mælalaust eitt mesta hags-
munamál þjóðarheildarinnar,
þá fer að kasta tólfunum. Enn
furðulegra er þetta, þegar þess
er gætt að þessi ráðherra er
einn af forystumönnum Jafn-
aðarmanna.
Aumingja Unnar
Þessi árás Gylfa á tillöigu
Helga Bergs verður þó en,n kát-
broslegri, þegar námar er að
gætt. Tveimur dögum eftir að
Helgi Bergs leggur fram sína
tillö'gu, leggur Unnar Stefáns-
son, sem nú á sæti á þingi fyrir
Alþýðuflokkinn, frain aðra til-
Iögu, sem er efnislega gersam-
S lega samhljóðandi. Var þvi
engin furða þótt Unnari yrði
órótt í sæti sínu undir ræðu
Gylfa. Það var hans tillaga,
sem gat flokkazt undir það að
vera yfirborðs- og sýndartil-
laga!
Moggi frétfafalsari?
S.I. þriðjudag sagði Mbl. frá
úrslitum kosninganna í Tré-
smiðafylagi Reykjavíkur með
þessum orðum:
„Aðeins 10 atkvæða munur
réði úrslitum.
A-listi stjórnarinnar hlaut
290 atkvæði en B-listi lýðræðis
sinna 280 atkv.. Við síðustu
kosningar hlaut stjórnin 227
Framhald á 15. síðu.
2
T f M I N N, fimmtudagur 28. febrúar 1963.