Tíminn - 21.03.1963, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: . Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés ICristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-
húsinu. Afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka.
stræti 7. Símar: 18300—18305. — Auglýsingasimi: 19523. Af.
greiðslusimi 12323. — Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innan.
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
1300 milljónir og meira
Það hefur jafnan verið eitt helzta loforð Sjálfstæðis-
manna, þegar þeir hafa ekki sjálfir farið með fjármála-
stjórnina, að auka sparnað í útgjöldum hins opinbera og
iækka álögur. Fyrir hverjar þingkosningar hefur þetta
verið eitt helzta loforð þeirra og þó aldrei verið lofað
meiru en fyrir seinustu kosningar.
Eftir kosningarnar fengu Sjálfstæðismenn svo fjár-
málastiórnina. Hverjar hafa efndirnar orðið?
Samkvæmt fjárlagafrumvarpinu fyrir 1963 eru álögur
þær, sem ríkið leggur á landsmenn, áætlaðar 1300 millj.
kr. hærri en í fjárlögum fyrir árið 1958. Hér er um
miklu meira en tvöfalda hækkun að ræða. Fullt tillit er
tekið til þess í umræddum samanburði, að 1958 var
hluti niðurborgana á vöruverði greiddur úr útflutnings-
sjóði. Til þess að afla ríkissjóði þanníg meira j».i tvöfalt
hærri tekna en áður, hafa verið lagðir á margir nýir
skattar, einkum söluskattar.
Auk þess hafa svo ýmis opinber gjöld, sem ekki koma
inn í fjárlögin, stórhækkað, eins og t.d. póstgjöld, síma-
gjöld, farm- og fargjöld með strandferðaskipum ríkisins,
ijúkrasamlagsgjöld og önnur iðgjöid vegna trygginga
o.s.frv.
Jafnframt öllum þessum hækkunum hefur svo verið
tekinn upp sá siður að leggja á ýmiss konar nýja skatta,
sem látnir eru renna til ýmissa sérsjóða og framkvæmda,
og koma því aldrei inn á fjárlögin. Þannig er reynt að
dvlja hina raunverulegu heildarhækkun skattanna, jáfn-
hlíða því, sem skattakerfið er gert miklu flóknara, þótt
hins vegar hafi verið lofað að gera þao sem einfaldast.
Hinir nýju aukaskattar eru m.a þessir:
Útflutningsgjöld hafa verið stórhækkuð eða meira
en tvöfölduð.
■fc Lögfestur hefur verið sérstakur 2% launaskattur
á bændur.
Lögfestur hefur verið 0,7% söluskattur á land-
búnaðarafurðir.
Lögfest hefur verið 1% ríkisábyrgðargjald, sem
leggst algerlega að ástæðulau;u á húsbyggjendur.
Verið er að lögfesta 0,4% söluskatt á iðnaðar-
vörur.
Lagt er til í stjórnarfrumvaroi, sem liggur fyrir
þinginu að leggja nýjan skatt á sement, timbur og
járn og útborguð vinnulaun verkamanna.
Samanlagt nema þessir skattar háum upphæðum, sem
ekki sjást á fjárlögunum. Hækkun álaga síðan 1958 er
því miklu meiri en þær 1300 millj., sem koma fram á fjár-
lögunum.
Þannig efnir Sjálfstæðisflokkurinn fyrirheit sín um
að lækka álögur á almenningi.
Úrelt sjálfstæði
Framsóknarmenn hafa lýst yfir þvi, að þeir vilji ekki
sækja um aukaaðild að Efnahagsbandalagi Evrópu, þar
sem því fylgi samkv upplýsingum ríkisstjórnarinnar að
semja um atvinnuréttindi útlendinga hér á landi. Þess-
vegna kjósa Framsóknarmenn heldur tolla- og viðskipta-
samningsleiðina.
í tilefni af þessu kallar Mbl Framsóknarmenn einangr-
unarsinna, en Vísir segir. að þeir haldi dauðahaldi i úr-
elt sjálfstæðishugtak Af því geta menn bezt sér hver
rnuni vera raunveruleg stefna stjórnarflokkanna í þessu
máli.
RITSTJÓRNARGREÍN ÚR DEGI:
„Snotur efni í leiguþjóna"
Þegar Þjóðmiinjasafnið hélt
hátíðlegt huúdrað ára afmæli sitt
24. f.m., flutti Gylf.i Þ. Gíslason
menntamálaráðherra þar af
hálfu ríkisstjórnarinnar ávarp,
sem vakið hefur miki'ð umtal —
og undrun margra og igremju.
Gylfi ráðherra er snoturlegur
ræðumaður og farast oft vel
ávörjp og stundum jafnvel ágæt-
lega. En fyrir kemur, að liann
gerist nokkuð OPINSPJALIAJR,
svo' notáð sé orð Egils Skalla-
grímssonar. Þannig fór fyrir hon
um við þctta tækifæri.
Að undanfömu hafði ríkis-
stjórnin færzt undan að ræða af-
stöðu sína tH Efnahagshandalags
Evrópu. Eftir að Frakklandsfor-
seti hafði í bili komið í Veg fyrir
að Bretar fengju inngöngu i
bandalagið, hafði hún haldið því
fram, að fyrir ísland væri málið
úr sögunni. Allir vissu raunar,
að tilgangur hennar var að reyna
að fá þöign um málið fram yfir
alþingiskosningar í sumar, af því
að hún vissi sem var, að stefna
hennar í málinu — innlimun fs-
lands í EBE — er andstæð vilja
þjóðarinnar.
Forsprakkar stjórnarflokkanna
hugsuðu sér, að leika svipaðan
leik og þeir léku í landhelgismál
inu j kosningunum 1959, að láta
fólk halda í koaningunum í vor,
að þeir vllji í engu skerða sjálf
stæði þjóðprinuar, — engum
rétti afsaia, hvað sem í boði
væri.
Fara síðan að geðþótta sínum
cftir kosningar — eins og í land
helgismálinu — ef þeir héldu
meirihluta.
En svo gerist þetta 24. f.m., að
mei'iútamálaráðherrann gengur v
Iiátíðlégri stund í musíeri þjóð-
rækninnar — Þjóðminjasafniíí
— og fær þá svo mikinn blóð
þrýsting, að hann flytur opin
skáa játningu, þar sem hann er
staddur fyrir hönd ríkisstjórnar-
innar, um stefnunia, sem stjórnin
telur að fylgja beri, þegar um
sjálfstæði þjóðarinnar er áð
tefla og sambönd við aðrar þjóð-
ir. Hann sagði oiðrétt:
„Einn mesti stjórumálaskör-
ungur á fyrri hluta þessarar
aldar sagði ekki alls fyrir
löngu, að svo virtist nú kornið,
að helzta ráðið til þess að efla
sjálfstæði þjóðar væri að fórna
sjálfstæði hennar. Þetta kann
að hljóma sem öfugmæli. En
oiðið sjálfstæði er hér auðvit-
að notað í tvenns konar merk
ingu. Átt er við það, að svo
virðist sem ein legund sjálf-
stæðis verði ekki efld nema
á kostnað annarrar".
Og enn fremur mælti hann:
„Og kemur ekki hlutdeild i
auknu sjálfstæði og vaxandi ör
yggi voldugs ba.ndalags í stað
minnkandi sjálfsforræðis hvers
einstiaks?".......,kæna smá-
ríkis dregst aftur úr hafskipi
stórveldis cða bandalags".
Ljósar er varla hægt að lýsa
stefnunni en rá'ðherrann gerir
þarna. Hafi hann þökk fyrir
það, hvað hiann var opinspjall
ur að þessu sinni. Héðan í frá
þarf almenningur ekki að hrekj
ast í vafa um hváða „sjálfstæð
ishugsjón“ þessum mönnum býr
í brjósti. Hins vegar hafi hann
og þeir fulla óþökk og andúð
fyrir þetfca hugarfar sitt.
Mönnuni, sem álíta, „að
heJzta ráðið til þess að efla sjálf
stæði þjóðar sé að fórna sjálf-
stæði hennar“, á sannarlega
ekki að sýna þann trúnað að láfca
þá fara með umboð hennar.
Ilér er alls ckki um að ræða.
hvort íslendingar cigi að ein-
amgra sig frá samskiptum við
aðnar þjióðir. Það detttur engum
heilvita manni í hug. Hitt er
kjarni málsins, að þeir gæti þess
í samskiptuiiii'yn að FÓRNA
EKKI SJÁLFSTÆÐI sínu,
skei-ða ekki SJÁLFSFORRÆOl
■ —..-U ■■—II ■ —
sitt, — sigla sinni „kænu“ sjálf
ir.
Ræða meimtamálaráðherrans^
sem lika er viðskiptamálaráð-
herna, her með sér, að hann
öfundar li'm stóru hafskip og
langar um borð í slíkt skip úr
Iitlu íslenzku „kænunni“ — tel-
ur liana varla til frambúðar
fyrir áhöfnina.
f Ijósi þessiarar ræðu verður
skiljanlegri en áður var, samn-
inigur ríkisstjórnarinnar vW
Breta um eilíft afsal elnhliða
útfærsluréttar íslenzkrar land-
helgi.
Enn fremur — verður eftir
ræðuna — minna furðuefni, að
ríkisstjórain hefur stofnað til
þess, að höfuðborgin og um-
hverfi henniar býr nú við varnar
Iiðssjónvanp frá Kefiavík — og
dagskrá þess er auglýst i sum-
um blöðum hennar, eins og inn
Iend væri.
Með þessu er á lævísan hátt
verið að undirbúa flutninginn
um borð í hafskipið, þó að
máske sé það ekki fullkomlega
vitandi vits.
Einar Benediktsson komst
þamiig að orði i „Bréfi í ljóð-
um“ til ÞinigwaJlafundarins 1888:
„Oft hafði þjóðin alldýrt keypta
von um,
að yrðu menn úr hennar beztu
sonum.
Þá ó'lum vér á snauðra fé, —
svo fór,
vér fengum snotur efni í leigu-
þjóna“.
Þetta á cnn við, þótt Banir
fari ekki lcngur mcð húsbónda-
valdið.
Stjómendur hafskipsins telja
án efa þá, sem nú stýra „kænu“
smáríkis okbar, „snotur efni í
leiguþjóna" hjá sér — og mis-
sýnist heldur ekki um það.
Þess vegna m.a. þar-f að skipta
um sfcjórn og llggur mikið við.
Bréf frá Jónasi H. Haralz og svar
Reykjavík, 19. marz 1963.
Hr. alþingismaður Þórarinn
Þórarinsson, Reykjavík.
í blaði yðar, Tímanum, er í dag
skýrt frá ummælum yðar á Al-
þingi í gær um grein, er ég rit-
aði í Fjármálatíðindi árið 1962. Er
frásögn blaðsins sem hér segir:
„Sama skoðun (eins og hjá
Gylfa Þ. Gíslasyni, viðskiptamála-
ráðherra), kæmi fram hjá Jónasi
Haralz ráðunaut ríkisstjórnarinnar
í EBE-málinu. í grein, sém hann
ritar í Fjármálatíðindi, ræðir hann
sérstaklega um æskilega fyrirvara
fyrir ísland í sambandi við aðild
að EBE og segir orðrétt:
„Þeir (fyrirvararnir) j/erða enn
frefur að tryggja það, að erlend-
ir fiskimenn geti ekki stundað
veiðar innan íslenzkrar fiskveiði-
marka og að hugsanleg þátttaka
útlendinga í rekstri fiskvinnslu-
't stöðva leiði ekki til o/veiði fiski-
I stofna við ísland“.
Jónasi Haralz finnst því ekkert
athugavert við að hleypa útlend
ingum inn í íslenzkan fiskiðnað.
ef settar yrðu reglur, sem höml.
uðu gegn ofveiði fiskistofna við
landið"
Eins og orðin „enn fremuf'
þeirri málsgrein sem vitnað ei
i bera með sér, felur málsgreim
ekki í sér nema hluta af þeim fyr
vörum -em ég taldi nauðsynleg;
Það er því ekki hægt að sjá, hver
skoðun mín hafi verið um fyrir-
varana, nema með því að lesa
í samhengi þá málsgrein, sem vitn
að er í, og næstu málsgrein á und
an. Þær málsgr. hljóða þannig:
„Þessir fyrirvarar verða að
tryggja það, að ekki flytjist meira
af erlendu vinnuafli og erlendu
fjármagni til landsins en íslend-
ingar sjálfir telja hættulaust fyrir
þjóðerni sitt og menningu og fyr
ir yfirráð sín yfir íslenzku atvinnu
lífi. Þeir verða enn fremur að
.iryggja það, að erlendir fiskimenn
geti ekki stundað veiðar innan is-
lenzkra fiskveiðitakmarka og að
hugsanleg bátttaka útlendinga í
rekstri fiskvinnslustöðva leiði
ekki til ofveiði fiskstofna við ís-
land“.
Þegar þetta var ritað var ég
ráðunautur ríkisstjórnarinnar í
markaðsmálum Evrópu. Eg er viss
um, að þér, herra alþingismaður,
eruð mér sammála um, að það
skipti af þessari ástæðu miklu
máli, að þær skoðanir, sem ég setti
fram í umræddri grein, séu rétt
túlkaðar Þetta skiptir ekki að-
eins máli vegna umræðna,. 'sem
fram fara á innlendum vettvangi.
'ieldur ekki síður vegna þeirra
'ugmynda, sem erlendir aðilar
inna að geta myndað sér um af
öðu íslenzkra stjórnarvalda og
'unauta þeirra á þessum tíma
Ég vona, að þér séuð þess vegna
sammála um þýðingu þess, að þér
leiðréttið við fyrsta tækifæri þann
misskilning á skoðunum mínum,
sem fram kemur í þeim ummæl-
um, sem eftir yður eru höfð.
Jónas H. Haralz.“
Mér er ljúft að verða við þeim
tilmælum Jónasar H. Haralz, að
birta framangreinda athugasemd
hans. Hún staðfestir það, sem ég
hefi áður sagt, að haíin gerir ráð
fyrir að af aðild íslands að EBE
geti leitt „hugsanlega þátttöku út
lendinga í rekstri fiskvinnslu-
stöðva“ og að vegna þess myndi
þurfa að setja sérstakar reglur til
að sporna gegii ofveiði.
Upp úr því legg ég sáralítið,
ef útlendingum væri hleypt inn í
fiskiðnaðinn á annað borð,
þótt í orði kveðnu ætti það að vera
á valdi íslendinga sjálfra að á-
kveða i hve stórum stíl það yrði
leyft. Sennilega ætti það að fram
kvæmast á þann hátt, að það væri
háð leyfum ríkisstjórnarinnar á
hverjum tíma. Hvernig myndi t
d. núverandi rikisstjórn halda á
slíkum leyfisveitingum? í þessum
efnum ér ekkert öryggi í fyrir
vörum, sem hætt er við að vrðu
fyrst og fremst til málamyndar
f þessum efnum er ekki nema
fitt öryggi- það er að ísiendingar
?æti einir þess fjöreggs síns. sem
fiskiðnaðurinn mun verða á korn-
andi áratugum, Þ.Þ.
T í MI N N , fimmtudaginn 21. marz 1963 —
/