Tíminn - 28.04.1963, Blaðsíða 6

Séð yfir hluta súlnasalarins meðan flokksþing Framsóknar manna stóð þar.
Sumarið heilsar
Sumarið er gengið í garð.
Það heilsaði okkur með sæmi-
legri mildi, og hér sunnan-
lands votum vindi og suðlægri
átt. Vorið er byrjað að græða
og lífga þann góugróður, sem
var allvöxtulegur orðinn eftir
einmunablíðviðri seinni hluta
vetrar. Þó er ekki séð, að þau
sár, sem hið harkalega páska
hret veitti gróðrinum, verði
að fullu grædd á þessu sumri.
Hitt er og vist, að þau sár
verða ekki grædd á einu
sumri né þau skörð fyllt, sem
þetta stóráhlaup frera norð-
ursins hjó í íslenzka sjó-
mannastétt, né heldur bætt
l þau stórslys, sem við urðum
að þola þegar á eftir annars
staðar og ekki verða kennd
íslenzkum norðangarði. Þessi
vetur, sem hafði svo mildar
hendur, kreppti hnefa og lét
þung högg dynja að síðustu.
En fegurð þessa unga sum-
ars, sem heilsar okkur nú, er
þó jöfn sem fyrr, bæði að
birtu vordagsins og fyrirheit-
um ókominna sumardaga.
Hverju sumri tengjast miklar
vonir, og þessu sumri ekki síð
ur en öðrum. Við væntum
góðviðris og uppskeru í ríkum
mæli. Við væntum mikils afla
fengs og mikilla afkasta, sem
færa blessun í bú. Og við vænt
um margra breytinga til batn
aðar.
Varla er það réttmætt að
ætlast til mikilla breytinga til
batnaðar eða aukningar á
aflaföngum þjóðarinnar úr
skauti náttúru, að minnsta
kosti ekki við sjávarsíðu. Þar
hefur engin óáran ríkt. Hins
vegar segir Konungsskuggsjá,
að sú óáran sé verst, sem stafi
af stjórnarháttum, og ýmsir
telja ekki örgrannt um, að
slíkrar óáranar hafi gætt
á landi hér hin síðustu
t' ár, og vonandi verður það
ekki talin nein goðgá, þó að
sú von sé höfð með í sumar-
óskunum, að þar breytist
nokkuð til batnaðar. í því
skyni hefur þjóðin stefnt til
kjörþings á þessu sumri, og
nú er að sjá, hvort henni tekst
á því þingi að þoka málum,
nokkuð til batnaðar og kjósa
sér til forystu veðurglögga
menn en ekki veðurvita.
Glæsilegt flokksþing
Hina síðustu daga þessa
vetrar stóð flokksþing Fram-
sóknarmanna í Reykjavík.
Það var haldið í einum glæsi-
legustu og stærstu salarkynn-
um landsins, súlnasal bænda-
hallarinnar. Þetta var fjöl-
mennasta og langsamlega
glæsilegasta flokksþing, sem
Framsóknarflokkurinn hefur
nokkru sinni haldið, og vafa-
mál, hvort nokkur samtök
hafa haldið hér glæsilegra
þing.
Fulítrúar voru hátt á
fimmta hundrað úr öllum
byggðarlögum landsins og svo
að segja hverju einasta sveit-
arfélagi; menn lögðu á sig
mikið erfiði og komu margir
um langan veg og torleiðir til
þessa þings. Fjölmörg ný félög
Framsóknarmanna hafa verið
stofnuð að undanförnu ,eink-
um í þeim byggðum þar sem
aðstreymi fólks er mest að
undanförnu, og í eldri félög-
um hefur mjög fjölgað. Má
t.d. nefna, að úr Reykjanes-
kjördæmi, þar sem flokkur-
inn átti til þess að gera lítið
fylgi fyrir áratug, komu nú
næf 80 fulltrúar til þings en
einn fulltrúi er fyrir hverja
25—30 félagsmenn. Fjölgunin
í höfuðstaðnum er svipuð og
hlutfallslega eins mikil ann-
ars staðar. Við þingsetning-
una voru og að vanda all-
margir gestir, svo að fundar-
menn þá voru 750.
En fjölmennið er þó ekki
eftirtektarverðast við þingið,
þó að það sýni glöggt þann
hljómgrunn, sem starf og
stefna Framsóknarflokksins á
meðal þjóðarinnar, heldur sú
þróttmikla málefnasókn, sem
þar var mótuð, mikill og al-
mennur áhugi, sem fram kom
í umræðum og nefndarstörf
um, og sá mikli baráttuhugur,
sem hvarvetna sýndi sig. Fór
þar ekki á milli mála, að fólk-
ið í Framsóknarflokknum hef
ur fullan hug á því að leggja
sig fram með meira afli og
þrótti en nokkru sinni fyrr til
þess-að vinna stefnu sinni og
hugsjónum brautargengi,
enda er því ljóst, að ekki hef-
ur í annan tíma verið gengið
meira gegn þeirri stefnu en á
bví kjörtímabili, sem nú er að
ljúka.
Tvennt efst í huga
í ræðum þeirra mörgu
flokksþingsmanna, sem
ræddu um stjórnmálaviðhorf-
ið kom vel í Ijós, að tvö megin
atriði voru mönnum efst í
huga, ollu mestum kvíða og
kalla hæst á stefnubreytingu.
Hið fyrra eru þau afturhvörf,
sem orðið hafa í íslenzkri
stjórnmálaþróun á síðasta
Kjörtímabili, og eftir kjör-
dæmabreytinguna og í kjöl-
far hennár sú kjaraskerðing-
arstefna, sem sett hefur mark
sitt á hag manna og gert að
engu mikil aflaföng einmuna
góðæris í landinu.
Hið síðara, óvissan um hið
mikla örlagamál þjóðarinnar
um þessar mundir, afstöðuna
til Efnahagsbandalagsins, og
sú óþjóðholla undansláttar-
og innlimunarstefna, sem
komið hefur glöggt í ljós í
meðferð stjórnarflokkanna á
málinu. Það er óhugur í mönn
um við þá tilhugsun, ef stjórn
arflokkarnir skyldu halda
meirihlutavaldi til þess að
ráða því máli til lykta á úr-
slitastundu með eindæmi.
Til stórkapítalisma
Kjaraskerðingin, skatta-
hækkunin, krónurýrnunin, og
óðadýrtíðin eru állt hörmu-
legar afleiðingar rangrar
stjórnarstefnu og vanviturra
stjórnarathafpa, en það geig-
vænlegasta er þó það, að þetta
eru aðeins boðaföll þeirra i-
haldsumbrota, sem nú eiga
sér stað í þjóðfélaginu, um-
brota, sem þjóðmálatök
Framsóknarflokksins undan-
farna áratugi hafa megnað að
halda í skefjum. En eftir kjör-
dæmabreytinguna hefur í-
haldið trúað þvl, að tekizt
hefði að víkja Framsóknar-
flokknum svo til hliðar, að ó-
hætt væri að láta til skarar
skríða og hefja sókn til stór-
kapítalísks þjóðfélags á ís-
landi. Það eru umbrot þeirrar
ófreskju, sem sett hafa allt úr
skorðum í lslenzku þjóðlífi
síðustu árin. Það er sókn í-
haldsins til stórkapítalisma.
Þó eru aðeins um garð
gengnar fyrstu hræringar, en
prófsteipninn á það, hvort i-
haldinu tekst þetta, verða
kosningar þær, sem í hönd
fara. Fái stjórnarflokkarnir
meirihlutavald til beins fram-
halds, verður fyrst látið til
skarar skríða. Þetta er þjóðin
nú að gera sér æ betur ljóst.
Hér er enn meira í húfi en að
vinna bug á kjaraskerðingar-
og samdráttarstefnu. Það er
um ag tefla, að varðveita gildi
og áhrif hagsmunafélaga al-
mennings, varðveita almennt
framtak og uppbyggingu fjöld
ans en hefta för auðugra yfir-
gangsmanna, sem safna æ
meiri auði á fáar hendur og
rýmka athafnafrelsi hinna
stóru og auðugu. Það er um
það að tefla að varðveita
grundvöll þess framfaraþjóð-
félags, sem við höfum búið við
og fært hefur þjóðinni al-
mannaheill.
Slagbrandurinn EBE
íslenzka íhaldið dreymir
um að koma á þessum kapí-
talísku þj óðf élagsháttum á
sama hátt og kommúnista
dreymir um austræna einræð
ishætti. Það hefur verið von
íhaldsins að takast mætti að
skjóta svo traustum fótum
undir hið nýja kerfi, að það
stæðist og treystist á næstu
árum. En slagbrandurinn,
sem átti að loka leiðinni til
baka var innganga í Efna—
hagsbandalag Evrópu, inn-
limun, sem ekki yrði aftur
tekin og neyddi ísland til
þess að vera áhrifalaust sand
korn í auðhringasamsteypum
og þjóðahafi Evrópu. Forystu-
menn ihaldsins vita það eins
vel og aðrir, að slíkt þýddi
endalok íslenzks sjálfstæðis,
en þeir virðast ekki hika við
að hætta á það til þess að
koma kapítalista-kerfi sínu
örugglega á, tryggja hinum
fáu og stóru einstaklingum
auð og völd en gera óvirk hin
mörgu og miklu hagsmuna-
samtök almennings í landinu,
þessi samtök, sem góð, al-
menn lífskjör byggjast á sam-
fara réttri beitingu fram-
leiðslutækja til almennings-
heilla í höndum margra ein-
staklinga eða félaga þeirra.
lélegt yrkisefni
Stjórnarblöðin skýra frá því,
að Ólafur Thórs, forsætis-
ráðherra hafi byrjað ræðu
sína á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins, sem nú stendur yf-
ir, með þessum orðum:
„Mér hefur verið nokkur
vandi á höndum, er ég þurfti
að velja mér yrkisefni hér í
kvöld“. Þetta er formáli að
klukkustundarræðu um lífs-
hlaup og afrek stjórnarinnar.
Það er rétt af Ólafi, að kalla
þetta ‘ yrkisefni, enda er ræð-
an mestmegnis skáldskapur,
og satt að segja lélegur skáld-
skapur eins og von er eftir
skáldi og skáldskaparefni. En
stjórnin verður Ólafi þó ekki
nægilegt „yrkisefni", heldur
grlpur hann til þess að
„yrkja“ líka um flokksþing
UM ME
m mMÆFm
Framsóknarmanna og ræðu
formanns Framsóknarflokks-
ins, og verður það engu betrl
skáldskapur eða sannferðugri.
Annars hefur Ólafur hitt
naglann á höfuðið í því efni,
að allt fimbulfamb stjórnar-
flokkanna nú fyrir kosningar
eru „yrkingar“ einar, og lýs-
ingin á því, hvernig viðreisn-
in hafi tekizt, og hvað þeir
ætlist fyrir, lélegasta tegund
öfugmælakveðskapar.
Uppgjörið í vor
Þjóðin gerir sér nú vel ljóst,
að í kosningunum í vor fer
fram mikilvægt uppgjör á ör-
lagaríkum krossgötum. Ey-
steinn Jónsson ræddi m.a. um
þetta uppgjör í yfirlitsræðu
sinni á flokksþingi Framsókn
armanna á þessa leið:
„Ég hika ekki við að full-
yrða, að íslenzka þjóðin stend
ur nú frammi fyrir meiri
vanda en oft áður. Efnahags-
kerfi landsins hefur verið um
rótað og er ekkf of mikið sagt,
að þar stappi nærri fullkom-
inni upplausn. Eru framund-
an mikil umbrot í þeim efn-
um, og veltur á miklu hvernig
á þeim málum öllum verður
tekið.
Framundan bíður það verk-
efni að móta stöðu íslands í
þeim heimi, sem nú er að
skapast. Móta stöðu landsins
til Efnahagsbandalags Evrópu
og þess samruna þjóðland-
anna, sem er að verða í Evr-
ópu. Ákvarðanir þær, sem
teknar verða í þeim efnum
geta orðið örlagaríkari fyrir
framtíð íslendinga, en flestar
eða jafnvel allar aðrar,, sem
gerðar hafa verið í málefnum
þjóðarinnar frá fyrstu tíð. Og
ég fer ekkert dult með þá
skoðun mína, að ég tel það
þýðingarmeira en nokkuð
annáð, að Framsóknarflokk-
urinn verði efldur svo við
næstu alþingiskosningar, að
fram hjá honum verði alls
ekki komizt, þegar framtíðar-
staða landsins verður mótuð
á næstunni.
Ég veit að fjöldi lands-
manna er uggandi út.af þess-
um málefnum öllum saman,
oæði varðandi hvernigfermeð
stefnuna í innanlandsmálun-
um og ekki síður um það
hvernig tekið verður á mál-
efnum landsins út á við. Ég
vona, að vaxandi fjöldi manna
um allt land geri sér ljóst, að
það sé hyggilegt, einmitt við
þessar ástæður, að efla og
styrkja Framsóknarflokkinn,
þannig, að hann fái aðstöðu
til þess að leggja úrslitalóðið
á vogarskálina varðandi með-
ferð allra þessara meginmála
nú á næstunni."
T í M I N N, sunnudagur 28. apríl 1963. —•
6
7