Alþýðublaðið - 11.11.1940, Qupperneq 3

MANUDAG 11. NOVi 1S40.
AL^f-eyBLABlB
Rits'lióri: Stefán Pétursson.
Ritstjóru: Alþýöuhúsinu við Hverfisgötu.
ííinar: 4902: Ritstjóri. 4901: Iniilendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heiina) Hringbraut 218. 4903: Vilhj. S. Vilhjárns-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2.50 á mánuði, 10 aurar í lau
AI/ÞÝÐOPEENTSMIÐJAN
,Slappir sósíaMstar“
AÐ var mikið um dýrðir;
hjá M oskovítu num hér:
vikuna, sem leið. Þeir voru að
halda upp á tuttugu'eg þriggja
árá afmæli sovétstjórnarinnar í
Rússlandi, höfðu í því tilefni
',,'knaH“ i Iðnó og tefldu fram
sem ræðumönnum Halldóri
'1 Jpljan ; 'Laxiieás og Gunnari
Benediktssyni fyrrv. Saurbæj-
arklerki. En aðsóknin var léleg.
Aldrei hafa Moskovítai-nir hér
haldið upp á afmssli s-ovétstjórn
arinnar með svo fáum hræð-
um.
Það er nú líka lítið orðið eítir-
af sovétstjórninni, sem stofnuð
var á Rússlandi fyrir tuttugu
og þremur árum, hvort heidur
er átt við þá menh, ;sern hana
skipuðu, eða það verk, seín hún.
vann. En það var heldur ekki
hin gamla byltingarstjórn
verkamanna og bænda undir
forystu Lenins og Trotzkis og
hennar verk, sem Moskóvítarn-
ir hér voru að hvlla, heidur ein-
ræðisstjórn Stalins, sem búin er
að láta skjóta svo að segja, alla
gömlu’ byltingarmennina, svipta
verkamennina og nændurna
þyí frelsi, sem þeir áunnu sér
í bili meó byltingunni, eita
Trotzki uppi og myrða hann í
fjariægu landi, og er nú að
kúga smáþjóðirnar, sem í bylt-
ingunni veltu af sér oki Russ-
lands, inn í hið rússneska þjóða-
: fangelsi á ný.
> Þetta ríki Stalins er það, sem
. líalldór Fiiljan Laxness. kallaði
-í *seðu. sinni í Iðnó „ríki verka-
manna, meántamanna og
. bæn.da“! Og árás þess aftan að
Pólverjum; í fyrrahaust meðan .
milljónaher Hitlers sótti að
þeim að framan, árás þess á
Finna í fyrravetur og innlimun
Eystrasaltsríkjanna, Bessarabíu
og Norður-Búkóvíu í sumar —
það e,r það, semi Halldór Kiljan.j
Laxnéss kallaði að ,,standa utw
an við“ það stríð, ' sem nú : er
háð. Þegar Rússland ræðst með.
flugvélum. fallbyssum og skrið-
drekiina á nágraiinaþjóðir sín-
ar og rænir löndum þeirra, þá
er það yfirleitt ekki að heyja
stríð, á máli Halldórs Kiljans
Laxness, keldur . aðeins, ,,að
gæta vel lsndamæra hihs sósí-
alistíska ríkis“!
En ef lýðræðisríkin í Evrópu
og Ameríku grípa til vopna til
þess að verja frelsi sitt og allra
annarra gegn yfirgangi þýzka
uazismgns, þá eru þau ..ræiv
ingjar“ og í sama númerinu og
hann. „Stóra-Bretland, Banda-
ríkin, Þýzkaland Og Japan,“
ságði Halldór Kiljan Laxness í
ræðu sinni, — „það eru þessir
fjórir kapítalistísku höfuðaðilj-
ar, berjast gegn öllum • þjþð-;
um heimsins .... og hafa þá
)OOOOOOOC<XXX
Þelr
ir að
Ssindraðii áframSiald fundariiis eft-
r sán að þelr vora í iMÍmiltilnta.
einu hugsjón, að kúga allt
mannkynið, þrælka það og
ræna.“ Munurinn á Þýzkalandi
Hitlers óg Bretlandi í yfirstand-
andi stríði er, að dómi hans,
ekki meiri, en á „hungruðum
úlfi“ og „söddum rólegum úlfi '‘
Öðru vísi mér áð.ur brá, Fyr-
i.' aðeins einu ári og nokkrum
mánuðum eða nánar þ. 6. ág-
úst 1939, gerði Halldór Kiljan
Laxness í Þjóðviljanum allt
amian greinarmun á þeim ríkj-
um, sem hér um ræðir. Þá tal-
'aði hann um ,,árásarríkin,“
Þýzkaland og Ítalíu, annarsveg-
ar, og „lýðræðisblökkina“ gegn
þeim, Bretland, Frakkland og
Rússland. hinsvegar. og hrýndi
fyrir okkur, að Bretland \4eri
„okkar eðlilegi verndari“!
Hvað á hið „einfalda og hrekk
Jáusa fólk,“ sem Halldór Kiljan
Laxness niinntist á í raéðu; srnr i
í Iðnó, að taka alvarlega — það,
.ha.nn sagði þá, eða það, sem
hann segir nú? Hvað á það yf-
irleitt, að hugsa um þann mar.n,
sem hefir þannig skoðanaskipti
eins og fataskipti, af því að
sovétstjórnin á Rússlandi sveik
„lýðræðisblökkina" og gerði
vináttusamning við nazismann?
Hvernig getúr yfirleitt svo stórt
skáld og Halldór Kiljan Lax-
ness verið svo lítill maður?
Gunnar Benediktsson fyrrv
Saurbæjarklerkur hafði í ræðu
sinní í Iðnó fátt að segja um-
fram Halldór Kiljan. Eitt digur-
mæli, sem glopraðist út úr hon-
um, er þó þess vért, ;að á það sé
. bent, því að sjaldan hafa Moskó
vítar hér verið löðrungaðir bef-
ur, þó að það yæri að sjálfsögðu
óviljandi gert. Hann sagði:
„Yið, sem hér erum stödd,
eigum á hverjum tíma að get.a
vitað það, hvað Sovétlýðveldin
ætla að gera. Ef- við vitum það
ekki:, þá erum við sláppir sósí-
alistar“!
Jú, þeir vissu laglega í fyrra-
sumar, hvað Rússland ætlaði að
gera, þegar þeir trúðu því í ein-
feldni sinni, að Rússland myndd
berjost með „lýðræðdsblöjsk-
inni,“ svo að orð Halldórs Ki-lj-
ans sé haft, á móti þýzka naz-
ismanum! Þeir vissu það líka,
þegar fréttin um vináttusamn-
ing Stalins við Hitler kom yfir
þá eins og þruma úr heiðskíru
lofti og Þjóðviljinn sagði fyrsta
daginn, að fréttin væri aðeins
herbragð til þess að knýja lýu-
ræðisríkin til bandalags við
• Rússland, annan daginn, að
má samningnum væri friðin-
um bjargað í Evrópu og þ'riðja
daginn, að tilgangur hans væri
að bjarga Kína!
Það eru „slappir sósíalisiar“
— Moskóvítarn|r hén AHþví
verður eMíi ofsögum sasgt.
ÆSINGALÝÐUR kommán-
ista hleypti wpp ítmdi
Dagsbrúnar í gter og lawk hon-
um því með fullkomnu upp-
hlaupi, hrindingum ®g pústr-
um.
Þetta ástand er «rðið gjör-
samlega óþolandi og nær ekki
nokkurri átt, að erindrekum
Moskva hér á iandi haidist það
uppi, að eyðileggja þannig frið-
samleg félagsstörf reykvískra
verkamanna. Verður Dagsbrún
þegar í stað að finna ráð til að
koma í veg fyrir, að slíkt énd-
urtaki sig ekki oftar.
Dagsbrúnarfundurinn hófst
klukþan 2 og var hann sóMur af
á fjórða hundrað verkamanna.
Til uroræðu áttu að vera at-
yinnumálin,. kaupgjaldsmálin,
ákvörðun um skipan manna til
gð fara með samninga fyrir
hönd félagsins, kosning vara-
manna í trúnaðarráð og ýms
önnur nayðsynleg félagsmál.
Fyrst var tekið fyrir kgup-
gjaldsmálið. Haraidur Guð-
mundsson, sem var fundar-
stjóri, r— mælti með tillögu
stjórnar og trúnaðarráðs um
stefnu félagsins í kaupgjalds-
málunum. Var sú tillaga sam-
þykkt eftir nokkrar umræður,
og er hún birt á: öðrum : stað í
blaðinu. -
Er þessu varTokið var ákveð-
ið að kjósa á fundinum tvo
menn til að taka sæti í hefnd
með þremur mönnum úr stjórn
irini til að fara með samninga.
Var samþykkt tillaga um þetta,
en kommúnistar greiddu at-
kvæði á móti. Undir eins og
kommúnistar sáu við þes»a at-
kvaaðagreiðslu að þeir voru í
minnihluta, byrjuðu þeir ó-
kyrrð og köll.
En þó var hægt að láta fara
fram kosnirigúria og komu
frarn tvær uppástungur. Stjórn
félagsins stakk: upp á Jöni Guð-
Taugssyni og Sigurði Guðnasyni
’og kommúnistar stungu upp á.
Jóni Rafnssyni og Sigurði
Guðnasyni. Sýnir uppástunga
stjórharinnár að hún vildi hafa
sem bezt samkómulág urri þetta
nauðsynjamál, þó' að það sýni
hins vegar ekki, að hún téldi
heppilegt að kommúnistar ættu
sæti í nefndinni. -— Sigurður
Guðnason var kosinn í éinu
-hljóði. Jón Guðlaugsson fékk
181 atkvæði, en Jón Rafnsson
159. Nú ókyrrðust kommúnist-
ar enn meira. En fundarstjúri
og stjórn félagsins gerðu allt,
sem í þeirra valdi stóð til að
halda áfram störfum. Átti nú
að fara fram kosning á 20 vara-
mönnum í Trúnaðarráð, en
••V
kommúnistár heldu uppi öskr-
um og óhljóðum. Eggert Þor-
bjarnarspn-. og Jón Rafnsson
höfðu forystuna í þeim. Reis
Eggert upp og: bar fram tillögu
um að ákvörðun trúnaðarráðs
um að, nema úr gildi hinn svo-
kallaða „brottrekstur“ Alþýðu-
flokksmannanna 6 úr félaginu
yrði ónýtt. .
Guðm. Ó. -GuSmÚndssori bar,
þá fram tillögu iim að vísa .þess-
V
I
tílar m kaupgjaldsmátnm.
TÍ
A
tíöar-
FUNDI Ðagsbrúnar í gær var éftirfarandi ályktun
samþykkt og felst í hfenni stefna Dagsbrúnar í 'dýr-
og kaupgjaldsmálum:
„Fundurinn skorar á ríkisstjórnina að gera nú þegar
ráðstafanir til þess að lækka dýrtíðiita svo, að hún nemi
eigi meiru eri kauphækkun þeirri, sem verkalýðurinn hefir
fengið, 27%, og bendir á sem leiðir til að koma þessu í
framkvæmd:
1. að herða á^Vérðlagscftirlitínu «g láta aðeins einn aðiía
hafa allar verðlagsákvarðar^ með höndum.
2. að léggja sérstakan skatt á siiluverð afurSa, sem seldar
eru til útlanda með stríðsgrdða, og Mota hann til að
lækka verð á innlendum afurðum, sem seldar eru til
neyzlu irinamlands, enda sé þess gsett, að jafnan sé MI
nægilegt af þeim til að fullnægja þörfum landsmanna.
3. að fella niður tolla á brýnustu, nawðsyMjavörum (korn-
vöru) og ákveða hámark flutningsgjalda með íslenzkmn
skipum.
Fáizt þessu ekki fnam komið, telur fundurinn, að við
væntanlega Aaujpsamninga éða taxtaákvörðun sé ekki nægi-
? legt aj^miða við það fá kaupið hækkað til jafns við dýr-
Atíðina, eins og ’ hún pá verður, og tryggingu fyHr kaup-
; ^hækkun mánaðánæga samsvarandi vaxandi dyrtro, hefdur
verj^i kaupið a^vcra nokkan hærra tíl þess aS hæta upp
^það, sem á vantar að kaupgjaldið fylgi dýrtíðinni síðari
hlute þessa árs.‘
afbragðs góðar.
EyrarbakkaSsartöflur.
Harðfiskmr.
Riklingur.
Ostar. -- Srnjör.
Ásvmllaigöt® 1.
Slmi 1678
Smi 3570.
xxxxxx>oooooc
EDIIB
ari tillögu kommúpista,, Irá.
Ætlpðu kornmúnistar þá ,að- wt-
ast enn meira og öskruðu ó-
kvæðisorð til stjórnar féla,gsjh»
og Guðmundar. Fundarstjóri
lýsti þvl yfir að gefnu tileíaé,
að ef frávísunartillaga G. -Ó. G.
yrði samþykkt, skoðaði hianár
það sem stáðfestingu furiddMhs
á geíðum trúnaðarráðs.
Fór nú fram atkvæðagrerðsla
og skipaði fundarstjöri ; þá
Kristófer Grímsson, fýrrver-
andi ráðsmann félagsiris,: og
Alfred Gúðmtihdsson; •starfs-
mann í skrifstofu þessj • til aíS
telja. TÖldu þeir Í30 atkvsfeM
með tillögu G. Ó. G„ en M6 á
móti. (Annar taldi 117 á 'móti,
en hinn 115 og var tékið naeð-
altal eins og venja er til.)
Við þetta ærðist skríll konam-
únista. StÖkk hann uþp á bekki;
þusti upp aö fundaísjjÓEEjsæti
og öskraði hver í kapp 'viptanm
an: „Þetta er lýgi!“, „Þ^ta er
svik!“ „Hér skal erigihh fund-
ur vera haldinn!“ „Þe.tta «r fas-
ismi!“ . ,
Eftir margítre'baðar .tilraunir
til að halda uppi.., reglu sleit
funáarstjóri fundirium. Maður
ao nafni Sveinn Sveinsson, sem
spilar sig Sjálfstæðismann, tók
mjög virkan þátt i þessu upp-
hlaupi með kommúnistum, en í
algerri óþökk félaga sinriáv

Hraðferð til Akurjeyrar
fimtudag 14 þ. m. kl. 9: s. d
Kemur á Patreksfjörð, ísa-
fjörð og Siglufjörð báðar
feiðir.
■ • * ' V.' .*