Tíminn - 23.06.1963, Blaðsíða 2

Úlöf Þóröardóttir
Höfn, Hornafirði
Ólöf Þórðardóttir, ekkja Guðna
Jónssonar, veitinga- og verzlunar-
inanns á Höfn í Hornafirði er látin
Hún hafði verið vanheil síðasta
vetur eða lengur og kom hingað
lil Reykjavíkur fyrir tveim mán-
uðum að leita sér heilsubótar og
lagðist á Landspitalann, en andað
ist þar 14. þ.m., eftir þung veik-
indi. Hún verður jarðsett á Höfn
á morgun 24. dag júnímánaðar í
grafreit, er vígður var í septem-
ber 1959, er maður hennar var
greftraður.
Ólöf náði háum aldri, varð 83
og hálfs árs. Hún var fædd 8.
des. 1879 á Brunnhól í Mýrahreppi
í Austur-Skaftafellssýslu og ólst
þar upp hjá foreldrum sínum, er
bjuggu þar síðasta fjórðung aldar-
innar sem leið. Foreldrar hennar
voru Auðbjörg Sigurðardóttir,
bónda á Lambleiksstöðum, og
konu hans, Margrétar Runólfsdótt
ur, en faðir Ólafar var Þórður
Guðmundsson, bónda Sigurðsson-
?r, og konu hans, Ólafar Þórðar-
dóttur, en þau bjuggu einnig á
Brunnhól. Var Ólöf sú ættuð úr
Nesjum, en fluttist yfir á Mýrar
þaðan 1836. Ern þetta skaftfellsk-
ar bændaættir og fjölmennar í
héraðinu.
Æskuár Ólafar ná yfir hið mikla
harðindatímabil níunda tugar lið-
innar aldar, er hófst með frosta-
vetrinum mikla 1880—1881 að end
uðu góðærinu árið 1880, en vet-
urinn 1879—1880 er talinn að ver
ið hafi eins mildur og sá, sem nú
er nýliðinn. Við, sem nú lifum,
gerum okkur naumast grein fyr-
ir því, en vafalaust er það, að æsku
iýður þess tíma hefir verið háður
áhrifum þess, er hann þá ólst upp
við, lengst af ævinnar eða ævina
alla.
Árið 1904 giftist Ólöf ungum
efnismanni, Guðna Jónssyni frá
Sævarhólum í Suðursveit. Var
hann hálfu öðru ári eldri en hún
og þá útlærður skósmiður. Ungu
hjónin settust þá að í Vopnafjarð
arkauptúni og áttu þar heimili
til 1907, er þau fluttu til Horna
fjarðar og tóku sér bólfestu í
Hafnarkauptúni, en þar hafði
byggð hafizt tíu árum áður, er
Ottó Tuliníus færði verzlun sína
frá Papós til Hornafjarðar og
reisti þar verzlunarhús og íbúðar-
hús. Á sama ári hafði Guðmundur
Sigurðsson söðlasmiður, er starf-
aði hjá Túliníusarverzlun á Papós,
einnig reisf sér hús á Höfti: og
setzt þar að. Fleiri voru ekki land
npmarnir þar en fjijlskyidtir .þ^ss-
ara tveggja manna, fyrr en Guðni
og Ólöf fluttu þangað búferlum
og reistu sér þar stórt og veglegt
hús, er enn stendur og enn þá
sómir sér vel, að vísu endui'bætt
meðal hinna mörgu nýreistu og
myndarlegu húsa, sem nú prýða
kauptúnið
Guðni og Ólöf nefndu hús sitt
Heklu, eins og það heitír enn 1 aag.
Þetta hús varð síðan heimili þeirra
leggja í fimm tugi ára, til þí-ss
er Guðni iézt haustið 1959. Eftir
það var heimili Ólafar þar lengst
af Skömmu síðar en húsið var
fullgert hófu þau gistihúsarekst-
i-r og héldu honum áfram til sein-
ustu ára í nokkrum mæli. Jafn-
framt stundaði Guðni skóiðn sína
fyrst framan af.
Þótt þetta tvennt væri haft i
takinu og stundað af fyrirhyggju
og vandvirkni, nægði það engan
veginn til framfærslu heimilisins,
er brátt varð allstórt, þvi að for-
eidrar Ólafar og þrjú systkini henn
ar fluttu þangað fljótlega. Var þá
nýjum starfsgreinum bætt við,
bæði á landi og sjó. Þau komu
upp nokkru sauðfjárbúi og höfðu
einnig kýr. Var þetta þó ærnum
erfiðleikum bundið vegna heyjaöfl-
unarinnar. Jarðnæði eða slægju-
iand var ekki fáanlegt í nágrenni
Hafnar, og varð því að sækja aðal-
heyskapinn suður á Mýrar yfir
Hornafjörð og flytja heyið á róðr-
arbátum heimleiðis, en fjörð'ur-
inn er grunnur og vandfarinn. Að
sjálfsögðu var húsbóndinn sá er
framkvæmdirnar annaðist, en hús-
freyjan lét þó sinn hlut ekki eft-
ir liggja, er heimilinu var til
þarfa.
Samhliða landbúskap sínum leit
aði Guðni fanga á sjónum. Var
þar stundum eftir töluverðu að
keppa, silungur og lúra veiddust
Ij1 nokkurra muna að sumarlagi
og annar fiskur á vetrarvertíð.
Hornafjörður var stundum gjöfull.
En allt þetta heimtar árvekni, fyr-
irhyggju, ósérhlífni og dugnað.
Landnemarnir á Höfn, bæði þessi
bjón og aðrir, ui'ðu sem víðar að
leggja mikið í sölurnar til þess að
sjá afkomunni borgið. Nótt varð
að leggja með degi, ef svo bar
andir, að tækifæri buðust, en laun
;n voru stundum slík, að um mun-
aði, að sjálfsögðu voru störf Ólaf-
ar fyrst og fremst innt af hendi
ir.nanhúss og urðu að sitja í fyrir-
rúmi, hvort heldur var barnagæzla,
gestamóttaka, mátargerð og þjón
’usfa eða annað, sem heimilishaldi
íylgir. Lék allt slíkt í höndum Ól-
afar Ög var stundað áf einlægni
og fórnfýsi.
Engu að síður tók hún til hendi
við störfin utanhúss, hvort heldur
var við heyannir eða hirðingu bú-
peningsins, þegar þörfin kallaði
eða bóndinn var við annað bund-
inn.
Framhald á 15. síðu.
Sjötugur á morgun:
Hallur Garibaldason
Siglufirði
Ef ég væri spurður um það,
hvað væri að mínum dómi höfuð-
tinkenni Siglfirðinga, þá myndi
ég segja: dugnaðurinn. Rík sjálfs
bjargarviðleitni til að afla sér og
sínum viðurværis og byggja upp
eigin heimili. Hundruð verka-
manna og iðnaðarmanna hafa á
undanfömum áratugum fetað í fót
spor Þormóðs rama og numið land
í Siglufirði og unnið þar hörðum
höndum til þess að gera framtíðar
drauma að veruleika. Einn af þess
um styi'ku stofnum — einn af
þessum landnámsmönnum 20. ald
c'rinnar er Hallur Garibaldason,
T-Ivanneyrarbraut 23, Siglufirði.
Hann verður sjötugur á morgun.
Gjaina hefði ég viljað vera fyrir
norðan þennan dag og gleðjast
með þessum vini mínum og fjöl-
skyldu hans, en þess er ekki kost-
ur Því bið ég Tímann fyrir nokk-
ur afmælisorð til þessa heiðurs-
manns.
Hallur Garibaldason er fæddur
24 júní 1893 á Mannskaðahóli í
Skagafirði. Foreldrar hans voru
Margrét Pétursdóttir og Garibaldi
Einarsson. Þau bjuggu um hiíð
í Málmey og á Miðhóli í Sléttu-
hlíð, en síðast Engidal við Siglu
fjörð.
Hallur dvaldist langdvölum hjá
Halli Einarssyni, föðurbróður sín
um í Hofsósi á æskuárum sínum.
Þegar aldur og þrek leyfði fór
hann til sjós og var á hákarla
skipum og á síldarskipum á sumr-
um. Hallur fluttist til Siglufjarð-
ar 1918 og hóf búskap þar. Kvænt-
ist 12. maí 1918 Sigríði Jónsdótt-
ur frá Máná, en hún var dóttir
Ouðnýjar Jóhannsdóttur og Jóns
Þorsteinssonar Sigríður er elsku
Icg mannkosta kona og hefur ver
iö afar samhent manni sínum í
45 ára hjúskap. Þau hafa eignazt
8 börn, en tvö þeirra dóu í bernsku
ruk þess voru þrjú börn að mestu
alin upp hjá þeim.
Augsýnilegt er, að ætíð var nóg
?ð starfa á þessu margmenna heim
i'i. Þar ríkti alltaf glaðværð og
ei.drei var kvartað. Sólin virtist
ailtaf í hádegisstað yfir Hvann-
eyrarbraut 23.
Þegar Síldarverksmiðjur ríkis-
Mis tóku til starfa 1930 hóf Hallur
G’Crihaldason störf við þær og þar
Laínr hann unnið þriðjung aldar.
Eg átti því láni að fagna að
vera samstarfsmaður hans sem
eerkamaður og verkstjóri í 12 ár
og ég vil á þessum degi leyfa mér
að segja, að stundvísari, duglegri
og samvizkusamari verkamann hef
ég aldrei kynst, og er ekki á
neinn hallað
Hann hefur alltaf hugsað fyrst
og fremst um hag Síldarverk-
smiðja ríkisins og unnið sam-
kvæmt því.
Þegar litið er á manvirkjagei'ð,
c-ins og t. d. afkastamikla síldar-
verksmiðju þá hugsa menn fyrst
um fjármagn það og tækni,. sem
lyft hafa þessu Grettistaki, en síð-
ui um vinnulúnar hendur þreyttra
verkamanna — en það eru þó síð-
ast, en ekki sízt þessar hendur,
sem skapað hafa þau íslenzku
mannvirki, sem hæst ber í dag.
Hallur Garibaldason á ríkan þátt
i allri mannvirkjagerð, sem unn-
in hefur verið á lóðum S.R. í
Siglufirði s.l. þrjá áratugi og fyrir
pað ber honum þakkir.
Auk þess má þakka honum,
hversu góð fyrirmynd hann hefur
verið ungum mönnum, sem unnið
hafa með honum.
Framhald á 15. síðu.
Graham Sutherland: Forfaöir
Brezk nútímalist
í Bogasalnum
mynd af einu verki hans á þessari
sýningu, málað í fyrra og ber nafn-
ið „Forfaðir". Hin myndin, sem
hér birtist, nefnist „Maður og
landslag" eftir Keith Vaughan,
sem er sjálflærður og málaði fyrst
aðeins í tómstundum, hélt sína
fyrstu sýningu 1942, þá þrítugur,
en er nú orðinn einn af kunnustu
abstraktmálurum Breta.
Sýning brezkrar nútímamálara-
listar hefur staðið yfir í Bogasal
Þjóðminjasafnsins, og eru þar
sýndar 27 abstraktmyndir, sem
fengnar eru að láni úr listasöfnum
sumar, en aðrar eru eign lista-
mannanna sjálfra. Frægastir þess-
ara málara Ben Nicholson (hann
er nærri sjötugur og voru foreldr-
ar hans frægt listafólk á sinni tíð,
William og Mabel Nicholson), sem
haft hefur talsverð áhrif út fyrir
lnadsteinana; hann hefur verið bú-
settur í Sviss í mörg ár, og Gra-
ham Sutherland, sem er sérstæður
meðal brezkra listamanna, myst-
iskur, rómantískur og súrrealisk
ur. Mikinn styr vakti málverkið,
er hann gerði fyrir 14 árum af
Winston Churcvhill. Hér birtist
Keith Vaughan: Maður og landslag
2
T I M I N N, sunnudagurinn 23. júní 1963.