Tíminn - 22.09.1963, Blaðsíða 7

Útgefc ncíi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. - Ritstjórar: Þórarmn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Frétta-
stjóri: Jónas Kristjánsson. Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur í Eddu húsinu, símar 18300—18305. Skrif
stofur Bankastr 7. Afgr.sími 12323 Augl., sími 19523 Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 80,00 á mán. innan-
lands. í lausasölu kr. 4,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f. —
í ÞJÓÐHAGS- og framkvæmdaáætlun þeirri, sem
ríkisstjórnin þykist starfa eftir segir þetta orðrétt á
blaðsíðu 30:
„Nú er hins vegar svo komið, ao hið mikla húsnæð-
isvandamál, sem fyrir lá í lok sfyrjaldarinnar, er í aðal-
atriðum levst og sérstaks átaks í húsnæðismálum af því
tagi, sem gera varð á síðastliðnum áratug, er ekki leng-
ur þörf".
Á s. 1. hausti dvaldist hér á landi á vegum Samein-
uðu þjóðanna, Johan Hoffmann, bankastjóri norska
íbúðabankans, til að kynna sér húsnæðismál hér á landi.
Bankastjórinn dvaldist hér um tveggja mánaða skeið í
þessu skyni .Skilaði bankastjórinn viðamikilli skýrslu
um málið og gerði grein fyrir tillögum sínum til úrbóta.
Hann lagði til,
að íbúðabyggingar yrðu auknar miög verulega frá því
sem verið hefði á yfirstandandi áratug,
að lagt verði fram töluvert af eigin fé, en kröfur um
framlag af eigin fé verði lækkaðar verulega frá því
sem nú er,
að útlánsvextir verði lækkaðir,
að lán til íbúðabyggingar verði til miklu lengri tíma en
nú er,
að takmarka verði byggingarkostnað með hagkvæmari
skipulagningu og eftirliti með byggingum.
Stuttu eftir kosningar og litlu síðar en hin margróm-
aða þjóðhags- og framkvæmdaáætlun ríkisstjórnar var
lögð fram var haldið hér norrænt húsnæðismálaþing. Þar
upplýstu húsnæðismálastjórar á Norðurlöndum, að íbúða-
byggingar væru lang minnst styrktar hér á landi af op-
inberum aðilum. Hið opinbera veitti húsbyggjendum
miklum mun meiri aðstoð á hinum Norðurlöndunum en
gert væri hér á landi. Á hinum Norðurlöndunum geta
menn fengið allt að 75—100% byggingarkostnaðarins að
láni, lánin eru til 40—60 ára og vextir eru miklum mun
lægri þar en hér á landi.
Álit sérfræðings Sameinuðu þjóðanna um húsnæðis-
málin hér eru fyrir það, enn athyglisverðari
og því eru þær rifjaðar upp hér, að þær eru gefnar um
sama leyti og ríkisstjórn íslands sendir frá sér fram-
kvæmdaáætlun, er hún segist munu starfa eftir, þar sem
segir „að sérstaks átaks sé ekki lengur þörf“ í húsnæð-
ismálum og jafnframt er marg sannað, að hinn versti
húsnæðisskortur ríkir í landinu.
Þetta segir ríkisstjórnin þótt hér á landi fái menn
ekki einu sinni 30% af byggingarkostnaðinum lánaðan
lánstími sé hér miklu styttri og vextirnir miklu hærri.
Enn frekari athygli hljóta þessa? staðreyndir og e
vekja, þegar ríkisstjórnin er einnntt um þessar mundir
að boða enn frekari heftingu útlána, refsivextj á við
skiptabankana, og jafnvel enn meira vaxtaokur ef menn
reyna að bjarga fjölskyldu sinni undir sómasamlegt þak.
Á undanförnum þingum hafa Framsóknarmenn lagl
til og það var áréttað glögglega á flokksþingi Framsókn-
arflokksins í vor, að brýn þörf væri að endurskoða allt
íbúðalánakerfið til grunna og miðn þá endurskoðu.n við
það, að menn fengju a. m. k. tvo þriðju hluta byggingar-
kostnaðarins lánaðan með sanngjörnum kjörum, hvar
sem menn byggju á landinu. Þessum tillögum var ekki
anzað, enda hafa menn stefnu stiórnarinnar í þessum
málum í tilvitnuðum orðum í frainkvæmdaáætluninni.
„Viö skulum reyna aö færa
iheiminn í átt til friðar”
I Stuttur útdráttur og endursögn úr ræðu Kennedys,
| Bandaríkjaforseta á þingi S. Þ. í fyrradag.

4.
ÞAÐ GETUR varla hjá því
farið, að ræða sú, sem Kennedy
Bandaríkjaforseti hélt á alls-
herjarþingi S. Þ. í fyrradag
veki mikla athygli um allan
heim. Þessi ræða var í senn af-
ar snjöll, sanngjörn, hreinskil-
in og einlæg og til þess fallin
að laða til samst'arfs og samn-
inga en víkja brott hótunum
og þráskák valdsins.
Kennedy hóf mál sitt með
því að minna á, að þegar hann
ávarpaði þing S. Þ.síðast hefði
verig dimmra um að Utast í
heiminum. Frelsi V-Berlínar
hefði verið í yfirvofandi hættu.
Deilan í Laos virzt fjarri lausn
Liðssveitir S. Þ. í Kongó staðið
í orrustueldi. Dag Hammar-
skjöld nýlátinn, og ógnir kjarn-
orkusprenginga yfirvofandi.
En nú hefðu sortaskýin lyfzt
lítið eht, svo að vonargeislar
hefðu nág að brjótast í gegn,
og betur væri nú ástatt um öll
þau mál, sem hann nefndi i
upphafi, og mikilvægasta skref-
ið væri, að í fyrsta sinn í 17
ára þrefi hefði lekizt að þoka
sér nær því að draga úr kjarn-
orkukapphlaupinu.
En þrátt fyrir þetta hefði
heimurinn ekki bjargazt úr
myrkrinu, sagði forsetinn. Enn
grúfðu dimmir skuggar harðra
deilna yfir. Sarnt kæmu menn
saman til þessa þings S. Þ. með
nýja von og á venju fremur
friðsælli síund. Hann kvaðst
ekki kominn að þessu sinni til
þess að skýra frá nýjum deh-
um, sem ógnuðu friði, eða bæru
í sér styrjaldarhættu. Erindi
sit't væri fremur ag hylla S. Þ.
og flytja þéim óskir og þakkir
bandarísku þjóðarinnar.
Hann minnti á, að ekki væri
unnt að vinna friðinn með
hrikalegum stórsigrum. Gæzla
og efHng friðar væri fólgin í
daglegum, vikulegum, mánaðar-
legum framförum, hægfara
skoðanabreytingum, hægri til-
færslu gamalla virkja og ró-
legri byggingu nýrra mann
virkja.
Um þessar mundir virtist
hvildarstund í kalda stríðinu.
en sú hvíld væri ekki varan-
legur friður. Þetta væri aðeins
nýtt tækifæri, og það tækifæri,
þá stundarbið yrði að nota til
þess að búast í nýja för. Tæk-
ist það vel, gæti það skref orð-
ið upphaf langrar og árangurs
ríkrar ferðar.
Þá minnti forsetinn á, að
varðveizla og sköpun friðar
væri í hendi leiðtoga þjóðanna,
lítilla sem stórra. Stóru ríkin
hefðu ekkert einkaleyfi á deil-
um og metnaði. Kalda stríðið
svonefnda væri ekki eina úlfúð
in í heiminum og kjarnorku
kapphlaupið ekki eina vopna
kapphlaupið. Smástríð væru
líka hættuleg. Gæzla friðar yrði
að ná til allra þjóða.
Kennedy minnti á, að Banda
ríkjamenn vildu ekki fallast s
annað en allar þjóðir í suðri og
norðri, vestri og austri fengju
fullt frelsi til þess að kveða
á um stöðu sína og framtíð. í
þessum efnum' væri djúpur
ágreiningur milti þeirra og So
vétríkjanna, og sá ágreiningur
yrði ekki sættur.
En ég vil segja teiðtogum
Sovétríkjanna það, sagði Kenn
edy, að eigi lönd okkar beggja
að búa við örugga landvörn, þá
þurfum við betri vopn báðir
en vetnissprengjuna, eldflaug-
ar og kjarnorkukafbáta, og þau
varnarvopn eru friðsamleg sam
vinna. Slík skref samvinnu
hefðu verið stigin, t. d. með
beinu simasambandi milli höf
uðborganna, kjarnorkusamn-
ingnum, auknum menningar-
skiptum, samvinnu úti í geirnn
um, friðsamlegri könnun heim
skautasvæða og lausn Kúbu
deilunnar. Hann kvaðst því
trúa því, að þrátt fyrir allt
gætu Bandaríkin og Sovétríkin
stigið fleiri skref til samvinnu
Forsetinn rakti síðan mörg mál,
sem unnt ætti að vera að ná
meira samkomulagi um og drap
loks ýtarlega á geimflug og
geimrannsóknir. Þar væri sann
arlega rúm til nýrrar samvinnu.
Þar gætu ríkin sameinag krafta
sína, ekki sízt um það að senda
leiðangur til tunglsins. Hver?
vegna þyrfti flug til tunglsins
að verða þjóðakapphlaup. Rann
sókn geimsins og geimtækni og
vísindi ætti að vera sameigin
legt verkefni alls heimsins, svo
að þegar að því kæmi ag senda
menn til tungisins, þá yrðu það
ekki fulltrúar einnar þjóðar
heldur mannkynsins alls á þes'
um hnetti.
Síðan ræddi forsetinn um
kynþáttamisrétti og kvað
Bandaríkin í engu bera sök af
sér í þeim efnum, en þar færi
fram einlæg viðleitni og já
kvæð barátta til ag binda endi
í slíkt misrétti, enda væri það
vilji meginþorra Bandaríkja
manna. Hann minnti á það, að
mannréttindaskrá S. Þ. væri nú
15 ára, en hefði ekki náð fullu
gildi enn. Hann ræddi einnig
rm hýjar leiðir tii þess að örva
viðskipti og hugsjónamiðlun
milli þjóða, hjálp til þróunar-
landa og ýmislegt fleira. Loks
ræddi hann um hlutverk S. Þ.
og sagði, að þær vrðu að ná því
marki að verða öryggiskerfi
heimsins og í þeirri þróun að
byggja jafnt á reynslunni af
góðum árangri sem mistökum
í starfinu.
— En friðurinn varðveitist
ekki aðeins með slofnskrám,
sáttmálum og samningum,
sagði Kennedy, heldur í huga
og hjarta fólksins. Og ef hon-
um er varpað þaðan út, þá get-
ur enginn samningur, enginn
sáttmáli, engin aðgerð eða
bandalag verndað hann. Við
skulum því ekki byggja allar
vonir okkar um frið á samning-
um. Við skulurn kosta kapps
um að efla friðinn í hjörtum
og huga þjóða okkar
Eg trúi því, ag við getum
það Eg trúi því, að vandamál
mannlegra örlaga séu ekki of-
viða mannlegum verum.
Fyrir tveimur árum sagði ég
þessari samkomu, að Bandarík-
in væru reiðubúin til að undir-
rita samkomulag um takmark-
að bann við kjarnorkuspreng-
ingum. Nú hefur þessi samning
ur verig undirritaður. Hann
mun ekki nægja ti] að fyrir-
byggja styrjöjd. Ilann mun
ekki ryðja brott helztu misklíð
arefnum. Hann tryggir ekki
frelsi. En hann getur orðið
lyftistöng, vogarafl. Og þegar
Archimedes var að útskýra lög
mál vogaraflsins, sagði hann
við vini sína: — Fáið mér stað
til þess að standa á, og ég skal
hreyfa heiminn.
Samborgarar mínir á þessum
iarðarhnetti: Við skulum taka
okkur stöðu hér, hér í þessu
samfélagi þjóðanna, og við skul
um vita, hvort okkur tekst ekki
að hreyfa heiminn og færa
hann í átt til réttláts og varan-
Iegs friðar.
X í M I N N, sunnudaginn 22. september 1963. —
l