Alþýðublaðið - 24.03.1942, Blaðsíða 6

6
ALÞYOUBLAÐI0
Þriðjudagur 24. marz 1942.
Sólgyðjan.
Þetta er sólgyðja Kaliforn
íu fyrir 1942, og hún heitir
Barbara Britton. Kaliforn-
íumenn elska sólskinið, svb
að sólgyðjan iþeirra vérðúr
að vera viðstödd að
minnsta kosti 300 samkom-
ur á ári.
Aðvorun til al-
mennings
(Frh. af 2. síðu.)
vopnaðir svo öldum skiptir og
eru óvanir hemaðaraga. Vegna
þess og vegna hinna hörmu-
legu slysa, er orðið hafa, skora
hernaðaryfirvöldin á almenn-
ing að sýna skilning á skýringu
þeirri, sem hér er gefin, og að
veita samstarf öllum þeim her-
mönnum, sem á verði eru, við
framkvæmd hins erfiða vernd-
arhlutverk þeirra.
Allar skynsamlegar ráðstaf-
anir, sem ekki koma í bága við
hemaðamauðsyn, eru gerðar
til þess að koma í veg fyrir, að
saklausir menn verði fyrir slys-
um. Er maðux fær skipun um
að nema staðar, verður hann
að nema staðar þegar í stað
Og víkja ekki úr stað fyrr en
honum eru gefin fýrlrmæli um
eða merki um að halda áfram.
Ef óbreyttum borgara er ekki
fyllilega ljóst, hvemig honum
beri að haga sér á leið inn í
herbúðir eða þegar hann er
þangað kominn ber honum að
biSa hjá varðmanni og fara
þess að léit, að sóttur sé liðs-
loringi sá, sem á verði er (Of-
fieer of the Day).“
3812 félags-
menn í Kron.
Vðrnsala félagsiis éx
raonverulep 1941 nm
37,3
Úr ársskýrslu félags-
st|órnarinnar.
DEILDARFUNDIR í Kaup-
félagi Reykjavíkur og ná-
grennis eru nú haldnir hér í
bænum. í fyrra dag héldu 4
deildir fund, 3. og 5. í Alþýðu-
húsinu við Hverfisgötu og 16. og
7. deild Skólavörðustíg 12. Á
deildarfundunum eru kosnir
fulltrúar á aðalfund Kron.
Stjórn félagsins hefir gefið
út nákvæma skýrslu um hag
og rekstur félágsins og sent
félagsmönnum.
„Andvirði seldra vara hefir
numið kr. 6.628.286,82, en.nam
árið 1940 kr. 3.365.805,43. —
Hefir salan því aukist um kr.
3.262.481,39, eða 96,93%. Þessi
samanburður verður þó vill-
andi, því að vegna verðhækk-
unar gefur hann ekki beina
hugmynd um hlutfall hins
selda vörumagns hvort árið.En
sé tekið meðaltal vísitölunnar
fyrir hvort árið fyrir sig, kem-
ur í ljós, að salan hefir í raun
og veru aukizt um 37,30% að
magni í þeim vöruflokkum, sem
sambærilegir eru við árið 1940.
Að sjálfsögðu er um meiri
aukningu að ræða á vefnaðar-
vörum, skófatnaði og þess
háttar vörum heldur en nauð-
synlegustu matvörum, óg ber
tvennt til: innflutningur á
ýmsum iðnaðarvörum hefir
rýmkað frá því, sem áður var,
og auk þess kemur til greina,
meiri kaupgeta hjá almenningi.
Um kornvörurnar og aðrar
algengustu innfluttar neyzlu-
vörutegundir er.það að segja,
að sala kaupfélagsins á þeim
hefir aukizt að verulegum
mun, miðað við heildarsöluna,
í þeim bæjum og kauptúnum,
þar sem félagið hefir búðir. —
Árið 1940 seldi kaupfélagið t.
d. nálega 24% af þeim korn-
vörum, sem seldar voru í
Reykjavík, en rúmlega 26%
árið 1941, eða um 10% meira.
Á sama tíma 'hefir sykursala
félagsins í Reykjavík aukizt úr
nálega 18% í 25,50%. í Hafn-
arfirði selur kaupfélagið 34%
af kornvörum, sem þar eru
seldar, í Keflavík 37% og í
Sandgerði 52%.
Félagsmannatalan er nú
3812, og hefir þeim því fjölg-
að um 304 á árinu. Á hvem fé-
lagsmann verður því verzlunin
kr. 1.738,80. En sé áætluð
verzlun utanfélagsmanna dreg-
in frá, nemur verzlun á félags-
mann kr. 1.217,15.
Um einstök mál og starfs-
greinar, vill stjórnin geta
þessa:
Sjóðeignir í árslok 1941:
Varasjóður . kr. 147.777,29
Stofnsjóður . — 323.567,22
Arðjöfnunarsj. 16.795,97
Varasj. innl d. — 12.878,50
Sambandsst.sj. — 35.731,02
Hjá félaginu starfa nú 53
Engin afgreiðsla ð
skðm oitnnar ¥ðrnm
í páskaviknnni.
Oo enoam pðntnnnm veitt
móttaka lanoardaginn fyrlr
páska.
EYKVÍKSKUM HÚS-
MÆÐRUM þýðir ekk-
ert að koma í páskavikunni
í búðir matvörukaupmannan
til að taka ut á þessa mánað-
ar skömmtunarseðla. Þær
verða ekki afgreiddar. Mat-
vörukáupmenn hafa bimdið
þetta fastmælum með sam-
þykktum á fundi. Þeir hafa
líka samþykkt að taka ekki
á móti neinum pöntunum á
vörum Iaugardaginn fyrir
páska.
Matvörukaupmenn hafa orð-
ið að taka petta til hragðs —
vegna þess, að þeir eru í mesta
hraki með sendisveina og auk
þess hefir það skapað þeim ó-
trúlega mikla erfiðleika, hvern
ig fólk hefir tekið út nauðsynj-
ar sínar oft á tíðum. Það er 'því
sjálfsagt af öllum húsmæðrum,
að þær athugi nú hvað þser
þurfa að taka út, og ættu þær
að gera það sem allra f-yrst.
Matvörúkaupmenn hafa líka
látið þær vita um þetta með
alveg nægum fyrirvara.
Það var á aðalfundi Félags
matvörukaupmanna, sem þess-
ar samþykktir voru gerðar, en
hann var haldinn s.l. fostu-
dagskvöld. Þar var líka rætt
um ýmis hagsmunamál mat-
vörukaupmanna, þar á meðal
afstöðu gerðardómsins til
þeirra. Var |jað einróma álit
fundarins, að gerðardómurinn
gengi á hlut matvörukaup-
manna.
Fundurinn hófst með því að
formaður , félagsins, Guðm.
Guðjónsson gaf skýrslu um
störf félagsins á liðnu ári. —
Minntist hann í því sambandi
tveggja félagsmanna, sem lát-
izt höfðu á árinu, þeirra Sím-
onar Jónssonar, sem verið hafði
gjaldkeri félagsins í 8 ár, og
Halldórs Jónssonar frá Varmá.
í félaginu eru nú 70 félags-
menn, og reka þeir 86 búðir.
í stjórn félagsins voru end-
urkosnir Guðmundur Guð-
jónsson, Sigurliði Kristjánsson
og Sígurbjörn Þorkelsson. Fyr-
ir var í stjóminni Tómas Jóns-
son. í stað Símonar heitins
Jónssonar var kosinn gjaldkeri
Sæmundur Jónsson.
Guðspekistúkan Septíma:
Fræðsloerindi
í húsi félagsins við Ingólfs-
stræti 22 n. k., miðvikudag-
inn 25. marz kl. 9 síðd.
Aðgangur 1 króna við inn-
ganginn.
konur og 78 karlar, eða alls
131 maður, og er KRON því
orðið nú eitt stærsta verzlun-
arfyrirtæki á landinu.
Ferðabók Egg-
erts og Bjarna
Framhald af 2. síðu.
sýslum og er fyrst lýst Kjósar-
sýslu og síðan hverri af ann-
arri, vestur og norður inn land
og endað á Rangárvalla-. Ár-
nes- og Gullbringu-sýslu.
Bókin skiptist í sjö megin-
kafla, því að lýsing sýslna í
Austfirðinga- og Norðlendinga-
fjórðungi er gefin í einu lagi,
eins er um sýslur í Sunnlend-
ingafjórðungi, að Kjósarsýslu
undanskilinni, eins og áður er
sagt. Dala-, Barðastrandar-,
ísafjarðar- og Stranda-sýslum
er einnig lýst í einu lagi. Sér-
stakar lýsingar eru gefnar af
Kjósar-, Borgarfjarðar- og Snæ
fells-sýslu og taka þær lýsing-
ar samtals yfir 372 blaðsíður.
Ferðabækurnar eru prentað-
ar í Sórey 1772, eins og áður
segir, og heita á dönskunni:
“Vice-Lavmand Eggerts Ólafs-
sens og Land-Physice Bjarne
Povelsens Reise -igennem Is-
land, forstalted af Videnskab-
ernes Selskab i Köbenhavn, og
beskreven af formeldte Egg-
ert Ólafsen med dertil hörende
51 Kobberstökker og et nyt
forfærdige Kort over Island.“
íslenzku útgefendurnir hafa
fengið Steindór Steindórsson
menntaskólakennara á Akur-
eyri til að þýða ritið og hefir
hann þegar lokið við að þýða
helming, þess. í dönsku útgáf-
unni er ritið um 120 arkir að
stærð, en útgefendurnir telja,
að íslenzka útgáfan verði um
80 arkir. (í dönsku útgáfunni
er letrið stærra en nú er
venja). Ætla þeir að gefa það
út í tveimur bindum og er
ætlunin að að minnsta kosti
hið fyrra komi út í haust. Það
er mikið gleðiefni, ef það tekst
að koma þessu mikla riti út á
íslenzku. Munu útgefendurnir
þegar hafa, tryggt sér nokkurn
stuðning Búnaðarfélags ís-
lands og Fiskifélags íslands, og
hefði stuðningur þessara öfl-
ugu samtaka þó mátt vera
meiri. Virðist alveg sjálfsagt af
alþingi að styrkja þessa út-
gáfu, svo að ekki þurfi að láta
hana líða fyrir það, að nægi-
legt fé sé ekki fyrir hendi.
UMRÆÐUR Á ALÞINGI.
Frh. af 2. síðu.
kaupstað fá þingmenn(!) — Þá
tajdi Jón, að réttur Sjálfstæðis-
flokkskjósenda hefði verið
minni í sveitum en kaupstöð-
um við síðustu kosningar.
Þá bar Jón PálmaMon for-
sætisráðherrann þungum sök-
um í þessari ræðu. Kvað hann
aðalábyrgðina á kosningafrest-
uninni .s. 1. vor hvíla á herðum
þessa ráðherra. Hlutverk Her-
manns sem forsætisráðherra í
. samsteypustjórn, . hefði átt að
vera það, að draga úr erjum
milli samstarfsflokka og ganga
á undan með góðu eftirdæmi.
í þess stað hefði hann haldið
uppi svæsnum áróðri fyrir
flokk sinn á samstarfsflokkana
og jafnvel flutt áróðussumræð-
ur í útvarpið gegn þeim, sem
Iekki fengu tækifæri til að svara
fyrir sig.
Reikniogar
Menningarsjóðs.
Hblaðið nokkrar upplýsing-
INN 18. þ. m. birti Alþýðu-
ar, er ég hafði gefið því um
reikninga Menningarsjóðs, þar
sem þess var getið m. a., að þeir
hefðu ekki verið endurskoðaðir
lögum samkvæmt síðastliðin 8
ár. í blaðinu næsta dag birti
Magnús Bjömsson ríkisbókari
yfirlýsingu um, að reikningar
sjóðsins hafi verið færðir í ríkis-
bókhaldinu síðan 1935, og hafi
þeir fylgt ríkisreikningunum ár
hvert og verið endurskoðaðir.
Til að taka af öll tvímæli, fór
ég þess á leit við skrifstofu-
stjóra fjármálaráðuneytisins, að
hann gæfi yfirlýsingu um hið
sanna í þessu máli, og birtist
hún hér á eftir.
Enn fremur gaf skrifstofu-
stjórinn þær upplýsingar, að
það sé rangt að reikningar
Mennihgarsjóðs séu færðir í rík-
isbókhaldinu, heldur hafi Magn-
ús Björnsson þetta aukastarf á
hönduni fyrir gjaldkera Menn-
ingarsjóðs, og komi það ríkis-
bókhaldinu ekkert við.
Til viðbótar því, sem sagt er
í yfirlýsingu fjármálaráðuneyt-
isins, vil ég taka það fram, að
reikningar fyrir listadeild
Menningarsjóðs hafa ekki bor-
izt ráðuneytinu síðan árið 1934,
og er það síðasta árið, sem allar
deildir sjóðsins hafa skilað
reikningwth til stjórnarráðsins.
En síðan 1936 hafa ekki komið
fram reikningar frá neinni
deild.
Að lokum vil ég víta þá.að-
ferð Magnúsar Björnssonar, að
misnota aðstöðu sína svo frek-
lega, að setja nafn ríkisbók-
haldsins undir yfirlýsingu, sera
hann gefur sem prívatmaður, ög
reyna á þann hátt að villa þeim
sýn, sem eru þessum málum ó-
kunnugir. ,' ,
Reykjavík, 22. marz 1942.
Johann Briem,
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Endurskoðunardeild.
Reykjavík, .20. marz 1942.
Út af fyrirspurn yðar, herra
listmálari, skal yður hér með
tjáð, að reikningar Menningar-
sjóðs hafa ekki borizt endur-
skoðunardeild fjármálaráðu-
neytisins síðan árið 1936. Hins
vegar kveðst reikningshaldari
sjóðsins hafa sent reikningana
árlega til yfirskoðunarmanna
ríkisreikninganna til endur-
skoðunar.
Reikningarnir íýrÍB umrætt
tímabil eru ekki í skjalasafni
ráðuneytisins, en munu vera í
vörzlum reikningshaldara eða.
Menntamálar áðs.
F. h. r.
Magnús Gíslason.
/Einar Bjarnason.
Til
hr. listmálara Jóhanns Briem,
Rvík.
Trúlohm.
S.l. laugardag optaberuðu trú-
lofuii sína Guðmundúr J. Jóhann-
esson og Þórhildur M. Kálfdánar-
dóttir, bæði til heúnilts hér í bæ.