Alþýðublaðið - 28.03.1942, Blaðsíða 5

'Lawgardag'ur 2S. marz 1942.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Lord Haw-Haw, brezki svik
arinn, er útvarpar frá Berlin
STRAX og ég hafði lokið út-
varpsfréttaflutningnum,
kom einn af loftvarnavörðum
nazistanna og skipaði mér að
fara í loftvarnaskýli. Ég reyndi
að líta í bók, en ljósið var svo
dauft, að það var ekki hægt.
. Mér hundleiddist.
Haw-Haw lávarður, og kona
hans voru þarna inni, og þau
stungu upp á því, að við færum
út. Við læddumst fram hjá vörð-
unum og komumst inn í neðan-
jarðargöng. Þar gátum við
dreypt á víni sem frú Haw-Haw
hafði meðferðis. Haw-Haw get-
ur drukkið eins og svampur, og
hami er skemmtilegasti náungi,
e£ maður getur gleymt því, að
hann er föðurlandssvikari og
landráðamaður. Þegar búið var
úr flöskunni, langaði okkur ekki
aftur inn í loftvarnabyrgið, svo
að við fórum út og heim í her-
bergi Haw-Haws. Hann dró
gluggatjöldin frá og horfði á
eldana.
Við sátum þarna lengi í
myrkrinu og ræddumst við.
Haw-Haw, sem heitir réttu
nafni William Joyce, neitar því,
að hann sé svikari. Hann segist
hafa lagt niður brezkan ríkis-
borgararétt og gerzt þýzkur
þegn, og að hann sé ekki frem-
nr svikari en iþúsuglir brezkra
og ameríkskra borgara, sem
lögðu niður borgararéttindi sín
og gerðust félagar í sovétríkjun-
um, eða Þjóðverjarnir, sem
flýðu land 1848 og fóru til
Bandaríkjanna. Slíkar rök-
semdafærslur nægðu mér ekki,
en þær nægðu honum. ,,Við
Þjóðverjs.r“, sagði hann.
Hann er stór maður vexti, um
fimm fet og níu þumlungar,
með írskan augnasvip og örótt
andlit, Örin hefir hann þó ekki
fengið í einvígum í þýzkum há-
skólum, heldur í fasistaupp-
hlaupum á gangstéttum enskra
borga. Hann talar þýzku ágæt-
lega. Sennilega er það tvennt,
sem hefir gert hann að nazista.
Hann er æstur Gyðingahatari
og enn fremur hatar hann auð-
valdsmenn af öllu hjarta. Hefði
hann ekki verið svona æstur
Gyðingahatari, hefði hann get-
að orðið ágætur kommúnista-
trúboði. Þótt furðulegt megi
heita, finnst honum nazisminn
vera öreigastefna, sem muni
frelsa heiminn undan oki auð-
valdsins. Honum finnst hann
sjálfur vera frelsari hinna vinn-
andi stétta.
Félagi Haw-Haws í svikunum
er enskur leikari, Jack Trevor
að nafni. Hann rekur brezkan
útvarpsandróður fyrir Göbbels
og er æstur Gyðingahatari, en
er fjarri því að vera nokkur vin-
úr öreiganna.
Haw-Iiaw lávarður er af írsk-
um ættum, fæddur í New York
árið 1906. Hann las bókmennta-
sögu og sálarfræði í háskólanum
í London, og árið 1923 gekk
hann í félagsskap brezkra fas-
ista. Hann kveðst hafa unnið
fyrir sér sem kennari eftir það.
ALLIR þekkja Lord Haw-Haw, Englendinginn, sem sveik
þjóð sína og hefir síðan styrjöldin hófst haldið áróðurs-
ræður í þýzka útvarpið. Hér bírtist grein rnn hann og nokkra
aðra quislinga, sem starfa við útvarpið í Berlín. Er greinin
þýdd úr hinni heimsfrægu bók „Berlín Diary“ eftir William
L. Shirer, sem var fréttaritari ameríkska Columbía útvarps-
félagsins í Berlín og fékk því gott tækifæri til að kynnast
mönnum þeim, sem störfuðu við þýzka útvarpið.
Árið 1933 gekk hann í fasista-
flokk Sir Oswald Mosley’s og
varð einn af aðalræðumönnum
og rithöfundum flokksins. Um ,
þrig'gja ára skeið var hann yf- j
irmaður útbreiðslumálanna í
flokki Mosley's. Hann kveðst
•hafa farið úr flokki Mosley’s ár-
ið 1923 sakir óánægju sinnar
með skipulag flokksins. Þegar
stríðið nálgaðist, kvaðst hann
ekki hafa getað, samvizku sinn-
ar vegna, barizt fyrir England,
og fór því úr landi og hvarf til
Þýzkalands í því skyni, eins og
hann segir sjálfur: „að berjast
hinni heilögu baráttu fyrir frelsi
mannkynsins."
í fyrstu álitu starfsmenn út-
varpsins í Berlín ókleift að láta
Haw-Haw tala í útvarp vegna
þess, hve mikið nefhljóð er í
rödd hans. En þó fór svo, að
hann var notaður til þessa
starfa. í fyrstu hlustaði fjöldi
Englendinga á útvarpsræður
hans, það er að segja þeir, sem
voru orðnir þreyttir á stríðs-
fréttunum og vildu fá að hlusta
á léttara hjal. Og þeim fannst
Joyce skemmtilegur. En ég býst
við því, að nú orðið sé honum
orðið ljóst, að enskir hlustendur
taka hann ekki alvarlega.
Hér má minnast á þriðja
enska svikarann. Hann heitir
Baille Stéwart og var áður her-
deildarkapteinn. Seinna var
hann dæmdur í fangelsi fyrir að
selja erlendu ríki hernaðar-
leyndarmál. Það var þýzk stúlka
sem kom honum til að fremja
þennan glæp, og þegar hann var'
látinn laus, fór hann með henni
til Þýzkalands. Fyrst flutti
hann áróður gegn Bretum í út-
varpið í Berlín, en seinna var
hann látinn hætta því og vinnur
nú við þýðingar í utanríkismála
ráðuneytinu þýzka.
Þá má einnig nefna Ameríku-
mennina 3, sem reka þýzkan
áróður í Berlínarútvarpið.
Fred Kaltenbach frá Iowa er
sennilega skásti náunginn af
þeim, og.hann trúir í einlægni
á nazismann og er óhræddur við
að deila við nazistana, ef hann
er þeim ekki sammála. Hann er
sæmilegur útvarpsfyrirlesari.
Ég hefi sniðgengið þessa þrjá
náunga og hefi að eins séð Kalt-
enbach einu sinni. Nazistunum
finnst. hann vera full „ameríksk-
ur“, en hann er tryggur nazisti
og myndi sennilega deyja fyrir
nazismann, ef þess þyrfti með.
Annar ameríkski útvarps-
áróðursmaðurinn er Edward
Leopold Délany, sem gengur í
Berlín undir nafninu E. d. Ward.
Hann er misheppnaður leikari.
Hann er æstur Gyðingahatari,
en að öðru leyti er þetta
sæmilegur náungi, enda þótt
hann útvarpi því, sem nazist-
arnir fá honum í hendur athuga-
semdalaust.
Þriðji ameríkski svikarinn er
stúlka, Constance Drexel að
nafni. Fyrir nokkrum árum
vann hún við Philadelphiublað-
ið Public Ledger. Að því er ég
bezt veit, hafa nazistarnir mút-
að henni, og hún er nú leigutól
þeirra, sennilega vegna þess, að
hún er eina konan í Berlín, sem
hefir viljað selja þeim hinn
ameríkska framburð sinn.
Til þess að útvarpa á öðrum
tungumálum hafa nazistarnir
legt Balkanbúa, Hollendinga,
Norðmenn, Spánverja, Araba
og Hindúa. En einu sinni kom ó-
væntur atburður fyrir. Nazist-
arnir höfðu náð í Júgóslava til
þess að flytja fyrir sig áróður í
útvarpið, en þegar hann kom að
hljóðnemanum, lagði hann
handritið til hliðar og hóf ræðu
sína á þessa leið:
„Herrar mínir og frúr! Það
sem þið heyrið nú frá Berlín, er
eintómur þvættingur og lygar,
og það skynsamlegasta, sem þið
getið gert, er að skrúfa fyrir.“
Hann komst ekki lengra.
Skömmu seinna sást hann
fluttur í fangabúðir.
Yítavert mis-
rétti yfirmanna
rafyeitunnar.
Gefa sumn starfsfóiki sínu
frí en ööru efcki.
ÞAÐ er EINKENNILEGT
hvað bæjaryfirvöltlunum
er oft mislagðar hendur við
sarfsfólk sitt.
í gær var öllu starfsfólki raf-
veitunnar, sem vinnur í skrif-
stoíum hennar, við mælaeftir-
lit og fleiru gefið frí vegna jarð-
arfarar biskupsins, en línumenn
og starfsfólk í geymsluhúsinu
við Barónsstíg fekk ekkert frí.
Línumennirnir vinna oft
langa eftirvinnu, en þeir fá
aldrei neitt eftirvinnukaup og
myndi það þykja þunnur þrett-
ándi ef um éinstaka avinnurek-
endur væri að ræða.
Þessi framkoma yfirmanna
rafveitunnar í gær er alveg
óþolandi og er þess að vænta
að þeir láti ekki slíkt misrétti
koma fyrir aftur.

Myndin sýnir ameríkskan skriðdreka brjótast gegnum
barrskó í Suður-Kalifomíu.
i
í Suður-Kaliforníu.
Starrandi stúlka segir álit sitt á því hvers vegna svo
fáir fara til Þingvalla á vetrum.
STARFANDI STÚLKA“ skrif-
ar mér á þessa Ieið: „Þann
26. þ. m. var greinarstúfur hér í
blaðinu um Valhöll á Þingvöllum,
þar sem höfundi þykir dálitið ein-
kennilegt að ekki skuli fólk flykkj-
ast til Valhallar jafnt að vetrar-
sem sumarlagi.
ER ATHUGASEMD þessi, frá
mínu sjónarmiði, skrifuð alveg út í
hött, vegna ókunnugleika höf.,
skilst mér. Það er ekki nóg fyrir
okkur Reykvíkinga að vita, að Val-
höll sé opin fyrir gesti til lengri og
skemmri dvalar. Við verðum að
komast þangað til að geta notið þar
gistingar. En það er enginn hægð-
arleikur fyrir þá, sem ekki eiga
einkabifreið, nema með ærnum
kostnaði, þar sem leigja verður bif-
reið sérstaklega, sem flytur mann
þangað. En það er líka undir hæl-
inn lagt, hvort hún fæst, þ. e. a. s.
smærri bifreiðar, því annaðhvort
er aurinn svo mikill á veginum, að
búast má við að bifreiðin sitji föst
eða (í frostum) að skorningar séu
svo djúpir og skarpir, að þeir geta
valdið stórskemmdum á farartækj-
um. Liggur þetta í því, hvað lítil
umferð er um veginn. Er því ekki
að undra, þó menn séu tregir að
lána vagna sína á slíka vegi eða
vegleysur.
ÞANN 28. FEBR. síðastl. ákváð-
um við þrjár stallsystur að dvelja á
Þingvöllum þá um helgina, þar sem
veður var þá afburða fagurt. Höfð-
um við séð í dagblöðunum að Val-
höll væri opin fyrir gesti. Höfðum
við allar, eins og mun vera um
flest vinnandi fólk í Reykjavík, að-
eins helgina til umráða. En þá’
kynntumst við persónulega, eins og'
svo oft áður, hvað áætlunarferðum
úf Reykjavík er óhaganlega fyrir--
komið. Steindór er sérleyfishafi á
Þingvalla-„rútunni“ og heldur
hann uppi föstum ferðum tvisvar í
viku, á miðvikudögum og sunnu-
dögum. Frá Rvík kl. IV2 e. h. og
frá Valhöll kl. 6 e. h. samdægurs.
Er þar með frágangssök að nota
sér áætlunarferðirnar. Spurðum
við þá hvort þeir vildu leigja okk-
ur lítinn bíl og skjóta okkur aust-
ur. Svarið var þvert nei. „Við
leggjum ekki smærri bíla á svo-
leiðis vegi,“ sögðu þeir heiðurs-
menn.
EKKI VILDUM við gefast upp
að svo stöddu og fengum loksins
bifreið á ánnarri stöð, en það hygg
ég frekar að hafi verið fyrir kunn-
ingsskap. Held ég því hiklaust að
óhagstæðar ferðir valdi því, hvað
fáir heimsækja Þingvelli að vetr-
arlagi, frekar en snjóleysið, því ef
snjór er að verulegu leyti á Þing-
völlum, stöðvast bílferðir yfir Mos-
fellsheiði, svo Þingvellir yrðu
miklu frekar endastöð en miðstöð
fyrir skíðafólk, sem vildi leggja
það á sig að ganga á skíðum yfir
Mosfellsheiði, nema um lengri
tíma sé að ræða. En það eru nú
frekar hugsjónir en veruleiki.
ÞÓ FÓLK VILDI taka nokltra
daga af sumarleyfistíma sínum.
finnst mér þar ekki af neinu að
taka, þar sem aðeins er um 14 daga
að ræða og færri hjá sumum stétt-
um eða engin. Annars vil ég taka
það fram, að þó því fylgi mikill
kostnaður og umstang að komast
til Þingvalla um vetrartímann, þá
borgar það sig áreiðanlega, a. m. k.
í veðri eins og var þann 28. febr.
s.I. Þingvellir eiga sína töfrandi
fegurð engu síður á mánakvöldum
en sólskinsdögum. Þó er það eitt,
sem einkennir þá sérstaklega að
vetrarlagi, en það er kyrrðin, sem
því miður er svo fátíð þar að sumr-
inu. Það var líka eins og íslenzka
gestrisnin nyti sín betur í'fólksfæð-
inni. A. m. lt. hefi ég ekki fyrr
fundið mig eins og eiga heima í
Valhöll.
ÞAÐ ER ÞVÍ MÍN SKOÐUN, að
þýðingarlítið sé að hafa opnar
greiðasölur út um landið til að
Frh. á 7. síðu