Alþýðublaðið - 08.05.1942, Blaðsíða 5

Föstqdagur • 8. maí 1942.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
IMlLAiND er hinn nýi vig-
völlur þessa stríðs, og það
;aser yíir geysistórt flæmi. Á
iþessu svæði geta ef til vill ör-
lög veraldarinnar oltið og mann-
mum, sem stjómar vörninni
þar, Sir Archibald Fercival
Wavell, herforingja. Hermenn
hans kalla hann Ar'chie, en kona
íoans kallar hann Sir Archie.
Í>ann 4. j.úlí 1941 fólChurchill
honum starf, sem getur orðið til
■þess að gera nafn hans frægt á
íoorð við nöfn eins og Nelson,
Clive og Wellington. Á þessum
degi var honum skipað að fara
til IndlandsX
Um það leyti leit svo út, sem
Wavell hefði failið í ónáð hjá
Churchill.Kairoborg var yfirfull
af uppgefnum hermönnum, sem
liöfðu lifað af allar þrengingar
í Grikklandi og á Krít. iÞað voru
ömurlegustu dagamir, sem yfir
Bretland höfðu komið síðan
undanhaldið við Ðunkirk.
Fregnritarar, sem kunnir
voru atburðum í hinum nálæg-
ari Austurlöndum, vissu, að
Wavell bar ekki beina ábyrgð á
ihrakfömnum, sem Bretar urðu
ifyrir á Balkanskaga og í Libyu-
eyðimörkinni.
Þeir vissu til dæmis, að Sir
Archie hafði farið eftir beinni
.skipun frá London, þegar hann
ændi meira en heiminginn af
liði sánu, eftir að hann hafði tek-
ið Benghasi, til Grikklands. En
sjálfur vildi hann halda áfram
til Tripolis.
Nótt eina um klukkan þrjú
klifraði hann upp á Wellington-
.sprengjuflugvél og flaug yfir
Araibíu í áttina til Indlands, eft-
ir að hann hafði afhent eftir-
uaanni sínum, Auchinleck, lykl-
apa að skrifstofum sínum. Frú
Wavell hafði ekkl tíma til þess
Sir Archibald Wavell, fræg
asti hershöfðingi Breta.
WAVELLÆTTINNI hefir verið trúað fyrir ýmsum þýð
ingarmiklum störfum mann fram af manni. En sá
Wavell, sem nú lifir. hefir fengið eitt hið erfiðasta hlutverk,
sem nokkrum herforingja hefir verið trúað fyrir. Honum
hefir verið falið það vandaverk að stjórna vörn Indlands
og þar með brezka heimsveldisins. Eftirfarandi grein um
hann er eftir blaðamanninn Frank Gervasi.
Sir Archibald Wavell.
að raða niður dóti sínu og fylgja
manni sínum.
Fáeinum dögum seirnia var
£pir Archie kominn á norðvestur-
vígstöðvamar og farinn að rann-
saka varnir Breta í Indlandi.
Honum var falið. að stjórna
vömum stærstu nýlendu Breta
og jafnframt hinni auðugustu.
SIGLINGAR
milli Bretlands og Islands halda áfram eins og að
undanfömu. Höfum 3—4 skip í förum. Tilkynn-
ingar um vörusendingar sendist
i \
Cnlliford & Glark Ltd.
BRADLEYS CHAMBERS,
LONDON STREET, FLEETWOOD.
ðTBoneuN .
T EKJUáFfiAN6S
í Reykjavík:
, kl. 9—12 daglega á skrifstofunni.
I
í Hafnarfirði: ,
kl. 2—4 í búðinni við Strandgötu.
í Keflavík og Sandgerðh
allan daginn í búðinni. —
ökaupíéieqiá
Ég hafði tal af Wavell í Kairo
rétt áður en liann flaug til Ind-
lands, og ég átti enn fremur við-
tal við eftirmann hans í hinum
nálægari Austurlöndum. Hvor-
ugur þeirra leit björtum augum
á framtíðina með tilliti til hern-
aðarins. Báðir eru þeir sérfræð-
ingar í hernaði og líta á hernað
sem vísindagrein.
Wavell hafði einkum áhyggj-
ur út af Rússlandi. Sir Archie
þekkir Rússland, og hann van-
mat hvorki stríðsmátt þeirra né
hugrekki. Hann var þess full-
viss, að Rauði herinn væri mjög
öflugur og vel útbúinn.
En sem reyndur hermaður
þóttist h&nn þó sannfærður um,
að enda þótt sovétheriim væri
annar bezti her í heimi, næstur
þýzka hernum, gæti hann ekki
unnið bug á þýzka hernum.
Wavell varð að búa sig undir
það, að þýzki herinn reyndi að
brjótast yfir Kákasus milli
Svartahafs og Kaspíahafs til
Irak og Iran.
Wavell var vel ljóst, hvað
þýzka herráðið hafði í huga.
Þess vegna flýtti hann sér að
taka Sýrland, braut á bak aftur
uppreisn Rashid Ali í Irak og
tók Iran á sitt vald, þar sem
Bretar komu upp sameiginleg-
um vígstöðvum með Rússum, og
skipaði Afghanistan að reka úr
landi alla Þjóðverja og undir-
róðursmenn þeirra. Á þann hátt
gat hann ,,valdað“ sig, eins og
sagt er í taflmáli.
En Sir Archie var það Ijóst,
að lönd þessi voru honum ekki
sterkur varnarmúr. Hann var
nægilega kunnugur málunum
til þess að vera áhyggjufullur á
svipinn, þegar ég sá hann næst í
Simla, nokkrum vikum eftir að
hann fór frá Kairo. Hann var
þá nýkominn úr eftirlitsferð frá
Khyber- skarði. Hann var líka
mjög þreytulegur.
Árás Þjóðverja á Rússland
gaf Ameríkumönnum og Bret-
um „frest“, eins og Sir Archie
kallaði það. Svo langan frest
sem Rússar gætu staðið í Þjóð-
verjum og' látið þá hafa nóg að
gera á rússnesku vígstöðvunum.
— Árás Þjóðverja á Rússland,
sagði Wavell, — gaf okkur
frest um það leyti, seni tíminn
var okkur dýrmætari en nokk-
urt vopn. Sir Archie vissi, að
þessi frestur myndi ekki vara að
eilífú. og ef til vill yrði hann
ekki einu sinni nógu langur til
þess að verksmiðjur í Randa-
ríkjunum og Englandi gætu
framleitt nóg aí skriðdi’ekum,
flugvélum og ibyssum til þess að
gera meiri háttar árás á Þjóð-
verja.
Sir Archie sagði, að hægt væri
að drepa kjark úr Þjóðverjum
með sprengjuárásum. En hann
sagði, að þrátt fyrir það væri
ekki hægt að vinna stríðið á
þann hátt. Þjóðverjar yrðu að
fá að finna, hvað innrás væri.
En til innrásar þyrfti geysileg-
an mannafla, og mönnunum
væri haldið heima í Englandi af
ótta við innrás frá meginland-
inu.
— En hvort sem við höfum
nóga menn eða ekki, eða nóg
vopn eða ekki, sagði hann og
brosti, — verðum við að halda
áfram að berjast. Og það gerum
við.
Wavell er einn af beztu rit-
höfundum Englendinga í her-
foringjastétt. Ævisaga vinar
hans, Allenbys hershöfðingja,
sem Wavell skrifaði, er ágæt
bók í sirmi röð. Wavell var í
þjónustu hans eftir að hann
hafði náð sér eftir sár þau, sem
hann fékk í Frakklandi.
Þegar ég hitti Wavell í Kairo,
var hann mjög öruggur um hin
nálægari Austurlönd. Og hann
bætti því við, að Þjóðverjar
myndu aldrei taka Níl.
Þegar ég hitti Wavell austur
í Indlandi, var hann nýlega
kominn frá vígvellinrim, þar
sem nóg hafði verið að gera.
Indland var í þúsunda mílna
fjarlægð flrá sprengjuregninu,
og í Simla, hátt upi í Himalaja-
fjöllum, þar sem Sir Archie
hafði leitað athvarfs fyrir hit-
unum á Punjabsléttimum, voru
engar myrkvanir og engin mat-
vælaskömmtun, og fólkið talaði
í léttúðugum tón um stríðið,
eins og fólk gerir jafnan, meðan
sprengjumar eru í nógu mikilli
fjarlægð. Og Indland sjálft titr-
aði undir hinni gömlu baráttú'
milli Múselmanna og Hindúa.
í gamla daga, þegar persónu-
legt hugrekki og þrek hafi þýð-
ingu í stríði var hægt að not-
færa sér ofstæki Múselxnahna,
rólyndi Hindúa og' óttaleysi
Sikha. En í nútímastyrjöld
koma slíkir eiginleikar ekki að
mlklu liði. En ei að síður verður
Wavell að reyna að sameina
Indverja til vamar, og undir
þvi, hvemig honum tekst það,
er það komið, hvort nafn
Wavells verður skráð í hemað-
arsögu Breta við hliðina á nafni
Wellingtons.
ÍR-bíllinn er sannlcallaður lúxusbíll. — Flestir Reykvík- *
ingar ætla að eiga hann eftir nokkra daga. — Hótel
Hekía. — Eggert Stefánsson, sumarið, hálsbindin og
grænu Iiattarnir. i
HANN ER KOMINN“. Þana-
ig- auglýsir íþróttafélag
Reykjavíkur. I>að á við happdrætt
isbíliun, sem búið er að bíða eftir
langa lengi og allir ætla að eign-
ast. Ég skoðaði þann bíl í gær-
kveldi og hann er hið mesta furðu
smíð. AIIut lagður fínasta efni,
með miðstöð og útvarpstæki af
beztu sort, allskonar tökkmn og
ljósaapparötum, reglulegur lúx-
usbíll, sem hlýtur að vekja í manni
ágimd og hana ekki litla. \
ÞAÐ Á AÐ DRAGA í happdrætti
í. R. innan fárra daga. Og þá verð-
ur einliver lukkulegur og margir
ólukkulegir. í. R. er þegar búið að
selja einhver ósköp af miðum og
þó eru nokkrír eftir, sem menn
geta fengið ef menn biðja um þá.
í. R. auglýsir líka bílimi sinn með
því að láta listabítstjóra aka hon-
um hægt og rólega um göturnar.
ÞESSI BÍLL kostaði í innkaupi
um 16 þúsundir króna. Það er víst
sama sem að nú myndi vera hægt
að selja hann hér fyrir að minnsta
kosti 30 þúsundir króna, ef dæma
á eftir söluverði. á gömlum útjösk
uöum trogum hér undanfarið. Mest
myndi þó vera gaman að eiga bíl-
inn til þess að nota hann sjálfur.
í. R. HELDUR uppi margskonar
menningarstarfsemi fyrir æskulýð
inn. Það er líka til stuðnings þess-
ari starfsemi, sem félagið efnir til
happdrættisins. Félagið hefir einu
sinni áður haft happdr. um fínam
bíl og iþað gekk svo vel, að nú er
félagið aftur að reyna. Það má líka
gera ráð fyrir því, að tilraunin
takist vel, enda á félagið það sami
arlega skilið, að allt, sem það tek-
ur sér fyrir hendur gangi vel.
MÉR DATT í HUG í gær, þegar
ég gekk fram hjá Hótel Heklu
hvort eigendur þessa musteris
vildu ekki láta skinna upp á nafn-
ið, sem skráð er yfir inngöngu-
dyrunum. Hekla er veglegt nafn,
þó að hótelið sjálft sé ef til vill
ekki veglegt. Og ef stafirnir væru
giltir að nýju og glitruðu þama
yfir Lækjartargi þá myndi fegurra
að líta heim á hlaðið. Mennimir,
sem standa í stórhópum á hverju
kvöldi á tröppum hótelsins og fyr-
ir neðan þær, myndu líka taka sig
betur út, ef þeir hefðu svona sól
skínandi yfir sér.
EGGERT STEFÁNSSON heimt-
ar að ég skrifi um sumarið, sól-
skinið og veðrið. Eg má ekki
skrifa um veðrið. Ef ég gerði það
myndi ég verða settur í Singt Sing
vestra og þá mynduð þið ekki eiga
neinn Hannes. En Eggert segir að
fyrsti vetrardagur sé um 20. júní
og fyrsti sumardagur 27. desember.
Það er líka alltaf sól og sumar í
kollinum á honum. — Annars eru.
það einkennilega margir, sem hafa
nú sett upp græna hatta- og fer
vel á því.
ALLT ER AÐ GRÆNKA og um
ieið kemur sumarið í okkur. Stúlk-
irrnar eru nú miklu brosleitaxi en
þær voru í vetur, já, þær eru jafn-
vel farnar að brosa til íslenzku
strákanna. Strákamir hafa líka
sett up sumarhálsbindin til þess
að vekja á sér athygli, en banda-
ríksku strákarnir ganga allir með
kolsvört bindi. Við höfum von um
að sigra í þessari samkeppni.
Reno heitir franihaldsmyndin
á Gamla Bíó núna. Er það am-
eríksk kvikmynd með Richard
Dix og Anita Louire í avalhlut-
verkinu.