Alþýðublaðið - 03.07.1942, Blaðsíða 6

6
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Fostudagur 3. júli 1942
Corregidor og Bataan.
I
Mynd þessi
baksýn.
tekin á eyvirkinu Corregidor í Manilaflóa á Luzon, og sést '
varla svona friðsamt, eins og myndin sýnir síðustu dagana, sem
á eynni.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Framh. af 4. síðu.
mín af þessum manni eru ekki
mikil. Allmörgum sinnum hefi ég
verið með honum í boðum og á
blaðamannasamkomum hjá ut-
lendingum, síðan hernámið fór
fram. Það hefir fylgt starfi okkar
beggja, að við höfum ver.ið eins-
konar milliliðir milli lesenda okk-
ar og hemaðarjyfirvaldanna. Eg
hefi ekki séð, að Einari klígjaði
við brezkum sjússum eða ame-
rískum „coctailum" öðrum fremur,
þegár slíkt hefir verið á bgðstól-
um. Rembingurinn hefir ekki ver-
ið eins mikill innan fjögra veggja
með erlendum valdsmönnum oins
og hann er stundum í „Þjóðvilj-
anum.“ Hann hefir ekki verið á-
berandi sparari á að segja „Yes,
Sir“ en hver annar á slíkum mann-
fundum. En hvort hann ber það
betur fram á rússnesku heldur en
ensku, verður hann að eiga við
sjálfan sig og sína „Yes-menn.“
Eg læri þau orð aldrei á máli Stal-
ins, hvernig svo sem kommúnistar
láta í minn garð.“
Það er nú sannast að segja
líka hálfneyðarlegt, þegar Ein-
ar Olgeirsson og hans nótar eru
að drótta föðurlandssvikum og
undirlægjuskap við útlendinga
að öðrum, hvar í flokki, sem
þeir standa. En fyrr má vera,
en að hann og meðstarfsmenn
hans við Þjóðviljann veitist að
„kollega“ sínum við annað
blað bæjarins með svo ærulaus-
um bardagaaðferðum og þeim,
sem hér á undan var skýrt frá.
Það skiptir engu máli í því
sambandi, í hvað flokki hann
stendur.
HANNES Á HORNINU
Framh. af 5 s.íðu.
ÉG ÞARF að segja nokkur orð
við „Námsmærg, sem skrifaði mér
í gær: Þú berð afbrot á heila stétt
manna. Þú getur ekki ætlast til
þess að ég birti svona bréf. Ef þú
veizt um þetta, þá verður þú að
kæra það fyrir yfirmanni stofnun-
arinnar, eða skýra honum frá því
að þú hafir grun um að þetta sé
gert og heimta rannsókn í málinu,
en svona bréf ér ekki hægt að
biðja mig að birta.
ÁRÁS SÚ, sem blað kommúnista
gerði nýlega á ívar Guðmundsson
varaformann Blaðamannafélagsins,
algerlega að ástæðulausu, eins og
ívar Guðmundsson sannaði í Morg-
unblaðinu í gær, var fram úr hófi
ódrengileg.
KOMMÚNISTISKIR blaðamenn
á íslandi eru áreiðanlega undan-
tekningar um slíka bardagaaðferð
gegn stéttarbróður sínum: að ljúga
upp á hann, afflytja mál hans, róg-
bera hann og reyna að gefa í .skyn
að hann sé landráðamaður. Það
var vel til fundið af Einari Ol-
geirssyni, eða hitt þó heldur, að
láta slíka ritsmíð frá sér fara á
sama klukkutíma er hann sat í
hópi erlendra manna í góðum
fagnaði yfir glasi.
Hannes á horninu.
Nf nótnabök.
FYRIR SKÖMMU kom á
markaðinn hefti eftir Frið-
rik Bjarnason með tíu lögum
fyrir stofuorgel. Friðrik er sá
skólamaður, sem mest hefir
gert að því að auðga skólasöng
okkar, og fyrir það mun æska
landsins þegar kunna honum
miklar þakkir. Og enda þótt
söngurinn, sem sjálfstæð náms-
grein; njóti ekki enn — því
miður — þeirrar sjálfsögðu að-
stöðu að vera prófskylt fag, sem
tekið er fullt og óskorað tillit til
í uppeldislegri þroskun barnsins
og unglingsins, þá mun samt ó-
sérhlífið starf einstakra manna
í þessa átt, áður en lýkur, koma
fram þeirri ófrávíkjanlegu
kröfu, að íslenzkir uppeldis-
frömuðir geri sér grein fyrir
þeim þætti uppeldisins er að
söngmennt snýr.
Til þess að kirkjusöngur okk-
ar nái að dafna og taka fram-
förum er skólaundirbúningur
söngkennara nauðsnlegur en
þeir munu víða vera kærkomn-
ir sem organistar. Söngkennar-
inn og organistinn eru því aðal-
sönghvetjendur landsins, og
störf þeirra eru óaðskiljanleg.
Friðrik Bjarnason hefir gegnt
báðum þessum störfum um
langt skeið, og út frá þeirri
reynslu hefir hann sent frá sér
þau orgellög; sem hér eru gerð
að umtalsefni. Réyndar lætur
hahn þess getið, að þau séu öll
samin án verulegs undirbúnings
„improviseruð" á stund inn-
blásturs án gagnrýndrar endur-
skoðimar á fórmi og innihaldi.
Af því leiðir auðvitað, að strangt
mat með tilliti til listrænna lög-
mála hlýtur að bera augnabliks-
myndina ofurliði. Hins vega ber
fremur að líta á gervi hugmynd-
arinnar sjálfrar sem fljótþrosk-
aðan ávöxt hugarstarfsins, er
gefur ákveðnar upplýsingar um
styrkleika hins skapandi ímynd-
unarafls.
Friðrik Bjarnason hefir hing-
að til eingöngu lagt lag sitt við
hin smáu form sönglagsins og
kórlagsins, og hefir honum par
oft tekizt mæta vel að rata á
réíta stemningu ljóðsins. Orðin
gefa tónhugsuninni öruggt að-
hald og eru eins konar vörðu-
steinar á óljósri leið; jafnskjótt
og textans nýtur ekki lengur
við, er allt komið undir óskeik-
ulli eðlisávísun, sjálfstæðri
framsetningargáfu og form-
skyggnri framsýni.
Höfundurinn hefir ekki tekið
nægilegt tillit til þessara höfuð-
skilyrða við samningu orgellag-
anna, og má víða sjá þess menj-
ar. Skýrust er byggingin í nr. 7
og 9, þar sem þrískipta lagform-
ið verkar eðlilega til ítrekunar
og skilningsauka; þetta form
nsiundi auðveldlega hafa getað
bætt inntak fleiri laga þessa
heftis, ef því hefði verið beitt.
Laglínan í Idyl er sveiflumikil
og víðfeðm, en hvílir helzt til
mikið á „standandi“ hljómum,
og millikafli þessa lags er of
háður fyrirhafnarlausri hljóm-
setningu orgelpunktsins; en
þrátt fyrir þessa annmarka,
mun þetta lag reynast bezt við
• nánari kynningu. Sams staðar
ber a of gleiðri hljómskipun,
þannig að fjarleægðin milli
handanna verður óþarflega stór.
„Kvartsextakkord" er of tíður
og verður stundum til í óheppi-
legri lausn, og ritháttúrinn er
ekki alltaf einhlítur.
Þeir, sem fylgzt hafa með af-
köstum Friðriks; hefðu kosið,
að hann hefði gefið sér lengri
tíma til að vinna úr efni sínu
varanlegri gripi, meitla þá og
fága til fegurðar; og þeir treyáta
því, að í næsta sinn bætist hug-
sköpuninni siðgæðislega strang-
ur og rýnandi kraftur.
H. H.
Draumarnir: Verðir svefnsins.
Framh. af 5 s.íðu.
Draumurinn á rót sína að rekja
til vandamáls, sem maðurinn
hefir verið að glíma við, og
þannig fer hugurinn að því að
leiða manninn til liðinna at-
burða frá sjálfu viðfangsefninu,
og þ&ð er eins og draumurinn
vilji leiða vitundina að verk-
efni, sem tókst að leysa, þótt
ekki liti .glæsilega út, og eins
muni fara um þetta.
Þegar mönnum finnst þeir
vera að hrapa í draumi, álíta
vísindamenn að það stafi af því,
að illa fari um sofandann í rúm-
inu, og draumurinn vísi til
minningar um það; að hann hafi
einhvern tíma hrapað, án þess
að meiða sig.
Stundum kemur það fyrir, að
mann dreymir, að hann sá nak-
inn á almannafæri. En það
furðulega skeður, að enginn
virðist vera hneykslaður á því
nema maðurinn sjálfur. Sumir
vísindamenn þykjast hafa kom-
izt að raun um, að þessi draum-
ur stafi af því, að maður ’hafi
svipt af sér voðum í svefni.
Sálfráeðingar kunna að skýra
svo kallaða spásagnardrauma,
eða það, sem kallað er á alþýðu-
máli draumar fyrir daglátum.
Fuglafræðing einn, sem safnaði
eggjum, dreymdi, að hann væri
á gangi eftir vegi, sem hann
kannaðist vel við. Þegar hann
kom að vissum runna sá hann
hreiður fullt af fallegum eggj-
um. Morguninn eftir fór hann
að athuga þennan stað og fann
eggin. En maður þessi skildi
ekki drauminn sem spásagnar-
draum. Hann skýrði drauminn
á eftir farandi hátt: „Eg hafði
aldrei veitt þessu hreiðri at-
hygli fyrr. Ég hafði alltaf haft
svo margt annað um að hugsa.
En undirvitund mín hafði veitt
því athygli, og ég fékk tilkynn-
ingu um það eftir vegum draum-
ánna.“
Við höfum ekkert vald á
draumunum og berum því enga
ábyrgð á þeim. Hreinlífir menn,
sem skelfast drauma sína, ættu
að minnast þess, að jafnvel heil-
agur Ágústín þakkaði guði fyrir
að hann bæri ekki ábyrgð á
draumum sínum. Einnig má
minnast þess, sem Plato sálugi
sagði, að dyggðugir menn létu
sér nægja að dréyma þau verk,
sem glæpamenn fremdu.
Þegar svefnrofinn er sterkari
en draumleiðslan, getur draum-
urinn orðið svo ofsafenginn, að
maðurinn vaknar með hjart-
slætti og út um hann slær köld-
um svita. Vísindamenn hafa
veigrað sér við að láta uppi álit
sitt á martröð; sem svo er nefnd,
en þeir álíta að hún stafi af
því, að illa fari um menn í
rúmi. Ef menn, til dæmis, liggja
á bakinu og hafa þunga sæng á
brjóstinu, getur það valdið
martröð.
Lækningbækur seðja ekki
forvitni fólks um eðli drauma,
og menn spyrja, hvers vegna
læknar hjúpi draumaskýringar
slíkri leynd. Svarið er, að vís-
indaleg rannsókn drauma er
mjög flókin og til þeirra starfa
þarfnast sérfræðinga. Það, sem
vekur. áhuga lækna, er ekki I
túlkun draumanna, heldur þær J
hugsanir, sem bak við þær
liggja. Flestir nútíma sálfræð-
ingar nota draumana til þess
ag grafa upp duldar minningar,-
sem stundum eru orsök geðbil-
unar.
Öllu venjulegu fólki er, eins
og áður er sagt, draumlífið
nauðsynlegt, eins og að borða,
anda og sofa. Læknar spyrja
því fólk að eins, hvort það sofi
vel, og ef svo er, hirða þeir ekki
um draumana að öðru leyti en
því, að þeir eru nauðsynlegir til
þess að menn sofi vel.
Framfaramál Hellis-
sands.
Framh. af 4. síðu.
Gvendarbrunnum. En við vænt-
um þess; acj ríkisvaldið sjái sér
fært að leggja þann kafla á
næsta< ári. Jafnframt þessum
umbótum í samgöngumálum
þorpsins hafa allir Hellissands-
búar áhuga á því, að vegur
verði lagður kringum jökulinn
hið allra bráðasta. Sá vegur
myndi setja þorpið í samband
við miklar sveitir, sem það hefir
aldrei staðið í sambandi við,
svo sem Breiðuvík, Staðarsveit
og sveitirnar þar suður eftir.
Kæmist þessi vegur kringum
' Jökulinn, myndi vera opið vega-
samband allan ársins hring frá
Ólafsvík og Sanái til Borgar-
ness.“ -
— En ræktunarmálin?
„Fyrir noklg-um árum mældi
Pálmi Einarsson ráðun. og
kortlagði allt það land, sem
bezt þótti fallið til ræktunar í
nágrenni þorpsins. í sumar hófst
hreppsnefndin handa í þessu
máli með því að byrja á vega-
lagningu að hinu ræktanlega
landi.
Að lokum vil ég þó leggja á-
herzlu á það, að það eru hafn-
arframkvæmdirnar, sem öll at-
vinnuleg afkoma þorpsbúa í
framtíðinni byggist á. Vænti ég
þess, að hið opinbera styrki
þessa viðleitni þorpsbúa til
sjálfsbjargar ríflega og með
góðum ráðum.
Ef það verður gert af viti og
framsýni, munu Hellissandsbú-
ar áreiðanlega í framtíðinni geta
staðið á eigin fótinn fjárhags-
lega.“
„Valnr“ ílýgnr til'
Akureyrar.
EISTARAFLOKKUR
nattspyrúufélagsinls „Val
ur“ fer flugleiðis norður til
Akureyrar.
Alls fara 15 menn. í dag
verða farnar tvær ferðir og ein
á morgun.
Tveir kappleikir verða háð-
ir á Akureyri, annar á morgun,
hinn á sunnudag. Verður svo
farið aftur í bílum á þriðjudag.
Heimsmet '
í 1000 m. hlaupi. Nýlega setti
Svíinn Arne Anaersen heimsmet í
1000 m. hlaupi. Hljóp hánn vegár-
lengdina á 2,24,0 mín.