Alþýðublaðið - 08.09.1942, Blaðsíða 6

Ljósmyndastofa
raín er opnuð aftur á Laugavegi 12 í fullkomnari
og stærri húsakynnum en áður.
Sigurðnr Ctaðmundssun,
Ijósmyndari.
Krakka vantar til að bera Alþýðublað-
ið til kaupenda á
Seltjaroarnes og Lauganesveg
Talið við afgreiðsluna Simi 4900
Ungur maður
15 — 17 ára getur fengið atvinnu
við afgreiðslu í verzlun minni,
strax eða 15. p. m.
F. Hansen, Hafnarfirði.
Eldhússtúlku
j
vantar á veitingahús.
HÁTT KAUP.
Afgr. Alþýðublaðsins vísar á.
ALÞÝÐUBLAPIP_____________________
Félagsmálabúkin er
nú loksins komin út.
... ♦.....
Hún var tilbúin um jnýjár í vetur, en
þá stöðvuð af gerðardómsstjórninni.
FÉLAGSMÁL Á ÍSLANDI, yfirlitsrit það um félagsmál
hér á landi, sem undirbúið var af Stefáni Jóh. Stefáns-
syni meðan hann var félagsmálaráðherra, en stöðvað af eft-
irmanni hans, í stjórn Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar-
flokksins eftir nýjárið í vetur, af einhverjum ástæðum, sem
aldrei hafa verið upplýstar, er nú komið út.
Er það gefið út, af félagsmálaráðuneytinu og hefir Jón
Blöndal annast ritstjórn þess og útgáfu, eins og upprunalega var
til ætlast. Eru tveir formálar fyrir ritinu, annar ritaður af Stefáni
Jóh. Stefánssyni í október 1941, hinn af Jóni Blöndal í júní 1942.
KENNARAÞINGIÐ.
Framh. af 4. síðu.
asta vetur á framkvæmd 28. gr.
fræðslulaganna, skólaeftirlitinu,
en 'beinir jafnframt þeirri ein-
dregnu ósk til alþingis og rík-
isstjórnar, að á næstu fjárlög-
um verði veitt nægilegt fé til
fullra framkvæmda nefndrar
fræðslulagagreinar.
13) Skólabyggingar: Skorað
var á alþingi og ríkisstjórn að
leggja fram fé til að bgygja þau
barnaskólahús á landinu, sem í
fræðslulögunum er gert ráð
fyrir að byggð verði, en enn
eru óbyggð. Samkvæmt laus-
legri áætlun fræðslumálastjóra
myndi fjárframlág í þessu
skyni þurfa að nema ca. 7 millj-
ón krónum.
Enn fremur var skorað á
fræðslumálastjóra að hlutast til
um að eftirleiðis greiði ríkis-
sjóður heimavistarskólabygg-
ingar að % hlutum, en bygg-
ingar fastra skóla utan kaup-
staða að Vz leyti. Og að hafizt
verði handa um byggingar þess-
ar strax og byggingarefni er
fyrir hendi.
VI. Kosin var milliþinga-
nefnd til þess að undirbúa kröf-
ur stéttarinnar í launamálun-
um og vinna að framgangi
þeirra á< alþingi. Nefndin er
þannig skipuð:
Bjarni M. Jónsson Hf., Árni
Þórðarason, Herváld Björnsson,
GuSm. Guðmundsson, Keflavík,
Hlöðver Sigurðsson.
VII. Fulltrúar á þing Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja
voru kosin:
Sigurður Thorlacius, Arn-
grímur Kristjánsson, Guðjón
Guðjónsson, Árni Þórðarson,
Jónas B. Jónsson, Pálmi Jósefs-
son, Guðm. Guðmundsson,
Keflavík, Viktoría Guðmunds-
dóttir.
VII j Þingslií fóru fram
fimmtudagskv. 3. þ. m., uppi í
Skíðaskála, þar sem fulltrúarnir
voru staddir í boði bæjarstjórn-
ar Rvíkur. , ;J ’JU
Napoleon
Framh. af 5 s.íðu.
dauflega: „Annað áleit Mr.
Pitt.“ Svo hélt hann áfram að
útlista það, hvernig hann hefði
ætlað að koma til Lundúna:
Ekki sem ,sigurvegari, heldur
sem frelsari. Hins vegar hélt
hann því fram, að innrásina
hefði hann aldrei ætlað að
framkvæma öðru vísi en í sam-
bandi við uppreisn á Englandi.
Annars hefði hann aldrei lagt
af stað.
Menn geta ráðið því, hvort
þeir trúa þessu eða ekki, en
það var staðreynd, að innrásar-
hættan ógnaði Englandi og
vofði yfir, og henni var mætt
með því hugrekki, sem Betar
eru kunnir að í síðustu orrust-
unni, sem háð var í þeirri styxj-
öld, orrustunni við Waterloo, og
þetta nafn er notað til þess að
tákna vonsvik og ósigur stór-
mennskugeggjaðra einræðis-
herra.
Félagsmál á íslandi er mikil
bók og vönduð, yfir 300 blað-
síður í stóru broti. Er þar sam-
an kominn ótrúlega mikill fróð
leikur um félagsmál og félags-
málalöggjöf okkar, sem enginn
hefir átt aðgang að fyrr á ein-
um stað. Mun bók þessi sóma
sér vel við hlið tilsvarandi
handböka, sem áður eru komn-
ar út um þessi mál hjá frænd-
þjóðum okkar á Norðurlönd-
um. En það er viðurkennt um
allan heim, að Norðurlanda-
þjóðirnar séu lengst á veg komn
ar í félagsmálalöggjöf af öllum
þjóðum.
Efni bókarinnar er flokkað
niður og hafa margir þekktir
fræðimenn og rithöfundar rit-
að í bókina um einstök atriði
þess.
Ritstjórinn, Jón Blöndal, hef-
ir skrifað inngangsritgerð um
félagsmál og félagsmálalög-
gjöf, ennfremur um útgjöld
hins opinbera til félagsmála, um
mannfjölda, atvinnu- og tekjU-
skiptingu þjóðarinnar, um
framfærslukostnað og vísitölu
ásamt Ásgeiri Torfasyni, um at-
vinnuleysismál, um byggingar-
mál alþýðu í bæjunum og ásamt
Haraldi Guðmundssyni um al-
þýðutryggingar.
Sverrir Kristjánsson hefir
skrifað um vinnuvernd, Jónas
Guðmundsson um fátækra-
framfærslu, Símon Jóh. Ág-
ústsson um barnavernd, Skúli
Þórðarson um félög verka-
manna og atvinnurekenda,
Guðmundur I. Guðmundsson
um deilur verkamanna og at-
vinnurekenda og Steingrímur
Steinþórsson um byggingarmál
alþýðu í sveitum.
Ein ritgerðin, sem átti upp-
runalega að vera í þessari bók,
um heilbrigðismál á íslandi,
eftir Vilmund Jónsson, er fyrir
nokkru komin út sérprentuð
eins og kunnugt er, og var því
hætt við að taka hana upp í
þetta rit.
Bók þessi mun verða gerð að
nánara umtalsefni hér í blað-
inu innan skamms, en í þetta
sinn þykir rétt, að birta lesend-
unum formála Stefáns Jóh.
Stefánssonar, sem átti frum-
kvæðið að útgáfu bókarinnar,
því að í honum felst greinar-
gerð hgeði fyrir tilefni hennar
og ætlunarverki.
Fer formálinn hér á. eftir:
,,í flestum löndum hafa fé-
lagsmálefhi og félagsmálalög-
gjöf orðið hvort tveggja í senn,
mikilsverður þáttur í opinber-
um aðgerðum og stjórnmálum
og um leið eins konar sérstök
fræðigrein. Félagsmál skipta
því mjög alla þá, er við opin-
ber mál fást, samtímis því, sem
þau eru merkilegt rannsóknar-
efni fyrir þá menn, er hafa á-
huga fyrir eða finna hjá sér
köllun til þess að rannsaka
þjóðfélagsmálefni og benda á
ráð til þess að bæta úr mann-
félagslegum misfellum. Það er
því ekki að undra, þó að um
mál þessi hafi verið mikið rit-
að bæði hvað snertir þróun
þeirra, reynslu þá, er fengizt
hefir af löggjöf og opinberum
framkvæmdum, og hvað gera
eigi og gera þurfi í þessum efn-
um. Um þessi málefni hafa víða
um lönd verið ritaðar bækur
og ritgerðir og sérstök tímarit
gefin út eingöngu eða aðallega
um félagsmálefni. Söguleg yf-
irlit og skýrslur hafa verið um
þau skráð og leiðarvísar og
skýringar fyrir þá menn, er um
þessi mál þurfa sérstaklega að
fjalla.
Þær þjóðir, sem okkur eru
kunnastar og við fáum einna
mest lært af í þessum efnum,
eru Norðurlöndin. Þar hafa fé-
lagsmálefni og félagsmálalög-
gjöf tekið einna mestum fram-
förum og þroska síðastliðinn
mannsaldur. Þar hafa á síðari
árum verið skrifuð og gefin út
yfirlitsrit (handbækur) um
félagsmálefni (Social Haandbög_
er). Rit þessi hafa verið næsta
hauðsynleg fyrir alla þá menn,
er áhuga hafa fyrir þessum
málum, bæði opinbera stárfs-
menn ríkis og sveitarfélaga,
stjórnmálamenn og fræðimenn.
En ekki hvað sízt hefir Vinnu-
málasambandið (International
Labour Organization) og
Vinnumálaskrifstofan (Inter-
national Labour Office), sem
stofnuð voru í sambandi við
Þjóðabandalagið, miklu orkað
á um það að safna skýrslum
um þessi merkilegu mál um
heim allan og gefa út fræðirit
um þau.
Hér á landi hefir tiltölulega
lítið verið ritað um fél^gsmál-
efni, qg aldrei gerð tilraun til
þess að draga saman í eitt rit
þróun og ástand þessara mál-
efna a íslandi. Ekki er það þó
l'yrir þá sök, að áhuga- og að-
gerðarleysi hafi ríkt almennt í
þessum málefnum. Saga síð-
ustií 20 ara er einmitt næsta
viðburðarík í þessum efnum,
jafnvel svo, að segja má, að á
Þriðjudagur 8. september 1942.
2 sendisveinar
éskast Á. v. á.
fbðð
Mig vantar íbúð strax.
Þrennt í heimili.
Þórður Þorsteinsson
c/o Alþýðublaðinu
Sími 4900
þessu tímabili hafi skapazt lög-
gjöf og framkvæmdir, er
marka tímamót í þróun félags-
mála hér á landi.
Það þótti því fullkomlega
tímabært að gefa út heildairit
um þessi málefni, ekki sízt eft-
ir það, að stofnað var í fyrsta
sinn á íslandi sérstakt félags-
málaráðuneyti, og það
ráðuneyti, hafði einmitt
sérstaka ástæðu til þess
að láta slíka útgáfu til sín
taka. Það varð því að ráði að
semja og gefa út rit það, er hér
liggur fyrir. Fól ráðuneytið
Jóni Blöndal hagfræðing að
annast um ritstjórn bókarinn-
ar, og hefir hann leyst það
verk af hendi með prýði. Hann
hefir í samráði við félagsmála-
ráðuneytið fengið ýmsa sér-
fróða menh til þess að rita um
vissa þætti félagsmálefnanna,
eins og bók þessi ber með sér.
Kann ráðuneytið öllum þess-
um mönnum beztu þakkir fyrir.
störf þeirra.
í fyrsta kafla bókarinnar
birtist sérstök ritgerð, eftir
Jón Blöndal, um félagsmál og
félagsmálalöggjöf almennt. Eru
hugtökin þar skilgreind og þró-
un þessara- mála lýst í almenn-
um dráttum, svo að ekki þarf
við að bæta. Er þár á það bent
með skýrum rökum, að félags-
málalöggjöfin sé hvort tveggja
í senn, hagræn og menningar-r
auki. Og til viðbótar því, sem
höfundur ritgerðarinnar . segir
sjálfur og tilgreinir eftir C. V.
Bramsnæs ,má bæta við orð-
um þriðja hagíræðingsins, Sví-
ans Gustav Steffens, er kallaði
félagsmálalöggjöfina mann-
bætandi.
Yfir dyrum hinnar glæsilegu
hallar Vinnumálaskrifstofunn-
ar í Genéve stendur skýrum
dráttum letruð latneska setn-
ingin:
Si vis pacem, cole justitiam,
er að efni til mætti þýða þann-
ig:
Ef annt þú friðinum, þá iðk-
aðu réttlæti.
í þessum orðum felast mikil
sannindi, sem sérstaklega má
tengja við framkvæmd félags-
málefnanna. Á meðan félags-
legt réttlæti ríkir ékki, fæst
enginn friður innan þjóðfé-
lagsins. Og sá friður á ekki
heldur að fást, fyrr en það rétt
læti er tryggt“.
/