Tíminn - 23.11.1963, Blaðsíða 9

til hinna mi-du trðnaCarstarfa. Öll
störf Sigurðar einkenndust einmitt
af þessum miklu mannkostum. —
Þess vegna var hann virtur svo
inikils. Þess vegna ávann hann sér
mikið traust langt út fyrir raðir
samvinnumaniia
f laun fyrir mikil og vel unnin
störf hlaur Sigurður ekki aðeins
mestu virðir.garstöðu samvinnu-
hreyfingarinnai, heldur einnig
gæfu og blessun í starfi og utan
starfs. Gæfa hrns í starfi var marg
þætt: að hafa sér við hlið dug-
mikla samstarfsmenn, að sigrast á
rrfiðleikunum, að sjá samvinnu
hieyfinguna vaxa og eflast, að
byggja traustar undirstöður. Gæfa
hans var einnig sú, að fá sem eft-
irmann sinn i Kaupfélag Eyfirð-
inga og Sambandið óvenjulegan at-
crkumann, l'em byggði stórvirki
á þeim traustu undirstöðum, sem
fyrir voru. Gæfa hans utan starfs
var að eiga góða konu, sem hann
virti og elskaði og myndarlega
syni og fósturdóttur, sem lögðu
grundvöll að hamingjusömu fjöl-
skyldulífi.
íslenzk samvinnuhreyfing stend
ur í mikilli þakkarskuld við Sig-
urð ICristinsson Hann var einn a:
fiumherjunum, sem í hálfa öld
vann mikið bvautryðjendastarf, á
þeim tímum sem kaupfélögin flest
slitu barnsskónum og Sambandið
varð að öflugri viðskiptastofnun.
Við fráfall hans blessa Samvinnu-
menn minningu hans, en Sam-
vinnusagan rnun geyma frásagmr
af brautryðjendastörfum hans um
aldir og ósomna tíð.
Sá, sem betta ritar átti því láni
að fagna að bafa um árabil náið
samstarf við Sigurð Kristinsson
Þótt aldursmunur væri mikill, því
heil kynslóð skildi á milli, var
samstarfið e'ns gott og á varð kos
ið. Ég tel þ:>ð mikla gæfu að hafa
ungur átt þess kost að kynnast
cg starfa með slikum manni sem
Sigurði Kristinssyni. Áhrifin af
samstarfinu ig kynnin af hinum
miklu mannkostum hans mun ég
geyma með þakklæti og mikilli
\irðingu.
Um leið og íslenzkir samvinnu-
menn minnast Sigurðar Kristins-
sonar senda þeir eftirlifandi konn
hans, frú Guðlaugu Hjörleifsdót.t-
vi, börnum þeirra og nánustu ætt-
ingjum innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Erlendur Einarsson.
SIGURÐUR KRISTINSSON fyrr
verandi forstjóri Sambands ísl.
samvinnuft'aga er látinn.
Við starfsmenn samvinnufélag-!
anna, sem kynni höfðum af Sig- '
urði Kristinssyni í forstjóratíð
hans — hljóvum að minnast þessa !
gcfuga leiðcoga með djúpri virð-!
ingu og þakklæti.
Tímabilið milli síðustu heims-
styrjalda — er sennilega viðsjár
verðasti og eiliðasti tíminn í við-
skiptasögu ií'ndsins á þessari öld.
Lengst þetta árabil veitti Sig-
urður Kristinsson forstöðu sam-
bandi kaupfélaganna og honum
tökst að stýra skipi samvinnu-
lúanna heilu ’ höfn. Sambandið
kom fjárhagslega heilt og traust
út úr dimrr.viðri kreppuáranna,
sem lögðu i rúst fjárhag margra
reyndra kaupsýslumanna.
Hversu gíftusamlega til tókst
má eflaust mikið þakka árvekni
og varkárni forstjórans. En ekki
má heldur varmeta hlut samstarfs
manna hans, sem margir lögðu
einnig af alhvg hönd á plóginn. Og
eg ætla að sa hæfileiki Sigurðar
Kristinssonar að velja og skapa
gott samstarfsfölk hafi ekki verið
veigaminnstur f starfi hans.
Ljúfmannmg framkoma hans,
samfara þeir-'i riku áherzlu, sem
hann lagði á heiðarleik í hvenu
máli, hlaut að hafa áhrif á alla þá,
sem með henum störfuðu. Þótt
hann væri manna skilningsbeztur
c-g umburðarlyndastur gagnvart
mistökum, sem stöfuðu af vanþekk
ingu eða reynsluleysi — gat hann
engum þolað kæruleysi eða óná-
kvæmni í nokkurri mynd. Ef hon-
um virtist c.inhver ætla að bregð-
ast trúnaði r.ða að standa ekki að
fullu við gev:n loforð — gat þessi
liúfi maður skyndilega orðið harð-
ur og hvass o’ ðum
Hann lifði eftir. þeirri reglu
sjálfur, að segja alltaf satt og
reyna gð gjöra rétt — og hann
vildi að samvinnuhreyfingin gæti
vænzt þess sama af hverjum starfs
manni.
MINNING
Tryggvi J. Oleson
prófessor
Ekki mun Sigurður Kristinsson
hafa verið talinn sérstakur ræðu-
maður, en menn hlýddu með at-
hygli á mal hans. Vitað var, að
hann meinti allt. sem hann sagði
býndarmennska var svo fjarri skap
gerð hans.
Fyrstu kynni mín af Sigurði fur
stjóra voru árið 1938 — er ég
réðst fyrst sem kaupfélagsstjóri -
þá reynslulaus sveitapiltur, sem
næstum vantaði allt til að ráða
við slíkt ábyrgðarstarf.
Engum einum manni á ég meir-i
að þakka en Sigurði forstjóra, að
ég komst áfallalítið fram úr start'i
mínu fyrstu árin.
Hann virrist alltaf hafa tíma ;
amasömu siarfi til að ræða við
kaupfélagss'jóra minnstu félag-
anna — og jafnvel bera hag þeirra
mest fyrir brjósti. Hann vildi fylgi
ast með öllum vandamálum kaup
félaganna,. og leitaðist við að
finna skynsamlega lausn. Varfær-
inn mun hann hafa verið að eðlis
fari — og trúð' á hollustu hægfara
þróunar.
Hæfileiki nans til að skírskoia
með árangri til ábyrgðartilfinn-
mga kaupfáiagsstjóranna var sér
stakur. og enginn sem til hans
þekkti efaðist um beilindi hans
Með Sigurð' Kristinssyni er
genginn ehn mætasti leiðtogi ís-
lenzkra samvinnumanna, sem sam
cinaði margþadta eðliskosti, ljúf-
mennsku og staðfestu, varfærni
cg framsýni. En minnisstæðastur
n un hann sarr/ fyrir einstaka trú
mennsku í störfum og grandvaran
hciðarleik.
Megi minning og fordæmi hans
verða samvinnumönnum leiðarljos
á komandi tímum.
Björn Stefánsson.
Við fráfall Sigurðar Kristinsson
ar er horfinn’ sjónum okkar einn
af helztu forustumönnum í liði
samvinnumanna hér á landi.
Það var vorið 1930 sem ég hitti
Sigurð Kristinsson fyrst að máli.
Þá réðist ég til starfa hjá Samband
inu og vann þar næstu árin. Ég
hafði að sjál/sögðu oft áður heyrt
hans getið, og aíltaf að góðu einu.
Hann var þá fyrir tnörgum árum
orðinn þjóðkunnur, sem forstjóri
stærsta kaupfélagsins á landinu
og Sambands ísl. samvinnufélaga-
Það var almannarómur, að hann
væri einlægur samvinnumaður og
sérstaklega áreiðanlegur og traust
ur maður i þeim umfangsmiklu
störfum, sem hann liafði með hönd
um. Og ég komst að því við nán-
ari kynni, að ekki hafði verið of
mikið sagt af hæfileikum og mann
kostum Sigurðar Kristinssonar.
Árið 1930 voru skrifstofur SÍS
í Reykjsvík á aðeins einni hæð
í húsi þess við Sölvhólsgötu, og
starfsfólkið fátt í samanburði við
það, sem nú er. Eigi að síður var
Sambandið þá orðið stórfyrirtæki,
á mælikvarða þeirra tíma. Um
þessar mundir skall heimskreppan
mikla yfir, og íslendingar urðu
fyrir miklutn erfiðleikum af henn
ar völdum Stórkostleg verðlækk-
un varð á framleiðsluvörum lands-
manna, þar á meðal á landbúnaðar
vörum. Hagur bænda þrengdist
mjög af þeim sökum, og erfiðleik
ar þeirra fóru ekki fram hjá félög-
um þeirra, kaupfélögunum og
Sambandinu. Örðugleikunum, seim
stöfuðu af pví að tekjurnar brugð
ust, var mætt með sparnaði á öll-
um sviðum f stað þess að kosta
kapps um að kaupa og selja sem
mest af vóruin, var nú innkaupum
NÚ ER mikill harmur að kveð-
inn við fráfall Tryggva J. Oleson.
Hann andaðist í Winnipeg, Kan-
ada, þann 9. okt. s. 1., rúmlega
fimmtugur að aldri. Hann fæddist
í Glenboro, Manitoba þann 4. maí
1912. — Vegna ættartengsla og
kunningskapar, finn ég hvöt hjá
mér til að minnast hans og skrifa
nokkur kveðjuorð. í september
1961 var Tryggvi á ferð til Eng-
gtillt mjög ' hóf og þau takmörk-
uð við brýnustu nauðsynjar. Þessi
stefna var upp tekin hjá Samband
inu, kaupféiögunum og félagsmönn
um þeirra, ekki sízt fyrir áeggj-
an og forgöngu forstjóra SÍS. Það
var á þessum tíma sem Sigurður
Kristinsson, forstjóri SÍS og þá-
-verandi framkvæmdastjórar þess,
Jón Árnason og Aðalsteinn Krist-
insson, tóku þá ákvörðun að lækka
laun sín hjá Sambandinu, með
hliðsjón af þeirri miklu tekju-
lækkun, sem þá varð hjá félags-
mönnum sair.vinnufélaganna yfir-
leitt. Aðrir starfsmenn Sambands
ins fylgdu fordæmi þeirra og saiu
þykktu lækkun á sínum laitnum.
Með slíkum ráðstöfunum til að
draga úr vörukaupum og rekstrar
kostnaði, toksv að bjarga félags-
skap sainvinnumanna án stór-
áfalla á tímum kreppunnar miklu.
Og áreiðanlega er engum gert
rangt til, þc að því sé haldið fram,
að með fyrirhyggju og þrotlausri
baráttu hafi Sigurður Kristinsson
átt éinna stærstan hlut í því björg
unarstarfi. — Skömtnu síðar tók
að rofa tií. Viðskiptaárferði fór
batnandi, og afurðasölulögin, sem
sett voru 1934, bættu aðstöðu
bændanna mjög og gerðu afkomu
þeirra öruggari en áður. Um leið
batnaði hagur kaupfélaganna og
Sambandshis.
Ég á góðar minningar frá rúm-
lega þriggja ára starfstíma mín-
um hjá Sambandinu fyrir 30 árum.
Þar var gott að vinna undir stjórn
Sigurðar Kristinssonar og annarra
forstöðumanna, og samstarfsmenn
irnir voru ánægjulegir. — Síðar
hafði ég sem kaupfélagsstjóri í
allmörg ár, mikið samstarf við
Sigurð Kristinsson forstjóra SÍS.
Og allt var þar frá hans hendi
á eina lund. Sívakandi umhyggja
fyrir hag kaupfélagsins og fyrir-
greiðsla í málum þess, svo góð
sem mögul.egt var að veita á hverj
um tíma. Ég veit, að aðrir kaup-
félagsstjórar hafa sömu sögu að
segja af skiptum við Sigurð Krist-
insson. Eftir að hann lét af for-
stjórastarfi hjá Satnbandinu, var
hann um mörg ár stjórnarformað-
ur þess. Þar hélt hann áfram að
vinna að hugsjónamáli sínu: Vexti
og viðgangi samvinnufélaganna
hér á landi.
Samvinriumenn um land allt
standa í mikilli þakkarskuld við
Sigurð Ki'stinSson fyrir öll hans
miklu o.g gifturíku störf í þeirra
þágu.
Ég á Sigurði og hans ágætu
konu, frú Guðlaugu Hjörleifsdótt
ur, miklar þakkir að gjalda, fyrir
trausta vináttu þeirra í þriðjung
aldar og margar ógleymanlegar
ánægjustundir á vistlegu heimili
þeirra.
í tilefni af fráfalli Sigurðar Krist
inssonar flvt ég eftirlifandi konu
hans, frú Guðlaugu, sonum þeirra
og fjölskvldum, innilegar samúðar
kveðjur.
Skúli Guðmundsson.
lands, ásamt konu sinni og þrem-
ur börnum Þá fengum við vinir og
vandamenn, heimsókn þeirra, okk
ur til mikillar ánægju. Það duldist
engum að hér voru komnir góðir
og merkir íslendingar. Tryggva
hafði verið falið af Kanadastjórn
að hefja rannsóknir og afla heim-
ilda, um sögu Kanada, en árið 1967
er aldarminning Kanada, þá á að
gefa út ritsafn mikið, og var
Tryggva falið að rita hluta af 1.
bindi. í mjög fróðlegri minningar-
grein eftir Finnboga Guðmunds-
son. prófessor. í Morgunblaðinu,
þann 17. okt. s. 1. segir hann að
Tryggvi hafi nýlokið við að full-
gera þetta verk. Þau hjónin Elva
og Tryggvi voru á árunum 1936—
1938, bæði kennarar við skóla
Jóns Bjarnasonar í Winnipeg, og
munu þar hafa verið þeirra fyrstu
kynni Hjónin töluðu bæði ís-
lenzku, prófessorinn mjög hreint
mál, þótt hann væri fæddur og upp
alinn á erlendri grund. Hann var
mjög áhugasamur um allt, sem
íslenzkt var. varðveizlu íslenzkrar
tungu, sögu og menningu. Mér
bótti mjög vænt um, hve fjölskyld-
an kunni vel að meta langspilið og
þjóðvísurnar, sem ég söng. Því að
þetta hvort tveggja má heimfæra
undir sögulega arfleifð. Eitt af því
fyrsta sem Tryggvi minntist á, var
hvers vegna hann bæri þetta ætt-
arnafn. Honum sagðist svo frá:
„Afi minn hét Eyjólfur, en nafn
hans var erfitt í framburði fyrir
enskumælandi fólk, þá fúndu
menn upp á því, að stytta nafnið.
og fékk það þessa breytingu meðal
almennings".
Faðir Tryggva tók sér þetta ætt-
arnafn, og munu afkomendur Eyj-
ólfs Jónssonar bera það. Ég mun
fara nokkrum orðum um ættfeður
og ættmæður Tryggva, sem mér
eru kunn. Afi og amma Tryggva
fluttu vestur um haf árið 1878 og
voru innflytjendur til Nýja-íslands,
þau voru hjónin Eyjólfur Jónsson
og Sigurveig Sigurðardóttir, þau
fiuttust frá Dalhúsum í Skriðdal,
Suður-Múlasýslu. Sigurveig var
systir Daníels Sigurðssonar, pósts,
afa míns, en hann átti síðast heima
á Steinstöðum í Skagafirði >og var
þar bóndi. Þessi systkin voru ætt-
uð frá Vopnafirði, ■ og fluttust
fleiri þeirra vestur um haf. Þau
voru börn Sigurðar Rustikussonar.
Bjarnasonar bónda í Breiðimýri í
Vopnafirði, og konu hans Sólveig-
ar Sigurðardóttur pósts Steingrims
sonar Jónssonar. sem bjó á Hrafn-
kelsstöðum og Hafursá á Fljóts-
dalshéraði. Sólveig var hálfsystir
Níelsar Sigurðssonar pósts, sem
var riddari af Dannebrog. Sé lit-
ið.í „Söguþætti landpóstanna“ má
sjá þessi orð rituð um þá póstana
Niels og Daníel, afa minn: „Þeir
voru orðjagðir fyrir trúmennsku,
dugnað og karlmennsku" Þennan
vitnisburð má heimfæra upp á
hinn nýlátna frænda minn, —
Tryggva prófessor. Hann var hrein
ræktaður íslendingur, var kominn
af ötulu og trúverðugu bænda-
fólki Það koœ sér vel fyrir Sigur-
veigu Sigurðardóttir, að hún var
kjarkmikil kona. Þegar hjónin frá
Dalhúsum flýja landið, ásamt
mörgum öðrum innflytjendum til
Kanada, var það vegna harðæris
og óvissu um framtíð sína hér. —
Þegar komið var til fyrirheitna
landsins, þá lýsir Tryggvi í inn-
gangsorðum 4. bindis „Sögu ís-
lendinga í Vesturheimi", aðkom-
unni, og byrjunarerfiðleikum land
nemanna, þeir þurftu að berjast
við bláfátækt. sjúkdóma, flóð, flug
ur, vegleysur og einangrun. Síðar
vænkaðist hagur fólksins, þess er
þrautirnar lifðu af.
Þau Sigurveig óg Eyjólfur
bjuggu lengi í Nýja íslandi, en
síðar fluttist fjölskyldan til Argyle
í Suður-Manitoba, ásamt mörgum
af íslenzku innflytjendunum, það
mun hafa verið betra og blómlegra
hérað. Hjónunum fæddist sonur 22.
maí 1882, það var faðir Tryggva,
Guðni Julius Oleson (Eyjólfsson),
sem varð kaupmaður og friðdóm-
ari í Argyle Guðni fékk snemma
orð fyrir miklar gáfur og í frítím-
um sínum safnaði hann heimildum
fyrir sögu íslenzkra innflytjenda í
Vesturheimi og lagði þannig grund
völlinn að hinu mikla starfi
Tryggva — Hann var rit-
stjóri 4. og 5. bindis „Sögu
íslendinga í Vesturheimi“ —
Guðni skrifaði Argyle-söguna, —
sögu íslandsbyggða í Minnesota
og Selkirknýlendunnar í Manito.
Ég heyrði Tryggva fara miklum
viðurkenningarroðum um fræði-
mennsku föður síns. í formála 4.
bindis stendur skrifað: „Óefað er
faðir minn fróðastur um sögu Ar-
gyle-bvggðar Það er ekki ofsögum
sagt, að hefði hann ekki unnið
þetta verk hefði fróðleikur, sem
hér birtist, glatazt fyrir fullt og
allt“. Þeir feðgar, Guðni og
Tryggvi, hafa reist sér veglegan
minnisvarða ásamt fleiri góðum
V'estur-íslendingum. með því að
bjarga frá glötun sögulegum heim-
ildum um þjóðarbrot íslendinga
vestanhafs, íslenzk ættfræði mundi
vera fátækari ef þeirra hefði ei
notið við. Guðni Júlíus Oleson and-
aðist fyrir nokkrum árum, en móð
ir Tryggva heiðurskonan Guðrún
Kristín Tómasdóttir, er á lífi, 86 |
ára gömul. Hún fluttist ung að
aldri til Vesturheims. Hún er fædd I
á Hólum í Hjaltadal Menntun
Tryggva var sem hér segir: Hann '
lauk meistaraprófi við Manitoba- !
háskóla vorið 1936, í sagnfræði, I
lauk doktorsprófi við Toronto-
háskóla árið 1950. Hann gegndi ;
starfi sem prófessor árið 1946 við I
United College, Winnipeg. Var |
ráðinn prófessor við Manitobahá-
skólann í Winnipeg árið 1950, og
gegndi því starfi til dauðadags. —
Hann flutti erindi í boði Háskóla
Tslands árið 1962, fjallaði fyrirlest-
P'«-’nnhalo á 13. sfðu
GÖTUBARDAGAR í
CARACAS ;
NTB-Caraeas 21. nóv.
Að minnsta kosti 24 hafa farizt í
o? 90 særzt götubardögunum í i
(’aracas, höf'iðborg Venezuela, síð
ustu þrjá dagana. Óeirðirnar byrj
uðu með sk.itum úr launsátri, en
þutu síðan upp á þrjðjudaginn
með reglulegum vopnaviðskiptum
milli skæruliða og lögreglu.
Skæruliðarnn sem eru meðlim-
ii FALN (Vepnuðu frelsissveit-
anna), sem er hreyfing undir
vemdarvæng Castros, hafa lengi
valdið óeiiðun í Venezuela, til
þess að reyra að koma á alls
herjar upplausn
Á þriðjudaginn létu 19 lífið, þar
a» tvejr lögreglumenn, en 75 meidd
ust. Samkvæmt upplýsingum inn-
anríkisráðuneytisins hafa a. m. k.
50C verið íeknir höndum, og um
allt landið leitar lögregla og her
að útsendurum FAT-N.
T í M I N N, laugardaginn 23. nóvember 1963.
ð