Alþýðublaðið - 26.09.1942, Blaðsíða 4

4
ALÞTOUBLAÐIÐ
Laugardaguj-. 26. sept. lð4So
fMj»í§$ni>la$i5
Útgefantíi: AlþýSuílokkurinn.
Bitstjóri: Rtefán Pjetursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
;>ímar ritstjórnar: 4901 og
4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 30 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
iggert Claesseu og
konníBistar.
HARÐSVÍRAÐIR fjárplógs-
menn svífast einskis, þeg-
ax hagsmunir þeirra og gróða-
von eru annars vegar. Þeir
geta galað hátt um þjóðerni og
þjóðarhag, en óðara og þeir sjá
sér hagsvon í því að snúast
gegn verkalýðnum í sínu eigin
landi með aðstoð erlendra afla,
gera þeir það. Þjóðerniskennd
þeirra á sér ekki víðari tak-
mörk, þá eru hugsjónir þeirra
látnar þoka, „því að óðara og
buddunni útsogið nær ,er á-
móta í hjartanu fjarað.“
Verkamenn þurfa því alltaf
að vera á verði gegn slíkum
mönnum. Þeim þarf heldur
ekki að koma á óvart, að for-
maður Vinniuveitendafélags ís-
lands, Eggert Claessen, fagnar
því, að stjórn erlenda setuliðs-
ins hér hefir ákveðið kaup og
kjöi verkamanna í vinnu þess
með valdboði. Vinnuveitenda-
félaginu er sama hvaðan gott
kemur, jafnvel þótt það sé
valdboð erlends hers á hendur
samlóndum þeirra. Þeir menn,
sem Eggert Claessen er oddviti
fyrir hafa auðvita.ð alltaf ósk-
að þess, að þeir væru þess um-
komnjr, að skammta verka-
mönnum úr hnefa kaup og
kjör, en þeim hefir ekki tekizt
það, vegna þess, að verkalýðs-
samlökin hafa eflzt og yfirleitt
kosið sér stefnufasta og gætna
foringja.
Hér bíður samtakanna mikil
hætta. Hið innlenda atvinnu-
rekendavald sér auðvitað leik
á borði að feta í fótspor setu-
liðsins og vill líka skammta
verkalýðnum það sem því gott
þykir. Verkamenn verða því að
vera á verði gegn öllum frek-
ari tilraunum til að skerða rétt
þeirra.
Engan mun furða þótt Egg-
ert Claessen og hans nótar snú-
ist svona í málinu. Sá herra
hefir áður verið í þjónustu er-
lends auðvalds gegn íslenzkum
verkalýð, samanber hitaveitu-
deiluna hérna um árið. Hitt er
ískyggilegra, að menn sem
skreyta sig með því að kalla
sig verkalýðsleiðtoga skuli
taka í sama strenginn og for-
maöur Vinnuveitendafélagsins
og erlenda setuliðið. Hundflat-
ir hafa kommúnistar legið fyr-
ir valdboði setuliðsins, enda
eru þeir herrar vanir því að
flatmaga fyrir erlendu valdi,
þeir hafa belgt sig upp um
fræknleik sinn í verkalýðsmál-
um, en hlaupast svo á brott frá
samningsrétti verkalýðsins —
þegar eitthvað bjátar á, og eru
Hallgrimur Jónsson:
Þingmenn og þingbragur.
ALÞINGISMENN hafa oft
tækifæri til þess að ávarpa
háttvirta kjósendur.
Stoku sinnixm langar almenna
kjósendur til þess að birta þing-
mönnum sínar skoöanir og sitt
álit. Hvorir tveggju hafa mál-
frelsi og ritfrelsi.
Ef það, sem kjósendur segja
eða rita, hefir eitthvert veru-
ALÞÝÐUBLAÐIÐ birti fyrir nokkru tvær greinar eftir
Hallgrím Jónsson fyrrverandi skólastjóra, sem báðar ,
fjölluðu um alþingi og fulltrúa þjóðarinnar, sem þar eiga
sæti.
Nú hefir blaðinu bori-zt þriðja greinin frá Hallgrími
Jónssyni um sama efni og birtist hún hér.
Kunnugra er það, en frá þurfi
að segja, að ýmislegt hefir veríð
vítt og er vítt, sem nú á séar
stað í þingsölunum.
Of mikið þykir á ókyrrð ber&
og eirðarleysi, rápi til og frá,
masi, hvíslingurn, nefsogum og
reykingum í hliðarherbergj urn,
meðan á þingfundum stendur.
Og við ber það, að jafnvel ráð-
herrar rýma allir deild, er þeir
skyldu kyrrir sitja og hlýða á
mál þmgmanna, sem á ríkis-
stjórnina deila, hvort heldur það
eru andstæðingar eða skoðana-
bræður, sem tala.
gilai, ber háttvirtum þingmönn-
um að taka tillit til þess og bæta
úr því, er miður fer.
: Nú eru löggjafar undir synd-
ina seldir eins og aðrir kjós-
endur.
En sé framfaraviljinn nægi-
lega sterkur, geta menn bætt úr
því, sem miður fer, bæði hjá
sjálfum sér og öðrinn.
Flestallir menn verða fyrir á-
lasi og ekki sízt þeir, er sinna
málefnum, sem almenning varð-
ar.
Yfirleitt eru mennirnir dóm-
hvatir og hlífa ekki hverir öðr-
um, dæma hverir aðra vægðar-
lítið og vægðarlaust.
Tíðuni skortir kunnugleika á
málavöxtum, sanngirni vantar,
réttlætistilfinning er ekki næg,
sanr.leiksþrá varla teljandi og
vísindaleg nákvæmni lítil.
Þingiherm geta verið dóm-
harðir eins og aðrir menn.
Dærna þeir oft hverir aðra
markvisst og miskunnarlaust.
En þá brestur sjaldan þekk-
ingu og kunnugleika á fram-
komu samstarfsmanna sinna í
ahnennum málum, innan þings
og utan, á opinbera leiksviðinu
og að tjaldabaki.
Vegna þessa gætu þeir fellt
réttláta dóma hverir um aðra,
ef ekki kærai til greina hvað
hagfellt er á Iiverjum tíma, hiti
gamalla glóða og nýkveiktir
eldar.
Sjálfsagt er því líkt farið
með stimar ásakanir þingmanna,
hverra í annara garð, eins og
stríðsfregnirnar, að ekki tjáir
að taka þær bókstaflega.
Væri það nákvæmlega satt,
sem fyrir kemur, að fulltrúum
er 'borið á brýn í kappræðum
og blaðagreinum, gæti ekki
komið til mála að trúa 'þeim
fyrir velferðarmálmn þjóðar-
innar.
Háttvirtir kjósendur leyfa sér
einnig að dæma fulltrúa sína,
vega þá og meta, rannsaka þá
og gegnlýsa, en oft með ófull-
komnum tækjum.
Viðkynningargóðir eru þing-
menn daglega, ekkert síður en
aðrir þjóðfélagsborgarar.
En við þingstörf, útvarpsum-
ræður, hátíðleg tækifæri* í
veizlum og á kosningafundum,
þykir framkoma sumra þeirra
ekki vera svo virðuleg sem æski-
legt væri og lítið eitt bresta á
þingmannlega prúðmennsku.
Fallið hafa orð um það fyrr
og síðar, að þingmenn þyrftu að
jafnvel grunaðir um aðstoð við
samningu setuliðstaxtans. Þar
birtist nú þrek þeirra og þraut-
seigja.
Verkamenn verða að vara
sig á atvinnurekendavaldinu,
hafa hagnýta þekkingu til að
bera. Einnig hefir verið ymprað
á því að gera sérstök próf að
skilyrði fyrir kjörgengi; væri
þá sá einn kjörgengur, sem stað-
izt hefði próf það.
Nú eru margir þingmenn
vorir bæði lærðir vel óg
menntaðir, en ekki er það full-
nægjandi, nema fylgi hagsýni,
samvizkusemi, góðvild og dxeng-
lyndi, kostir, sem hver ríkis-
borgari þyrfti að hafa.
Það hentar ekki að leiða alveg
óvalda menn inn í þingsali og
ætla þeim að inna af höndum
löggjafarstörf. Hvert einasta
þingmannsefni þarf meðal ann-
ars að vera búið að ná því stigi
að þekkja alla stafina og bera
lýtalítið fram hljóð þeirra, áður
en hugsað er til þingsetu.
Suma menn getur það tekið
langan tíma að ná stigi þessu,
en í það má ekki horfa.
Öðru hvoru koma hljóðvilltir
menn út úr háskóla vorum, eftir
nám í þremur skólum; sýnir
það, að hér er við ramman reip
að draga.
Hitt er til, að sjö ára börn
meðal vor þekkja alla stafina,
bera hljóð þeirra prýðilega
fram og lesa sæmilega.
Þingmönnum er skylt að fara
v.l með íslenzka tungu. Þeir
mega ekki standa að baki 11 ára
nemendum í meðferð málsins.
Tvennir eru t.ímar. Benedikt
Sveinsson, Bjarni frá Vogi og
Björn Jónsson þurftu ekki á því
að halda, að þingskrifarar leið-
réttu bö-gumæli, slettur, falla-
rugl og firrur í ræðum þeirra.
En hér er um snillinga að ræða.
Allir, sem vilja, geta af þeim
lært.
Mein er það, hve margir
skólagengnir menn hirða lítið
um að fara vel með íslenzka
tungu. En hins ber einnig að
geta, að enn eru þeir menn til,
sem er eðlilegt að tala og rita
hreint mál. Eru í þeirra hópi
menntamennirnir Ólafur Lár-
usson og Páll Eggert Ólason.
Virðast þeir hafa meira mót-
stöðuafl gegn eiturgerlum mál-
spillingarinnar en ýrnsir snill-
ingar aðrir.
Sumum þingmönnum er um
það brugðið, að þeir séu ekki
orðprúðir. Þykir hlustendum og
áheyxendum oft úr hófi keyra.
Vaknar þá gagnstæðið í vitund-
inni og minnzt er brottfarinna
höfðingja, er sæti áttu á alþingi
og þóttu siðfágaðir og prúð-
mannlegir í daglegri framkomu
eins og Eiríkur Briem, háskóla-
kennari, Hallgrímur Sveinsson,
biskup, Hannes Hafstein, ráð-
herra, Jón Ólafsson, rithöfundur
og skáld, Jpn Þórarinsson,
fræðslumálastjóri, Július Haf-
stein, amtmaður, Kristján Jóns-
son, hæstaréttardómstjóri,
Magnús Stephensen, landshöfð-
ingi og ýmsir fleiri.
Og enn sitja á þingi snyrti-
menn, glæsimenni, háttprúðir
menn, siðfágaðir, en þeir þyrftu
að vera miklu fleiri..
Hver einasti þingmaður eyk-
ur eða rýrir virðingu þjóðar-
samkomunnar með innræti sínu
og atferli.
Haft hefir verið orð á því, að
alþing íslendinga sé að glata
virðingu sinni.
Er því svo farið?
Annað mál er það, þótt að
ýmsu megi finna.
Margir • spyrja þráfaldlegaf
bæði þeir, sem til þingsetu
þekkja og aðrir fleiri: Er unnlð
á alþingi samkvæmt vinnuvís-
indum?
Sjá foi'setar sér elrki fært að
takmarka ræðutíma þing-
manna?
Endurtekningar -eru nauðsyn-
légar í skólmn, á þingum og víð-
ar, en það er of mikið að endur-
taka lítið ræðuefni fjórum eð*
fimm sinnum í sarna skiptið.
Frh. á 6. »:öa,
eins og jafnan áður. En þeir
verða líka að vara sig á mönn-
um, sem þykjast vera vinir
þeirra, en selja svo rétt þeirra
í hendur andstæðinganna.
*■!>>»!
ARNI FRÁ MÚLA heldur á-
fram að berjast við Sjálf-
stæðisílokkinn og sína eigin for
tíð í Þjóðólfi. í blaðinu, sem
kom út í gær, skrifar hann:
„Á þinginu í sumar neyttu kepp
endur um þingsætin allrar hug-
kvæmm til að leita að óbrúaðri ár-
sprænu, ólögðum vegarspotta,
símalínu, sem nauðsynlega þyrfti
að komast á, hafnarbót, sem ekki
mátti dragast stundu lengur.
Stundum var þetta eins og þegar
verið er að tefla skák milli heims-
álfa. Pétur leikur í dag, og Páll
símar mótleikinn á morgun. „Um-
bótatillögunum “ rigndi niður dag
eftir dag og allt átti að framkvæm-
ast á þessu ári!
Sjálfstæðisflokkurinn átti síð-
asta leikinn í öllu þessu kröfu-
gargi, Páli Zophoniassyni var vik-
ið úr kjötverðlagsnefndinni. Hann
var orðinn alltof lingerður. Ingólf-
ur Jónsson tók við og lét það vera
sitt fyrsta verk að hækkja kjötið
um nákvæmlega 100% frá í fyrra.
í kjölfarið sigldi svo nú mjólkijr-
hækkun til samræmis við kjöt-
hækkunina. Svona bjó Sjálfstæð-
isflokkurinn sig undir kosningarn-
ar í haust.
Jón Árnason lét þess auðvitað
getið fyrir hönd Framsóknar, að
kjötverðið væri of lágt, og boðaði
nýja hækkun seiipia í haust.
Og jafnframt þessu samþykkir
svo þingið að verðbæta allt kjöt,
sem selt sé öðrum en íslendingum.
Eftir því, sem kjötverðið er hærra,
eftir því aukast líkurnar til þess,
að verðbæta þurfi meira af kjöt-
inu. Nú stendur svo á, að illa hef-
ir heyjazt í sumum mestu fjárrækt
arhéruðunum. Háa verðið og rýri
heyfengurinn verða því til þess
að búast má við óvenjumikilli
slátrun. En hvað ætli muni um
einar 10 rnilljónir króna til að
verðbæta kjötið!“
Já ljót er lýsingin á pólitík
Sjálfstæðisflokksins, og þó
sönn. En hvort skyldi Árni frá
Múla hafa skrifað hana, ef hann
hefði fengið vilja sinn: visst
sæti á lista Sjálfstæðisflokksins
í Reykjavík?
ÞjóðVlljinn er sárgramur yf-
ir því, að það skuli hafa spurzt
hingað í fréttaskeytum frá Sví-
þjóð, að nazistar hafi skorað á
fylgismenn sína að kjósa fram-
bjóðanda kommúnista við hin-
ar nýafstöðnu kosningar þar í
landi. Snýr Þjóðviljinn reiði
sinni yfir þessu gegn útvarpinu
hér, sem flutt.i þessa frétt, og
lætur einn af liðsmönnum sín-
um fara um hana eftirfarandi
orðum í blaðinu:
„Eg get ekki orða bundizt um
fréttir útvarpsins af kosninguuum
í Svíþjóð, þær eru vægast sagt
fréttastofunni til háborinnar
skammar.
í hádegisfregnum á þriðjudag er
flutt skeyti frá fréttaritara út-
varpsins í Stokkhólmi. Sá maöur
virðist algerlega hafa misskilið
hlutverk fréttaritara. í stað þess
að skýra frá staðreyndum umbúða
laust vefur haim fréttirnar í snakk
um „lýðræðisflokka“ og athuga-
semdir frá sinni eigin háu per-
sónu. Þarna í hádegisútvarpinu
segir hann að við þvi hafi verið
búizt að kommúnistum í Svíþjóð
ykist fylgi við þessar kosningar.
En á þessu þarf fréttamaðurinn að
gefa sérstaka skýringu. Það sé
vafasamt hve mikið af vinningn-
um sé raunveruleg fylgisaukning
kommúnista, þetta sé eini flokkur-
inn sem standi utan þjóðstjórnar-
innar og hafi því margir óánægðir
slegið sér að honum. En svo kem-
ur rúsínan: Fréttaritarinn segir að
nazistar hafi ekki þorað að bjóða
fram, en skorað á fylgismenn sína
að sitja heima eða kjósa frambjóS
endur kommúnista.
Frk. á 6. sí6u.