Alþýðublaðið - 07.10.1942, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 7. október 1942.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Menn, sem gleðjast yfir því, að
spákaupmenn og braskarar raka
saman fé, byggja stórhýsi og
kaupa jarðir og vita þó ekki tal
sínna lausu aura. Menn, sem
þykjast hafa unnið þjóðþrifverk
með því að hækka kjötkílóið í
tvöfalt Dagsbrúnarkaup.
Full verðlagsuppbót er mjög
hættuleg, en þó ef til vill
þolandi, segja þessir menn, ef
þeir eru sanngjarnir, en grunn-
kaupsbækkun og verðlagsupp-
bót þar ofan á, þetta er vitfirr-
ing, hreinasti þjóðarvoði, eyði-
leggur allt okkair f jármálalíf.
Verðlagsnppbótín er
engSsa knnpbækknn.
Þetta gefur mér tilefni til að
gera nokkra grein fyrir þeim
mikla eðlismun, sem er á grunn-
kaupshækkun og verðlagsupp-
bót. Því að nú er mjög reynt að
rugla hugmyndir manna um
það efni.
Verðlagsuppbótin, þ. e. sú
hækkun kaupsins, sem stafar
af því ,að dýrtíðin vex, er
enginn hagnaður fyrir Iauna-
stéttimar. Hún er aðeins
trygging fyrir' því, að hið
raunvernlega kaupgjald, þ. e.
kaupmá ‘tur launanna lækki
ekki, en haldist óbreytt.
Og þó því aðeins, að vísitalan
sé rétt og ófölsuð. Verkamað-
urinn, launþeginn, er því
engu betur settur, þótt krónu-
tala kaupsins hækki af þeim
Framhald af 4. síð* ;
BaeðaMaralds OuðDEUKds&osiar
sökum. Og í flestum tilfellum
er f jÖlskyldumaðurinn meira
að segja betur setíur með ó-
breyttu kaupi og verðlagi, en
ef vísitalan hækkar. Og fyrir
þióðina í heild sinni er þessi
hækkun bættuleg. Hækkun
dýrtíðar og sú kauphækkun,
sem af því leiðir, er tvímæla-
laust til óheilla fyrir framtíð-
ina.
Allt öðru máli gegnir um
grunnkaupshækkun. Hún er
sjálfsögð afleiðing hinnar
stórkostlegu aukningar á
þjóðartekjununi. Hún er raun
veruleg tekjuaukning laun-
þega. Með henni er skipting i
á heildartekjum þjóðarinnar
milli atvmnurekenda og
verkalýðsins breytt til hags-
bóta fyrir verkalýðinn.
Einmitt þess vegna er grunn-
kaupshækkunin í augum allra
íhaldsmanna, hvaða flokk sem
þeir fylla, svo stórliættuleg.
Með henni er hlutu’- vinnukaup-
andans smækkaður en hluíur
launþegans aukinn. En þetta er
í þeirra augum einmitt aðal-
hættan. Þetta er í þeirra augum
jafnaðarstefnan, stefna Alþýðu-
flokkdns. Hættulegt fy ir auð
þeirra og aðstöðu til valda hjá
þjóðinns.
AnðvaMsskipnlagið og
stefna Mpýðnfiolílesins
Þetta gefur mér tilefni til
þess að gera nokkra grein fyrir
j af naðarstefnunni, markmiði
hennar og starfsaðferðum okk-
ar, sem henni fylgjum, Alþýðu-
flokksmanna.
Einkenni ríkjandi þjóðskipu-
lags, auðvaldsskipulagsins, eru
fyrst og fremst þessi: Einkaeign
á landi og framleiðlutækjum.
Atvinnurekstur og framleiðsla
miðuð við það af afla eigendun-
um hagnaöar, sem mests gróða,
en ekki við þarfir almennings.
Vinnan er skoðuð sem vara, sem
hagsýnn atvinnurekandi reynir
að kaupa fyrir sem allra lægst
verð, jafnhliða því, sem hann
notar hana til þess að framleiða
þær vörur, sem hann getur selt
með sem mestum- gróða4 Gróð-
ann notair ihann aftur til þess að
kaupa ennþá stórvirkari fram-
leiðslutæki og enn þá meira
vinnuafl til þess að geta grætt
enn meira. Afleiðingin er of-
framleiðsla á vissum sviðum, at-
vinnuleysi, minnkuð kaupgeta,
meira atvinnuleysi, kreppa, stríg
og styrjaldir. Verzlunin er rek-
in með það fyrir augurn að veita
eigendunum sem mestan gróöa,
en ekki með hagsmuni neytend-
anna, þeirra, sem varninginn
kaupa, fvrir augum. Afleiðing-
in verður og er: Annars vegar
fámenn stétt þeirra, sem fjár-
magninu ráða, eiga atvinnu-
fyrirtækin og viðskipta, en hins
vegar fjölmenn stétt verkalýðs
og launamanna, sem hvorki á
framleiðslutæki né eigin verzl-
anir, og því verður að selja
eignastéttinni vinnuafl sitt og
sæta þeim kjörmn í verzlun og
hjákvæmilegt er að taka, vilja
þeir taka rneð tollum eða nef-
sköttum.
Af þessu leiðir sífellt reiptog
milii meginstéttanna tveggja,
stöðugar deilur um kaup og
kjör, sífelld átök um ríkisvald-
ið, valdið til þess að setja lög,
dæmá ef íir heim og framkvæma
þau. En umíram allt vilja þeir
og kappkosta að ráða löggjöf og
stjórnarfari iil þess eð sníða það
við sitt hæfi og afsiýra því, að
ríkisvaldið falli í hendur aiþýð-
unnar.
Markimlð!
flnkbsks: K?iks |ssfe-
a ii ss rst&Se* a si m 25B\.
Þetta er stéttabaráttan. Kún
er og verður, hlýtur að vera, af-
leiðing, sífelld fylgja, auðvalds-
skipulagsins. Henni er e'kki
hægt að útrýma nema með því
að afnema betta skiprlag og
taka upp annað nýtt.
Þetta er það, sem við Al-
þýðuflokksmenn viljum gera.
Við viljum koma á þ jóðskipu-
Iagi jafnaðarstéfnunnar í stað
auðvaldsskipulagsins. Við
teljum, að framleiðsluna beri
að reka með þarfir fólksins
fyri • augum, en ekbi í gróða-
skyni.
Þess vegna eigi. ailt land og
lóðir og þau íramleiðslutæki,
sem eru svo mikils háttar, að at-
vinna almennings og afkoma sé
undir rekstri þeirra og stjórn
komin, að vera í eigu almenn-
ings eða þeirra hópa og félaga,
sem starfsemin varðar mest, og
undir þeirra stjórn. Smæíri
rekstur, sem einstaklingar reka
með eigin vinnu, fjölskyldu og
heimilisfólki. er bezt kominn í
höndum þeirra sjálfra sem
einkarekstur. Við ætlum ekki að
þjóðnýta hverja kú og kænu.
Við teljum, að fyrit. og fremst
eigi að framleiða það, sem nauð-
synlegast er, en ekki láta gróða-
rétíi fyrir ríka og fátæka án
tillits til búsetu, kynícruis eða
efnahags.
¥iö hefutn «nga á
imangH cftofcMf.
Alit eru þetta skilyrði fyrir
því, að alþýoan geti tekið völd-
in í þjóðfélaginu og beitt þeim
til gagns f3rrir sjálf > sig — og
haldið þeim. I7ið höf u:n ekki trú
á því, að stefna heri að því að
ná völdum í þjóðfélaginu og
korna jafnaðarstefnunni í fram-
kvæmd með skyndilégri ofbeld-
isbyltingu. Við höíum séð,
hvernig þær tiiraunir1 hafa tek-
izt, eða réttara sagt. mistekizt,
víðast hvar, og oröið til þess að
veita nazisíum og fasistum tæki-
færi til þess að koma upp harð-
stjórn og herveldi, sem kúgar
alþýöuna í löndum sínum og set-
ur af stað styrjöld á styrjöld
ofan, síðast þa, seni nú geisar.
Við höfiun enga irú á þeim
síarfaðferðum, að hæðast að og
fyrirííta umbætur og fcreyting-
ar til lagfæringar á mestu göll-
uni núverandi ástands. Við höf-
og kúgun og örvæniingarofbeldi
séu líklegustu leiGirnar til þess
að koma jamaöa.stefnunni i
framkvæmd og gera völd alþýð-
unnar varanleg,
Jafnaðarstefnan er í okkar
augum ekki aðeins planöko-
nomi, ekki aðeins skynsamleg
áætlun uni framkvæmdir og
framle iðslu til ahnenningsþarfa,
heldur engu síður, jafnvel f;rrst
og -fremst samfélag frjáls^a
manna og kvenna, byggt á full-
komnu lýðræði og lýofrelsi, sam
félag, þar sem meiri hlutinn
ræður og viðurkennir rétt
minni hlutans, en ekki er stjórn
að með valdboði eða af alvöld-
um einræðisherra.
Við treystum hví þvert á
móti, að lifklegasfca leiðin til
þess að alþýðan geti tek.ið völd-
in og haldið þeim, sé, að verka-
lýðurinn hafi æfzt og þjálfast í
félagslggu samstarfi, stéttarfé-
lögum, samvinnuiélögum, og
skapað sér með þessurn samtök-
um sæmileg lífskjör, almenna
menntun. Létt aí sér sárasta ör-
yggisleysinu með sem almenn-
ustum tryggingum og tryggt sér
sem ríkust stjórnarfarsleg rétt-
ind. Við höfum ekki trú á því,
að umbætur á kjörum fólksins
séu fyrirlitlegt kák, sem aðeins
seinki fyrir þyí að gera jafriað-
arstefnuna að veruleika og svæfi
um enga trú á því, aS hungur i byltingarhug fóíksins.
Hverjn helir Aiþýðoflokk-
komið fram?
viðskiptum, sem hún ákveður.
Eignastéttin, auðvaldið, reynir
auðvitað að tryggja aðstöðu sína
sem bezt. Seilist til áhrifa í
stjórnmálum og íélagsmálum,
um löggjöf og stjórnarfar ríkis
og bæja. Milli þessara tveggja
meginstétta hljóta að verða
sífelld átök, sífelld tog-
streita. llvor um sig vill
fá sem mest í sinn hlut.
Verkamenn vilja fá sem hæst
kaup og nauðsynjar með sem
lægstu verði, því þeim mun vonina táða. Við teljum, að
betri verða þeirra lífskjör. Þá
langar til að borða sæmilegan
mat, steik á sunnudögum, þótt
kjötið kosti 9 krónur, klæðast
sæmilega og búa í sem vistleg-
ustum húsakynnum. Þá langar
til að mennta börn sín, jafnvel
kannske fá tryggðan lífeyri í
ellinni með því að safna sér í
sparisjóðsbók eða kaupa trygg-
ingu. Atvinnurekendur og kaup-
meiin vilja græða sem mest,
bæði til að geta veitt sér
sem flest þægindi, gæði og un-
aðsserndir lífsins, og til þess að
geta stækkað fyrirtækið, fært
íd kvíarnar oc tryggt hað sem
bezt íjárhagslegá. — 4iit er
þetta eðlilegt og mannlegt.
Eins er í stjórnmálum. Eigna-
menn vilja sem minnsta skatta
greiða. Það rýrir gróða þeirra.
Þess vegna eru þeir yfirleitt og
alltaf í hjarta sínu á móti trygg-
ingum, gamalla, sjúkra og ör-
kumla," mikilli almennings-
f-æðslu, framlögum til verka-
mannabústaða og bygginga í
sveitum. Hver á að hjálpa sér
sj álfur., ,Ein staklingsframtakið* *
á að bjarga. Þá skatta, sem ó-
verkamaðurinn eigi að fá það,
sem svarar til þess verðmætis,
er vinna hans skapar, en vinnan
eigi ekki að vera gróðavarning-
ur eintakra manna, eins og
sígarettur og silkisokkar. Við
teljum, að til þess að þetta geti
komizt í framkværnd,
verði alþýðan sjálf að nota
sín pólitrku réttindi til þess
að taka ríkisvaldið í sínar
hcndu og ákveða löggjöf og
framkvæm'* hennar.
En íil þess að svo megi verða,
ár þe°s að í hanJaskolum fari,
Þvrfi alhyðan að ’e-a vel mennt
i!?. í; jáHirð í félagsleprn starfi og
búa við sæmileg lífskjör. Þurfi
að bafa lært i féiagslegri sam-
vinnu söguna um spýtnaknipp-
ið, sem enginn gat brotið, ef all
ir stafirni • voru soman. Þess
vegna herjumst við Alþýðufl.-
menn fvrir bættum lífskjörum
hækkuðu kaupi, aukinni al-
þýðufræðslu, auknum trygging-
um, bættum húsakynnum í
kaupstöðum og sveitum, sam-
vinnu í verzlun og framleiðslu
og auknum mannréttindum, al-
mennum og jöfnum kosninga-
Ég mun nú leitast við að sýna
fram á, að starfsemi Alþýðu-
flokksins hefir allt frá upphafi
hans fyrir 25 árum, öll heinzt í
þessa átt og borið mjög veruleg-
an árangur.
.íciiftsiön koscinga-
réfttAffSns.
Hver ju hefir Alþýðuflokkur-
Inn komið fram?
1. Alþýðuflokkurinn tók fyrst.
ur upn barátuma fyrir að gera
ko'nii arcííinn jafnan fyrir alla
þjóðfélagsborgarana. Hann tók
upp kröfur um kosningarétt
fyrir ungt fóík, 21 árs, og fyrir
bá, sem höfðu orðið að þiggja
opinberan siyrk sér til fram-
færslu, og kom því fram. Hann
tók upp kröfur um lagfæringar
á kjördæmaskipuninni 1931 og
aftu • á vetrarþinginu síðasta,
þegar það var sýnt, að lagfær-
ingin. sem fékkst í fyrra skiptð,
var ófullnægjandi. Hann bar
fram kröfuna um fjölgun þing-
manna í Reykjavík og sérstak-
an þingmann fyrir Siglufjörð,
Þess vegna kjósa Reykvíkingar
nú 8 þingmenn og Siglufjörður
sérstakan þingmann fyrir sig.
Þessa mættu Reykvíkingar
minnast nú. Og þessu ættu Sigl-
firðingar að minnast nú og
senda Alþýðuflokksm. á þing.
Og Akranesingar og Norðfirðing
ar mættu minnast þess, að Al- .
þýðufl. lagði til að þessir
kaupstaðir kysu sérstakan þing-
mánn sem hinir, þótt ekki íán-
aðist að koma því fram nú.
Þetta er ekki framkvæmd
jafnaðarstefnunnar. En einmitt
jöfnun kosningaréttarins or eitt
frumskiiyrðð fvrir því að koma
henni í framkvæmd að þing-
ræðislegum leiðum og á lýðræð-
islegan hátt.
Verkamaisiiobiístað-
irair.
2. Alþýðuflokkurinn tók ripp
og kom fram lögum um bygg-
ingu verkamannabústaðá og
vann að því að koma fram lög-
um um byggingar og landnáms-
sjóð og nýbýli.
Allir, sem nokkuð muna,
muna baráttu íhaldsins gegn
þessum lögum bæði í hæjar-
stjórn Reykjavíkur og á alþingi,
Nú skipta verkamannabústaðir
hér í Reykjavík hundruðum og
stöðugt bætast fleiri við, auk
FrV> á * -”0 .
3 duglegar
Stúlkur geta fengið atvinnu í tóbaksgerð vorri nú þeg-
ar. — Upplýsingar á skrifstofu vorri milli kl. 11—12
f. h. og 2—3 e. h. — Upplýsingar ekki gefnar í síma.
TÓBAKSEINKASALA RÍKISINS.