Alþýðublaðið - 11.10.1942, Blaðsíða 5

SwBmttdagrur XI. október 1942.
AllaYOUBLAÐIP
$
Þ
ÝZKU HERMENÍÍIRKm,
sem réðust inn í Frakk-
land, voru eiramgis framvarðar-
sveit hlnna raunverulegu sigur-
vegara Frakklands. I slóð ’þeirra
komu hinir, sem áttu að sigra
Frakkland efnalega. Þessa mán-
uði, sem ég dvaldi í Frakklandi
og fékk að kynnast málunum af
eigin sjón og raun, sá ég mörg
dæmi 'þess, að það, hveraig
í>jóðverjar lögðu undir sig at-
virmulíf landsins, var engin til-
viljunarkennd hemaðarnauðsyn
heldur nákvæmlega hugsuð
ráðagerð og undirbúin árum
saman.
I>ann 10. maí 1940, þegar
Þjóðverjar fóru yfir Luxenburg
og inn í 'Frakkland, voru þeir,
ísem áttu að fulkomna sigurinn,
að láta niður föggur sínar í
Beriín og láta í ferðatösikur sín-
ar teikrungamar og áætlanimar
yfir það, hvernig ‘þeir ættu að
undiroka atvinnulíf Frakka.
Ekkert átti að koma þeim á ó-
vart. Þeir höfðu ákveðið fyrir-
fram, hvaða 'hús þeir ætluðu að
aiota fjrrir skrifstofubyggingar í
Frakklandi.
Hinir atvinnulegu fram-
kvæmdastjórar Þjóðverja tóku
sér aðsetur fyrst og fremst í
Bourbonahöllinni, þar sem
franska þingið hafði aðsetur
sitt, og var það fremur smekk-
laust tákn um færslu valdsins
úr höndum Frakka í hendur
þýzkra kúgunarsérfræðinga.
Þafna hefir svo Streccius hers-
hcfðíngi, yfirmaður þýzku kúg-
aramna, höfuðstöðvar sínar, og
þar sá ég uppdrættina yfir öll
þau svæði í Frakklandi, sem
Þjóðverjar hafa undir sínu eft-
irliti. Yfir sérhverri grein
fransks iðnaðar var þýzkur eft-
irlitsmaður — venjulega sér-
fræðingur í viðkomandi grein.
Þetta á ekki einungis við um
Barís, heldur og sveitimar.
í sveitaþorpinu Senlis, sem
telur 6 000 íbúa, var • þýzkur
umsjónarmaður, sem hafði eft-
irlit með allri stjórn borgaripn-
ar, einkum í atvirmulegu tilliti.
Hann hafði tekið til aðseturs
hús ameríkska listamannsins
Garis Erikson og látið gera við
'þaíkið og gluggana, því að húsið
hafði laskazt við það, að
sprengja féll ofan í garðinn.
Dag nokkurn sat ég hjá honum
niðri í garðinum, og í gullnu
sólsetri októberkvöldsins ræddi
harm við mig ráðagerðir sínar
am verksmiðjuraar í St. Max-
ence og skógarhögg í La Ha-
latteskógi. Hann útskýrði,
hvemig hann væri að auka
skógarhöggið, svo að hægt væri
að auka viðarkolabirgðirnar
harKla þeim vögnum, sem ganga
,:fyrir gasi. Hann minnti mig
fremur ó ekruforstjóra er; hern-
aðaxlegan fuUtrúa.
Þessir atvimiu og. framleiðslu
sérfræðingar kunnu vel þá list,
Dauðir í eyðimörkinni.
Myndin sýnir tvo þýzka hermenn liggja dauða fyrir utan bifreið sina einhvers staðar í eyði-
mörkinni í Egyptalandi, eftir áð brezk flugvél hafði flogið lágt yfir þá og hæft þá með
vélbyssum.
Iverilg Hiíler arðræiir Frakklaid.
E'
FTIRFARANDI GREIN,
sem birtist í Euglish
Digest, er eftir ameríkskan
tiiann, Thomas Kernen að
nafni. Hann var staddur í
Frakklandi, þegar Þjóðverj-
ar hernumdu það, og dvaldi
þar um tíma eftir hernámið.
Hann hafði því nægilegan
tíma til þess að gera sér
grein fyrir því, sem fram fór.
Dansað
tdU 3,30
að taka frönsku þjóðinni blóð á
sem kvalaminnstan hátt. Þeir
gerðu skjótar en 'þó vel hugsað-
ar ákvarðanir, og þeir hafa í
meira en tvö ár haldið blóðtök-
unni áfram.
Þjóðveriar taka á sitt vald
franskan iðnað, en þeir gera það
á löglegan hátt. Þeir kaup- hluti
í fyrirtækjum og borga þá
meira að segja, svo að völdin
yfir atvinnufyriríækjunum
flytjast yfir í hendur Þjóðverja
á löglegan hátt.
En hvar fá þeir peninga til
þessara hlutabréfakaupa, þar
se.m vitað er, að Þjóðverjar eru
í geysilegi-i i>eningaiþröng? Auð-
vitað taka þeir peningana af
hinum sigruðu. Auk þess, sem
Þjóðverjar fengu álitlega fjár-
fúlgu í gulli, þegar þeir hertóku
Frakkland, fá 'þeir tvær millj-
ónir sterlingspunda á dag frá
Fi'ökkum til viðhalds setuliðinu.
Þettá borðfé var áætlað handa
4 000 000 manna setuliði, en
Vichystjórnin álítur, að í setu-
liðinu hafi aldrei verið fleixi en
1 500 000 manns, Þannig hagn-
ast Þjóðverar mn meira en
11 255 000 sterlingspund á dag.
Þegar þannig hafði farið fram
um nokkurra mánaða skeið,
hófust ' hlutabéfakaupin. Með
öðrum eins ágóða og þessum er
hægt að kaupa firn af hluta-
bréfum. Hér safnast engir her-
námsreikningar fyrir. Þjóðverj-
ar fá greitt á stundinni, og þeir
sjá svo um, að ekki sé hægt að
komast hjá að greiða þeim.
Frá því ég kom til Ameríku,
hefi ég oft verið spurður að því,
þegar ég hefi lýst því fyrir kunn
ingjum mínum, hvemig Þjóð-
verjar ná undir sig franskri I
framleiðslu, hvers vegna Frakk-
ar séu Þjóðverjum svona eftir-
látir. Svarið er ofur einfalt.
FraMcar eru þeim ekki eftirlát-
ir, En þeir eiga ekki um neitt
að velja. Þeir verða að velja
þessa leið eða svelta í hel.
Frakkar í hemumda Frakklandi
geta ekki komizt að heiman frá
sér. Jafnvel veiðibyssurnar
þeirra hafa verið teknar af þeim.
Þegar vinur minn, Contrau
de Poncius, ætlaði að veiða
fugla til matar sér,, varð harm
að nota til þess snörur, sem
hann hafði lært að búa til meðal
Eskimóa.
Vopn andans hafa einnig ver-
ið tekin af Frökkum. Þeir hafa
engin blöð og ekkert þing og
ekkert fundafrelsi. Þar eru eng-
in verkamannafélög lengur til
eða vinnuveitendafélög. Þýzki
böðullinn stendur á hálsi
írönsku þjóðarinnar. Ef fransk-
ur fmaður á fyrirtæki og vill
ekki reka það, er það tekið af
honum og fengið öðrum. Ef hann
vill ekki vinna, á hann það á
hættu að vera hnepptur í fanga-
búðir og enda hérvistardaga
sína í Slésíu. En auk þess, sem
Frakkar geta bókstaf lega ekkert
aðhafzt, hefir atvinnu- og fjár-
málakúgun Þjóðverja verið svo
lævíslega undirbúin, að Frakk-
ar eru fyrst núna að byrja að
átta sig á því, sem gerzt héfir.
Sk&mmu eftir að hernáminu
var lokið, skipuðu Þjóðverjar
svo fyrir, að allar verksmiðjur
væru opnaðar á ný og að þær
yrðu reknar með sama vinnu-
taxta og var fyrir hemámið.
Auk þess var verðlagið fest
með tilskipun nokkum veginri.
eins og það hefði verið fyrir
hemámið. Þetta kom í veg fyrir
það, að nokkur glundroði yrði
eða kapphlaup milli vinnulauna
og verðlags. Þetta er skýringin
á því, hvers vegna Frökkum var
það ekki um geð að hverfa aftur
heim til Parísar eða annarra
hernumdra staða, en áttuðu sig
ekki á því, hvað í vændum var.
Það er skiljanlegt, að Frakk-
ar geta ekki þolað þá veröld,
þar sem þeir fá ekki laun erfið-
is síns. Frakkinn getur ekki van-
ið sig af þeirri ástríðu sinni að>
leggja ofurlítið inn í banka af
launxrm sínum til elliáranna.
Ég varð var við einkennilegt
dæmi um það, hversu rótgróið
þetta er í eðli Frakka. Frakki
nokkur, sem er hatramur and-
stæðingur nazista, sagði við
mig: „Langflestir embætis-
menn okkar í nýlendunmn hafa
samúð með De Gaulle, en þeir
neyðast til þess að fylgja Vichy-
stefnunni. Þeir hafa þjónað
embættum sínum um margra
ára skeið tij þess að fá eftir-
launin, þegar þeir leggja niður
embætti. Ef þeir fylgja ekki
Vichystefnunni, fá þeii' ekki
eftirlaunin sjn, og þá hafa þeir
ekkert til þess að liía á í ell-
inni. Og hvað geta þeir iþá gert
annað?“ j£
S. S. skrifar um húsnæðismál, húsaleigu, fæðiskostnað,
gervismiði og margt fleira. — Um kurteisi, strætis-
vagna, útvarpið, symfoníur og sónötur.
E
INKENNIIÆG ERU stjórn-
arvöld vor: Segir S .S. í
bréí'j til mín í gser: „í afskiptum
sínura af hinu alvarlegasta og
mest aðkailandi máli þjóðarinnar,
verðbólgnnni, sem er á leiðinni að
steypa þjóðinni í glötun, láta þau
staðar numið við eitt einasta at-
riði, en það er að halda húsaleigu
í húsum þeim, sem. til voru fyrir
síríð (sem vitanlega er meginþorri
húseigna í bænum) nið.ri. Allt ann
að er látið ieika lausum hala, því
allir þekkja verðlagseftirlitskákið
sem eingöngu virðisf miðað við
það eitt að halda vísitölunni niðri,
m. ö. o. I>að nær því ekki nema til
örfárra vörutegunda sem notaðar
eru sem grundvöilur við útreikn-
ing hennar“.
„EKKI ER AUÐVELT að sjá
hverskonar réttlæti stjórnarvöld-
in þykjast vera að framfylgja með
því að gefa einum hluta þegnanna
(leigjendum, ríkum sem fátækum)
stórgjafir á kostnað annars hluta
þeirra, (húseigenda). Því ekki er
því þann veg farið, nema þá í ein-
staka tilfellum, að verið sé að taka
af hinum ríku og gefa fátækum.
Og hvort sem væri, yrðu ,þá að
finnast hliðstæð dæmi til hins
sama á öðrum sviðum, pi ekki á
að stappa nærri stjórnarskrár-
broti“.
„NEI,- ÞAÐ ER ábyggilegt, að
meginþorri húseigenda þeirra, sem
leigja út húsnæði, eru einmitt fá-
tækir og bjargálna alþýðumenn,
sem vegna iðni sinnar og spar-
semi hafa náð því takmarki að
eignast þak yfir höfuðið (sumir að
vísu ekki nema að nafninu til).
Órækasta sönnunin fyrir þessu er
sú, að hinir harðsvíruðu íhalds-
flokkar, Framsókn og Sjálfstæðis-
/
flokkurinn, sem sameiginlega geta
öllu ráðið hér á landi, leggja bless-
un sína yfir þetta. Það er fyrir
utan þeirra „interessu". En vegna
hvers? Jú, vegna þéss, að betrí
hluti meðlima þessara flokka, legg
ur sig ekki niður við jafn frum-
stæða og seinvirka fjáröflunarað-
ferð sem hér um ræðir“.
„MARGIR ERU ÞEIR nú, sem
fullyrða að verið sé að okra hér í
bæ á frumnauðsynjavöru allra líf-
vera, fæðinu. Ekki virðist verðlags
nefnd neitt hafa með það mál að
gera, þótt svo virðist sem á því
væri full þörf, ekki síður en með
húsnæðið. Fyrir stríð kostaði á-
gætt fæði ca. kr. 80,00 á mán.
(eða sama og góð 2 herbergja í-
búö). Nú kostar miklu lélegra
fæði kr. 337,50 á mán. (en íbúðin
ekki nema kr. 100,00 á mán.). Gott
fyrir aldraða menn og konur, sénx
varið hafa öllu sínu sparifé í þessa
eftirsóttustu nauðsyn, liúsnæðið!
Hefðu þau hinsvegar lagt það í
skip, bifreiðar eða hvað sem er
annað, væri allt pðru máli að
gegna. Fyrir stríð var fagmaður í
ca. viku að vinna fyrir húsaleig-
unni. Nú vinnur hann og gervi-
fagmaðurinn fyrir húsaleigunni á
einum degi“.
„ÞETTA ER ÞÁ um verðlags-
ákvæði húsaleigulaganna almennt
að segja .En á hinu leitinu eru
þeir sem notfæra sér það, ef eitt-
hvað losnar hjá þeim, og leigja
það út aftur (eftir krókaleiðum)
með okurverði. Og einnig þeir
leigjendur, sem leigja út aftur
nokkum hluta af íbúð sinni, og
,,sitja“ svo „frítt“ sjálfir. Þannig
mimu dæmi til þess að léleg súðar-
Framh, á 6. siðu.