Alþýðublaðið - 15.10.1942, Blaðsíða 5

ALÞYÐUBLAPIO
Herflutningar í lofti.
Á myndinni sést ein af risaflugvélum Bandarikjainanna, sem notaðar eru' til herflutninga.
Cíeta þaér flutt fjölda hennanna með öllum útbúnaði ásamt Itlum bifreiðum.
Brasllía, nýjasta éfriðarríkiH.
að og verð þessara vörutegunda
Fimmtudagxir 15. október 1942.
BRASDLÍA er að minnsta
kosti að tvennu leyti ólxk
aágrannaríkjum sínum. Þar er
aðailmálið portúgalska, sem er
siður frá þeim dögum, þ«egar
Brazilía var portúgöilsk nýlenda.
Hitt ev bún gjríðarlega stærð
landsins.
Brazilía er meira en heimingi
stærri en Indland og liggur að
öllum löndum Suðtur-Ametríku,
aem,! Oiile og Elcuador. Mikill
hluti þessa landflæmis er þak-
inn frumskógma og stár svæði
þp.r eru gersamlega ósnortin
allri vestrænni menningu, sem
hefir verið að þróast um fimm
alda skeið.
BraziHurnenn eru, þrátt fyrir
miklar frrm.farir og viðburða-
ríka sögu, enn þá ung þjóð.
íbúar Braziliu eru um
41 000 000. IJm frumbyggjana,
Indíánana, er iþað að segja, að
á nýlendutímabilinu voru sum-
ir þeirra hraMir lengra inn í
landið, aðrir voru Imepptir í
þrældóm eða þeim var útrýmt,
en sumir blönduðu blóði við
nýlendumennina.
Nú orðið er álitið, að einungis
tveir hundruðustu íbúanna
séu hreinxæktaðix Indiánar.
Átta hundruöustu eru svertingj
ai, og tuttugu hundruðustu hafa
svertingjablóð í æðum. Hitt ei*u
allt hvíttir menn. Hvítu menn-
irnir eru afkomendur portú-
gölsku n ýlencJumannann a, og
hinna fjöimcrgu inlnflytjenda,
sem hafa flutzt inn í landið síð-
ustu hundrað árin. EncLa þótt
afkomendur Portúgala séu yfir-
gnæfandi er ættkvisl Indiána
öflug efnkum í Sao Paulo og
um sjötti hluti íbúanna hefir
ítalskt blóð í æðum.
Þar eru einnig um 1 000 000
menn af þýzkum uppruna, og
búa flestir þeirra í syðstu fylkj-
tmum. Þessir menn • og um
200 000 Japanir, sem búa í fylk-
inu Sao Paulo eru mikill þránd-
ur í götu menningariegs sam-
xuna.
Portúgalar, svertingjar og
Indiánar hafa fúslega blandað
blóði og geði saman frá því
snemma á nýiejndutnnabilinu.
Við þetta hefir komið fram ný
manntegund, sem' er fjarxi því
að vera fulknótuð enn þá, og
eins og stendur eru það mis-
jafnir þjóðflokkar, sem eru í
meirihluta í hverjum hluta
landsins. í norðurhlutanum eru
það Indíánar, syðri hlutanum
Evrópumenn, og á norðaustur-
ströndinni svertingjar. Og mun
urinn er ekki einungis frá sjón-
anmiði kynþáttarins. Það er
einnig munur á útliti þeira og
skapferli.
Meiri hiuti íbúanna eru róm-
........... ........
kirkjunnar hefir eflzt eigi lítið
%-ið það, að kirkjan féll undir
ríkið aftur 1934, en þegar lýð-
veldið var stofnað 1889 fór
fram aðskilnaður ríkis og kirkju
Ríki og kirkja hafa nú, sem
sagt, verið sameinuð aftur.
Enda þótt Ca-bral hafi upp~
haflega fundið Brazilíu og lagt
hana undir Portúgal árið 1500,
liðu nokkur ár áður en tilraunir
voru gerðar til þess að byggja
iandið. Sá hluti Suður-Ame-
ríku, sem Portúgalar kröfðust
og upphaflega viðurkennt
var að þeir ættu, var þó naiklu
minni en Brazilía er nú.
Það vom hin ævintýrakgu
ferðalög manna, sem voru að
leite að dýrmætum málmum og
Indiánum, sem ollu því, að ný-
(tyyggífBJn færðist iangt inn á
það svæði, sem Spánverjar,
skæðustu keppinautar Portú-
gala um nýlendur, gerðu til-
kall tiL
Beiðangunsmenn þessir, sem
flestir lögðu af stað frá fylk-
inu Sao Paolo og voru aí ýms-
urn þjóðflokkum, svifust þess
ekki að ráðast á aðsetursstaði
kristmunka, sem þeir höfðu
komið sér upp í því skyni að
vemda Indíána, og hafa á fourt
með sér kristna Indíána og gera
þá að þrælum. En hvað sem um
hryöjuverk leiðangursmanna
má segja, gerðu þeir hinair ævin
ty'Talegustu uppgötvanir.
Líkt og aðrar þjóðir hinnar
rómonsku Ameríku, eiga Brazi-
líumenn veJmegun sína að
mestu leyti undir útflutningi.
Margar af Hfsnauðsynjum sín-
um þurfa þeir enn þá að fá er-
lendis frá, og þær geta þeir að-
eins greitt með útflutningi, eða
I lánum, sem þeir verða svo aftur
I að greiða með utflutningsvör-
!,um.
A liðnum árum hafa Braziliu-
nienn hneigzt að því að flytja
ekki út nema eina vörutegund
éða örfáax, svo að þegar hin
falHð á alþjóðleguan markaði
(svo sem gúmmí eða ikaffi) eða
þegar birgðimar hafa gengið til
þurrðar (svo sem gtíll) hefir
orðið hallæri.
Brazilíumenn hafa því á síð-
ustu árum lagt mikla stund á
að byggja eigin verksmiðjur og
framleiðslutæki og lagt áherzlu
EG HELD, a$ þa® væri bezt
fyrir Reykvíí inga, aff hngsa
svoiítið um það núna fyrir kosr-
ittgarnar hvort þeir viíja heMur
rök .7óns Blöndals, Haraids Guð-
mundssonar og Jóhanns Sæmunds-
sonar læknis, en allir þessir menn
hafa taiað í útvarpið og beint og
óbeint verið talsmenn Aiþýðu-
flokksins —eði hvort þeir vilja
slagorð og froðamælgi kommán-
ista og mærð Magnúsar Jónssonai*.
EG VE2Í.Ð að játa, að ég geri
ráð fyrir því, að yfírgnæfandi
meirihluti kjósenda láti rök ráða
afstöðu sinni, en ekki innihalds-
laus gamanyrði, hatursfull slagorð
eða róg. Þess vegna stend ég undr-
andi frammi fyrir þeim manni,
sem hafnar rökunum og veíur
kjaftæðið.
EG HYGG,. að það sé rétt, sem
nokkrir ræðumenn við útvarps-
umræðurnar á mánudagskv. sögðu,
að kosnihgamar á sunnudagjínn
kemur væru þýðingar- og örlaga-
ríkustu kosningar, sem fram hefðu
farið á fslandi. Þjóðin stendur á
tímamótum, ekki síður en aðrar
þjóðir, bæði stjórnmálalega og
efnalega. Hún getur unnið allt:
efnalegt og stjórnarfarslegt sjálf-
stæði, en hún getur l£ka tapað
öllu — og mörguip finnst að í£k-
urnar séu i dag einn á móti ein-
um.
KOSNINGAfJKSLmN á fr.mnu
daginn geta ráðið miklu hér um.
#
á fjölbreytni í framleiðsluhátt-
um í -ítað þess &6 -treysta á eina
eöa t-/ær framieiðslutegtmdir.
Kaffið, sem BrazUíubúar full-
nægja háHum heiminum tneð,
ásamt baðmull, eru enn þá aðal-
fremleiðslugreinarnar, en nú er
þó heldur að draga úr þeirri
framleiðslu. Árið 1925 var kaffi
meixa en sjötíu hundruðustu af
verðmæti alls útflutnings
BraziHtimanna. Árið 1940 var
kaff iéíilutnm gurinn komiim
niður í þrjátíu og tvo htmdr-
uðustu.
BraziHa hefir sórkennilega
beiíöaðaiþýðingá landfræði-
Jega séð, á vesturhveU jarðar.
Nýlendur Frakika í Vestur-Af-
ríku Hggja í minna en 2000
mílna fjarlægð frá norðaustur-
odda hennar, himim megin við
Dakarsundm. Frá stöðvum á
norðurhluta landsins væri hægt
að gera sprengjuárásir á Banda
ríkin og Panamaskuxðinn. Af
þessari ástæðu, meðal annars
hafði það mikla þýðingu, að
Brazilía sagði Möndulveldunum
stríð á hendur.
BraziEa fór í stríðið árið
1917, fyrri heimsstyrj öldina,
við hlið bandamanna. Þegar
núverandi styrjöld skall á
fylgöu BraziHumenn stefnu hlut
leysisins. En iþeir hafa trúlega
fylgt alameríksku stefnunnL
Og áður eh BraziHa fór í stríðið,
sýndi almenningsáMtið það ijós-
lega, að almenningur hafði
sconúð með bandamönnum.
Stjcmmálaleg cg viðskiptaleg
samvinna milli Bandaríkjanna
og Brazilíu er stöðugt vaxandi,
og fáeinum mánuðum áður en
Bandaríkin fóru í stríðið, sagði
Framh. á 6. síðu.
Það er viðurkennt af öllum, að
ef fylgi Sjálfstæðisflokksins og
Framsókaiarflokksins eykst, þá
verður samstjórn Ólafs Thors og
Jónasar Jónsonar. Ef þeir tapa og
Alþýðuflokkurimi vinnur á — og
þjóðin sýnir með því frjálslyndi
sitt, friðsamlegan umbótavilja, —■
verður ekkert úr stjórnarsamvinnu
þeirra. Ef ofsaflokkur kommúnista
vinnur á, verður það hins vegar
vatn á millu þeirra, sem heimta
harða íhaldssinnaða stjóm.
EG VONA, að fólk athugi þetta.
Við ísiendingar eigum að skapa
frjálst, víðsýnt menningarríki. En
til þess ao geta það, megum við
ekki fylgja öðru að málum en
rökunum Við megum ekki hlaða
undir pólitísk áhrif auðjötnanna f
j landinu, sem — af eðlilegum ástaeð
um að vísu — miða allt við einka
eign sína. Og jafnhættulegt er að
hlaða undir oíbeldishneigðina,
ofstækið og einræðið.
EG ER SANNFÆRÐUR UM,
aö gæfa okkar allra veltur á því,
að víð skiljum þetta. — Kommún-
istar sköpuðu þýzka nazismann.
Eins myndi sigur kommúnista við
kosningarnar á sunnudagirm skapa
hér hiria verstu afturhaldsstjóm,
sem nokkru sinni hefir þekkst á ís
landi. Ef fólkið er frjálst í hugs-
un, víðsýnt og menntað, þá skap-
ar bað sér stjórn í sinni xnynd, —
annars ekki.
Kana.es á hominn.
versk-kaþólskk, og starfsemi
Kort af Suður-Ameríku.
JiHentic Oceaœ
...
Til hægri sést Brazilia, stærsta landið.
erlenda samkeppni hefir haxðn-
Nokkur orð um kosningama: á sunnudagiim og þýð-
ingu þeirra fyrir framííðina.
I