Alþýðublaðið - 05.01.1943, Síða 3

Á myndinni sést ein af loftvarnabyssum Bandaríkjamanna á Guadalkanal
Rássar taka Mosdok í Kákasus
Her PJé᥮rja í Naltsjik í iaættu
LONÐON í gærkveldi.
RÚSSAR gáfu út aukatilkynningu í kvöld, þar sem
þeir tilkynntu töku j árnbrautarbæj arins Chernish-
kovski í Donbugðunni. Áður höfðu þeir tilkynnt töku Mos-
dok, sem liggur ekki alllangt frá Grosny-olíulindunum í
Kákasus. Frá þessari, borg íiggur járnbrautin suður til
Naltsjik, ög sækja nú Rússar í tveimur fylkingum þangað.
Þá segjast Rússar hafa brotizt í gegnum sterk varnarvirki
Þjóðverja á Mið-Donvígstöðvunum.
En erum andvígir norrænni einangrun.
A NÝJÁRSDAG flutti Tryggve Lie, utanríkisráðherm
norsku stjórnarinnar í London, ávarp í útvarpið þar
til allra Norðmanna bæði í Noregi og utan Noregs..
Bandamenn hafa á árinu 1942, sem nú er liðið, tekið
frumkvæðið í styrjöldinni í sínar hendur, horfið úr varnar-
stöðu til sóknar. Stríðsmáttur og hergagnaframleiðsla
bandamanna hefir aukizt og eflzt. Norðmenn trúa á norræna
samvinnu í framtíðinni, sagði ráðherrann m. a. Þá flutti
hann einnig sérstakar þakkir íslenzku ríkisstjóminni og
ísiendingum í heild fyrir samúð þeirra og velvild í garð
Skriðdrekaárás
ðandamaeina í Tnnis
LONDON í gmrkveldi.
ITUNIS héfír brezk skrið-
drekasveit gert öfluga
skriðdrekaárás að baki víglínu
Þjóðverja við Mejez el Bab og
gerði þar mikinn usla í liði
Þjóðverjá. Tók árásin hálfa aðra
klnkkustund, og hörfaði sveitin
að því Ioknu til fyrri stöðva
sinna.
Þessi árás er talin undanfari
þess, að ekki sé ólíklegt áð
ibandamenn 'hyggi nú til meiri
landbardaga í Tunis en að und-
anfömu.
Fraktoar hafa hrundið árás
þýzkra vélahersveita í Suður-
Tunis við Pont cle Fahs með að-
stoð flugliðs bandamanna og
neytt þær til að hörfa til baka.
Franskar hersveitir frá Chad
nýlendunni, sean sækja suður á
bóginn í gegn um Libyueyði-
mörkina, 'hafa sótt greift fram
undanfarið.
Engar fréttir eru af landbar-
dögum í Tripoilitaníu, og segja
fréttaritarar þar mikla rigningu
Lðftárás á Ruhrhér-
iðið og St Nazaire.
LONDON í gærkveldi.
BBEZKAR sprengjuflugvél-
ar gerðu loftárás á Ruhr-
hérað í nótt, sem leið. Þrjár
flugvélanna komu ekki aftur.
Ameríkskar sprengj uflugvél-
ar 'gerðu loftárás á fcafbátalagið
í St. Nazaire. Margar orrustu-
flugvélar Þjóðveirja voru skotn-
ár niður í þessum leiðngri. Sjö
ameríksku flugvélanna komu
efcki aftur.
Sama dag fóru 300 orrustu-
flugvélar bandamanná til árása
óg könnimarflugs allt frá
Briigge til Brest í Frafcklandi og
Borgin Chernishkovski, sem
Rússar skýra frá í herstjórnar-
tilkynningu sinni í kvöld, að
iþeir hafi tekið eftir mjög harða
bardaga, liggur í Donbugðunni.
Rússar tó'ku þar nokkurt her-
fang, svo sem 17 flugvélar og
mifclar skotfærabirgðir. Þá segja
Riússar, að sókn herja þeirra
bæði suður og suðvestur af Sta-
lingrad gangi að óskum. Syðri
herinn, er sækir yfir Kalmuka-
gresjuna, stefnir ,til Salsk, sem
er þýðingarmi'kil járnbrautar-
'borg austur af Rostov, en hinn
herinn sem tók Kotelnikovo,
sækir í suðvestur með járnbraut
inni til Rostov, og hafa báðir
þessir herdr tekið bæi og byggð-
arlög í sókn sinni.
Með síðustu tilkynningu
Rússa af sókn þeirra í Kákasus
er augljióst, að her Þjóðverja í
Naltsjikdalnum er í vaxandi
hættu, því Rússar sækja nú úr
tveimur áttum til jámbrautar-
'bæjar þess, sem Þjóðverjar fá
allar birgðir sínar um til Nalt-
sjik.
Hernaðarsérfræðingar banda-
manna og eins hernaðarsérfræð-
ingur, sem talar í sænska út-
varpið, halda því fram, að yfir-
standandi vetriarsókn Rússa sé
miklu betur undirbúin en vetr-
arsókn þeirra í fyrravetur, og sé
auðséð á öllum hernaðarfram-
kvæmdum Rússa, að héx sé um
eina samfellda og mifela hem-
aðaráætlun að ræða. Sá árangur,
sem Rússar bafa þegar náð í
urðu efcki varar neinna þýzkra
flugvéla.
Flugvélum þessum va stjórn-
að af Norðmönnum, Pólverjum,
Téfckum, Ástralíumönnum, Ka-
nadamönnum ög Ný-Sjálénd-
íhgum.
sókn sinni með töku ýmissa þýð-
ingarmikilla birgða og flut-ninga
miðstöðva, hljóti að gera Þjóð-
vefjum mjög örðugt fyrir
Miðvígstððvarnar:
Rðssar oðlgast Noto
Sokolniki og Nevel.
Eftir töku Velekie Luki ihalda
Rússar áfram sókn sinni vestur
til landamæra Lettlands og
ógna nú hinmi þýðingarmiklu
jámbrau,t Þjóðverja, sem liggur
frá Leningrad til Kiev. Einn her
Rússa er fcominn mjög nærri
Novo So'kolniki, sem er 30 km.
vestur af Velekie Luki og þessi
járnbraut liggur um. Annar -her
Rússa, sem sæikir fram no'kkuð
norðar á bes.su svæði, nálgast
nú Nefcil, sem liggur 'ednnig við
þessa jámbrautarlíriu. Þá segja
Rússar, að al'lar tilraunir þýzka
setuliðsins til þess að losa Rzhev
úr umsátrinni 'hafi mistekizt.
imerlsknr tnniurskeyta-
kitnr sðkkvir japSnsknm
tnndnrspilli við Salo-
monseyjar.
LONDON í 'gærkveldi.
A MERÍKSKUM tundur-
skeytabáti, sem varð var 8
japanskra tundurspilla við Saló-
monseyjar, tókst að hæfa einn
Norðmanna í styrjöldinni.
IJé|.fara á eftir helztu atriðin
Úr ræðu Tryggva Lie utanrík-
isráðherra. Norðmenn hafa átt
sinn þátt í því að efla herstyrk
Banþymanna. Þejr hafa, æft
fluglið, sem tekið hefir þátt í
hernaðaraðgerðum Bahda-
manna. Við höfum eflt her okk-
ar á þessu ári til þess, að hann
verði vel undir búinn þegar
Noregúr verður frelsaður úr
höndum óvinanna. Kaupskipa-
floti og herskip vor hafa verið
með í fjölda skipalesta Banda-
mahna, sem flutt hafa hermenn
og hergögn til og frá Englandi.
Herskip vor hafa tekið mikinn
þátt i barátturini gegn þýzkum
kafbátum. Við höfum orðið að
færa fórnir í þessari baráttu.
Við munum geyma minningu
þeirra mörgu hetja, sem hafa
látið lífið við skyldustörf sín í
þágu Noregs og við munum
aldrei gleyma fordæmi þeirra.
Á þessu ári hafa einnig gerzt
merkir viðburðir í stjórnmála-
athöfnum hinna sameinuðu
þjóða. Þýðingarmikíir stjórn-
málasamningar hafa verið gerð-
ir meðal forystuþjóða banda-
inanna Breta, Bandaríkjanna og
Rússa. Margar nýjar þjóðir hafa
gengið í lið með Bandamönn-
um og gerzt aðilar að Atlants-
hafssáttmálanum, sem lagði
grúndvöllinn að sameiningu
Bandamannaþjóðanna. Síðan
hefir þessi grundvöllur oft og
mörgu sinni verið útskýrður af
forystumönnum Bandamanna.
Nýr héimur verður byggður
upp éftir þessa styrjöld. Horn-
steinninn undir þeim nýja
heimi verður samvinna milli
allra þjóða á frjálsum grund-
velli.
í hinum nýja heimi verður
stefnt að því að útrýma fátækt
og eymd og ójöfnuði manna á
meðal.
Norska stjórnin í London hef-
ir sendiherra hjá öllum helztu
þjóðum Bandamanna. Sam-
vinna norsku stjórnarinnar í
London við stjórn Stóra-Bret-
lands hefir verið hin ákjósan-
legasta og ég vil nota tækifærið
til að þakka brezku þjóðinni
fyrir þá miklu samúð og stuðn-
ing, sem hún hefir veitt Norð-
mönnum í baráttu þeirra.
Bandaríkjamenn hafa einnig
sýnt mikinn skilning á baráttu
hann sökk, og aðrir tveir tundur
spillar löskuðust.
Talið eir, að þessir tundur-
spillar hafi ætlað að koma her-
mönnum <á land á Guadalbanal
i skjóli náttmyrfcurs.
,NÝJA GUINEA
Bandamerm hafa brotið alla
mótspyrnu Japana á bak aftur
á Nýju Guineu nerna á Saint
Ananda ihöfða. Ja,panir hafa
'beðið miíkið manntjón í bardög-
Norðmanna og í orðsendingu
frá Roosevelt forseta á fæðing-
ardegi Hákonar konungs, en í
því tilefni gáfu Bandaríkja-
menn Norðmönnum sjóð, sem
ber- nafn konungsins. Komst
Roosevelt m. a. svo að orði: „Ef
nokkur er í vafa um til hvers
þetta stríð er háð, þá líti hann
til Noregs. Ef einhver álítur, að
hægt hafi verið að komast hjá
þessu stríði, þá líti hann til Nor-
egs. Ef einhver efast um að lýð-
ræðið muni sigra, þá líti hann
til Noregs.“
Við höfum fulla tryggingu
fyrir því, að eftir styrjöldina
munu Bandamenn vorir hjálpa
okkur til þess, að byggja land
vort upp á ný. Noregur verður
algerlega sjálfstæður eftir þetta
stríð eins og áður, en við göng-
um þess ekki duldir, að eftir
stríðið verður ekki horfið til
hinnar fyrri hlutleysisstefnu.
Þjóðirnar, sem vilja frið, verða
að vinna saman og þær munu
hafa samtök sín á milli til þess
að fyrirbyggja allar árásir.
Norðmenn hafa tekið með
fögnuði hinni miklu samúð, sem
þeir eiga að fagna hjá Svípm
og hinum kröftugu mótmælúm
þeirra gegn ógnarstjórninni í
Noregi, sem komið hefir fram í
sænskum blöðum og eins I ræðu
hins sænska utanríkisráðherra.
Og þrátt fyrir það þó að
nokkur máléfni við Svía hafi
ekki fengizt leyst á þann hátt,
sem við höfum helzt kosið, er-
um við í engum vafa um það,
að eftir stríðið mun skapást á
milli okkar og þeirra góð og
mikil samvinna og sama máli
skiptir einnig um frjálst og lýð-
ræðissinnað Finnland.
Vér höfum fagnað hinni
miklu samúð og skilningi, sem
hinir dönsku frændur okkar
hafa sýnt oss Norðmönnum og
við fylgjumst með áhuga og sam
úð með baráttu Dana gegn
Þjóðverjum bæði innan lands
og utan.
Ég vil einnig sérstaklega
þakka íslenzku ríkisstjórninni
og íslenzku þjóðinni fyrir alla
vináttu hennar í vorn garð.
Vér trúum á norræna sam-
vinnu í framtíðinni, en erum á
móti norrænni einangrun. Norð
urlandaþjóðirnar geta aldrei
öðlazt frelsi sitt nema með
sigri Bandamanna og þær geta
aldrei orðið sjálfstæðar í fram-
tíðinni án náinnar samvinnu við
aðrar frjálsar þjóðir. Norska
ríkisstjórnin telur það eina
fyrstu skyldu sína að vinna að
því að svo verði.
Norska stjórnin í London hef-
ir stofnað sérstakt ráðuneyti til
þess að hafa með höndum und-
irbúning undir að veita norsku
þjóðinni alla þá hjálp hvað mat
og klæðnað snertir, sem mögu-
legt er, og mun hún koma til
framkvæmda strax og tækifæri
Frh. á 7. efðú.
um þessum og eiga þarna i alveg
þeirra með tundurskeytí, BVO vonlausri baráttu.
NýársáVarp Tryggve Lie:
I