Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 30.03.1935, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Annars var ekki margt um lif-
andi verur. á götunni núna. Gam-
all karl sat fyrir utan blásinn og
skældan húsgafl, gráskeggjaður
og hörundsgulur, lygndi gláku-
blindum augum í sólina og í-
myndaði sér að hann sæi hana,
vegna jþess, hve ylurinn endur-
kallaði fyrir hans innri sjónum
glögga og lifandi mynd af henni.
Strákur á að gizka fimm ára,
með stóran, bögglaðan karlmanns-
hatt á höfði, var að eltia álíka
gamla, dökkhærða, berhöfðaða
telpu, sem hrein og æpti og bað-
aði höndum, því að strákurinn
reiddi barefli um öxl. Það var.
harður steinbítskjammi, sem búið
var að skera úr kinnfiskinn. Og
strákurinn æpti forhertur:
— Nú er ég fullur, — og nú
skaltu hafa það. Það eru ekki
aðrir skárri en ég!
Gild og hvapholda kona, með
hengikinnar og litlaust andlit, ó-
greitt hár og bera handleggi,
kom út úr gisnum og ómáluðum
skúrgarmi — með eldiviðarkassa
fyrir framan sig — og rigaðist
með hann inn í gamlan og
veggjasiginn torfbæ með
sprungnu og gulnuðu þaki. Á
miðri götunni stóð hani, velti
vöngum, svo að daufrauður kamb-
urinn slettist sitt á hvað--------og
lygndi augunum fram og aftur í
algerðu tilgangsleysi.
Engin af pessum lifandi verum
lét sig neinu skifta Pál Björnsson
á hans háu tröppum. Manneskj-
urnar voru vanar því, að hann
færi sínu fram, hvort sem hann
bölvaði eða brosti, og þær höfðu
ekkert við því að segja eða gera.
Og haninn óttaðist hann einungis
því að eins, að honum fylgdi
stór og loðinn mórauður hundur,
með hangandi kjaftfyllur, hundur,
sem hafði rétt til að elta allar
Alþýðubrauðgerðin,
Laugavegi 61. Simi 1606.
Seljum okkar viðurkendu
brauð og kökur með sama
lága verðinu:
Rúgbrauð á 40 aura,
Normalbrauð á 40 aura,
Franskbrauð heil á 40 aura,
—,,— hálf á 20 aura,
Súrbrauð heil á 30 aura,
—„— hálf á 15 aura,
Vínarbrauð á 10 aura.
Kökur alls konar, rjómi og
ís. Sendum um allan bæ.
Pantið í síma 1606.
Brauðgerðarhús:
t Reykjavík, Hafnar-
firði, Keflavík.
lifandi skepnur í Brimnesvík —
svona nokkurn veginn eftir vild.
Jú, Páll Björnsson var í vondu
skapi. Fiskurinn beið í fjörunni í
steikjandi sólarbrunanum, fiskur
af níu bátum — og ekki kom
saltið, sem hann hafði orðið að
senda eftir inn í Tangakaupstað.
Skyldu helvítin hafa drukkið sig
fulla — eða hvað? Hann skyldi
svei því taka honum Jónatan tak,
þegar hann loksins kæmi. ... En
hana nú! Þar kom hann fyrir
Forvaðann. Kann ske hann sendi
hann þá Eirík til að vigta saltið.
Hann opnaði dyrnar og kallaði:
— Vigga, Vigga! Skreptu yfir
á kontór og segðu honum Eiríld,
að hann eigi að fara ú!t í pakkhús
og vigta saltið.
Ekkert svar.
— Hver djöfullinn. ... Vigga,
Vigga!
Fram í ganginn kom grönn og
fölleit kona, með dökk, þung-
lyndisleg augu.
— Hún Vigga er ekki heima,-
— Ekki heima? Hvert hefir hún
nú stokkið ?
— Steina er heima.
— O, ég fer sjálfur. Ætli hún
sitji ekki við að sauma einn dúk-
inn og þurfi svo sem hálftíma
að búa sig í þessa langferð hérna
yfir á kontórinn!
Og Páll Björnsson skelti aftur
hurðinni, sneri sér við og fálm-
aði með hægri fæti niður af efstu
tröppunni. Hann hélt handleggj-
unum út frá bolnum og blánaði
í framan, og svona hikfótaði hann
sig niður á götuna. Svo blés
hann og tifaði af stað, rauður,
breiður og vaggandi, með grá,
heiftarleg augu undir hnykluðum,
loðnum brúnum. ... Þvílíkar hel-
vítis tröppur! Hann skaut hörðum
hattinum aftur á hnakkann, svo
að toppur af gráu, en grófu hár-
inu dinglaði niður á ennið. Svo
baðaði hann höndunum og eins
og reri sig áfram, másaði, humm-
aði og ræskti sig.
Þrátt fyrir hina örlögum skyldu
afsíööu, sem manneskjurnar þarna
í þorpinu höfðu til Páls kaup-
manns, myndu þær nú flestar
hafa kosið að víkja úr vegi fyrir
honum, ekki með sömu tilfinn-
ingu eins og vikið er fyrir' bíl,
sem fullur maður ekur, heldur
eins og menn flýja hamfarir höf-
uðskepnanna, sem þeir hafa á
tilfinningunni að æðri máttar-
völd standi á bak við. Gamli mað-
urinn undir húsgaflinum heyrði
másið og dró sig saman' í herðun-
um. Og hann ímyndaði sér, að
það væri að kólna, og hann á-
kvað að fara bráðum inn — og
þetta bráðum var sama og þegar
Páll kaupmaður væri vel úr vegí.„
Krakkarnir, sem voru uppteknir
af..sínum hjónabandsleik, urðu alt.
í einu hrædd og hikandi börn,
þutu á bak við eldiviðarskúrinn
og stóðu þar á öndinni, horfandi
undrunar- og skelfingar-augum út
í veröld, sem var svo óhuggu-
lega stór og óþekt og gjörn á
að koma þeim sem mest á óvart,
einmitt þegar þeim fanst þau
standa báðum fótum| í velþektum
veruleika. Kvapholda konan í
torfbænum þreif úr gluggakist-
unni tveggja ára drenghnokka,
sem hafði unað sér sérlega vel
við að fletja út á sér nefið við
svala rúðuna. Konan henti nú
krakkanum upp’. í húm, og þar sat
hann stóreigur með opinn munn,
kreisti síðan aftur á sér augun,
sýndi niður í kok á sér og belj-
aði af öllum lífs og sálar kröft-
um. ... Og hinn reisti og myndar-
legi hani teygði hausinn beint
fram, skimaði flóttalega og þaut
af stað inn á tún, svíkjandi sitt
Fálkariddaraeðli, án þess þó að
sjá sinn mórauða höfuðóvin með
hinar hangandi, rauðu kjaftfyllur.
... En áður en Páll kaupmaður
kæmist nú þennan tiltölulega
stutta spotta inn og yfir á kontór-
inn, sem var í sama húsi og
búðin, kom á móti honum ein
alkunn lífvera þessa þorps. Hún
tifaði rólega og festulega, kink-
aði kolli við hvert fótmál, svo
að nennar virðulega og stríða
hökuskegg hrisíist með víssu af-
mældu millibili — og hún góflaði
hægt og gætilega og svo sem í-
hugandi. En á augun sló eins og
rauðleitum bjarma, og augnaráðið
var árvakurt og ekki laust við
þrjóskukenda lítilsvirðingu, svip-
að og hjá mönnum, sem finst þeir
vegna óbætts og óverðskuldaðs ó-
réttar vera í hefniaðstöðu við um-
hverfið. Þessi lífsvera var grá-
flekkótt, strýhærð, fjórfætt og svo
frámunalega stórhyrnd, að það
var í rauninni ekkert undarlegt,
þó að hún mætti með sjálfstil-
finningu og ró vondum og refsi-
verðuni heimi.
Þær stönzuðu alveg hnífjafnt,
þessar tvær stórhyrndustu skepn-
ur skaparans á þessum punkti
jarðkringlunnar, snarstönzuðu
svona góða faðmslengd hvor frá
annari og horfðus't í augu — en
ekki nema svo sem augnablik, því
brátt fór hin tvífætta að skima
út undan sér. ... Og sjá: Það
voru þarna engar dyr, sem lægju
vel við- til bjargar. Það fór titr-
ingur um andlitið á Páli kaup-
manni og hann hallaðist áfram,
ráðþrota og öldungslegur. Hann
hafði bara flanaðl í flasið á einu
skepnunni, sem hann ottaðist í
allri Brimnesvík, þrevetrum, þræl-
manneygum, helvízkum geithafri,
soni Jónas í Árbæ á.tti, ogi alls
ckki mátti ganga laus. .... Qg svo
var Hektor, hinn mórauði hjálpar-
andi, hvergi nærstaddur.
Hafurinn stóð grafkyr og þef-
aði, bretti eyrun og starði rauð-
gulum fyrirlitningar- og heiftar-
augum á þennan fyrirferðarmikla:
og espandi fulltrúa hans verstu
fénda, þeirra fénda, er bundu
hann inni við jötu í hálfdimmu
hreysi', þegar veröldin íjómaði úti
og heit angan gróandi grasa barst
inn um hverja smugu og kveikti
snarkandi voreld í blóði og aug-
um.
Hafurinn beið ekki lengi. Hann
var sloppinn úr prísundinni — og
hann hafði engum mætt á leið
sinni út á vígvöll tilverunnar
nema einni lítilli tík, sem strax
hafði lagt á flótta og stokkið í
ofboði inn um opinn glugga, þar
sem sterka matarlykt lagði út.
Hafurinn hafði horft á eftir tík-
inni, sogað að sér matarþefinn og
•svo hrist höfuðið með fyrirlitn-
ingu. Síðan hafði hann haldið á-
fram út á götuna — enn þá meira
þurfandi svölunar en nokkru sinni
áður. ... Og svo stóð þarna alt í
einu fyrir framan hann ... ! Hann
hoppaði áfram og skók hvassydd
hornin, svo það gljáði á þau i
síðdegissólskininu. Hann kom
léttilega niður, reis til hálfs upp
á afturfæturna, setti undir sig
hausinn og hentist á markið. Páll
kaupmaður Björnsson skaut sár til
hliðar, stirðlegur og þungur í
vöfum, en höggið lenti á mjööm-
inni á honum, og' hann snerist við
til hálfs, rak upp vonzkulegt ösk-
ur, baðaði út höndunum og féli
aftur á bak út af götubrúninni.
Það var talsvert lægra utan við
götuna, og fæturnir á Páli ^tóðu
í loft upp, en hnakkinn skall nið-
ur. Hatturinn hrökk af höfðinu
og hringsnérist á kollinum, eins
Liósmyndastofa
Sigurðar Guðmundssonar
Lækjargötu2,
sími 1980, heima
4980.
Nú í kreppunni verða menn að
hafa það hugfast, að fá sem
mest verðmæti fyrir sem minsta
peninga.
VerðmætL myndarinnar er ekk»
ert sé hún ekki góð.
Atelier-ljósmyndin er hin eina
fullkomna, hvað sem ölluskrumi
líður.