Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 05.03.1939, Blaðsíða 5

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
inmar tvær tuppmjóar púfur slklaant
Sríá mér, og gieiklt ég paingað.
Vom það fbmialdairidysjair, un isVto
vom pær uppbliásmar, a'ð á
hleðisliurnar sást súmis staöar.
jSném pær frá laustri til
vesturts, pvert á móiti því siemi
Hú er grafiib í kirkjiugör'ðum. Nú
sitaklk ég ofatn áf dysiinini og kom
þiegar að helilulagiiniu; var sivo
sttör hella yfir brjiöstiintu, ai& á
báða vegu mam hún fuiiri alin
og beit pannig fasit út í báðar
hleðis'Iiumar, en hellurnar til höfða
ög fóita námiu miér í htnié og rniðja
kálfa. Hinar hellumiair vom held-
ur ilitlar og síáwst leifar af árefti.
Ég gróf uiðlur til höfða, og fóta
og fa,nu ekikiert anuab en beinai-
mold. Ein er ég tók upp hfellunia,,
sást beinagriindin frá mjöðmum
upp að hálsi og rýð'rötnd tniður
mfeð líkinu lrægra, megin; losm-
aði hún öll isUMdur, pá hrieyf't var,
og via,r likast 'sem sktálim hefði
verið, ' en ekki swer'ð, pví að
hvergi siást votta fyrir hjöitum.
En ibeinin urðu a.ö dufti eírni á
miiíli' fingra milninla. — Vottur af
birkikolum siást á botiniinum' uudir
líkínu, en lítið var pað, enda hefi
ég lekki furndið viðarkol í idysjum
nom,a sums steðar.
Þegar dysin var fuiIlgrBfin,
siýndi ég Bjarnia prófasti Símon-
arsiyni legstaðlnin, iog pótti .hiouum
vanidlega uni búið.
Við töluðum um.' stærð haugbú-
aus, og kvað ég hanin hafia verið
á istærði við mig, friekliega, meðai-
matnu.
Þá ilagði ég m:i)g niður í idysöua
og var hún að öllu hæfileg, pví
að pegar ég hafði höffluðið faist
við höfðaihielluna og tænnar beint
upp, komu pær hvergi við, en
pegar ég rétti fótinin, námlu tærtnr
ar við helluna. Álitum við pví,
að hér væri Urn jafnháa mienn
að ræða-
'Ætia mætti, áð dysin hiefði
gengið saman; en svo va.r ekki,
pví að undirstöðusteinarhtr höfðu
vieriið 'sivo val fielidir saanan, að
hver bieit í aininian, en befði s-vo
verið, pá átti höfðar og fóta-
htella að hallast inu í dyisina. Svo
var ekki. Þær voriu lóðTéttar og
höfðiu Bkki hrieyfst. Hiin Idysiin var
lítil, siem fyrir barn 'væri; henni
hneyfði ég ekki við. Við höfða-
lag var litil púfa, ög voriu báðar
púfuruar að lagi siem sykurtopp-
ar væriu og auðsæ grafiarmerki.
Kom okkur saimian um, að dysj-
amar væru frá tíð HrafnarFJóka,
sem var á Brjánsilæk í hiéilt ár,
eftir pví sem biezt verður ralkið.
Flöki va,r víkingur fyrri hluta
ssfi sinna.r, og er pví ekki að
furðd, pótt honum hafi verið ó-
sfnt um búsfeapinu. enda gáði
kann ©kki að afia heyjannia fyrir
teipssiing p»Un, *r hann kom
mleð, 'svo að haun briunidi niður
um veturinn. Hefir s,á vetur hatð-
ur verið, par sem Flóiki um wor-
ið isá fjörð fuillau af hafís1; er lík-
iegrai að pað hafi yerið ísafjörður
en Arnairfjörður, sem sumir ætla,
pví að engin dæmi eru til, að
hiafis kioimi pangað, nema: ef til
vill stöku jiakar y.st á Seláridals-
lilíðár x mesitu ísárum’.
En falliegt befi;r Flóka pótt á
Brjánslæk, eins og öllurn. að
sumiairiagi, og pví hefir hann
neitt sig á vetnarbiaitiinia, mieð
Miðsjóm af pvr hva'Ö skóigaimir
vonu m'ifelir; en alt hefir brugð1-
ist í vetnarhafðiindu'nuni, er á
lagði.
í Landnámiu er taláð um áð
Flóki hafi orðið síðbú'inn. Hefiir
pað stafað af visíaiskorti til ferð-
arintnar, ien lengair vistir verið að
fá niema fisik', siem, okki er að
hiafa iniofðan megiin Breiðáfjiarðar
á vonum fyr en um og eftir miðj-
an imaimánuð, sökum gryinininga
pie'im megin fjarðarihs. Vegna
pies.siara örðiuglieika befir Flöki
Iiastað 'lanidið, og eins wegnla piesis,
að hanin dagaði uppi í Bolrgar-
firði vetUrinu eftir.
Haustið 1902 pða 1903 kom ó-
sikapjogur sjávarganjgur uim alt
Vestur- og Suðurianid; siettum við
pá lalla báta hér upp á sjiávair-
bakfeanin, isVo að óhæ'tt sýbdist.
Bn er að var gætt, fyrir eðai um
dögun morguninn leftir, var isjáv-
argangurinn eun nileiri enjdá vaf
vestah ros'i, og tveir bátiarnir
horfnir. Ég fór af stað, pótt ekfei
væri álitlegt, að islumumi pótti,
fainn báða bátauia* og gat boiigið
pfeim upp í næriijggjainldi eyði-
eyjar. Skyilidi mú 'er beiim feom,
athuga isjávarbáfefeainin, er upp
var brotinin áð xiokkru. Kom pá
í Ijós, að piar var förnimianinialdys',
og að sjðrinn bafði tekið íöta-
hlutann, or í laustuir vissi. Ekki
toldu beiinSn sam,an, pau er eftir
voru áiema smábnot ,úr höfuðikúp-
uwní, og lefekert1 hafði fémiætt wer-
ið látið p,ar. Datt miér í hlug, aið
sá hiefði viljað liggja nálægt
sjöinum, pví ,að tæpliega hiefði
i-.okkur maður veriö lagður parna
í sj:ávarb,akfeanin, iniemia eftir á~
kvæðum sjálfs h,anis.
Haug Hergils held éjg mig
h,af,a fiuudið á hölmuim hclga, er
Matthías kallar svio, en hieltir
anniars Kiiuhóll. Urn 1775—82
pektu mienin hauginu, og ier piessi
saga til sönmunar pví, tabr. ainrnál
Gísla Konráðsisiomiar:
Þ:á bjó Eggert Ólafsson i Slaiuð-
eyjiurn, áður en hainin flutti í Her-
gilsey óbygðia 1782. Var pað pá
ei'tt simn, er hann filutti lik til
gneftrunar í Flatey, að gatnall
maðuir, er Eggert hafiði á fram-
færi, bað eirni vinnumann hans
*tvega sór úr gröfinni vigöa
moiid til pes,s að nota við gigt-
ijntai, sem, kyelji sig og pM, og
fékfe honum 'tiil piesis stóniain isjó-
vOtling. — Vitataumaöurimn
glieymir piessu leriindi við jaröar-
förina, en á heimlieið sigla peir
hjá Hergilsiey, siem .leið liggur,
og hiður pá vinnumaðurinin Egg-
ert um mega hiliaupai palr upp.
Fyillár bann .sjóvet’Iinginin með
molid úr haugi Hergiis,. vöfeviar
hann jítið eitt frá sjálfium sér og
afhenidir svo gamla miainnjinum, fer
kivað síðiar svo að orði, að efckert
gigtarmeðal munidi viera aiins gott
og vígð mold, lef henini væri
nudidað nneð alúð á gigtarstiaðinn.
Honium hiefir batnað í svip, en
ekfei vitað iaf hverju páð vair, og
pvi fongið tröllatrú á moldinmi.
Haugurinin hiefir verið stór, Ilkt
og "bátur á hvolfi og s,niúiÖ! aust-
ur og vestur. Syðri Miðin sést
enn pá vel og voiiu í hana Stióirlaí
holur, 'pegar ég var bairm, Ég
hafði pær til að geyma í aillar
sfeeljar, ,siem ég eigniaðist. En pá
datt mér ekfei í hiug að holuirinar
væru leftiir unidirstöðusteinia úr
haugi Herigils,. Þanigialð Ileiididi
Þöra, möðiir Miaitthíasbr, aifa sinta;
en langafa ibliintíaln orðilnta'; par
gat hianin setið á haugnium isér til
s'kemtunar, pegar gott var veður
og lilustað á áraglom bátajnina,
er peir komiu eða f óru; bann
haflði gialmiajn af pví.
Það hlefir lífclegia verið af
Eggertu afia axxiínum, sfem grjót'ið
var tefeið úr haugnum og hann
miéð pví ónýttur. Þá f jölgúðu bú-
endur hér og piar af leið-
a;ntíi befir m|ann van'tað grjót
og pesis vegnia, gert pietta. Það
or ekfeert peim tiil afsöikwaair,
nemia p!að áð peir hiafa ekki vit-
að hváð peiir gerðu. Nú fier að
fækka um pær dysjar sem ég
veit Um og hefi hreyft við. En
fiunidið hefi ég prjár í Hiamiars-
stöð á Hjarðartaesi og niokferar í
Krófesfjarðarnesi við Gilisfjörð,
pær hiefii ég ekfei grafið upp,
enida fann ég pær eftir pað að
lög Um fornimietajialr genjgju í gilidi.
En auðsjáanlega eru pær frá tíð
Guiil-Þóriis. Eftir minini iskoðun
hlafa fornmienin verið jarðsettir
með pnenmiu móti: hieygðir, dysj-
aðir og kasaðir eða götvaöir.
Haugarnir hafa sumir verið' tials
vert miannvirki, siemi ýmis dæmi
Isýna í öðrum löindum, og er of
lanigt upp að telja. En haiugur
Guniniars' á Hlíiðanenda hiefir verið
stór, par sem hanin var látinn
sitja uppi í haugnum, er silæmt
að hanin skiuli ekki finnast, og
sjálfisjagt tel ég að svierðið Ölvils-
nautor hiafi verið íagt í haiuginn,
pótt ekki sé pesis getið í Njálu.
Er pað beudiing í áttina, að Gunn
ar vó bæði með atgeimum o.g
sverðinu við Rangá, nokkru é&»r
5
en hanta féll, og getið mundi pesis
ef 'sverðið hefði komist í éigu
annars mannis; enda hiafði Högnii
atgeirinn einn, pótt stór væri, er
hanin hefnldi föðiursiisínismfeð Skarp
héð|ni. Ofit hefir mig langað til 'að
koma á Rangáivöllu og að Hlið-
arenda til pess að sjá bústaöi
Njáls og kappanina, isem hVer
maðlur dáist að, á meðan Isilalnd
er bygt. 1 i
Það sem kallaö vair dys mun
hiafa ilíkst Jnti, sem hér að fram-
an er lýst. En að kasa feða götva
miun hafia verið pannig, áð gröf
hefir 'vetið tekin, hiinin dáni lalgð-
jur í baina, moldinni mokað yfir
og efeklert atanað við gert.
Skáði er, áð Sigurður Vigfús-
son lýsir ekki halugnum við
Haugaváð enn pá betur ien hátan
gerir.
Frh.
Jón: Ja, svo pú gefcst í fclvöld-
slkólia, Gisli, plegar pú vattst í
Reyfejiavik1. 0,g hvað bafiðirðu nú
sivo sBm upp úr pví?
Gísli; Ég hafði mifeið upp úr
p;ví: fimmi batta, fjóra yfirfnajkká,
prjár negnlkápur, sjiö gönguistafi
og tvær regnihlífatr.
Þvottaduft
hinna vandlátu.