Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 05.03.1939, Page 5

Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 05.03.1939, Page 5
ALÞÝÐUBLAÐIÐ inmar tvær tuppmjóar púfur slklaant Sríá mér, og gieiklt ég paingað. Vom það fbmialdairidysjair, un isVto vom pær uppbliásmar, a'ð á hleðisliurnar sást súmis staöar. jSném pær frá laustri til vesturts, pvert á móiti því siemi Hú er grafiib í kirkjiugör'ðum. Nú sitaklk ég ofatn áf dysiinini og kom þiegar að helilulagiiniu; var sivo sttör hella yfir brjiöstiintu, ai& á báða vegu mam hún fuiiri alin og beit pannig fasit út í báðar hleðis'Iiumar, en hellurnar til höfða ög fóita námiu miér í htnié og rniðja kálfa. Hinar hellumiair vom held- ur ilitlar og síáwst leifar af árefti. Ég gróf uiðlur til höfða, og fóta og fa,nu ekikiert anuab en beinai- mold. Ein er ég tók upp hfellunia,, sást beinagriindin frá mjöðmum upp að hálsi og rýð'rötnd tniður mfeð líkinu lrægra, megin; losm- aði hún öll isUMdur, pá hrieyf't var, og via,r likast 'sem sktálim hefði verið, ' en ekki swer'ð, pví að hvergi siást votta fyrir hjöitum. En ibeinin urðu a.ö dufti eírni á miiíli' fingra milninla. — Vottur af birkikolum siást á botiniinum' uudir líkínu, en lítið var pað, enda hefi ég lekki furndið viðarkol í idysjum nom,a sums steðar. Þegar dysin var fuiIlgrBfin, siýndi ég Bjarnia prófasti Símon- arsiyni legstaðlnin, iog pótti .hiouum vanidlega uni búið. Við töluðum um.' stærð haugbú- aus, og kvað ég hanin hafia verið á istærði við mig, friekliega, meðai- matnu. Þá ilagði ég m:i)g niður í idysöua og var hún að öllu hæfileg, pví að pegar ég hafði höffluðið faist við höfðaihielluna og tænnar beint upp, komu pær hvergi við, en pegar ég rétti fótinin, námlu tærtnr ar við helluna. Álitum við pví, að hér væri Urn jafnháa mienn að ræða- 'Ætia mætti, áð dysin hiefði gengið saman; en svo va.r ekki, pví að undirstöðusteinarhtr höfðu vieriið 'sivo val fielidir saanan, að hver bieit í aininian, en befði s-vo verið, pá átti höfðar og fóta- htella að hallast inu í dyisina. Svo var ekki. Þær voriu lóðTéttar og höfðiu Bkki hrieyfst. Hiin Idysiin var lítil, siem fyrir barn 'væri; henni hneyfði ég ekki við. Við höfða- lag var litil púfa, ög voriu báðar púfuruar að lagi siem sykurtopp- ar væriu og auðsæ grafiarmerki. Kom okkur saimian um, að dysj- amar væru frá tíð HrafnarFJóka, sem var á Brjánsilæk í hiéilt ár, eftir pví sem biezt verður ralkið. Flöki va,r víkingur fyrri hluta ssfi sinna.r, og er pví ekki að furðd, pótt honum hafi verið ó- sfnt um búsfeapinu. enda gáði kann ©kki að afia heyjannia fyrir teipssiing p»Un, *r hann kom mleð, 'svo að haun briunidi niður um veturinn. Hefir s,á vetur hatð- ur verið, par sem Flóiki um wor- ið isá fjörð fuillau af hafís1; er lík- iegrai að pað hafi yerið ísafjörður en Arnairfjörður, sem sumir ætla, pví að engin dæmi eru til, að hiafis kioimi pangað, nema: ef til vill stöku jiakar y.st á Seláridals- lilíðár x mesitu ísárum’. En falliegt befi;r Flóka pótt á Brjánslæk, eins og öllurn. að sumiairiagi, og pví hefir hann neitt sig á vetnarbiaitiinia, mieð Miðsjóm af pvr hva'Ö skóigaimir vonu m'ifelir; en alt hefir brugð1- ist í vetnarhafðiindu'nuni, er á lagði. í Landnámiu er taláð um áð Flóki hafi orðið síðbú'inn. Hefiir pað stafað af visíaiskorti til ferð- arintnar, ien lengair vistir verið að fá niema fisik', siem, okki er að hiafa iniofðan megiin Breiðáfjiarðar á vonum fyr en um og eftir miðj- an imaimánuð, sökum gryinininga pie'im megin fjarðarihs. Vegna pies.siara örðiuglieika befir Flöki Iiastað 'lanidið, og eins wegnla piesis, að hanin dagaði uppi í Bolrgar- firði vetUrinu eftir. Haustið 1902 pða 1903 kom ó- sikapjogur sjávarganjgur uim alt Vestur- og Suðurianid; siettum við pá lalla báta hér upp á sjiávair- bakfeanin, isVo að óhæ'tt sýbdist. Bn er að var gætt, fyrir eðai um dögun morguninn leftir, var isjáv- argangurinn eun nileiri enjdá vaf vestah ros'i, og tveir bátiarnir horfnir. Ég fór af stað, pótt ekfei væri álitlegt, að islumumi pótti, fainn báða bátauia* og gat boiigið pfeim upp í næriijggjainldi eyði- eyjar. Skyilidi mú 'er beiim feom, athuga isjávarbáfefeainin, er upp var brotinin áð xiokkru. Kom pá í Ijós, að piar var förnimianinialdys', og að sjðrinn bafði tekið íöta- hlutann, or í laustuir vissi. Ekki toldu beiinSn sam,an, pau er eftir voru áiema smábnot ,úr höfuðikúp- uwní, og lefekert1 hafði fémiætt wer- ið látið p,ar. Datt miér í hlug, aið sá hiefði viljað liggja nálægt sjöinum, pví ,að tæpliega hiefði i-.okkur maður veriö lagður parna í sj:ávarb,akfeanin, iniemia eftir á~ kvæðum sjálfs h,anis. Haug Hergils held éjg mig h,af,a fiuudið á hölmuim hclga, er Matthías kallar svio, en hieltir anniars Kiiuhóll. Urn 1775—82 pektu mienin hauginu, og ier piessi saga til sönmunar pví, tabr. ainrnál Gísla Konráðsisiomiar: Þ:á bjó Eggert Ólafsson i Slaiuð- eyjiurn, áður en hainin flutti í Her- gilsey óbygðia 1782. Var pað pá ei'tt simn, er hann filutti lik til gneftrunar í Flatey, að gatnall maðuir, er Eggert hafiði á fram- færi, bað eirni vinnumann hans *tvega sór úr gröfinni vigöa moiid til pes,s að nota við gigt- ijntai, sem, kyelji sig og pM, og fékfe honum 'tiil piesis stóniain isjó- vOtling. — Vitataumaöurimn glieymir piessu leriindi við jaröar- förina, en á heimlieið sigla peir hjá Hergilsiey, siem .leið liggur, og hiður pá vinnumaðurinin Egg- ert um mega hiliaupai palr upp. Fyillár bann .sjóvet’Iinginin með molid úr haugi Hergiis,. vöfeviar hann jítið eitt frá sjálfium sér og afhenidir svo gamla miainnjinum, fer kivað síðiar svo að orði, að efckert gigtarmeðal munidi viera aiins gott og vígð mold, lef henini væri nudidað nneð alúð á gigtarstiaðinn. Honium hiefir batnað í svip, en ekfei vitað iaf hverju páð vair, og pvi fongið tröllatrú á moldinmi. Haugurinin hiefir verið stór, Ilkt og "bátur á hvolfi og s,niúiÖ! aust- ur og vestur. Syðri Miðin sést enn pá vel og voiiu í hana Stióirlaí holur, 'pegar ég var bairm, Ég hafði pær til að geyma í aillar sfeeljar, ,siem ég eigniaðist. En pá datt mér ekfei í hiug að holuirinar væru leftiir unidirstöðusteinia úr haugi Herigils,. Þanigialð Ileiididi Þöra, möðiir Miaitthíasbr, aifa sinta; en langafa ibliintíaln orðilnta'; par gat hianin setið á haugnium isér til s'kemtunar, pegar gott var veður og lilustað á áraglom bátajnina, er peir komiu eða f óru; bann haflði gialmiajn af pví. Það hlefir lífclegia verið af Eggertu afia axxiínum, sfem grjót'ið var tefeið úr haugnum og hann miéð pví ónýttur. Þá f jölgúðu bú- endur hér og piar af leið- a;ntíi befir m|ann van'tað grjót og pesis vegnia, gert pietta. Það or ekfeert peim tiil afsöikwaair, nemia p!að áð peir hiafa ekki vit- að hváð peiir gerðu. Nú fier að fækka um pær dysjar sem ég veit Um og hefi hreyft við. En fiunidið hefi ég prjár í Hiamiars- stöð á Hjarðartaesi og niokferar í Krófesfjarðarnesi við Gilisfjörð, pær hiefii ég ekfei grafið upp, enida fann ég pær eftir pað að lög Um fornimietajialr genjgju í gilidi. En auðsjáanlega eru pær frá tíð Guiil-Þóriis. Eftir minini iskoðun hlafa fornmienin verið jarðsettir með pnenmiu móti: hieygðir, dysj- aðir og kasaðir eða götvaöir. Haugarnir hafa sumir verið' tials vert miannvirki, siemi ýmis dæmi Isýna í öðrum löindum, og er of lanigt upp að telja. En haiugur Guniniars' á Hlíiðanenda hiefir verið stór, par sem hanin var látinn sitja uppi í haugnum, er silæmt að hanin skiuli ekki finnast, og sjálfisjagt tel ég að svierðið Ölvils- nautor hiafi verið íagt í haiuginn, pótt ekki sé pesis getið í Njálu. Er pað beudiing í áttina, að Gunn ar vó bæði með atgeimum o.g sverðinu við Rangá, nokkru é&»r 5 en hanta féll, og getið mundi pesis ef 'sverðið hefði komist í éigu annars mannis; enda hiafði Högnii atgeirinn einn, pótt stór væri, er hanin hefnldi föðiursiisínismfeð Skarp héð|ni. Ofit hefir mig langað til 'að koma á Rangáivöllu og að Hlið- arenda til pess að sjá bústaöi Njáls og kappanina, isem hVer maðlur dáist að, á meðan Isilalnd er bygt. 1 i Það sem kallaö vair dys mun hiafa ilíkst Jnti, sem hér að fram- an er lýst. En að kasa feða götva miun hafia verið pannig, áð gröf hefir 'vetið tekin, hiinin dáni lalgð- jur í baina, moldinni mokað yfir og efeklert atanað við gert. Skáði er, áð Sigurður Vigfús- son lýsir ekki halugnum við Haugaváð enn pá betur ien hátan gerir. Frh. Jón: Ja, svo pú gefcst í fclvöld- slkólia, Gisli, plegar pú vattst í Reyfejiavik1. 0,g hvað bafiðirðu nú sivo sBm upp úr pví? Gísli; Ég hafði mifeið upp úr p;ví: fimmi batta, fjóra yfirfnajkká, prjár negnlkápur, sjiö gönguistafi og tvær regnihlífatr. Þvottaduft hinna vandlátu.

x

Alþýðublaðið Sunnudagsblað

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Alþýðublaðið Sunnudagsblað
https://timarit.is/publication/53

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.