Alþýðublaðið - 07.10.1943, Blaðsíða 2

ttö ?*• 'XrxK'^ 4
2
SantBinttB nm hernámiS svatað:
Sjötíu púsund manna brezkur
her hernam Maud 1940.
■ •»"------
EIN af þeitn spurningum, sem oftast hafa verið á vörum
okkar íslendinga síðan landið var hernumið er sú, hve
margt erlendra hermanna væri í landinu.
En þessari spurningu hefir ekki verið hægt að svara
vegna þess, að þetta er eitt af hernaðarleyndarmálum styrj-
aldarþjóðanna. Miklar og margvíslegar ágizkanir voru uppi
um það 1940, hve fjölmennt það lið hefði verið, sem Bretar
sendu hingað til að hernema landið, en svörin voru að sjálf-
sögðu alltaf eintómar ágizkanir.
En nú er komin út bók í Bretlandi, sem upplýsir þetta.
Heitir hún: „New Modern Encyclopædia“ og er þar skýrt
frá því, að 10. maí 1940 hafi 70 þúsund manna brezkur her
hernumið ísland.
Að sjálfsögðu mun hér ekki átt við það lið eitt, sem
gekk hér á land þennan eina dag, heldur mun vera átt við
það lið, sem falið var að hernema landið — og gekk hér á
land 10. maí 1940 og tók hér setu þá — og síðar.
Vegamál Vestfjarða:
Nauðsynlegt að ísafjorður og
V-ísfjarðarsýsla komist í sam
band við vegakerfi landsins.
Bæjarstfórl ísaffarðar sendir al-
plngi rðkstndda áskorun.
• • ♦....
VEGAMÁL VESTFJARÐA hafa löngum verið erfið,
enda hefir þessi staður allt af verið mjög afskiptur
um samgönguhætur á landi.
Bæjarstjóm ísafjarðar tók
Farmannaftingið:
Heimséktt !i hina hálfreista
Sampfkktir um skyldur skipa^
viðgerðarstððva og skipaefttrlits
I
þetta mál til umræðu nýlega,
en þar horfir nú til stórkost-
legra vandræða vegna mjólkur-
skorts, en hann stafar af erfið-
um heyskaparháttum í sumar,
en hins vegar ekki hægt vegna
vegleysa að ná til mjólkurbúa.
sem fjær liggja en þau, sem
vegleysa að ná til mjólkurbúa,
til ísafjarðar.
Einn af bæjarfulltrúum Al-
þýðuflokksins, Grímur Krist-
geirsson bar fram eftirfarandi
tillögu:
„Bæjarstjórn telur brýna
þörf á því að ísafjarðarbær og
Vestur-ísafjarðarsýsla verði
tengd við vegakerfi landsins, og
telur það hægt með því að
leggja veg frá Isafjarðarbæ um
Álftafjörð og fyrir botn Seyðis-
fjarðar, Hestfjarðar, Skötufjarð
ar, Mjóafjarðar og ísafjarðar
til Arnagerðareyrar eða á Þor-
skafjaðarheiði.
Skorar bæjarstjórn á Alþingi
það, er nú situr að láta þegar í
stað athuga vegarstæði á þess-
ari leið, eða öðrum stöðum, er
heppilegri kunna að þykja, og
taka í þjóðvega tölu veg frá
Súðavík í Sáðavíkurhreppi að
Múla í Nauteyrarhreppi. Athug
un á vegastæðinu verði fram-
kvæmt hið fyrsta, svo að hægt
verði að hefja vegagerð frá
Arngerðareyri strax, þegar lok-
ið hefir verið við veginn um
Þorskafjarðarheiði. — Telur
bæjarstjórnin sjálfsagt, að vega
vélar verði notaðar við lagn-
ingu Þorskafjarðarheiðarveg-
ar.“
Hér er í fyrsta lagi farið fram
á að athugað verði vegastæði
á þessari leið, og í öðru lagi
verði framkvæmdir hafnar, þeg
ar lokið hefir verið við veginn
um Þorskafjarðarheiði.
Slíkur vegur mundi verða allt
að því helmingi lengri en veg-
urinn frá ísafirði til Gemlufalls,
en ómetanlegt væri að komast
þannig í beint samband við ak-
vegakerfi landsins.
Á það skal bent í þessu sam-
bandi að nýbyggingar á vegum
á þessum slóðum, myndu að
dómi manna vestra hafa þau
áhrif að nýræktunarleg lönd
yrðu lögð undir plóginn — og
geta menn séð hversu þýðing-
armikið það eitt út af fyrir sig
er.
Aðaifnndnr Leikfé-
lagg Reykjafíknr.
Hagnr félagsins aldrel eins
gððnr og nú.
Framhaldsadal
FUNDUR Leikfélags Rvík
ur var haldinn 3. þ. m.
Lagðir voru fram endurskoð-
aðir reikningar fyrir síðastliðið
starfsár. — Fjárhagsafkoma
leilcársins var mjög góð. Nettó
hagnaður á rekstrarreikningi
var kr. 17.368,40. Félagið er
alveg skuldlaust, og hefir af-
skrifað að fullu allar gamlar
eignir (svo sem búninga, tjöld,
handrit o.fl.) og hefir eignazt
álitlegan varasjóð. — Eins og
áður hefir verið getið hafði fé-
lagið 95 sýningar á síðastliðn-
um vetri og sýndi alls 5 leikrit.
Á fundinum var Þjóðleik-
Frh. á 7. síðu.
ÍÐASTLIÐINN SUNNU-
DAG fóru fulltrúar 7.
þings F.F.S.I. upp á Rauðar-
árhæðina til þess að skoða hið
dásamlega útsýni þar. Fóru
menn um byggingu Sjómanna-
skólans eða það af henni, sem
þegar er komið upp og komu
að lokum saman uppi í hygg-
ingunni, talaði Ásgeir Sigurðs-
son forseti sambandsins þar
nokkur hvatningarorð til full-
trúanna um að styðja og styrkja
þessa stofnun í nútíð og fram-
tíð hver á sínu sviði og eftir
fremsta mfegni, og vera ávallt á
verði um vfelferð stofnunarinn-
ar.
Unnu fulltrúarnir heit einum
rómi að þessu, og skoruðu á al-
þingi og ríkisstjórn í þessu
sambandi um áframhald og
fullkomnun byggingarinnar.
Þessar þingsályktunartillög-
ur hafa verið samþykktar á
þingi F.F.S..:
Um skyldur skipaviðgerðar-
stöðva.
„7. þing F.F.S.Í. samþykkir
að vinna að því, að skipavið-
gerðarstöðvum verði gert að
skyldu að tilkynna „Skipaskoð-
un ríkisins" tafarlaust, ef þær í
viðgerðastarfi sínu verða varar
við leynda galla á skipum.
7. þing F.F.SÍ.. skorar á rík-
isstjórn og alþingi að lögfesta
að skipaskoðunarstjóri gegni
ekki öðrum störfum en beim,
sem standa í beinu sambandi
við skipaskoðun og skipaeftirlit
ríkisins.
7. þing F.F.S.Í. skorar á rík-
isstjórnina nú þegar að setja
reglugerðarákvæði, sem skylda
sérhverja skipaviðgerðastöð,
sem hefir skip til viðgerðar og
yrði vör við einhverja þá galla,
sem gætu orðið öryggi þess
hættulegir, að tilkynna það
tafarlaust skipaskoðunarmanni
á hverjum stað.“
í greinargerð fyrir tillögunni
segir:
„Til eru lög, sem skvlda
skipverja að tilkynna galla á
skipum þeirra, sem gætu orðið
öryggi þeirra hættulegir. En
þar sem skipaviðgerðastöðvar
öðrum fremur hafa aðstöðu til
þess að kynnast ásigkomulagi
skipanna, og þar sem nú á
seinni tímum hefir orðið vart
við að slaklega hefir verið hald-
ið á þessum málum hjá skipa-
viðgerðastöðvum, og þær ekki
talið sér skylt að tilkynna slíka
galla skipaskoðunarmanni, við
ist nauðsynlegt að þeim verði
settar sömu skyldur."
Um fiskikaup við Faxaflóa.
„Sjöunda þing Farmanna- og
fiskimannasambandsins skorar
á ríkisstjórn slands og við-
skiptanefnd, að vinna að því
eftir beztu getu, að frá næstu
áramótum verði Faxaflói opinn
öllum íslenzkum fiskikaupa-
skipum, er sigla vilja með ís-
aðan fisk til Englands, og legg-
ur það fyrir stjórn sambands-
ins, að hún beiti áhrifum sínum
þar að lútandi við ríkisstjórn
íslands.“
í greinargerðinni segir:
„Það er vitanlegt, að undan-
famar vertíðir hafa þau ís-
‘lenzku skip, sem hafa viljað
kaupa fisk hér við land,
orðið að bíða á hinum leyfðu
Frh. á 7. síðu.
Minkavinir sigr-
nðn ð alRingi.
RÖKSTUDDA dagskráin
gegn frumvarpi Péturs
Ottesens mn minkaeldi var
samiþykkt í neðri deild al-
þingis í fyrradag.
17 þingmenn greiddu at-
kvæði með dagskránni um að
vísa frumvarpinu frá, en aS-
eins 8 greiddu atkvæði á
móti henni.
Minkavinimir unnu því
glæsilegan sigur á alþingi.
Verða Áfengisverzi
nnin og Tóbaks-
einkasalan sam-
einaðar ?
Stiórnarfromvarp um gað
er fram kemið
RÍKISSTJÓRNIN lagði í
fyrra dag fram á alþingi
frumvarp til laga um samein-
ing Áfengisverzlunar ríkisins
og Tóbakseinkasölu ríkisins.
Frumvarpið er svo hljóð-
andi:
1. gr. Eftir árslok 1943 er
fjármálaráðherra heimilað að
sameina rekstur Áfengisverzl-
unar ríkisins og Tóbakseinka-
sölu ríkisins, þegar er hann
telur það hagkvæmt. Eftir sam
eininguna skal nafn reksirar-
ins vera „Áfengis- og tóbaks-
verzlun ríkisins“.
2. Fjármálaráðherra ræður
framkvæmdastjóra og ákveður
laun starfsmanna Áfengis- og
tóbaksverzlunar ríkisins, ef þau
eru ekki ákveðin í launalögum.
3. gr. Reikningum hvorrar
tegundar rekstrarins, áfengis-
verzlunarinnar og tóbaksverzl-
unarinnar, skal haldið aðskild-
um í bókhaldi, og lög nr. 58 8.
sept. 1931, um einkasölu ríkis-
ins á tóbaki, ásamt breytingum
á þeim lögum, og áfengislög, nr.
33 -99 janúar 1935, gilda áfram,
eftir því sem þau eiga við, með
þeirri breytingu, sem þessi lög
ákveða.“
í athugasemdum við laga-
frumvarpið segir:
„Það er vafasamt, að laga-
heimildar þurfi til að fram-
kvæma sameinigu á rekstri Á-
fengisverzlunar ríkisins og Tó-
bakseinkasölu ríkisins, en með
því að hvort þessara fyrirtækja
er stofnað samkvæmt sérstök-
um lögum og þau hafa í mörg
ár verið sérstök fyrirtæki, þykir
formlegra að leita lagaheimild-
ar fyrir sameiningunni, enda
þyrfti lagabreytingu til að
breyta verzlunarheiti þeirra.“
Bj.I— »—sS
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir Lénharð fógeta annaS
kvöld. ABgö 'gumiðasalan er opin
í r’a".
Fimmtudagur 7. október 1943. .
Þorsteinn H. Hannesson.
Islenzknr sðngvari á
fðrnm tiS Bretiands.
Þorsteinn H. Hanesson efnir
til fyrsta hljómleifea sínna hér
í Mi
■ «.' 1 , ■
orsteinn H. Hannessou
söngvari er á förum H
Englands til framhaldsnáms í
söng.
Hann efnir til fyrstu opin-
beru hljómleika sinna hér í
Reykjavík i kvöld.
Þorsteinn H. Hannesson
er fyrir alllöngu þjóðkunnur
fyrir hina fögru, dramatísku
tenorrödd sína. Hann kom
hingað til Reykjavíkur 1939 og
hóf söngnám hjá Sigurði Birk-
is. Síðan hefir hann stundað
námið af kappi. Fyrsta sinn
kom hann opinberlega fram í
útvarpinu í febrúar 1940, og
vakti þegar á sér mikla athygli
fyrir hina fögru og þjálfuðu
rödd sína. Síðan hefir hann
sungið oft í útvarp — og við
vaxandi vinsældir.
Á s.l. vori fór hann í söng-
ferðalag til Vestur- og Norður-
landsins og hélt hann hljóm-
leika á 5 stöðum, alls staðar við
húsfylli og ágætar undirtektir.
Hljómleikar hans annað
kvöld eru fyrstu opinberu
hljómleika hans hér í Reykja-
vík. Þeir verða í Gamla Bíó og
hefjast kl. 11.30 um kvöldið.
Dr. Victor Urbantschitsch verð
ur við hljóðfærið. Þorsteinn ætl
ar að syngja 12 lög eftir inn-
lend og erlend tónskáld.
Eins og áður segir, fer Þor-
steinn H. Hannesson innan
skamms til Englands til fram-
haldsnáms í söng. Sezt hann í
elzta músikskóla Bretlands: —
Royal Academy of Music, sem
er í London. Þorsteinn er á-
hugasamur um list sína og tal-
inn hafa mjög mikla hæfileika.
Gera menn sér miklar vonir
um hann sem söngvara.
Tímarit iðnaðarmanna.
er nýkomið út og flytur þetta
efni: Jón Halldórsson látinn,
Nokkur orð um húsgagnaiðnina,
Félagslíf húsgagnasmiða, Þróun
húsgagnaiðnaðarinnar á íslandi,
25 ára húsgagnavinnustofa o. fl.
Þakkir.
Við viljum hér með biðja Al-
þýðublaðið að færa Mæðrastyrks-
nefndinni innilegustu hjartans
þakkir okkar fyrir yndislega
hvíldardaga í heilan mánuð, sem
við nutum í Mæðraheimili nefnd-
arinnar að Reykholti í Biskups-
tungum í sumar. — Nokkrar konur
Læknablaðið
er nýkomið úr. Efni þess er: Um
ilsig, eftir Bjarna Jónsson, Árni
B. P. Helgason (dánarminning),
Tökum við berklasjúklingana
snemma til hælismeðferðar? eftir
Björn Guðbrandsson og Óiaf
Geirsson o. m. fl.