Alþýðublaðið - 07.10.1943, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
JTimmtudágur -7." októbter; 1943.
4
Jéhann Sæmmidsson:
UinnulŒkningar.
Útgefandí: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Vísitala land-
búnaðarins.
AB var vissulega ekki of-
mælt í ræðu Emils Jóns-
sonar á alþingi í gær, að út-
reíkningur sex manna nefndar-
innar á vísitölu landbúnaðar-
ins væri mjög vafasamur.
Handahóf, áætlun og slumpa-
reikningur voru hornsteinarnir,
sem nefndin byggði á starf sitt!
Hvers vænta má af niðurstöð-
um, sem þannig eru fundnar,
getur hver maður sagt sér.
Álitsgerð þessarar nefndar er
með þeim endemum, að það er
ekki einu sinni hægt að rök-
ræða hana eða gagnrýna. Nið-
urstöður nefndarinnar eru út
í bláinn. Það er eiginlega ekki
hægt að taka á neinu atriði í
þessu makalausa nefndaráliti,
af því að það er nálega ein-
göngu á sandi byggt. Nefndina
skorti algerlega hagrænar upp-
lýsingar til að byggja á hald-
.tóvfæmar niðúrstöður .um bú-
rekstur landsmanna og tekju-
þörf bænda. Árið 1939 hélt inn-
an við Vz% af bændastéttinni
búreikninga. Má af því gleggst
marka hvar nefndin muni hafa
verið á vegi stödd um öflun
gagna til að bygggja á niður-
stöður sínar.
Ofríki bændafulltrúanna' í
nefndinni virðast engin tak-
mörk hafa verið sett. Ætlunin
var að ákveða bændum laun
með tilliti til tekna nokkurra
annarra atvinnustétta. Eftir að
áætlaðar höfðu verið tekjur
þessara stétta — sumpart
miklu hærra en góðu hófi
gegndi og 'sumpart út frá al-
röngum forsendum — kröíðust
fulltrúar bænda álitlegrar hækk
unar á tekjum bænda umfram
hina röngu áætlun á tekjum
hinna stéttanna. Það átti víst að
vera fyrir sunnudagavinnu bónd
ans. Yfir því var auðvitað vand-
lega þagað, að engin stétt
vinnur meira utan venjulegs
dagvinnutíma en fiskimenn.
Sunnudagavinna þeirrar stéttar
skipti engu máli. Allt annað var
auðvitað uppi á teningnum þeg
ar bændur áttu hlut að máli.
Aðrir nefndarmenn — að komm
únistanum ekki undanskildum
— beygðu sig í auðmýkt fyrir
afarkostum fulltrúa bænda.
Menn eru ýmsu vanir um á-
byrgðarleysi valdamanna þess-
arar þjóðar. En að jafn fárán-
Iegt plagg og álit sex manna
nefndarinnar skuli gert að
grundvelli fyrir stórfeldum á-
lögum á landslýðinn er vissu-
lega meira en búast hefði mátt
við. Og hvað finnst mönnum
um heilindi þeirra flokka, er
jafnan hafa talið sér skylt að
leggjast gegn ofríki þeirra
manna, er skoða bændastétt
landsins sem atkvæðafé sitt,
þegar þeir nú Ieggja blessun
sína yfir þessar furðulegu niður
stöður? Sjálfstæðismenn og
kommúnistar hafa ekki átt nógu
sterk orð til að lýsa ánægju
sinni yfir niðurstöðum sex
manna nefndarinnar. Leggja
þeir roeð því drjúgum iið sitt til
V' INNULÆKNIN GAR hafa
rutt sér töluvert til rúms
á síðustu árum víða um heim.
Löngum vildi það við brenna,
að fólki væri bönnuð öll vinna,
ef það var veikt, en nú er mik-
il breyting orðin á í þessu efni,
enda er sannleikurinn sá, að
eitthvert starf má finna flestu
fólki til afþreyingar og sálu-
hjálpar, þótt sjúklingar séu,
nema þeim, sem eru rúmlægir
og þjáðir.
Þegar sjúklingar dvelja lang-
dvölum á sjúkrahúsum eða
hælum, en eru svo hressir, að
þeir hafa ferlivist, er hin mesta
hauðsyn, að reynt sé að fá
þeim eitthvað að starfa. Iðju-
leysi er sjúklingum skaðlegt,
eigi síður en öðru fólki. Sjúk-
lingur, sem dvelur langdvölum
á sjúkrahúsi, finnur lítinn mun
batans, þótt vikan líði. Ástand
hans tekul svo hægum breyt-
ingum, að hann finnur það
ekki. Hann hefir engan veru-
legan mælikvarða, er hann geti
miðað við. Þegar hann hefir
gengið út og inn um sjúkrahús-
ið mánuðum saman, án þess1 að
eiga kost á hæfilegu starfi,
skapazt smám saman með hon-
um sljóleiki fyrir starfinu. Það
verður fjarlægt og jafnvel kvíð-
vænlegt, því að stökkið er aftur
stórt úr öryggi sjúkrahússins út
í öryggisleysi harðrar lífsbar-
áttu.
Vinnulækningar í sambandi
við sjúkrahús hafa í fyrsta lagi
þann tilgang að firra sjúkling-
inn leiðindum, því að slíkt sál-
arástand tefur fyrir bata hans.
Bati tekst betur og fyrr að
jafnaði, ef sjúklingur er glaður
og hress í skapi, og er raunar
óþarft að eyða mörgum orðum
til að ræða, hver áhrif sáiará-
standið hefir á líkamlega líðan
manna.
Vinnulækningar stuðla að
því, að sjúklingurinn geti varð-
veitt trúna á sjálfan sig. Þær
verða til þess, að hann finnur,
að hann er nokkurs megnugur,
að hann getur gert bæði sjálf-
um sér og öðrum gagn, þótt
sjúklingur sé. En einmitt þetta
er mikilvægt, því að annars er
hætt við, að vanmetakennd
festi rætur hjá sjúklingnum og
verði honum fjötur um fót,
þegar hann þarf aftur að bjarga
sér á eigin spýtur. Vinnan veit-
ir sjúklingnum sköpunargleði
eins og hverjum öðrum. Allir
gleðjast, er þeim tekst að skapa
eitthvað af eigin rammleik, er
þeir sjá eitthvað gott gerast
eða verða til fyrir sinn til-
verknað.
Sá, er þetta ritar, dvaldi um
nokkurt skeið í allstóru hæli
fyrir geðbilað fólk. Þar var mik
il stund lögð á vinnulækningar.
Sjúkrahúsið réði yfir miklu
landrými og góðum húsakosti.
Á vetrum stunduðu sjúkling-
arnir ýmis konar störf innan-
húss, á sérstökum vinnustofum.
Þar voru gerðar gólfmottur,
þess, að valdamönnum Fram-
sóknarflokksins megi auðnast
að tryggja pólitíska tilveru sína
á því að hygla bændastéttinni
sérstaklega á kostnað annarra
starfsstétta þjóðfélagsins.
t.
Eitt atriði varðandi niður-
stöður sex manna nefndarinnar
er enn óupplýst. Það er um
verðuppbætur á útfluttar land-
búnaðarafurðir. Af hálfu nefnd
arinnar hefir ekkert upplýstst
er bendi til annars en þess, að
nefndin hafi orðið ásátt um að
þær skyldu greiddar. Bætast
þar enn milljóna byrðar á bak
neytenda í viðbót við allar
milljónirnar er þarf til að verð
EFTIRFARANDI grein
birtist í tímaritinu
„Berklavörn“, sem út kom á
berklavarnadaginn, og er
eftir Jóhann Sæmundsson
tryggingayfirlækni.
Hefir Alþýðublaðið leyft
sér að prenta hana upp úr
tímaritinu.
handklæði, borðdúkar, axla-
bandaborðar og margt fleira.
Þar var gert við húsgögn hælis-
ins, þau máluð, gljáfægð o. s.
frv. Skóviðgerðastofa var rekin
þar, saumastofa og viðgerða-
stofa fyrir fatnað. I þvottahúsi
hælisins unnu bæði karlar og
konur, við að þvo, brjóta sam-
an þvott, festa á tölur, strjúka
lín o. s. frv. Sömuleiðis vann
ávallt nokkur hópur kvenna í
eldhúsi hælisins.
Þegar voraði, var unnið að
ýmsum garðyrkjustörfum, bæði
í gróðurhúsum og undir berum
himni. Ræktaðir voru ýmsir
garðávextir, grænmeti og korn,
auk blóma. Sjúklingarnir gerðu
sér tennisvelli, er þeir höfðu til
afnota sjálfir.
Sjúklingunum var skipt i
vinnuhópa, eftir því, hvers
konar störf voru talin henta
bezt hverjum einstökum, en
verkstjóri var fyrir hverri
starfsgrein og gaf skýrslu, er
læknarnir komu á „stofugang“
á hverjum degi, en sá „stofu-
gangur“ tók til gróðurhúsa,
kornakra, vinnustöðva í þvotta-
húsi o. s. frv., engu síður en
sjúkrastofanna. Sjúklingarnir
voru örvaðir með viðurkenning-
arorðum fyrir störf sín, vinnu-
stundir þeirra skráðar í bækur
og þeim reiknað nokkurt kaup,
er hver þeirra fékk greitt við
burtskráningu, en einnig máttu
þeir eyða því til skynsamlegra
hluta, meðan þeir dvöldu á
: hælinu.
Óhætt er að fullyrða, að
þessar vinnulækningar . hafa
gert mikið gagn og gert sjúk-
3 lingunum lífið bærilegra, auk
j þess, sem þær miðuðu að því,
að gera þá félagslega hæfari en
ella. Það var næsta ótrúlegt,
hvað þetta fólk gat gert, ef litið
var á andlegt ástand þess.
Berklasjúklingar hafa nú
sett sér það mark að eignast
hæli, þar sem þeir geti notið
blessunar starfsins, hver við
sitt hæfi. Þetta er hið mesta
nauðsynjamál, er verðskuldar
stuðning alra góðra manna. Það
er eitt af vandamálum okkar
litla þjóðfplags, á hvern hátt
starfsgeta þeirra, sem eru ör-
yrkjar að nokkru leyti, geti
komið þeim sjálfum, og um
leið allri þjóðinni, að sem
mestu gagni. Maður, sern er að
hálfu leyti vinnufær, en að
hálfu leyti öryrki, á vissulega
bæta afurðirnar á innlendum
markaði. Blað kommúnista hef-
ir látið svo, sem sá flokkur sé
andvígur þessari ráðabreytni.
En fulltrúi flokksins í sex
manna nefndinni þegir. Þessi
tvískinnungur getur ekki geng-
ið til lengdar. Allra sízt 'vegna
þess, að hafi þessi fulltrúi ekki
fallizt á að verðbæta útfluttar
landbúnaðarafurðir, þá eru nið
urstöður nefndarinnar að öðru
leyti marklausar, því að þær
skyldu eigi teknar til greina
nema nefndin öll yrði sammála.
Þessi tvöfeldni í afstöðu komm
únista getur því ekki gagnað
þeim til lengdar.
❖ * *
örðugt uppdráttar, er hann þarf
að keppa við fullfríska menn
um atvinnu. Hann á réttmæta
kröfu til að lifa eins og aðrir.
Eigi verður talið, að fátækra-
framfærsla sé bezta lausnin,
hvort sem ríkið eða bæja- og
sveitafélög eiga að standa
straum af henni. Ef ekkert
annað er til, er létt geti hálf-
gerðum öryrkjum róðurinn, er
miklum verðmætum á glæ kast-
að. Stofna þarf til öryrkjavinnu
og vinnukennslu, er hafi það
mark, að glæða þann neista til
sjálfsbjargar, er brennur í
brjósti hvers einstaklings, er
hugsar heilbrigt, þótt ekki
gangi heill til skógar. Vinnu-
hælismál berklasjúklinga er
mikilvægt spor í rétta átt, og
er því fyllsta ástæða til að
styðja framgang þess.
Ferðafélag íslands
ráðgerir að fara göngu og skíða-
för á Langjökul um næstu helgi.
Lagt á stað kl. 2 á Laugardag og
ekið austur að Hagavatni og gist í:
sæluhúsinu, eftir því sem rum
leyfir. Á sunnudagsmorgun gengið
upp fyrir vatnið, útá jökul á Haga-
fell og þá líka á Jarlshettúr: Kom-
ÞJÓÐÓLFUR gerir að um-
talsejfni) unjdirtekítir blað-
anna undir áskorun þeirra 270
áhrifamanna, er vilja leysa
sambandsmálið af fullum dreng
skap og í samræmi við gerða
samninga. í blaðinu segir m.
a. á þessa leið:
Flestum flokksblöðunum verður
tíðrætt um þá „óhæfu“ að 270 ís-
lenzkir kjósendur vilja ekki
beygja sig undir íalskenningar
þeirra og kalla það „sjálfstæðis-
mál“ að slíta meinlausum og senn
útrunnum samning' við vinveitta
þjóð með sparki í stað þess að
gera það fáum missirum síðar í
fullri vinsemd.
Einkennilegt er það, að gervi-
sjálfstæðisblöðin skuli vera að
vitna í orð Chr. Möllers um rétt
norrænna þjóða til að ráða sjálfar
gerðum sínum. Það er eins og orð
hans komi þeim á óvart. — En
við hinir höfum einmitt vitað, að
jafnvel íhaldssömustu Danir hafa
þessa skoðun. — Og það er þess
vegna, að vér íslendingar sem
norræn þjóð eigum að hafa efni
á því að sýna bræðraþjóðum vor-
um fulla tillitssemi, takt og traust,
og eigum að forðast allt sem ber
vott um kala og tortryggni í
þeirra garð.
Það finnst víst fleirum en
Þjóðólfi, að óðagotsmönnunum
í sjálfstæðismálinu sé ráðafátt,
þegar litið er á )rröksemdir“
þeirra fyrir hinum vanhugs-
aða málstað þeirra í sambands-
málinu.
*
ísland skrifar á þessa leið í
fyrradag:
„Þær eru orðnar býsna margar
„línurnar", sem kommúnistarnir
eru búnir að fá, síðan styrjöld-
in hófst. Alla þá stund er grið
héldust með Stalin og Hitler var
fjandskapast við bandamenn og
þá einkum Breta. Fyrst eftir að
brezka setuliðið kom hingað hét
það á máli Þjóðviljans aldrei
sem birtast eiga í
Alþýðublaðinu,
verða að vera *
komnar til Auglýs-
ingaskrifstofunnarí
Alþýðuhúsinu,.
(gengið inn frá
Hverfisgötu)
fyrlr? kl. 7 ai kvðML
Sfmi 4906.
VIKUR
HOLSTEINN
EINANGRUNAB-
PLÖTUR
Fyrirliggjandi.
61erslípun & speglagerð
-Sími 1219.. Hafnarstræti 7,
♦
ið heim á sunnudagskvöld. Far-
miðar seldir á skrifstofu Kr. Ó.
annað en „innrásarherinn“. Setu-
liðsvinnan var þá aftur illa séð
og þótti ganga landráðum næst.
Um áramótin fyrstu eftir hernám-
ið gerðu Kommúnistar tilraun til
að köma á uppreisn í brezka setu-
liðinu. Vorið eftir brast þolin-
mæði Breta. Stöðvuðu þeir út-
gáfu Þjóðviljans, en tóku ritstjór-
ana höndum og fluttu til Eng-
lands. Voru þeir þar í haldi í
nokkra mánuði, en var sleppt eft-
ir að Rússar fóru í öfriðinn gegn
Þjóðverjum.
Gerðu kommúnistar nú nýir og
betri menn, hófu Churchill og
Roosevelt til skýjanna er lcross-
bölvuðu Hitler, öllum hans árum
og öllu hans athæfi. Fór ást þeirra
á bandamönnum dagsvaxandi,
þar til svo var komið, í fyrra haust
að þeir gátu ekki hugsað til að
taka sæti í ríkisstjórn, nema
íslendingar segðust í sveit með
setuliðinu og tækju upp „virkar
landvarnir undir amerískri her-
stjó:n.
Nýlega kemur svo svæsin árás á
Bandaríkjamenn, alveg eins og
fjandinn úr sauðarleggnum. Þar
segir svo um fyrirætlanir Ame-
ríkixmanna
„Það á að pína þróttinn úr
þjóðum Evrópu með því að láta
þær svelta og sýkjast nú í 1—2
ár í viðbót. Þá eiga þjóðir eins
og Frakkar — sem enn eru x fullu
fjöri. þctt 80% a£ börnum þeirra
líði skort, og láta því ekki undan
kröfum ameríska afturhaldsins
(sbr. Darlan) — að vera svo að-
framkomnir að þeir dragist hungr-
andi að náðargjöfum ameríska aft-
urhaldsins og þakki fyrir að fá að
lifa — upp á þess skilmála”.
Það var slysalegt að kommún-
istar skyldu ekkí fá því framgengt
að íslendingar færu að berjast
með Bandaríkjamönnum og hjálpa
þeim þannig á „virkan“ hátt til
að framkvæma þessar göfugu fyr-
irætlanir!“
Já, það getur hitt og þetta
skemmtilegt komið fyrir í lxnu-
dansi kommúnista.
Skagfjörðs. Túngötu 5 á föstudag-
inn til kl. 6:.