Alþýðublaðið - 20.01.1944, Blaðsíða 3

Fimintudagur 20. janúar 1944.
fc:
ALÞYÐUBLAÐIÐ
3
Rússar hefja nýja sfórsókn á
Leningrad-vígsföðvunum og faka
Krasnoye Selo
! Blaðfð „Pravda" brigslar Brelum um
leynisamning við Þjóðverja
STALIN hefir enn gefið út dagskipan, þar sem hann greinir
frá miklum sigrum Rússa, að þessu sinni á norðurvígstöðv-
unum. við Leningrad. Segir þar, að Rússar hafi rofið varnar-
helti Þjóðverja á stóru svæði og tekið þorpið Krasnoye Selo.
Þjóðverjar verða nú að hörfa úr stöðvum sínum við borgina, en
horgin hefir verið innikróuð af Þjóðverjum síðan 1941. Frétta-
ritarar segja frá því, að varnir Þjóðverja hafi verið geysiöflugar,
steinsteypuvirki neðanjarðar, tundursprengnabelti og fleira þess
háttar, en Rússum hafi samt tekizt að sækja fram.
Max Pemberíon
VIÐ íSLENDINGAR erum
nú orðnir vanir slysahætt-
um. Á hverju ári farast
margir okkar vöskustu
manna, manna, sem bókstaf-
lega halda lífinu í þessari
þjóð með ötulu starfi sínu. Á
gömlum, úreltum skipum
sigla þessir menn ár eftir ár
gegnum tundurduflabelti,
þrátt fyrir yfirvofandi kaf-
bátaárásir og draga björg í
bú, til þess að við, sem heima
sitjum, getum lifað eins og
nútímaþjóð. Án þessara
manna eru framfarir 20. ald-
arinnar á íslandi óhugsandi.
Nýtízku steinsteypuhús, út-
varpsviðtæki, blaða- og bóka-
útgáfa, kæliskápar og ryksug-
ur mundu vera óþekkt fyrir-
brigði hér á landi, ef þessara
manna nyti ekki við. Allt
það, sem gerir daglegt líf
léttara, mundi vera óþekkt
hugtök, ef ekki væru til
röskir, óhræddir menn, sem
sigldu á dýpstu mið og sköp-
uðu með erfiði sínu innstæð-
ur í erlendum bönkum.
NÚ FYRIR SKEMMSTU berst
okkur sú sorgarfregn, að tog-
arinn „Max Pemberton“ sé
talinn af með 29 manna á-
höfn. Þetta er mikið tjón,
miklu meira en ætla mætti
fljótt á litið. 29 íslendingar,
sem týna lífi í einni svipan,
svara til um 30 þúsund
Bandaríkjamanna, til dæmis,
ef tekið er tillit til fólks-
fjölda. Það mundi þykja
frétt, ef 30 þúsund Banda-
ríkjamenn færust, t. d. í
stórflóði í Missisippi. Fyrir
nokkrum dögum kemur það
fyrir, að 200 menn farast í
landskjálfta í Argentínu. Það
er sorglegt, og allir hljótum
við að finna til með þeim,
sem áttu ástvini meðal
þeirra, sem fórust. En ef mál-
ið er skoðað á hinn kulda-
lega, hagfræðilega hátt, þá er I
tjón okkar íslendinga mörg-
um sinnum meira og þung-
bærara.
EKKI ER RÉTT að ýfa upp
sárin meira en orðið er, við
getum ekki annað en vottað
aðstandendum hinna látnu
dýpstu samúð og við skulum
líka vona, að barátta þeirra
hafi ekki verið unnin fyrir
gýg. íslenzka þjóðin hefir
ekki ráð á slíkum blóðtökum.
í fregnum Rússa segir frá
því, að setuliðið í Kronstadt,
skammt utan við Leningrad,
hafi tekið virkan þátt í hinni
nýju sókn Rússa, með fall-
byssuskothríð. Markmið Rússa
virðist vera að rjúfa tvær járn-
brautir Þjóðverja við Lenin-
grad. Talið er, að um leið og
Rússar rufu brautina við Novo-
sokolniki fyrir nokkru, hafi
Rússar valdið Þjóðverjum meira
tjóni en var áætlað í fyrstu.
Nokkru sunnar hefir von
Mannstein tekizt að stöðva
framsókn Rússa um stundarsak-
ir, sér í lagi sókn þeirra til
Odessa-brautarinnar, en mann-
tjón Þjóðverja á þessum víg-
stöðvum er óhemjumikið.
Blaðið „Pravda“ birtir fregn,
sem vakið hefir feykilega at-
hygli. Er gefið í skyn, að hátt-
settir brezkir stjórnmálamenn
hafi staðið í samningum við von
Ribbentrop, utanríkisráðherra
Þjóðverja, um væntanlega frið-
arsamninga Breta og Þjóð-
verja. Utanríkisráðuneyti Breta
neitar þessu með öllu, og hefir
neitunin verið birt í „Pravda“
og í „Izvestia“. Stjórnmála-
menn í London vita ekkert um
þetta mál. Roosevelt forseti
hefir einnig lýst yfir því, að
Við erum ekki í styrjöld, syn-
ir þjóðarinnar falla ekki á
vígvöllunum. Þeir stunda
friðsamlega atvinnu við það
að flytja matvæli til Bret-
lands, en það virðist líka
vera orðinn glæpur. Ekki má
skilja þessi orð svo, að „Max
Pemberton“ hafi farizt af
völdum hernaðaraðgerða. Um
afdrif hans er með öllu ó-
kunnugt þegar þetta er ritað.
EN ÞETTA SÍÐASTA óhugnan-
lega sjóslys okkar íslendinga
gæti verið eins konar „mene
tekel“ á veggnum, einhvers
konar aðvörun um það, sem
getur komið fyrir. Jafnframt
er það áminnþig um, að við
gætum búið betur að sjó-
mönnum okkar, bæði hvað
snertir skipakost og eins hitt,
sem tekur við, þegar sjó-
mennirnir hætta að stunda
sjóinn, sjómannaheimili.
VIÐ ÞURFUM NÝ SKIP, byggð
eftir nýjustu reglum, traust
og útbúin öllum nýjustu
, tækjum. Við íþurfum nýtízku
sjómannaskóla, sem raunar
er nú í smíðum, og við þurf-
um sjómannaheimili, þar sem
^ Á myndinni sést rússneskur skriðdreki. Rússar höfðu ibomið sér upp miklum iðnaði og fram-
j leiddu ógrynnin öll af vélknúnum hergögnum. Sumar stærstu skriðdrekaverksmiðjur þeirra
^ voru í Stalingrad, og er nú aftur farið að starfrækja iþær, eftir að Þjóðverjar voru hrakt-
S ir úr borginni.
S '
ö
í
Bsndamenn brjófast yfir Gari-
gliano-fljóf á þrem stöðum
Cassino iiggur nú undir stórskofahríð
Frakka og Bandaríkjamanna
AVESTUR-ÍTALÍU 'hefir brezkum hersveitum í 5. her
Clarks hershöfðingja t'ekizt að brjótast yfir Gariglino-
fljót á þrem stöðum. Þrátt fyrir harðfengilegt viðnám Þjóð-
verja, og mikla stórskotahríð, tókst bandamönnum að kom-
ast yfir fljótið og verja brúarsporðana. Cassino liggur nú
undir stórskotahríð Frakka og Bandaríkjamanna, og er bú-
izt við stórtíðindum frá þeim vígstöðvum innan skamms.
honum sé ekki kunnugt um,
hvað hæft sé í fregnum þess-
um, og hann sagði einnig, að
sér væri ekki ljóst, hvað vekti
fyrir hinum rússnesku blöðum
með birtingu slíks orðróms.
Anthony Eden, utanríkisráð-
herra Breta, sagði í gær í neðri
málstofunni, að unnið yrði að
friðsamlegri lausn deilu Rússa
og Pólverja. Hann lét svo um
mælt, að lausn þessarar deilu
myndi hafa mjög mikilvæg á-
hrif í framtíðarskipulagi Ev-
rópu. Hann bað menn um að ör-
vænta ekki um skynsamlega
lausn deilunnar.
Cordell Hull, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, átti í gær ,
tal við Halifax lávarð, sendi-
herra Breta í Washington, um
,,Pravda“-fréttina, en Halifax
hefir lýst yfir því, að ekki sé
nokkur fótur fyrir henni. '
veðurbörðum og lúnum sjó-
mönnum er búinn hvíldar-
staður eftir * mikið og gott
dagsverk á hinum mikla víg-
velli hafsins. Það er út af
fyrir sig ekki nóg að gjalda
sjómönnum okkar gott kaup,
þeir þurfa viðurkehningu
fyrir störf sín. Mennirnir,
sem sökkva í kaldan mar,
eru okkar hermenn, óþekktir
hermenn íslands, óhræddir,
djarfhuga synir þessa lands,
sem kunna ekki að hræðast.
Ekkert, sem við, sem heima
sitjum, getum lagt fram, er
of gott slíkum mönnum.
Minnumst þess, að það eru
þeir, sem bókstaflega talað
halda í okkur lífinu. t
ÍSLENZKIR SJÓMENN hafa
allt fram til þessa dags þótt
liðtækir á sviði athafnalífsins
og ekki er ástæða til að ör-
vænta um hag þeirra, eða að
þeir breytist á næstunni. Ef
hægt væri að tryggja öryggi
þeirra eitthvað meira en ver-
ið hefir, væri það merkasta
framfaraspor, sem stigið hef-
ir verið á þessu landi fram til
þessa. Vonandi er, að það sé
kleyft.
-----------------------♦
\
Afhyglisvert tímarif
Norðmanna í London
NORÐMENN í London gefa
út mánaðarrit, er þeir
nefna: „The Norseman“. Rit-
stjóri þess er prófessor Jacob S.
Worm Miiller, sem íslending-
um er kunnur af fyrirlestrum
þeim, er hann flutti hér í hitt-
eðfyrra. ,,Alþýðublaðinu“ hafa
borizt 5. og 6. hefti fyrsta ár-
gangs þessa rits. Ritið er mjög
læsilegt og frágangur þess allur
hinn vandaðasti. Af greinum,
er vekja sérstaka athygli má
nefna grein eftir prófessor
Fredrik Paasche, sem nýlega er
látinn, um þróun frelsis í Nor-
egi. Þá má nefna grein um písl-
arvætti norskra kennara, svo
og grein eftir hinn kunna
danska stjórnmálamann, Christ
mas Möller, þar sem hann ræð-
ir atburðina, sem gerðust í Dan
mörku 9. apríl 1940, er Þjóð-
verjar réðust á Dani og Norð-
menn.
Pétur Benediktsson, sendi-
herra ritar athyglisverða grein
í 6. heftið, er hann nefndir „In-
dependent Iceland“, eða sjálf-
stætt ísland. Þá má og benda á
tvær greinar um málarann Ed-
vard Munch áttræðan og fjöl-
margar greinar aðrar eftir
norska og enska höfunda. Ritið
„The Norseman11 fásst hér í
Reykjavík hjá bókaverzlun Sig
fúsar Eymundssonnar.
Þjóðverjar tefldu fram all-
mörgum skriðdrekum gegn fram
sveitum bandamanna, en árang
urslaust. Bandamenn hafa
styrkt aðstöðu sína við Rapido-
á og búa sig undir lokasóknina
til Cassino, en talið er, að leiðin
til Róm verði greiðfær, er
bandamenn hafa tekið Cassino.
Á vígstöðvum 8. hersins hafa
Kanadamenn orðið að hörfa
undan fyrir skæðum árásum
Þjóðverja. Harðir bardagar
geisa austan til á Ítalíu, þar
sem Kanadámenn og Bretar
eiga í höggi við úrvalssveitir
Þjóðverja. Við Arielli-fljót hafa
Þjóðverjar komið sér fyrir í
rammlega víggirtum stöðvum,
sem eru sampart neðanjarðar.
Lofther bandamanna hefir lát
ið til sín taka og gert árás á
járnbrautarstöðvar í Písa, en sú
borg er mikilvæg samgöngumið
stöð. Brezk herskip réðust á
Sumartin-höfn við eyjuna Brak
á Adría-hafi, og komu tundur-
skeytum á þýzk skip. Þá var og
ráðist á borgir á Istría-skaga.
NÝLEGA var flutt leikrit í
útvarp frá Bandaríkjun-
um, er nefnist „Þeir sendu mig
til íslands“. Aðalhlutverkið lék
hin kunna leikkona Tallullah
Bank'head. Leikritið fjallar um
starfsemi Rauða krossips ame-
ríska á íslandi.