Alþýðublaðið - 21.01.1944, Side 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Föstu,dagur 21. jauúar 1944.
Fórsi með
Max Pemberion
Skjölin varðandi skilnaðaiv
málið verði bsrt pegar í stað S
HÉR BIRTIST mynd af Að-
alsteini Árnasyni, háseta,
sem fórst með togaranum Max
Pemberton. Hann var fæddur
16. september 1924, og því
rúmlega tvítugur. Hann var frá
Seyðisfirði, en til heimilis að
Efslasundi 14 hér í bænum.
(Það tókst ekki fyrr en í gær
að ná í mynd af Aðalsteini
heitnum.)
Þingmenn Alþýðnflokks-
ins leggfa iram jþings-
áljrktunartillðgn nm það
i sameinuðu þingi.
ÞINGMENN ALÞÝÐUFLOKKSINS hafa lagt fram í
sameinuðu þiugi tillögu til þingsályktunar um birt-
ingu skjala varðandi samband íslands og Danmerkur.
Er tillagan í tvennu lagi: að 'þingmenn fái nú þegar af-
rit af skjölunum og í öðru lagi að þau séu birt þjóðinni svo
fljótt sem auðið er.
,,Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni:
1. Að láta alla alþingis-
menn fá nú þegar afrit af
þeim skjölum, er varða sam-
band íslands og Danmerkur
og farið hafa milli íslenzkra
stjórnvalda annars vegar og
Sósialismi ð vepni lýd-
ræðis eia eiiræils.
Rit um þetta efnieftir Gylfa Þ. Gísla-
son dósent kom í hókaverzlanir í gær.
|y ÝTT RIT eftir Gylfa Þ.
Gíslason dósent kom í
bókaverzlanir í gær. Heitir
það „Sósialismi á vegum lýð-
ræðis eða einræðis“, og er
þriðja heftið af stjómmála-
og fræðsluritum Alþýðu-
floklcsins, en útgáfa þeirra
hófst á síðast liðnu sumri.
Áður voru komin út tvö
hefti, eins og áður segir. í því
fyrra voru tvær ritgerðir: Raf-
veitur fyrir allt Island, eftir
Sigurð Jónasson, og Beveridge-
áætlunin, eftir Jón Blöndal. í
öðru heftinu voru og tvær rit-
gerðir um þjóðnýtingu, önnur
eftir Jón Blöndal og hin eftir
Sigurð Jónasson.
Útgáfa þessi mun halda á-
fram og birta fræðslu- og stjórn
málaritgerðir. Er gott fyrir fólk
að eignast þessi rit frá upphafi.
Hin tvö fyrri fást enn í bóka-
búðum.
Þetta nýja rit Gylfa Þ. Gísla-
sonar er 3 arkir að stærð. Það
fjallar um efni, sem miklar
deilur síandá um, og tekur höf-
undurinn það föstum tökum, og
kryfur til mergjar þau sjónar-
mið, sem efst eru á baugi í þess-
um málum.
I niðurlagsorðum sínum seg-
ir Gylfi Þ. Gíslason meðal ann-
ars: ,
„Það sem með smáriti þessu
hefir einikum verið ætlað að sýna
fram á, er þetta:
Alþýðuflokkurinn og Sósíal-
istaflokkurinn eru báðir sósí-
alistískir flokkar, þ. e. a. s. þeir
vilja báðir áfnám kapitalism-
ans. Alþýðuflokkurinn vill í
lýðræðisíöndum gera það með
aðstoð lýðræðisins, á grund-
velli laga og þingræðis. en í
einræðislöndum vill hann
steypa einræðisherrunum af
stóli, koma á lýðræði og vinna
síðan að sigri sósíalismans á
þeim grundvelli. Sósíalistaflokk
urinn vill alls staðar, einnig í
lýðræðisríkjunum, skapa hin
pólitísku skilyrði til fram-
Gylfi Þ. Gíslason
kvæmdar sósíaiismans með því,
að gerð sé stjórnanbylting, ,.ein
ræði öreiganna“ komið ó fót,
en öll mótspyrna brotin á bak
aftur með valdi. Sósíalista-
flokkurinn er því ekki lýðræð-
isflokkur, þótt málsvarar hans
láti stundum í veðri vaka í á-
róðursskyni, að svo sé, enda
hafa forystumenn hans oft lýst
yfir fylgi sínu við hyltingar-
leiðina og' hina svo nefndu
byltingarsinnuðu túlkun á Marx
ismanum. sem og þá fræði-
menn, sem henni halda fram,
og enn ekki tekið aftur neitt
af fyrri ummælum sínum. Lýð-
ræðisleiðin sem Allþýðuflokkur-
inn vill fara, er tvímælalaust
fær í lýðræðisríkjum, svo sem
hér á íslandi. Höfundar hins
svo kallaða „vísindalega sósíal-
isma“. þeir Karl Marx og
Friedrich Engels, sáu og fyrir,
að svo myndi verða. Það er
höfuðlkostur lýðræðislejiðarinn-
ar, að hún og hún ein tryggir,
að húgsjónir sósíalismans um |
frelsi og jafnrétti geti rætzt til
fulls. Sannur sósíalismi er ó-
hugsandi án lýðræðis. Árang-
úr lýðræðisleiðarinnar og bylt-
ingarleiðarinnar verður því ekki
hinn sami. Þess vegna verður
Frh. á 7. síðu.
stjórnvalda Danmerkur, Bret
lands, Bandaríkjanna og full-
trúa ‘ íslands erlendis hins
vegar á tímabilinu frá 10.
apríl 1940 til þessa dags, svo
og af öðrum þeim skjölum
og skilríkjum, snertandi sama
efni, er upplýsingar kunna
að gefa um þessi málefni.
2. Að láta birta alþjóð
manna þessi sömu skjöl svo
fljótt sem verða má, svo að
kjósendum landsins gefist
kostur á að athuga þau; áður
en þjóðaratkvæðagreiðslan
fer fram um niðurfellingu
sambandslagasáttmálans frá
1918 og um lýðveldisstjórn-
arskrá.“
í greinargerð fyrir tillögunni
segja flutningsmenn:
„Það er kunnugt, að milli-
þinganefndinni í stjórnarskrár-
málinu hafa verið afhent til at-
hugunar afrit af ýmsúm skjöl-
um, skilríkjum og upplýsingum,
er varða samband íslands og
Danmerkur og farið hafa á milli
íslenzkra stjórnarvalda og
stjórna og umboðsmanna er-
lendra ríkja og fulltrúa íslands
erlendis. Skjöl þessi munu ekki
einu sinni vera kunnug öllum
þingmönnum, hvað þá heldur
kjósendum landsins yfirleitt.
En nú, er alþingi á að búa í
hendur þjóðarinnar til fullnað-
arafgreiðslu bæði niðurfellingu
sambandslagasáttmálans frá
1918 og samþykkt þjóðveldis-
stjórnarskrár, ber brýna nauð-
syn til þess, að bæði alþingis-
mönnum og kjósendum lands-
ins gefist fséri á því að athuga
öll gögn og fá allar upplýsing-
ar, áður en þeir taka ákvarðan-
ir.“
Fræðslu- og skemmli
kvöid AlþýSufiokks-
félagsins annað
kvöld
P Y R S T A fræðslu- og
skemmtilkvöld Alþýðu-
flokksfélagsins á hinu ný-
byrjaða ári verður annað
kvöld. Meðal skemmtiatriða
er erindi Einars Magnússon-
ar . menntaskólakennara. og
upplestur. Áróru. Halldórs-
dóttur leikkonu. Sjá nánar í
auglýsingu hér í blaðinu.
Skemmtun þessi er ein-
vörðungu fyrir flokksbundið
fólK og gesti þess. Félagar
eru áminntir að tryggja sér
aðgöngumiða í tíma........
Ofhleðsla logaranna
og öryggi sjómanna
Mauðsyn á
opinberri rannsókn
O
, LLUM hugsandi tmönn-
um hefir verið nokkurt
áhyggjuefni ofhleðslan á
togurunum og ennfremur á
sumum skipum, sem sigla við
strendur landsins. Þá hafa og
margvíslegar breytingar á
skipunum og stöðug aukning
á yfirhyggingu ýmissa þeirra
einnig valdið mönnum á-
hyggjum. Meðal sjómanna
hafa þessi mál verið talsvert
rædd og flestum sýnzt, að
hér væri haldið út á viðsjár-
verða braut.
Hin tíðu sjóslys hjá okk-
ur, hæði á vélskipum og tog-
urum, og frásögn skipstjór-
ans á Agli Skallagrímssyni
af síðustu ferð hans af fiski-
miðunum og til Reykjavík-
ur gefa ærið tilefni til þess,
að þéss verði krafizt af ríkis-
stjórn og alþingi^ að háðir
þessir aðilar hefjist tafarlaust
handa um nauðsynlegar ráð-
stafanir til aukins öryggis.
Það er krafa, sem allir hugs-
andi menn hljóta að taka
undir án tillits til þess, hvort
þeir eiga aðstandendur sína
á sjónum eða ekki. Engar
málamyndaráðstafanir duga
í þessu efni. Þar verður að
ganga hreint til verks -j- og
það tafarlaust. — Þessum al-
vöruorðum, sem hér hafa
verið sögð, er ekki beint
gegn neinum einum manni
eða fyrirtæki.
Hótel Borg
og hljómsveil brezka
flughersins
Leiðinleg mistök,
en vel meint!
E
INS OG KUNNUGT ER
fékk eigandi Hótel Borg,
Jóhannes Jósefsson, hljóm-
sveit brezka flughersins til
þess að spila á áramótadans-
leiknum síðasta, er haldinn
var á Borginni.
Vegna þessa tiltækis, snéri
Alþýðusambandið sér til utan-
ríkisráðuneytisins með hréfi
dags. 3. jan. 1944, og fór þess
á leit, að það hlutaðist til mn
það við brezku herstjórnina, að
slíkt kæmi ekki fyrir aftur.
Nú hefir Alþýðusambandinu
borizt svar frá ráðuneytinu með
bréfi dags. 18. þ. m., og er það
svo hljóðandi:
„Ráðuneytið vísar til bréfs
Alþýðusambands íslands 3. þ.
m., út af því, að hljómsveit frá
brezka flughernum lék að
Hótel Borg á áramótadansleikn-
um síðasta, og staðfestir að það
skýrði sendiherra Breta frá
umkvörtun Alþýðusambandsins
í þessu tilefni, jafnframt því að
ráðuneytið lagði áherzlu á þau
tilmæli, að sendiherrann hlut-
aðist til um að ekki yrði endur-
■tekning á slíkum atburði.
Mál þetta var síðan tekið til
nánari athugunar af yfirfor-
ingja flughers Breta hér, sem
nú hefir tjáð brezka sendiherr-
anum að hlutaðeigandi foringi
flugliðsins hafi, að gefnu til-
efni, óskað að sýna Islending-
um velvild með því að koma
því til leiðar, að hljómsveitin
gæti leikið á áramótadansleikn-
um, og hafi hann alls ekki áttað
sig á því, að með því gæti hljóm
sveitin bakað sér réttmætrar
aðfinnslu, eins og á stóð.
Hefir yfirforingi flughersins
í eigin nafni og fyrir hönd und-
irmanna sinna, er hér eiga hlut
að máli, látið í ljós, að hann
harmi hið skeða, og fullvissar
hann jafnframt um, að ekki
þurfi að óttast að slíkt komi
fyrir aftur.
Væntir ráðuneytið að þetta
svar verði talið fullnægjandi.“
Njðg litlar likur til að hæit
verði að hjarga Laxfossi.
—- * — —
Veðurfar hefur útilokað aliar björgf-
unartilraunir undanfarna daga.
M
JÖG LITLAR líkur eru
taldar til þess aS hægt
verði að bjarga Laxfossi. En
þó hefir enn ekki verið á-
kveðið að hætta björgunar-
tilraununum til fulls.
Undanfarna daga hefir veð-
urfar gert allar tilraunir ómögu
‘legar. Hafði verið ákveðið að
kafa að skipinu í fyrradag og
í gær, en það reyndist ekki
fært veðurs vegna. Björgunar-
starfsemi er erfið við Örfirisey
og mikil hreyfing á sjó, eins og
kunnugt er.
Talið er að skipið sé sífellt
að brotna á skerinu, enda var
þegar í upphafi sagt, að eina
vonih til þess að hægt væri að
bjarga skipinu væri sú, að veð-
ur yrði kyrrt.
Allmikið af verðpósti var í
skipinu, eins og áður hefir verið
frá sagt. Var hann geymdur í
lestinni og hefir allur farist eins
og meginið af farangri farþeg-
anna. Fékk Alþýðublaðið þær
upplýsingar í gær hjá Skipaút-
gerð ríkisins, að þessi verðpóst-
ur hefði að líkindum farið úr
skipinu þegar fyrstu nóttina, er
lúguborðin sprungu af lestinni.
Hins vegar virðist það ein-
kenriilegt að dýrmætur verð-
póstur, ,§em yfirleitt fer lítið
fyrir, skuli vera hafður í lest-
inni. Virðist sem heppilegra sé
að géyma verðpóst í hirzluwi hjá
skipstjóra.