Alþýðublaðið - 28.01.1944, Blaðsíða 6

«
Hitler í Borgarabjórkjallaranum.
Hér sést Hitler halda eina af hinum frægu ræðum sínum (hver
snan, um hvað þær voru?) í Borgarabjórkjallaranum, þar sem
bjóruppreisn nazista byrjaði 9. nóvember 1923; en sá staður virðist
honum einna heppilegastur til slíkra starfa, þegar frá er talið
Kroll-leikhúsið í Berlín. Salurinn er þéttskipaður áhangendum
hans, sem vafalaust örfa hann á skipulagsbundinn hátt með Sieg-
hrópum. Fyrir framan ræðustólinn sitja m. a. þeir Göring og
Göbbels.
ALÞYDUBLAÐIÐ
Jén S. Jónsson :
Er ðrygglð á skipnnnm
minna en áður ?
lits til öryggis? Þá sé ég ekki
HVAÐ SEGJA HIN BLOÐIN’’
Frh. af 4. síðu.
unin á íslandi? Verður hún önnur
en í nágrannalöndunujn? Sigrar
þar svart afturhald undir forustu
hinna nýríku stórgróðamanna?
Eða sigrar kommúnisminn, sem
myndi svifta einstaklinginn sjálfs-
forræði og frelsi?“
Vill’ ekki Tíminn skyggnast
ofurlítið um í sínum eigin
flokki til þess að fá svar við
þessum spurningum? Því að
vissulega er það ekki lítið undir
honum komið, hvernig fer.
Haldi Framsóknarflokkurinn á-
fram að þróast í hægri- eða aft-
urhaldsátt eins og hann hefir
gert hin síðustu ár, þyrfti Tím-
inn ekkert að furða sig á því,
þótt stjórnmálaþróunin hér yrði
nokkuð önnur en sú, sem hann
sér nú í aðsígi erlendis. En
máske flokkur Tímans geti lært
eitthvað af hinn erlendu þróun?
Vísir birtir í gær langa yfir-
lýsingu frá félagi íslenzkra
lx)tnvörpuskipaeigenda, þar sem
því er harðlega mótmælt, að
hin tíðu, hörmulegu sjóslys hér
upp á síðkastið hafi getið staf-
að af ofhleðslu eða illu ásig-
komulagi togaranna. í því sam-
bandi segja togaraeigendurnir:
,,Þá er því haldið fram í fyrr-
nefndum greinum, að skipaflotinn
hafi allur gengið úr sér stórlega
á styrjaldarárunum og hafi þó ver-
ið gamall og lasburða fyrir, og jafn
framt, að svo miklir erfiðleikar
séu á viðgerðum skipa að ætla
megi, að um fullnægjandi viðhald
þeirra sé ekki að ræða.
Út af þessum ummælum viljum
vér benda á, að á mestu erfiðleika-
árum útgerðarinnar 1931 til 1939
gerðu útgerðarmenn allt, sem
unnt var, til þess að halda skip-
lim sínum svo vel við sem fram-
ast var mögulegt, enda uppfylltu
þau jafnan sérhverjar þær kröfur,
sem til þeirra voru gerðar af
flokkunarf élögunum.
Eftir að stríðið skall á hefir í
hernaðarlöndunum verið mjög
dregið úr þeim kröfum, sem
flokkunarfélögin gera til við-
halds skipa, en á Islandi hafa út-
gerðarmenn þvert á móti endur-
bætt skip sín á þann hátt, að segja
má að mörg þeirra séu bókstaf-
lega endurbyggð og langflest í
miklu betra ásigkomulagi og
traustari en þau voru fyrir stríð,
enda má fullyrða, að engin þjóð
í heimi heldur eins vel botnvörpu-
skipum sínum sem íslendingar,
miðað við aldur, enda jafnan var-
ið til þess of fjár af hólfu útgerð-
arinnar.“
Því verður ekki neitað, að
hér kveður við töluvert annan
tón en í Morgunbl., sem alltaf
hefir haldið því fram, að tog-
araflotinn væri úr sér genginn
sökum ,,skattabrjálæðisins“,
sem gerði togaraeigendum ó-
mögulegt að nota stríðsgróðann
til endurnýjunar skipunum. En
hver svo sem hér hefir á réttu
að standa um ásigkomulag tog-
araflotans, togaraeigendur eða
Morgunblaðið, þá er með slíkri
' yfirlýsingu og þeirri, sem hér
hefir verið vitnað í, ekki af-
sannað, að ofhleðslu geti verið
um að kenna, að svo hörmuleg
slys hafi viljað til á sjónum hjá
okkur undanfarið.
Bæjarstjðra mælir
með nremnr Ijðs-
mæðrim
E1 YRIR BÆJARSTJÓRNAR-
FUNDI í gær lá að útnefna
þrjár nýjar Ijósmæður fyrir
foæjinn, en þær taka föst laun
frá bæjarsjóði.
Tíu umsóknir höfðu borist,
en af þeim höfðu sex ekki rétt
til starfa samkvæmt lögum, en
það var upplýst í bréfi frá hér-
aðslækni, sem lá fyrir fundinum.
Rosið var um eftirtaldar fjór-
ar ljósmæður og fengu þær at-
kvæði eins og hér segir:
Þórdís Ólafsdóttir, 12 atkvæði
Ragnheiður Guðmundsdóttir 11
atkvæði. Guðrún Halldórsdótt-
ir, 9 atkvæði, Pálína Guðlaugs-
dóttir 4 atkvæði. H/ún náði því
ekki kosningu.
HIN tíðu og sorglegu sjóslys
eru sífellt að höggva
stærra og stærra skarð í stór-
virkasta skipastólinn, togarana,
og með þeim hverfur í djúp
hafsins kjaminn úr okkar fá-
mennu þjóð, sjómennirnir, ein-
mitt þeir menn, sem skapað
hafa þjóðarauðiim í þessu landi
og munu halda áfram að verða
aðal-aflgjafinn undir hinu fjár-
hagslega sjálfstæði þessa lands
á komandi árum.
Þegar ég hugsa um þessi sorg
legu slys, þá spyr ég sjálfan
mig: Er öryggið minna nú, en
það hefir áður vérið á þessum
skipum, þrátt fyrir allt tal um
bætt og aukið öryggi frá því,
sem áður var? Eða er Ægir
þeim mun vægðarlausari nú, en
hann hefir alla tíð áður verið?
Eða eru hér einhver önnur öfl
að verki, sem þyrftu skjótrar
lækningar við, ef hægt væri að
finna sjúkdómseinkennin?
Ég mun hér reyna að finna
svar við hinni fyrstu þessara
spurninga: Er öryggið minna nú
á skipunum en það hefir áður
verið? Ég mun reyna að benda
hér á það, sem mér sem áhorf-
anda virðist hafa tekið breyt-
ingum frá því, sem áður var.
Mér koma þá fyrst fyrir sjón
ir þær breytingar, sem gerðar
hafa verið á skipunum til ör-
yggis vegna þeirrar styrjaldar,
sem nú þjakar allar þjóðir; en
frá mínu sjónarmiði séð, er mjög
erfitt að ná því takmarki, sem
með þessum breytingum er
stefnt að, fyrir skip og menn,
þar sem ekki er um nein önnur
varnarskilyrði að ræða, ef til
árásar kæmi. Hins vegar verka
þær stórhættulega fyrir skipið
sjálft, vegna hinnar miklu yfir-
vigtar, sem kemur á yfirbygg-
ingu skipsins frá því, sem 'upp-
haflega var.
Ég tek hér eitt dæmi, sem
allir sjómenn, er á togara hafa
verið að staðaldri, þekkja. —
Mörgum af togurunum er
gjamt að taka á sig brotsjó
aftan til við mitt skip. Þetta or-
sakar það, að skipið kastar sér
á hliðina og kolfyllir, og ber þá
stundum við, að brúarvængur-
inn tekur sjó á sig til hlés, sem
kallað er á okkar máli sjó-
manna. Þá sjá allir, sem vilja
láta hugann dvelja stund við
við slíkar kringumstæður, sem
skip og líf sjómannsins er statt
í á þessum augnablikum, hversu
hin aukna yfirvigt á yfirbygg-
ingu skipsins er stórhættuleg,
þar sem þarna er kominn'
þungapunktur í óeðlilegu sam-
ræmi við þau hlutföll, sem upp-
haflega voru í byggingu skips-
ins.
í einstaka skip mun hafa
verið sett s-teinsteypa í aftur-
hluta skipsins til að jafna þá
röslcun, sem þetta veldur á
jafnvægi skipsins.
Ég hefi það fyrir satt, að einn
af okkar beztu skipstjórum,
Aðalsteinn Pálsson, hafi strax
látið gera slíkt á sínu skipi,
„Belgaum“, og hafi gefizt á-
gætlega, og sannast þar, að sá,
sem vakir yfir örygginu, hann
verndar það.
Frá mínu sjónarmiði vildi ég
segja: Burt með þetta grjót af
brúnni strax! Og ef við getum
ekki fundið annað, sem feli í
sér jafnmikið öryggi fyrir líf
þessara manna, þá felum við
skip og menn forsjón Guðs. En
aukum ekki á hættuna með
röngum hlutföllum.
Ég kem þá að hinu síðara
atriði, sem ég tel að sé stór aft-
urför frá öryggi sjómanna. Það
er hin stórkostlega stækkun á
iestarriúmi togaranna.
Mér verður á að. spyrja: Er
þessi stækkun igerð einungis til
öflunar meiri verðxnæta'án til-
annað, en að verið sé að auka
á hættunar. en það veit ég, að
enginn vildi vera valdur að.
En það virðist að minnsta
kosti undarleg nýbreytni ef nú
er allt í einu hægt að stækka
lestarrúmið í togurunum frá því,
sem áður var, Þegar skipin voru
byggð og burðarmagnið ákveðið
í hlutfalli við stærð og styrk-
leika skipsins. Það vir,ðist vera
einkennileg hugsun, að nú þeg-
ar skipi-n eru orðin gömul og
úr sér gengin fyrir aldurs sakir
og mikla notkun, Iþá skuli þau
allt í einu geta borið miklu
meira magn af þunga, en þau
áður gátu! Þá fer okkur þessum
fáfróðu, sem þó höfum alið helm
ing ævinnar á sjónum og nokk-
un hluta á þessum skipum, að
finnast að hlutirnir séu farnir
að snúast dáMtið við frá því sem
áður var. En vafasamt teljum
við að slík foreyting sé til bóta.
Frá mínu sjónarmiði hefir
burðarstyrkleika þessara skipa,
verið stórlega mislboðið með
þessari stækkun á tvo vegu.
Fyrst með stækkun lestanna og
'í öðru lagi með þvi að fækka
hillum í hverri stíu jafn mikið
og unnt er. Við þða að fækka
hillum minnkar það ioft, sem
undir hverri hillu er, þar sem
setja verður þykkt íslag, verður
að koma við hverja hillu móti,
bæði undir og yfir, en þetta
skaffar meira ioft í hverju rúmi.
Þetta hjálpar skipinu jákvætt
á þingdamagnið. Annag er hitt
að áður var allur fiskur ísaður
með haus, en nú er hann hausað
ur, og.við það eitt verður meira
fiskimagn í hverri stíu og fell-
ur miklu þéttara. og þunginn
mun meiri fyrir skipið og of-
býður styrkleika þess í barátt-
unni við stóra sjói og storma
hafsins.
Þetta sem hér er sagt, er ekki
sagt til þess að hefja deilur á
neinn sérstakan skipaeiganda,
heldur til þess, að mi-nna okkur
alla á það, að gera ekkert, sem
minnkað getur það öryggi, sem
skip og menn þurfa að hafa til
þess að komast heilu í höfn.
Munum það, að oft hefir verið
og verður kallað á sjómennina,
að ibregðast ekki þjóðinni á
þreiigingartímum; og þeir hafa
heyrt kallað og fórnað lífi sínu
í þjónustu þjóðfélagsins. Leggj-
umst allir á eitt í því. að vernda
skip og menn fyrir slysum og
dáuða.
Allt annað er okkur til van-
sæmdar.
J. S. J.
Hin Þriðja aðvörnn.
JBVh. af 4. síðu.
aðs aiþingis fær bréf rákisstjóra
í hendur hefir hann enn ekki
birt þinginu það á formlegan
hátt eða fengið því það til þing-
legrar með ferðar, en í stað þess
hefir hann setið á klíkufundum
með öðrum þingmönnum hrað-
skilnaðarliðsins og á meðan eru
blöð þess látin byrja að afflytja
(boðskap ríkisstjóra, án þess að
alþingi virði þennan æðsta mann
þjóðarinmar viðtals. Getur þjóð-
in þolað fulltrúum sínum svona
vinnubrögð öllu lengur?
III.
Alþingi hefir tekið á móti
tveimur aðvörunum frá erlend
um stórveldum í skilnaðarmál-
inu. í bæði skiptin hefir það
látið undan síga. en virðing
þjóðarinnar hefir í bæði sinnin
beðið hnekki vegna fyrirhyggju
leysis og festuleysis þeirra
manna, sem réðu stefnunni. Nú
hafa þessir sömu ráðamenn
þingmeirihlutans fengið hina
Föstudagur 28. jaaúar 1944.

Systrakvöld
Stúkan Freyja nr. 218,held-
ur aukafund og kvöldfagnað
í GT-húsinu niðri, kl. 8.30 í
kvöld, föstudag. Félagar!
Mætið allir, bræður og syst-
ur, eldri og yngri, með sem
flesta innsækjendur. Æski-
legt að innsækjendur mæti
klukkan 8.
Fundurinn: 1. Inntaka ný-
liða. 2. Br. Helgi Sveinsson
minnist liðins starfsárs stúk-
unnar. 3. Fundarslit.
Kvöldfagnaður. Ólafur Bein-
teinsson og Sveinbjörn
Þorsteinsson: tvísöngur með
undirleik á gítar. 2. Dans-
leikur. Mætum stundvíslega.
Æðstitemplar.
þriðju aðvörun. í þetta
sinn ekki frá eriendum stórveld
um, heldur frá fuiltrúa þjóðar-
innar. Lætur þingmeirihlutiim
sér skiljast þessa aðvörun og
áminning eða gerir hann enn
eina ofbeldisfulla tilraun til að
kæfa rödd skynseminnar, til að
kæfa rödd þjóðarinnar?
Eða verða loks tii menn á al-
þingi íslendinga, sem vilja fórna
einhverju af stærilæti sínu,
brjóta odd af oflæti sínu, sýna
ábyrgðartilfinningu fyrir hag
og velferð þjóðarinnar og stuðla
að því að þau miklu velferðar-
mál, sem bíða úrlausnar, verði
leyst með iþeim hætti að hags-
munum allrar þjóðarinnar sé
borgið ög að um þau geti skap-
ast þjóðareining?
Þjóðin 'bíður með óþreyju
svars við þessari spurningu. Ur
því mun skorið á næstu dögum
hvert svarið verðuf.
Aðalfondor Bifreiða-
stjórafélagsios Hrejrf
ill í fyrrakvöli.
Fiolmennasti fanðarinn, sem
baldinn befnr ueriö í féiaginn.
M ÐALFUNDUR Bifreiða-
stjórafélagsins Hreyf-
ill var haldinn í Iðnó í fyrra-
kvöld. Var þetta fjölmenn-
asti fundur sem haldinn hefir
verið í félaginu, en fundinn
sátu um 200 félagsmenn.
Formaður félagsins, Berg-
steinn Guðjónsson, gaf skýrslu
um störf félagsins s. 1. ár, rakti
hann í stórum dráttum baráttu
félagsins undanfarin ár og sýndi
fram á hver styrkur bifreiða-
stjórum væri að samtökum sín-
um miðað við það sem áður var,
þegar engin samtök voru til.
— Þá skýrði hann frá stofnun
IBifreiðstöðvarinnar Hreyfill,
sem sjálfseignarþifreiðastjórar
stofnuðu 1. des. s. 1., en þar
starfa nú 95 bifreiðar.
Eftir að reikningar s. 1. árs
höfðu verið samþykktir var
gengið til stjórnarkosningar, og
fór hún þannig:
Formaður var kosinn Berg-
steinn Guðjónsson. endurkosinn.
Fyrir sjálfseignarmenn voru
kosnir í stjórnina:
Ingjaldur ísaksson, Þorgrím-
ur Kristinsson og Tryggvi Krist-
jánsson, allir endurkosnir.
Fyrir vinnuþega voru kosnir
í stjórnina:
Ingvar Þórðarson, Björn Stein
dórsson, báðir endurkosnir og
Valdimar Konráðsson.
Kristinn Sigurðsson
múrarameistari andaðist hér í
bænum í fyrri nótt.