Alþýðublaðið - 23.02.1944, Blaðsíða 3

mhrikudagur 23. febrúar 1944
..ii, : iij .
ALÞYÐUBLAÐC&
8
n
m
oiN.
33
U
M EÍTT SKEIÐ, ekki aUs
> fyrir löngu, var. ekki um
knnað meira rætt en hina
margumtöluðu ráðstefnu í
Teheran, og var það að von-
um. í fyrsta skiptá í sögunni
hafði hið dularfulla, lokaða
Kússland, sent mannn út af
örkinni til viðræðna við for-
vígismenn tveggja mestu
„auðvaldsríkja“ heimsins, þá
Churchill og Roosevelt. Og
það var eriginn smákarl, sem
liafði lagt land undir fót í
þessu skyni. Það var sjálfur
Jósef Stalin, hinn viðsjáli
■Grúsíumaður, harðasti kom-
únisti vorra daga, sem lagt
hafði á sig hættur og vanda
þessa ferðalags og komi.ð til
riióts við forustumenn hinna
engilsaxnesku stórvelda.
'Vera má að ráðstefna þessi
hafi verið afar áhrifairík, og
skal það ekki rengt hér, en
hins vegar hvílir enn nokk-
»r hula yfir aðgerðum þess-
ara stjórnmálamanna, að
minnsta kosti yfir ákvörðun
xm þeirra, hvað snertir ým-
is smáríki Evxópu, sem virð
ast næsta hugleikin „föður
Stalin“ og áhrifamönnum
kommúnistaflokksins rúss-1
neska. Hefir verið á þetta
drepið, lítillega þó, áður í
þessum dálkum, og skal því
ekki endurtekið.
HN RÁÐSTEFNA ÞESSI ER,
ýmisa hluta vegna, næsta
táknræn fyrir þá hugarfars-
breytingu, sem virðist hafa
orðið með kommúnistum víða
um heim. Það er alkunna,
hvernig þeir nudda sér utan
í Stalin og Rússland nú á dög
um, vegna þess, hversu vask
lega Rússar hafa staðið sig í
baráttunni gegn nazistunum
þýzku, og talið það sér til
gildis og vegsauka, ef Vat-
utin eða Konev hefir tekizt
að útrýma þýzku herfylki
eða svo. Áður fyrr þótti það
góð latína meðal kommúnista
að segja, að Bretland og
Bandaríkin væru svívirðileg
auðvaldslönd og að þeir
Churchill og Roosevelt væru
hálf- eða algerðar auðvalds-
bullur. Er þetta alkunna og
óþarft að rekja frekar. En
nú kveður við allt annan
tón. Málgagn kommúnista
hér í bæ, „Þjóðviljinn,“ birti
í gær langa grein eftir Krist-
in Andrésson magister, þar
sem hann kemur víða við.
Greinin, sem nefnist „Skál
fyrir Stalin mikla“, fjallar
um ýmsa hluti, bæði erlenda
viðburði og innlenda og verð
ur ekki rædd nánar hér, enda
þótt hún sé að ýmsu leyti
athyglisverð. En þar ' eru
þélr Churchill og Roosevelt
kallar „tveir voldugustu
fulltrúar auðvaldsríkjanna“
(ekki arðræningjar eða neitt
þess háttar). Um Churchill
segir höfundurinn að hann
sé eftirmaður Chamberlains,
en honum „stórum virtari
og fremri“, og skal það ekki
rengt. En Chamberlain heit-
inn, sem raunar reyndist
þjóð sinni miður heppilegur
forystumaður á örlagastundu,
Bandamenn ganga á land.

Á myndinni sjást Bandaríkjahe.’menn vaða á land við Arawe á Nýja Bretlandi ekki alls fyrir
löngu. Gefur myndin nokkra hugmynd um erfiðleika þá, sem við er að stríða, þegar innrás er
gerð, sér í lagi ef varnir eru öflagar og skothríðin er látin dynja á innrásarhernum.
Churchill segÍB’:
ðldimi ijáki á jessu ári.
En ég hefi ekki heidur sagt, að henni
Ijúki ekki á jþessu ári.
WNSTON CHURCHILL,' forsætisráðherra Breta, flutti ræðu
i neðri málstofu brezka þingsins í gær. Fjallaði ræðan um
styrjöldina og ýmislegt í sambandi við hana. Er þetta fyrsta styrj-
aldaryfirlit Churchills síðan hann varð heill heilsu eftir lungna-
bólguna. Þingheimur fagnaði honum vel, bæði er hann hóf máls
og í miðjum kliðum. Churchill sagði meðal annars, að hann vildi
ekki spá því, að Evrópustyrjöldinni lyki á þessu ári, en hins veg-
ar vildi hann ekki fortaka, að svo kynni að fara. Hann ræddi
mikið um lofthernaðinn yfir Þýzkalandi að undanfömu og sagði
að bandamenn nryndu auka loftárásirnar er fram í sækti.
Honum varð einnig tíðrætt
um kafbátahernað Þjóðverja
og sagði, að bandamönnum
'hefði tekizt að sökkva um
helming af kafbátaflota Þjóð-
verja og hefði þeim mistekizt
tilraunir þeirra til þess að hefta
flutninga frá Bandaríkjunum
til Bretlands. Þá sagði Chur-
chill að Þjóðverjar hefðu orðið
að draga saman seglin í loft-
hernaðinum. Þeir yrðu nú að
hafa um það bil Vö hluta orr-
ustuflugvéla sinna í Vestur-
Evrópu, vegna sívaxandi loftá-
rása Breta og Bandaríkjamanna
á iðnaðarstöðvar Þýzkalands. í
fyrra hefði brezki flugherinn
verið stærsti flugher í heimi, en
nú væri flugher Bandaríkja-
rnanna orðinn stærri og enn
ynnu Bandaríkjamenn að því
að auka flugflota sinn og efla.
Churchill kvað Breta nú
framleiða fleiri flugvélar en
Þjóðverjar, og ámóta mikið og
Rússar. Hins vegar væri flug-
vélaframleiðsla Bandaríkja-
manna helmingi eða þrisvar
sinnum meiri en framleiðsla
Þjóðverja.
Forsætisráðherrann vísaði á
bug þeim getgátum, að sam-
komulag Rússa og Breta væri
gerði ekki annað en það, sem
Molotov, eitt af átrúnaðar-
goðum og forystumönnum
„Þjóðviljans" gerði nokkru
síðar, að undirrita samning
við Þýzkaland, sem í orði
kveðnu átti að tryggja frið,
en raunverulega þýddi stríð.
ÞAÐ er eftirtektarverður hlut-
ur, hvernig „Þjóðvíljanum“
hefir jafnan tekizt að gera
sér mat úr hverju því, sem
gerist úti í heimi og ætla
má, að gæti orðið til fylgis-
aukningar Sósíalistafloknum.
Sumum mönnum er enn í
fersku minni, hver orð kom-
múnistar töldu sér sæma að
viðhafa um Sikorski, forsæt
isráðherra Póllands. Hann
átti svo seni ekki upp á pall
borðið hjá þeim. En svo ferst
hann méð voveiflegum hætti
og er lítið á hann minnst um
hríð. Einn góðan veðurdag
finnst kommúnistunum ís-
lenzku ástæða til að fara á
stað með róg og illkvitnisleg
ummæli um forystumenn
Pólverja, sem aðsetur hafa í
London. Þeir eru „fasista-
ltlíka og annað þaðan af
verra, en á hin bóginn er
Sikorski orðinn látinn sæmd
armaður. Þá er reynt að slá
mynt út á hinn látna bar-
dagamann, á svipaðan hátt
Frh. á 7. síðu
ekki eins gott nú og á Teheran-
ráðstefnunni. Sagði hann, að
samvinna þessara stórvelda
væri með ágætum, og um landa-
mæradeilu Pólverja og Rússa
sagði hann, að hann væri sam-
mála Stalin um það, að Pólland
yrði að rísa af grunni eftir
styrjöldina frjálst og óháð.
Churchill var fáorður um
styrjaldarhorfurnar. Hann
kvaðst ekki vilja spá neinu um
það, hvenær Evrópustyrjöldin
tæki enda. Hann sagðist ekki
vilja ábyrgjast, að það yrði á
þessu ári. Hins vegar vildi hann
ekki fortaka, að svo kynni að
fara. Hann upplýsti, að Þjóðverj
ar hefðu enn um 300 herfylki,
sem væru enn vel vígreif, enda
þótt sum þeirra væru heldur
þunnskipuð.
Hann lagði og áherzlu á, að
loftárásir bandamanna á Þýzka-
land hefðu létt mjög undir með
Rússum, enda væru ýmsar
helztu iðnaðarborgir Þýzkalands
í rústum og samgöngukerfi lands
ins í mestu ólestri.
Þjóðverjar hörfa
frá Krivoi Rog.
W*% JÓÐVER.TAR hafa tilkynnt,
að þeir hafi yfirgefið Kri-
voi Rog, síðustu varnarstöðina
í Dniepr-bugnum. Þetta hafði
ekki verið staðfest í Meskvu
þegar síðast fréttist í gærkveldi
Hins vegar var vitað, að rúss-
neskar hersveitir hefðu um-
kringt borgina og var fall henn
ar talið yfirvofandi. Voru bar-
dagar byrjaðir í úthverfum.
borgarinnar, sem er mikilvæg
iðnaðarborg. Er þar mikil stál-
framleiðsla og iðnaður ýmisleg
ur og höfðu Þjóðverjar lagt
mikið kapp á að víggirða hana
sem bezt.
Norðar á vígstöðvunum sækja
Rússar fram í þrem fylkingum
í áttina til Pskov og verður að-
staða Þjóðverja erfiðari með
hverjum degi.
Bandaríkjamönnum
veröur ve! ágengf á
Kyrrahali.
RÁ Kyrrahafsvígstöðvun-
um berast þær fregnir, að
Bandaríkjamenn hafi nú náð á
sitt vald Eniwe-tok eyju í
Marshall-eyjaklasanum. Voru
þarna háðir snarpir bardagar
áður en Japanar urðu að gef-
ast upp.
Tojo forsætisráðherra Jap-
ana hefir látið svo um mælt um
hinar síðustu breytingar á her-
stjóm Japana, að vegna hinnar
nýju sóknar Bandaríkjamanna
á Kyrrahafi, hafi orðið að
styrkja og efla herstjórnina. í
sama streng taka sum Tokio-
blöðin og segja, að tími sé kom
inn til þess að grípa til harð-
hentra ráðstafana.
Hlé á bardögum við Anzio og
líðindðlaust frá Cassino.
----——...... \
ÞJóðverlar iiafa orSSS fyrir miklu tjóni.
TjF-'l AÐ ER NÚ berlegt, að Þjóðverjum hefir gersamlega
** mistekizt að hrekja’ bandamenn úr varnarstöðvum
þeirra og út í sjó, eins og fyrir þeim vakti með hinum heift-
arlegu árásum við Anzio. Er nú nokkurt hlé á bardögum á
þessum slóðum, en Kesselring marskálkur, sá er stjómar
herjum Þjóðverja, er nú að vinna að því að bæta í skörðin,
en Þjóðverjar hafa orðið fyrir miklu tjóni, bæði á mönnum
og hergögnum. Til nokkurra átaka hefir komið, einkum
hafa stórskotaliðssveitir átzt við, en að öðru leyti er kyrrt
á þessum vígstöðvum. Engar nýjar fregnir. hafa borizt af
bardögunum á Cassino-svæðinu.
Livorno. Á einum sólarhring
voru gerðar um 500 árásir á
stöðvar Þjóðverja og birgðalest-
ir, en lítið var um árásir af Þjóð-
verja hálfu. Þýzkir hraðbátar
reyndu að nálgast Anzio-land-
göngusvæðið, en amerískar flug-
vélar réðust þegar á þá með
sprengjukasti. Sprengja féll á
einn þeirra og var honum hleypt
á land, hinir lögðu á flótta.
í fregnum bandamanna er
sagt, að állt sé með kyrrum kjör
um á Ítalíu-vígstöðvunum, en á
hinn bóginn segja Þjóðverjar í
fréttum sínum, að miklar stór-
skotaliðsviðureignir eigi sér
stað. Flugmenn bandamanna
hafa sig enn mikið í frammi.
Meðal annars var ráðizt á jám-
brautarmannvirki við Orte og
hafnarmannvirki í Imperia og