Alþýðublaðið - 25.02.1944, Side 6

Alþýðublaðið - 25.02.1944, Side 6
ALÞYÐUBLAÐIÐ Föstudagúr 25. febrúar 1944. Þjóllræknisþingid í Winnípeg: r áyarp biskupsins, séra Sigur geirs Sigurðssonar. í fregn frá upplýisinga- skrifstofu Bandaríkjanna hér er þannig skýrt frá fyrsta degi 25. þjóðrækn isþings íslendinga vestan hafs í Winnipeg: WINNIPEG á mánudag. IGURGEIR SIGURÐSSON, biskup íslands, kom í dag fram sem fulltrúi íslendinga, á afmælishátíð þjóðræknisfélags- ins í Winnipeg. Hátíðina sitja fulltrúar frá Kanada og Banda- ríkjunum. Til hátíðarinnar var efnt í Good Templar Hall, en þar hafa margar menningar- og félags- legar athafnir þessarar aðal- borgar islenzkrar menningar í Anaeíku farið fram. Á leiksvið- inu í Good Templar Hall lék frú Guðrún Indriðadóttir í fyrsta skipti Höllu í „Fjalla Eyvindur“. Þar komu einnig frú Stefanía og dætur hennar fram og margir helztu fræði- menn íslands, þar á meðal Ein- ar Hjörleifsson Kvaran, séra Kjartan Helgason og Stein- grímur Matthíasson. Prófessor Richard Beck kynnti biskupinn, en fundar- menn risu úr sætum sínum og fögnuðu komu hans. Prófessor Beck lét svo um mælt, að sagan endurtæki sig, því fyrir 24 ár- um síðan hafi íslendingafélag- ið á íslandi gengizt fyrir því, að séra Kjartan Helgason færi fyrirlestraferð vestur um haf. Prófessor Beck komst svo að orði: „Við þetta tækifæri, hefur íslenzka ríkisstjórnin gert oss þann heiður, að senda sem full- trúa sinn á þessa afmælishátíð annan hæfileikum búinn og virðingarverðan meðlim kirkju íslands; í þetta skipti sjálfan forvígismann kirkjunnar.“ Þá las prófessorinn upp bréf und- irritað af utanríkismálaráðherra íslands, Vilhjálmi Þór, þar sem biskupinum var falið fulltrúa- starf fyrir hönd íslands á af- mælishátíðinni. Endur minning- ar um Persíu. (Frh. af 5. síðu.) margt er öðru vísi í löndum Múhammeðtrúarmanna en vera ætti. Stéttarmunur er þar mik- iU. Sumir eiga við allsnægtir að búa en aðrir við sáran skort. Þessa gætir jafnvel í löndum þar sem erlendra áhrifa hefir mjög gætt eins og í Marokkó. Menn skildu því ekki dá og lofa allt, sem lönd þessi hafa að geyma, þótt borgir þeirra séu fagrar við fyrstu sýn. Það fer betur á því að spara sér lofsyrðin, unz vitneskja er fengin um það, sem á sér stað innan borgamúranna. En af kynnum þeim, sem ég hefi haft af löndum og þjóðum Múham- meðstrúarmanna, tel ég mig þó geta ráðið það, að almenningur í Isphian og Fez sé sælli og lífsglaðari en almenningur í Glascow, Ðússeldorf eða St. Etienne. Og ég efast ekki um það, að alþýða manna í Persíu uni mun betur hag sínum en verkamenn hinna miklu iðnað- arborga Evrópu. Og mér er næst að ætla, að ég eigi í þess- um efnum marga skoðanabræð ur meðal ferðalanga þeirra, sem lagt hafa leiðir sínar um lönd þau, er hér um ræðir, og hlotið kynni af þjóðum þeim, sem una glaðar við sitt, þótt þær hafi lítt af nægtasæld og auðsæld að segja. Prófessor Beck minntist á helztu atriði í stefnuskrá þjóð- ræknisfélagsins: Fyrst og fremst, að aðstoða íslendinga, til þess að verða betri borgarar. I öðru lagi, að styðja og efla hina íslenzku tungu og menn- ingu. I þriðja lagi, að efla sam- vinnu milli íslendinga í Ame- ríku og íslendinga heima á ís- landi. Pi'ófessorinn vottaði þjóð- ræknisfélaginu, sem starfar á íslandi, þakklæti sitt, fyrir vin- semd og samvinnuhug meðlima þess og forseta, Árna G. Ey- lands. Hann þakkaði íslenzku þjóðinni fyrir gestrisni hennar í garð amerískra borgara, sem komið hafa til íslands, þar á meðal Hjálmars Björnssonar, fulltrúa Láns- og Leigusamn- inga Bandaríkj anna. Sem ann- að dæmi um vinsemd íslend- inga, minntist prófessorinn á stofnun sjóðs, sem nota skyldi til þess að styrkja Bandaríkja- menn og Kanadamenn af ís- lenzkum ættum til náms við Háskóla íslands. Beck minntist einnig á vinsemd þá, sem Bandaríkin hefðu sýnt íslend- ingum gegnum upplýsingaskrif- stofu Bandaríkjanna, með því að halda uppi sambandi milli íslands og Ameríku, og þó einkum með því að gera út sérstakan fréttaritara, til þess að rita um ferð biskupsins. Er prófessor Beck hafði vott- að íslenzku ríkisstjórninni og Vilhjálmi Þór, utanríkismála- ráðherra, þakklæti sitt, kynnti hann biskupinn fyrir fundar- mönnum. Er fundarmenn höfðu fagnað biskupi, var leikin hljóm plata, sem ríkisstjórinn, Sveinn Björnsson, hafði talað á. Árni G. Eylands kynnti ríkisstjór- ann á hljómplötunni, en kveðja, sem Guðmundur Finnbogason, hinn kunni fræðimaður, hafði samið, var einnig lesin upp af plötunni. Guðmundur Finn- bogason er vel kunnur meðal Vestur-íslendinga fyrir ritgerð- ir sínar og fyrirlestra. Að þessu loknu tók biskupinn til máls og flutti nú fyrstu ræðu sína fyrir amerískum áheyrendum. Hér birtist útdráttur úr ræðu bisk- upsins: „Dagurinn í. dag er merkis- dagur í lífi mínu. Það hefur lengi verið draumur minn að heimsækja ykkur íslendinga í Ameriku og ávarpa ykkur á málinu, sem við öll virðum og elskum. Það er ekkert efamál, að Þjóðræknisfélagið og kirkj- an eru þau öfl, sem haldið hafa hinni íslenzku tungu og íslenzk- um erfðavenjum lifandi í Ame- ríku.. Vegna þessara tveggja stofnana höfum við lært að elska hvern annan og heyra hjartslátt hvers annars, vegna tengsla þeirra, sem sameiginleg þjóðararfleifð hefur tengt okk- ur.“ „Aldrei áður hafa íslending- ar verið jafn tengdir ykkur sem nú. Að sumu leyti er það því að þakka, að fjarlægðirnar hafa verið sigraðar, sem gerir kleift fyrir báða aðila að hafa tíð skipti á gestum til hvors ann- ars. Framfarir á sviði iðnaðar- ins og jafnvel ófriðurinn, með öllum sinum hryllingum, hefur treyst tengslin okkar á milli. Hin þægilega framkoma íslenzu mælandi manna í her Banda- ríkjanna á íslandi, hefur unnið þeim virðingu og vináttu ís- lenzku þjóðarinnar. Það mætti jafnvel segja, að hin rótgróna andúð íslenzku þjóðarinnar á einkennisklæddum hermönnum, hafi dvínað, er maður, sem klæddist einkennisfötum, gat mælt á íslenzka tungu.“ „Tengslin okkar á milli Rnlr Palilnrollc nm STYRJÖLDINA I RÚSSLANDI Segir þar frá hetjudáðum ikæruliðanna, innrásar- íbúum herteknu héraðanna. munu haldast jafntraust og innileg nú, fyrir áhrif þriggja afla: „Trúar okkar, tungu okk- ar og hinnar sameiginlegu þjóð- ararfleifðar okkar. Guð hefur stjórnað aðgjörðum okkar hing- að til, og hann mun ekki yfir- gefa okkur nú. Við Islendingar erum honum einkum þakklátir fyrir að hafa hlíft okkur við hinum hræðilegu þjáningum þessarar styrjaldar." „Mig langar til þess að mæla aér í dag af hálfu Fjallkonunnar. Ég er viss um, að hún hefir klæðst hátíðarlbúningi sínum við þetta tækifæri. Ég veit, að hún er ykkur þakklát fyrir aðstoð ykkar, er hún þurfti á nýjum skipum að halda, til þess að flytja vörur yfir höfin. Hún minnist með þakkarhug þeirra ykkar, sem voru viðstaddir 1000 ára afmælishátíðina 1930. En hún hefir ekki gleymt ást þeirra, sem ekki gátu komið. Hún er ykkur þakklát, því með því að lifa í anda hinnar norrænu þjóð ararfleiðar ykkar, hafið þið auk ið álit íslendinga og íslands með al frændþjóða.“ „Mér hvarflar í hug smá at- vik, sem kom fyrir á Þingvöllum 1930. Ég sá gest einn frá Amer- íku standa á Lögbergi, þögulan og berhöfuðan. Ég sá, að hann var með tárin í augnum, og ég heyrði hann biðja þess, að guð héldi verndarhendi sinni „yfir þessu blessaða og fagra landi.“ Ég kem frá „þessu fagra og blessaða landi“ og ég færi ykk- ur þakklæti og ástarkveðjur þjóðárinnar, sem þar býr, ég hef verið beðinn fyrir svo margar kveðjur, að ég get ekki hafið lestur þeirra allra.‘ Biskupinn las nú upp kveðj- ur frá fcirkju íslendinga til ís- lenzka kirkjufélagsins, Hjálpar- félags kvenna og Íþróttafélags- ins. Aðrar kveðjur, sem Þjóð- ræknisfélaginu bárust, voru frá Þjóðræknisfélaginu á íslandi, frá Þórunni Kvaran, Agnari Klemenz Jónssyni og nokkrum Akureyrarbúum. Sérstakar kveðjur bárust einnig frá Thor Thors, sendiherra íslands í Bandaríkjunum og dr. Helga Briem, ræðismanni íslands í New York. Ræða biskupsins tók 28 mín- útur, hann talaði með alvöru og mælsku, sem hreyf áheyrendur hans. Það er ekkert efamál, að biskupinn haf ði mikil áhrif á á- heyrendur sína. Dnifsdalsverkfall 1927. Frh. af 4. síðu. kaupmenn þar og vinnuveit- endur. MÉR er allt kunnugt, hvað gerðist í Hnífsdal þá.“ Ekki er nú sjálfsþóttinn lítill. eða mat á eigin persónu neitt smáræði. Ummælin um sveltitilraunin skuli ómerk vera, þar eð hið heitt elskaða eigið ég bréfritarans, mótmæl- ir Og þótt hann aðeins skrifi und ir bréfið með skammstöfuninni E. I. V., sem eftir greininni að dæma ber helzt að lesa fyrir orðin — Er Illa Vaninn — þá er hann ekki svo lítið þekkt stærð, að allir eiga ekki, að hans dómi, — að láta sér nægja mótmæli hans ein án annara sönnunargagna. En hvað segir þessi háa persóna um eftirfarandi aug- lýsingu?: i fsafirfii hara tuiyut ose, afi aUar ■ 'rvrCí stoðvaöár cg .jartLfraict fyrir- að tlliynna, að «c6 pvs afi iíosatorcaturnar utboxganir fro oönaunum oUár ^cgna sciDað afi XoKa sðlubúfium og isíuísi. D» leyfuo rj«r oss jölubúðuœ oíX&r og tsöuri rcrður latab Crrst um •lnn- ' anifidal Hvort sannar hún mitt mál eða hans? Hvort er hún þeim, er að henni stóðu til sæmdar eða smánar? Hvort telur bréfritarinn sig gera þeim, er hann hyggst verja gagn eða ógagn, með því að framkalla slík jarðteikn fyrir sjónir alþjóðar. ;>ví að það mun bréfritarinn sanna, að það er jafn erfitt fyrir hlutaðeigendur að komast frá auglýsingu þessari og ef einhverjum kæmi til hugar, að komast undan gamalli skuld með því að rífa sundur skulda- viðurkenninguna fyrir augun- um á lánardrottni sínum. Bréfritarinn heldur áfram og segir: „Hefði verið um sveltitilraun að ræða af kaupmanna hálfu í sambandi við verkfallið, hefði Hnífsdælingar auðveldlega get- að fengið vistir frá ísafirði. En þessi sveltitilraun er bara hreinn uppspuni, sem oltið hefur út úr myrkraríki höfuðs- ins á Helga . .. .“ Auglýsingin hér að framan sýnir, hversu mikill uppspuni af minni hendi sveltitilraunin er, en þar sem bréfritarinn minnist á, að auðvelt héfði ver- ið fyrir Hnífsdælinga að fá vistir frá ísafirði, og hann hef- ur áður látið þess getið, að hon- um sé kunnugt allt sem um þessar mundir gerðist í Hnífs- dal„ þá er ekki úr vegi, að hann hristi fram úr minni sínu, að um þessar mundir voru vinnulaun almennt greidd í vörum, en ekki peningum í Hnífsdal. — Einhverra hluta vegna kunnu nú kaupmennirnir þeim sið betur og það þótti ekki lítil óskammfeilni af verkamönnum að æskja pen- inga fyrir vinnu sína. Verkafólk gat fengið píring af haldabrauði, margaríni, kaffi og haframjöli fyrir vinnu sína, þ. e. a. s. ef það var góðu börn- in og tók ekki þátt í slíku of- beldi sem verkfalli, en þá, já, þá var búðunum bara lokað og kerlingarnar, karlarnir og krakkaskammirnar gátu þá bara soltið. Og það hefði verkalýðurinn í Hnífsdal orðið að gera í þetta sinn, ef hann hefði einmitt ekki sótt vistir sínar til ísafjarðar, en því aðeins var hann þess megnugur að Verkalýðsfélagið Baldur á ísafirði lagði fram álit lega fúlgu úr sjóði sínum, verkfallsfólki á Hnífsdal til hjálpar. Og það var ekki hvað sízt fyrir þá aðstoð, er Verkalýðs- félagið Baldur veitti okkur, að okkur tókst að sigra í kaup- deilu þessari og æ skyldu hin ýmsu stéttarfélög vera þess minnug, að veitt aðstoð öðru stéttarfélagi hefur tvíþætt gildi. Hún greiðir úr fjárhagsvand-' ræðum og hún vekur þann þrótt og þá hrifningu sem því er samfara að finna, að sá, er baráttu heyir stendur ekki einn, heldur er umluktar hjálp- fúsum vinum, er skapa honum sigurvissu, er aftur hjálpar honum til að ná settu marki. Ég vil svo að lokum segja þér þetta bréfritari góður: í viðtali Alþýðublaðsins við mig 13. þ. m. eru ekki neinar aðdróttanir um sveltitilraunir atvinnurekendanna í Hnífsdal 1927, þar er eingöngu getið staðreynda, eins og þú kemst að raun um við lestur auðlýs- ingarinnar, sem fylgir grein þessari. Og hversu feginn sem ég vildi nú gera það fyrir þig, eins og þú mælist til við mig í grein þinni; að sleppa frá þessu, sér- staklega einum atvinnurekand- anum, vegna þess að hann hafi þá legið sjúkur, þá sérðu á undirskriftunum undir auglýs- ingunni, að slíkt væri fölsun Staðreynda, og jafn -atmiát persóna, og þú, getur vafl fárið fram á slíkt — jafn vel við mig lítinn karl, og lítið. þeltktan, svo að þín eigin orð séu notuð. En aftur á móti gefir þú tilefni til frekari umræðna um þetta mál, getur svo farið, að hlutur þess, er þú helzt vildir bera blak af yrði sá, að flestum fyndist á þér sannast: „Heggur sá, er hlífa skyldi,“ því að ýmislegt er enn af minni hálfu ósagt. — Helgi Hánnessoh. *■—.» -a Bandaríkjamenn ráS- asi á Marian-eyjar. ENN hafa borizt fregnir um, að amerísk herskip og flug vélar hafi ráðdzt á stöðvar Ja- tpana á Kyrrahafi. Að þessu sinni var ráðizt á Marian-eyjar, sem eru norður af Karólín-eyj- um. Fregnir eru enn næsta ó- ljósar af þessum atburðum, en þó má ráða, að flugvélaskip hafa tverið að verki. Ekki er vitað, hvort þetta sé sami flotinn sem réðizt á Truk fyrir skemmstu, en þetta þykir benda til þess, að Bandaríkjamenn hafi töglin og hagldimar á Kyrrahafi og að Japanar, hafi orðið fyrir svo miklu tjónd, að þeir geti ekki lagt til meiri háttar sjóormstu.

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.