Alþýðublaðið - 21.06.1944, Page 2

2
ALÞÝÐUBLAÐID
Síðasti þingfundurinn í gær:
Þinai frestað li
seplember
Bandaríkjaþing :
sendir alþingi árn-
aðaróskir við lýð-
veldisslofnunina.
Tiilaga Álþýðuflokksins um endurskoðun lýð-
veldissljérnarskrárinnar fékksl ekki afgreidd.
Fáheyr'ðuk' skrípaleikur komsnúnista þegar
þinginu var frestað.
'C1 UNDUM ALÞINGIS var frestað síðdegis í gær, sam-
*■ kvæmt tillögu ríkisstjómarinnar, en samtímis svo fyr-
ir mælt, að það skuli kallað saman aftur ekki síðar en 15.
september.
Þingsályktunartillaga Alþýðuflokksins um endurskoð-
un lýðveldisstjórnarskrárinnar fékkst hvorki rædd, né af-
greidd, áður en fundum þingsins var freotað, og verður varla
öðruvísi á það litið, en sem brigð við marg gefin loforð þing-
flokkanna um, að gagnger e^durskoðun hinfeiar meingölluðu
bráðabirgðastjórnarskrár lýðveldisins skyldi hafin undir
eins og lýðveldið Ihiefði verið stofnað.
FORSETI sameindðs þings
skýrði í byrjun síðasta
þingfundaráns í gær frá því, að
alþingi befði borizt eftirfar-
andi hsillaóskaskeyti frá þingi
Bandaríkjanna í tilefni af lýð-
veldisstofnuninni:
„Með því að ísicnzká þjóðin
Ivefþ- m eð f^jálsu þjóðarwó-
kvæði dogana 20. til 28. naaí
1944 samþykkt n»eð yfirgnæf-
andi atkvæðamun stjórnarskrár
frumvarþ, sem alþingi hafði af-
greitt og ráð gerir fyrir lýð-
veldisstjórnarforms, og með
því að lýðveldið ísland verður
formlegia stofnað 17. júní, á-
lyktar öldungaráðið, að fengnu
samþykki fulltrúadeildar, að
Bandaríkjaþing flytji hér með
alþingi íslendinga, elzta þjóð-
þingi veraldar, hamingjuóskir
í tilefni af stofnun lýðveldisins
íslands og bjóði velkomið lýð-
veldið ísland, yngsta lýðveldið
í flokki frjálsra þjóða.“
t>jóðminjasafmð:
3. millj. Ir. Ijárfram-
lagfð samþykkt
INGSÁLYKTUNARTIL-
LAGA formanna stjórn-
málaflokkanna um 3 millj. kr.
framlag til byggingar húss fyr-
ir þjóðminjasafnið var sam-
þykkt á alþingi í gær með 42
samhljóða atkvæðum. Einn
þingmaður sat hjá við atkvæða
greiðsluna.
Blaðamannafélag íslands átti
upphaflega uppástunguna að því,
að lýðveldisstofnunarinnar yrði
minnzt með því að reisa varanleg
húsakynni fyrir Þjóðminiasafnið,
sem allt frá stofnun sinni hefir
verið á hrakhólum með húsa-
kynni. Blæs nú byrlega fyrir því,
að sú hugmynd komist í fram-
kvæmd.
Kommúnislar selja
smánarbieit á þlng
og þjóð.
Þingmenn þelrra sáfu, meðan
aðrir risu upp fil að þakka árn-
aðaróskir Bandaríkjaþingsins!
EGAR síðasti þingfund-
urinn hófst í gær, skýrði
forseti sameinaðs þings frá
hinum hlýju árnaðaróskum,
sem Biandaríkjaþingið hefir
sent alþingi í tilefni af lýð-
veldisstofnuninni, og kvaðst
í nafni alþingis mundu
svara þeim árnaðaróskum
með þakkarskeyti. Bað hann
þingmenn að rísa úr sætum
sínum til þess að votta
Bandaríkjaþinginu þakklæti
^ sitt og virðingu.
Risu þá allir þingmenn úr
sætum sínum nema þing-
menn kommúnista, þeir sátu
eftir sem áður. Mun slík
íöntun á háttvísi vera algert
einsdæmi í þingsögunni, enda
slík framkoma kommúnista
hreinn smánarblettur á þing
inu og þjóðinni.
Þessu þinghaldi lauk ekki án
þess, að kommúnistar þyrftu enn
einu sinná að leika loddaralistir
sínar frammi fyrir þjóðinni.
Við tillögu stjórnarinnar um
að fresta þinginu til 15. septem-
ber, höfðu Eysteinn Jónsson og
Ingólfur Jónsson komið með
breytingartilögu þess efnis, að
þingið skyldi kallað saman 2.
september, og Bjarni Benedikts-
son aðra, um að það skyldi ekki
kallað saman fyrr en 30. septem-
ber.
Þá stóð upp Einar Olgeirsson
og fiutti tillögu um að þinginu
yrði ekki frestað fyrr en eftir
tvo daga, eða 22. júní, með því,
að flokkur hans ætlaði að flytja
vantraustsyfirlýsingu á núver-
andi ríkisstjórn, en til þess hefði
ekki unnizt tími hingað til, þar
eð hann hefði ekki viljað trufla
þjóðhátíðina.
Kvaddi Kristinn Andrésson
sér síðan hljóðs og las upp af
blöðum um það bil klukkutíma
ræðu um nauðsyn þess að sam-
hugur þjóðarinnar héldist áfram
og fengi nú útrás í sameiginlegri
stjórnarmyndun allra flokka!
|¥firlýslng liaralds
Gnðnmœdssonar.
Þá stóð upp Haraldur Guð-
mundsson og gat þess í upphafi
máls síns,. að Alþýðuflokkurinn
hefði gjarna viljað halda áfram
fundum alþingis enn um stund
til þess að fá afgreidda þingsá-
lyktunartillögu sína um endur-
skoðun lýðveldisstjórnarskrár-
innar, en forseti sameinaðs þings
hefði tjáð sér, að þó þingfundum
yrði haldið áfram til 22. júní,
myndi tími ekki vinnast til þess,
að fá þá tillögu afgrieidda, og
væri því tilgangslaust fyrir Al-
þýðuflokkinn að greiða atkvæði
með því að fresta þingfundum til
þess dags.
Því næst sagði Haraidur:
„Undanfarna daga hafa
farið fram viðræður milli
Fjölmennur landsfundur kvenna
á Þingvelli ð| í Reykjavík
¥iMa§ ¥ÍS HHaríu J. Knudsen.
flokkanna um myndun
stjórnar, sem hefði stuðning
allra flokka eða öruggs þing
O JÖTTI LANDSFUNDUR
O KVENNA var settur í
hátíðasal 'Háskóla íslands
mánudaginn 19 júní. Á milli
fimmtíu og sextíu fulltrúar
kvenfélaga víðsvegar af land
inu sitja fundinn. I gærmorg-
un fóru fundarkonur til Þing
vallar og þar verður fundin
um haldið áfram í þrjá daga.
Alþýðublaðið sneri sér í gær
til frú Maríu J. Knudsen, sem
er í stjórn Kvenréttindafélags-
ins, og spurði hana um tilhögun
þessa landsfundar og um mál-
efni þau, sem væntanlega yrðu
rædd. Sagðist henni þannig frá
meðal annars:
„Kvenréttindafélag íslands
boðar til þessa þings, eða fund-
ar, og nýtur til þess styrks úr
ríkissjóði. Þetta er sjötta þing-
ið, sem félagið gengst fyrir.
Fyrsta þingið var haldið 1923
og eíðan með þriggja eða fjög-
urra ára millibili til 1938, en frá
•þeim tíma ’hefir enginn lands-
fandur verið haldinn fyrr en
nú.
Að þessu sinni senda 42 kven
félög utan af landi fulltrúa á
Vrh. á 7. bSDh.
meirihluta. Þær viðræður
hafa engan árangur borið til
þessa, og ég tel e**gar líkur
til þess, að þótt alþingi sitji
enn í tvo daga, takist að
mynda slíka stjórn. Háttvirt
ur flutningsmaður veit þetta
fullvel, allra manna bezt,
því að honum er að sjálf-
sögðu bezt kunnugt um sér-
stöðu hans flokks.
Ég er einn þeirra, sem
skoða það ,sem eðlilegustu
M.á7. sOu.
Miðvikudagur 21. Júní 1944
. ........... -
Þrír fullfrúar Islands á alþjóða-
ráðstefnu um gjaldeyris- og
fjármál
------....-.-..
Boðið af stjórn Bandaríkjanna, en ráð-
stefnan verður þar í næsta mánuði.
RÁÐSTEFNA UM gjaldeyris og fjármál verður haldin
í Bandaríkjunum í næsta mánuði, og taka þátt í henni
fulltrúar frá hinum sameinuðu þjóðum, svo og þjóðum vin-
veittum þeim. Bandaríkjastjórn hefir boðið íslandi að taka
þátt í ráðstefnunni. Hefir ríkisstjómin tekið baðinu og á- *
kveðið að senda þriggja manna nofnd sem þannig er skipulð:
Magnús Sigurðþson, bankastjóri L*ndsbanka í«lands,
fomiaíur nefndarimcar, Ásgeir Áegeirason, bankasfjóri Út-
vegsbadia íslands, og gKanhláiS* FrímanjilWiML, lenaaður
Viðfekipta^áSs.
Söguleg sýning úr frelsis- og
menningarbarálfu Islendinga
Opnuð í menntaskólanum í gær að viðstödd-
um feseta, ráðherrum, þingmönnum og
sendiherrum.
SÖGULEG SÝNING úr frel'sis- og menningarbaráttm
íslendinga var opnuð í húsakynnum menntaskólans
í Reykjavík í gær að viðstöddum forseta Íslands, ríkisstjórn-
inni, alþingismönnum, erlendum sendiherrum og allmörg-
um öðrum gestum. Formaður þjóðhátíðarnefndar, Alexand-
er Jóbannesson, bauð gesti velkomna, en Ólafur Lárusson
lýsti sýningunni.
Þjóðhátíðarnefndin ákvarðaði að halda þessa sýningu, og var
hún hugSuð sem einn liður þeirra hátíðahalda, er fram fóru í til-
efni af lýðveldisstofnuninni. Opnun sýningarinnar dróst hins veg-
ar nokkuð vegna þess, hve naumur tími var til undirbúningsins.
Klukkan 4 var sýningin opn-^
uð fyrir almening, og verður
hún opin framvegis frá klukk-
an 10 f. h. til kl. 10 síðdegis.
í nefnd þeirri, sem vann að
undirbúningi sýningarinnar, áttu
sæti af hálfu þjóðhátíSarnefndar
þeir Einar Olgeirsson og Guð-
laugur Rósinkranz, og auk
þeirra ■ Ólafur Lárusson prófessor
og dr. Einar Ólafur Sveinsson.
SÝNINGIN
Sýningunni er skipt í níu
deildir. En þegar hún var opnuð
í gær, hafði enn ekki unnizt tími
til að ganga fullkomlega frá
fyrstu deildinni. Enn fremur
vantaði á sýninguna fáeinar ljós-
myndir, sem ekki hafði unnizt
tími til að útvega eða láta gera.
— Skal sýningunni nú lýst í
höfuðatriðum.
I. Upphaf. Fyrsta deild sýning-
arinnar fjallar um byggingu ís-
lands og upphaf allsherjarríkis.
Sýningargögn eru víkingaskip,
standmynd af Ingólfi Aranarsyni,
málverk, ljósmyndir, kort og |
eftirmyndir nokkurra handrita, |
er geyma heimildir um þennan
tíma. Enn fremur eru þar
mannamyndir eftir Kjarval, er
sýna íslenzkt fólk, sem gæti
verið frá hvaða tíma sem er, og
ljósmynd af 1000 ára afmæli al-
þingis, er á að minna á afrek
hinna fyrstu íslendinga: sköpun
þjóðveldisins. — Tryggvi Magn-
ússon málari hefir að mestu gert
myndir í þetta herbergi.
II. Þjóðveldi. Annað herbergi
sýningarinnar er helgað þjóð-
veldistímanum 930—1262 og af-
rekum hans. M$verk eru þar m.
a. af eftirtöldum atburðum: Þeg-
Frh. á 7. sfðu
Frumvarp um endur-
veitingu borgara-
réftsnda
Fékk ekki afgreiðslu.
LAGT var fram á alþingi í
fyrradag frumvarp til laga
um heimild til handa dómsmála
ráðherra að veita mönnum að
nýju atvinnu- og borgararétt-
indi, er þeir hefðu verið svipt-
ir með dómi fyrir afhrot fram-
in fyrir 17. júní 1944.
Flutningsmaður frumvarpsins
er Lárus Jóhannesson, og er það
svohljóðandi:
„Dómsmálaráðherra heimilast
að veita þeim, sem sviptir hafa
verið borgara- og atvinnurétt-
indum með dómi eða vegna af-
leiðinga refsidóms fyrir afbrot
framin fyrir 17. júní 1944, rétt-
indi sín aftur án umsóknar.”
í greinargerð segir á þessa
leið:
„Gert er ráð fyrir, að almenn
sakauppgjöf eða náðun fari fram
í tilefni lýðveldisstofnunarinnar,
og kejnur hún ekki að fullum
notum, nema þeir, sem verða
náðunarinnar aðnjótandi, fái aft-
ur þau 'réttindi, sem þeir hafa
misst við refsidóm. Því er þetta
frumvarp flutt.‘
Frh z
sihu