Alþýðublaðið - 29.06.1944, Page 7

Fimmtudagur 2§. júni 1944, \
tí'-íi Cv rt /I «1 £ I# íf ’V.w ..Jíí-i
A.Í.ÞVÐUBLAÐIÐ
rr •^T'. .jesís-wjní

tfrM****
IBœrinn í dag.l
Næturlæknir er í Læknavarð--
stofunni, sími 5030.
Nætúrvörður er í Reykjavíkur-
apóteki.
Næturakstur annast B. S. í.,
sími 1540.
tJTVARPIÐ:
20.20 Útvarpshljómsveitin (Þór-
arinn Guðmundsson stjórn-
ar): a) Franskur forleikur
eftir Kéler-Béla. b) „Draum
ur engilsins“ eftir Rubin-
stein. c) Vals eftir Popy. d)
„Nautvígamaðurinn frá
Andalúsíu" eftir Rubinstein.
e) Mars eftir Urbach.
20.50 Frá útlöndum (Jón Magnús-
son).
21.10 Hljómplötur: Lög leikin á
cello.
21.15 Upplestur: „Hetjur á hei(j-
arslóð“, bókarkafli (Karl
ísfeld ritstjóri).
21.35 Hljómpöltur: Rússnesk lög.

um
vini
Útfördr.BJ.Brandson
í Winnipeg.
UTFÖR dr. B. J. Brandson,
hins víðkunna vestur-ís-
lenzka skuhliæikniis, fór fram 24.
þ. m. í Winnipeg. Hundruð
manna fylgdju tii grafar og
hyiltu minningu þe&sa stór-
merka manrus. Meðal Iþeirra voru
fuQMrúar stjórnarinnar og lækna
stéttarinnar.
Samþykktir Dagsbrún-
ar.
Frh. af 2. síðu.
startfi, viilll hann benda þeim á
hið mitola menningargilidi, Isem
siíkt hvfldarlheimili mun hafa
fyrir verkamenn, er það verðiur
reist.“
DÓMSÚRSKURÐI MÓTMÆLT.
„Verkamannafélagið Dags-
brúin mótmælir harðllega úr-
skurði Félagsdóms fró 19. maí
s. 1. í móili ríkisstjórnarinnar
gegn Alþýðusambandi íslands.
— Fundurinn lítur svo á, að úr-
skurður þéssi sé ekki aðeins stétt
ardómur af frekasta tagi, held-
ur einnig fjarri því að eiga hina
mimnst ustoð í liögum þeim, sem
Fálagsdómur á að úrskurða eftir,
og skapi fordæmi yfirtroðslum
laga og réttar gagnvart verka-
lýðssaimtökunum sem og réttar-
öryggi alimennt í landinu. Fund
urinn Ihvetur ö(Ll samtök í land-
inu til að rísa til mótmæla gegn
þessari réttaryfirtroðslu Félags
dóms og spyrna gegn því, að
dæmi þetta verði endurtekið“.
ORLOFSRÉTTURINN.
„Fundur í Vmf. Dagsbrún,
haldinn 27. jiúní 1944, lýsti yfir
vanlþóknun sinni á þeirri fram-
ikomu félagsmanna, að neyta
ekki oniofsréttar síns.
Fuudurinn vill minna alla fé-
ílagsmenn á þá löngu baráttu
sem verkalýðssamtökin hafa háð
dýrir hinum diýrmætu orlofslög-
um, og að hiver sá, sem vanrækir
án giildra orsaka, að nota sér rétt
inn tiil orlofs, vinnúr gegn hágs-
munum samtakauna og stéttar-
innar í heiM og ihjíáilpar and-
stæðingum vehkalýðshreyfingar
innar til að grafa undan orlofs-
lögunum.
Fundurinn gerir því þá ský-
lausu kröfu til hvers og eins
fólagsmianns að hann neyti or-(
lofsréttar sms eins og lög standa
til og, felur stjórn og trúnaðar-
mönnum félaglsins að igan,ga ríkt
eftir því, að enginn skerist úr
leik.“
HAUSTIÐ. — Haust náttúr-
unnar, með lækkandi sól
og bliknandi iblómum. Haustið
kemur oig fer með fegurð sinni
og yndisiLeik lita og folæbrigða,
en einnig með kulda og hrörn-
un, enda er ekkert, sem minn-
ir eins á kal og dauða og haust-
ið. Ef við aðgætum, blómin, gras
ið og lyngið, þá sjáum yið, hve
allt er Mkt manninum sjálfúin
og Mfi mannsins — og þegar ég
sé fagran folómknapp, vekur
hann minningar um yndislegt
barn, isem hiefir vaxið og þrosk-
azt, 'lifað lengi eða skammt, en
fylgzt með náttúrunni samt, því
eitt href getur farið ýfir blóm-
lega akra og ílagt þá í eyði. Líkt
er og um það, þegar sjómenn-
irnir okkar, hinir vösku drengir,
sem mest afkoma þjóðarinnar
hvílir á, hniíga hópum saman í
djúp Ægis. Þlá er þjóðarsorg,
og svo er ailltaf um missi hins
imesta og hezta, að það skelfir,
og sorgarómar gagntaka alla þá,
ar skilja hvað skeð hefir, og þá
fyrst iveit alþjóð, Ihvað mikið
er milsst, en þegar lítil blóm
falla, þá vei'tir maður því ekki
eins atlhygli, og þannig.er það
um fleira. Jáfnvöl tíminn Mður
og flýgUr, án þess maður geri
sér grein fyrir því, að engin
Mðin stund kemur aftur — og
og maður eyðir stundum assk-
unni 'Og lóifsorkunni til einsikis,
einmitt þeim tíma, sem ætlaður
var til lærdóms og þroska og
undirbúnings undir fullorðinsár
in, og áður en varir erum vér
eins og lifandi bifukollur, en
engu verður þá breytt. En mik-
ils virði hlýtur það að vera, að
'hægt sé á elliárum að líta yfir
farinn veg þannig, að maðurinn
hafi notað tímann vel, notað
hæfileika log krafta efitir beztu
getu — Iþannig að sem minnst
Ihafi glatazt. Það er ánægjulegt
að minnaist margra af eldri kyn-
slóðinni, bæði þeirra, sem farn
ir eru, og sumra þeirra, er enn
eru á foldu.
Það lét ekki tímann renna
fram hjá sem sand í stundaglasi,
gamla fólkið. Það vann hverja
stund og ef til vill um öf, enda
voru þá önnur áhöM, 'og svolít-
ið minni uppbætur af afurðum
bóndanls en nú er. Fyndist mér
þess fulll þörf, að nú væri glöggv
að upp og borið saman ástæður
einyrlkjanis fyrir 60—70 ár-
um og nú. Ekki svo að skillja, að
. ég haldi því fram, að ekki sé
enn stritað og erifiðað, en ef við
beruim liðna tímann samann við
nútímann, þá finnum við ýrnsa,
sem börðust áfram einir. Þeir
höfðu ekki einu sinni efni til
að halda vinnufólk.
Einum af okkar gömlu góðu
mönnum Vestfirðinganna hefir
vetur nóttúrunnar feykt frá oss.
Það var Guðmundur Giíslason
frá Höfn á Dýrafirði,- Hann and-
aðist að Dýrhólum á Þingeyri
28. októfoer 1943 eítir stutta
legu. iStarfiskráftar entust hon-
um vonum' framar iram undir
pað siðasta. Guðmun lur fædd-
ist að Rana í Ivlýrarforepp' 1. jan.
1857. Hann var af góðs og vönd
uðu bændafoiki kommr.. enda
féll hann ekki frá eikinni. Guð-
mundi
nágranni okkar
hjóna 'í 14 ór og þykist ég því
hafa þekkt hann svo vel, að ég
geti skrumlau'st sagt það um
hann, sem ég rita. Guðmundur
v ar með fáum orðum sagt ágæt-
ur heimilisfaðir, enda Ijúfmenni
í lund. Hann var greindur vel
og minnugur. Hann var hinn
mesti dugnaðarmaÖur til lands
og isjiávar, og hirðusamur um
allt. Og vil ég nefna hér dæmi
um elju hans og aðdrætti. Jörð-
in, sem þau hjón bjuggh á, Höfn
í Þingeyrarhreppi í Dýrafirði,
liggur yzt við nes á milli Dýra
og Arnarfjarðar. Þar er úfinn
sjór' og gvo brimsamt, að Ægis-
dætur falda fljótt hvítu iog velita
háar og þungar að ströndinni.
Þarna isótti Guðm. sjóinn af
miklu kappi með gömlum
manni, og svo ihafði hann dreng
með sér éftir iþað, að synir hans
gátu halddð í ór. Stundum fór
hann friá orfinu á 'kvöldin, og
kom svo með blassun í bú síðari
hliuta nætur, hvíldi sig þá stund
tók svo orifið og vann til kvölds.
Dýravinur var hann mikill,
enda sýndu skepnur hans það,
að hionum var annt um þær, og
að þær væru vinir hans frekar
en skynlausar skepnur.
Kona Guðmundar var Guð-
munda Guðmundsdóttir Nat-
hanaelssonar ættuð og uppalin í
Dýrafirði. Þau gitftust d Hauka-
dal í Dýrafirði árið 1880 og
voru þar í húsmennsku nokkur
ár, en fóru svo að búa á Höfn.
Þau eignuðust 6 börn. Eru 5
þeirra á lífi, öll mannvænleg.
Þau eiga 'hér heima, nema einn
sonur, sem er foóndi á Arnar-
núpi í Dýrafirði. Hin eru: Guð-
mundur, vékupiaður hjá Eim-
^skip, Gísli, sem hefir verið skip-
stjóri á togurum hér í Reykja-
vík, Magnús innheimtumaður
hjá Rafveitu Reykjavíkur, og
Sigrlíður kennslukona við Mið-
bæjarbarnaskólann, öll eru þau
gift og eiga afnileg börn. Fóstur-
dóttur áttu þau hjón, Þórfhildi
Bjarnadóttur, sem þau clvöldust
hjiá hin síðustu ár æfi sinnar
og reyndust þau hjónin, Þórhild
ur og Halldór Jónsson, þeim,
sem ástkær eiginbörn til síð-
ustu stundar. Hef ég oft heyrt
Sigríði dóttur þeirra, sem ,mér
er kunnust, minnast þess með
þakklæti, og ég vil segja með
aðdáun. Þau Guðmundur og Guð
munda, tók til sín á búskapar-
árum sínum ,í Höfn, gamla konu
með fósturdóttur hennar. Gamla
konan varð ,svo blind, og lifði
rúmiföst í mörg ár, en þeas.i fóst
urdóttir hennar yfirgiaf hana
aldrei, isyo þegar gamla konan
dó, var stúlkan áfram hjá þeim
vinunum, sem höfðu ihaft fóstru
hennar árum sarnan, án þess að
heimita laun fyriir. Svo fylgdi
hin trygga igóða istúlika, sem heit-
ir Messíana Jóihannesdóttir,
þeim til Þingeyrar, og hjálpaði
fósturdóttur þeirra að hjúkra
þeim og annalst, því að Guð-
munda var hin síðustu æfiár
sdn tolind ,og lasin, en þarna sann
aðilst hið fiorna máltæki „Ger þú
öðrum ,vel, og það mun sjálfan
þig fyrir hiitta.“
Að .síðustu get ég ekki skilið
svo við iþessar minningar, að ég
ekki geti húsmóðurinnar í Höfn
og með fáum orðum heimilisins
þar. Guðmunda var fluggáfuð
kona og mjög bók'hneigð, fríð og
fyrirmannleg, og myndarleg í
verkum, enda bar heimilið þess
merki.
Gestrisin voru þau hjón með
afbrigðum, því að engu var l'ík-
ara, en maður gerði þeiim greiða
með því að þiggja það bezta,
sem hfiimilið hafði að bjóða, og
9vo að taka af.gestuim iblaut föt
og iþurrka, sem oft bar við, þeg
ar fólk kom af hinum slæmu veg
um, sem liggja að bænum á
báðar hliðar, og að taka borgun,
það hefir víst aldrei komið fyrir
að svo væri gert. Tvö börn önn
ur en Þórihildi ólu þau hjón upp
að mestu leyti, og allt fór þeim
það eins og bezt varð á kosið,
og enginn munaðarleysis blær
var á hinum vandalausu börn-
um, sem dvöldust á heimili
þeirra, enda er það sannast, að
heimilið var í hvívetna fyrir-
mynd.
Að endingu vil ég svo biðja
þess, að blessaður Dýrafjörður-
inn eignist alltaf jafn tápmikið
og gott fólk, sem hinar fyrri kyu
slóðir 'voru. Þó mun það komast
þvií lengra á þroskabrautinni,
sem nú er meiri menntun og
betri lífsiskilyrði til framfara.
Og á það vi'l ég minna, að þegar
hinum ungu finnst erfitt, þá
taki þeir forifeðurna tii fyrir-

B ARN AKÓRINN ,,SMÁVINIR“ ÚR VESTM.KYJUM:
!
• V
Söngstjóri: Helgi Þorláksson.
Söngskemmtun í Tjarnarbíó laugardaginn 1. júlí kl. 1.30
og í Gamla Bíó sunnudftginn 2. júlí kl. 1.30.
Aðgöngumiðar seldir í Bókaverzlun Sigfúsar Ey-
mundssonar.
myndar og beri saman tækni
foirtíðar og nútíðar og alla mögu
leika til Mfsskilyrða. Þá verður
okið léttara.
Guðný Guðmundsdóttir.
Sjötugur í dag:
Þérður Jónsson á Mó-
fellssiöðum.
SJÖTUGUR er í dag Þórð-
ur Jónsson á Mófellsstöð-
um í Skorradal í Borgarfirði.
Þórður hefur verið blindur
frá því hann var barn að aldri
— en er þó kunnur hagleiks-
maður og hefur fengist við
margs konar trésmíði um dag-
ana.
Frá því hann var kornungur
var sjón hans það biluð að
hann greindi rétt dag frá
nóttu, en frá sjö ára aldri hef-
ur hann algerlega verið blind-
ur. En næmleikur hans hefur
verið sérstakur og á honum
hefur hann orðið að byggja öll
sín störf.
Þórður smíðaði eitt sinn sög-
unarvél, sem er svo fullkomin,
sem bezt má verða, en hefur
aldrei séð slíka vél, heldur
fékk hann hugmynd sína um
hana þannig, að hann var
staddur í Reykjavík !og kom
inn í vinnustofu Jóns Hall-
dórssonar & Co. og fékk þar
að þreifa á sögunarvél. Flutti
hann síðan mynd þá, sem hann
fékk af vélinni með þessum
hætti í huga sér heim til sín
og sm'íðaði síðan sögunarvél
sína.
Þetta er glöggt dæmi um
næmleik þessa sjötuga hagleiks
manns, sem alla sína tíð hefur
búið í myrkrinu.
ab.
Ársþing ÍSÍ.
Ársþing í. S. í. 1944
eindregið á stjóm sambanc
að vinna ósleitilega að því. að
leikvangurinn á Þingvöllum :
komist upp fyrir 35 ára afmæH
í. S. í. 1947.
Jafnhliða telur þingið rétt a0
þá verði 17. júní-mótið haíHijffi
á Þingvöllwm.
Araþing í. S. í. lýsir vei-
þóknun sinni yfir framkominnS
samþykkt sambandsráðs UÁM. ,
F. í. varðandi notkun forseta- ;
nafnsins. j
Ársþing í. S. í. skiorar á S- ;
þróttanefnd ríkisins að veita ,150 j
iþúis. kr. tffl byggingiar íþrótta- \
heimfflis í. S. I.“
Þá var( samþykkt að næst?
ársþine í. S. í. verði á Akureyri,
enn fremur var talið rétt aö
láta. íslandsglímuna fara fram
þar næst.
Ráðgert var að sambandið
ráði framkvæmdarstjóra til sín.
Mun hann ferðast um landið á
vegum sambandsins og annast
skrifstofustarf fyrir það.
Stjórn sambandsins skipa nu:
Forseti Ben. G. Waage, Jón
Kaldal varaforseti, Kristján L.
Gestsson, Frímann Helgason og •
Erlingur Pálsson. — Ben. G.
Waage hefir nú átt sæti í stjóm
sambandsins í 30 ár.
Frh. af 2. síðu.
ræmd verði ársgjöld félaganna
á hverjum stað.
2. Að vinna að því að árs-
gjöld félagsmanna á hverjum
stað, séu miðuð við að bera uppi
daglegan kostnað eða rekstur
félagsins (eftir því sem við
verður komið).
3. Að allar aðrar fjáraflanir
verði látnar ganga til fram-
kvæmda og bætturn aðbúnaði
íþróttamanna.
Skorar þingið á stjórnir hér-
aðasambanda og íþróttaráða að
beita sér fyrir þessu í héruðun-
um.
Ársþing í. S. í. 1944 beinir
því eindregið til sambandsfé-
laga sinna að komið verði á ör-
uggu manntali í félögunum og
um leið flokkað eftir íþrótta-
greinum.
Ársþing í. S. í. 1944 felur
stjórn sambandsins að senda
þakkir þeim opinberu aðilum,
sem sérstaklega hafa styrkt
íþróttastarfsemina með fjár-
framlögum til kennslu og iþrótta
mannvirkja undanfarin ár.
Glímumenn Ármanns
koma úr Austfjarða-
förinni á morgun.
GLÍMUMENN Ármaiins, sem
að undanförnu hafa sýnt
glímu á Austurlandi, munu
koma til bæjarins annað
kvöld. Iíafa þeir haldið glímu-
sýningar á fjölmörgum stöðum
austan lands, og jafnframt
hafa þeir sýnt íþróttakvik-
myndir á þeim stöðum, sem
þeir hafa dvalið. Glímumönn-
um hefur hvarvetna verið
tekið með mikilli hrifningu, og
móttökur hafa verið allar hin-
ar beztu.
Á þriðjudag í síðustu viku
sýndu glímumennirnir á
Hvammstanga, á austurleið. Á
föstudag sýndu þeir svo á Eið-
um, laugardag á Fáskrúðsfirði,
og sunnuidag á Reiðarfirði kl. 3
e. h. og Eskifirði kl. 9 e. h. sarna
dag. Sl. mánudag glímdi flokk-
urinn á Norðfirði og á Seyðis-
firði á þriðjudag.
í gærkvöldi sýndu þeir á
Kópaskeri, og ef til vill munu
þeir glíma einnig í Dalvík í
heimleiðinni.
Færð hefur verið slæm víða
á leið þeirra, en þó láta glímu-
mennirnir allir hið bezta af
ferðalaginu og eru mjög ánægð-
ir með hinar góðu móttökur,
sem þeir hafa alls staðar mætt
í för sinni.
Allt í lagi lagsi.
Revyan, sem ætlar að kæfa alla
úr hlátri, verður nú sýnd aðeins
tvisvar sinnum, í kvöld og annað
kvöld kl. 8.