Alþýðublaðið - 12.07.1944, Blaðsíða 6

L___________________MJÞT®VW-Am&
Kaj Munk:
Við Babylons fljót
ræðurnar, sem gerðu Kaj Munk að píslar-
votti, — er komin út í íslenzkri þýðingu eftir
séra Sigurbjörn Einarsson.
Þessi bók var gerð upptæk í Danmörku, þeg-
ar er hún kom út, en var prentuö á ný á
dönsku í Argentínu og dreift þaöan út. Síðan
hfeir hún verið þýdd á mörg tungumál.
Dr. Iheol. séra Bjarni Jónsson vígslubiskup
ritar ýtarlegan inngang um Kaj Munk.
Bókin er 225 blaðsíður að stærð með nokkr-
um myndum af Kaj Munk og heimili hans.
Verð bókarinnar er kr. 24.00 óbundin og
af því renna kr. 5.00 fil siyrkfar nauðsiöddum
dönskum börnum
Bókagerðin LIL J A
Sextugur:
Guðmundur Einarsson
Þérshöfn
H INN 27. júní s. 1. varð Guð
mundur Einarsson fyrr-
verandi formaður Verkalýðsfé-
lags Þórshafnar sextugur. Guð-
mundur er kominn af góðu
bændafólki í N-Þingeyjarsýslu.
Fæddur er han'n að Garði í Þist
ilfirði, og sleit hann bernsku-
skónum í fæðingarsveit sinni.
Átján ára flutti Guðmundur
til Þórshafnar og hefir dvalið
þar að mestu leyti síðan. Hver
sem sér Guðmund mun tæp-
Jega trúa því eftir útliti að
dæma, að hann sé nú byrjaður
sjöunda tug æfinnar.
Enn er hann léttur í lund og
lipur í hreyfingum. Mætti því
ætla að þessi maður hefði lítið
unnið og lítið reynt á lífsleið-
inni en svo er eigi. Guðmundur
hefir alltaf starfað mikið og oft
ártt við erfiðar heimilisástæður
að stríða vegna veikinda. Munu
því ókunnugir spyrja því er
maðurinn svona unglegur?
En því er fljót svarað af þeim
er þekkja manninn. Guðmund
ur hefir getað tamið skap sitt,
betur en flestir aðrir.
Merkasta starf Guðm”"'1
er brautryðjandastarf hans í
verkalýðsmálum Þórshafnar.
Þar hefir hann unnið mikið og
óeigingjarnt starf, án endur-
gjaþis. ,
Verkalýðsfélag Þórshafnar
var stofnað laust eftir 1920 og
var Guðmundur stofnandi fé-
lagsins og fyrsti formaður þess
og hefir verið það all oftast síð
an.
Þegar Jafnaðarmannaflokkur
inn var stofnaður varð Guð-
mundur fljótt hrifinn af þeirri
stójrnmálastefnu og hefir hann
fylgt flokknum að málum síð-
an.
Gifutr er Guðmundur Elínu
Guðmundsdóttur frá Fagranesi
á Langanesi. Eiga þau 4 börn
upp komin.
Heimili Guðmundar og Elín-
ar er viðbrugðið fyrír gestrisni
hjálpsemi í veikindum annarra.
Þau hjón hafa ekki safnað
veraldlegum auði, en þau hafa
aflað sér vinsælda.
Vinur.
Ferð til Jamaica
Frh. af 5. síðu.
kakaó. Hið fræga amerí'ska
Coca-cola, sem nú er selt svo að
segja um allan heim, er nær ein-
vörðungu framleitt úr efnum,
sem komin eru frá Jámaica. Loks
má minna á það, að Jamaicabú-
, ar flytja einnig út tóbak. Það
verður því engan veginn með
sanni sagt, að Jamaicabúar sitji
auðum höndum.
Ég þarf varla að fjölyrða- um
rommið. „Jamaicaromm" er við-
urkennt bezta romm 'í heimi.
Hinir innfæddu Jamaicabúar
taka sinn skerf af því, en þeir
blanda það ávallt í einhverju.
Ameríkumenn og Bretar blanda
það í Coca-cola, og þessi mjöður
er talinn hinn bezti drykkur,
sem á boðstólum er í hitabeltis-
löndunum. Og svo er það líka
sögn manna, að hann sé hollur
drykkur.
Þegar maður leggur leiðir sín-
ar meðfram hinum fögru strönd-
um eyjarinnar, getur að líta all-
marga forna kastala. Einn hinn
stærsti kastala þessara heitir
„Kristjánsborg“, eins og þing-
húsið í Danmörku. Kastali þessi
var líka byggður á þeim tíma,
þegar Danir létu áhrifa sinna
gæta á þessum slóðum og áttu
þar eyjar. Djarfir Danir gengu
á land á Jamaica og hugðust
reka þaðan verzlun. Nú er kast-
alinn eini minjagripurinn, sem
eftir er frá þeim tíma. Hinar
fornu nýlendur Dana eru nú í
eigu Bandaríkjanna. Nú blaktir
brezki samveldisfáninn yfir múr-
um „Kristjánsborgar“. Og brezk-
ir hermenn eru nú á verði í múr-
vígjum hans. Nýtízku fallbyss-
um hefir verið komið þar fyrir.
Og Bretar munu aldrei láta
hina stærstu og auðugustu eyju
sína í Vesturindíum af hendi af
fúsum vilja, þótt einhver kynni
að ágirnast hana.
Hjónaeiai.
Nýlega ’hafa opinberað trúlofun sína
ungfrú Steinunn Sturludóttir frá
Fljótshólum og Stefán Júlíusson frá
Hvítárnesi.
Merkilegf rií
Frh. af 4. sí©u.
taldir, einkum í Reykjavík, eft-
ir bendingum frá Landssam-
bandi iðnaðarmanna. Bæjar-
stjórar og margir startfsmenn
bæjaríélaga eru hér rtaldir. Þá
eru 'hér taldir helztu rithöfund-
ar og fræðimenn, slkáM í bundnu
og óbundnu máli, listmálarar,
pmiyndhöggvarar, mynidlskerar,
'hljómlistarmenn alís konar,
helztu veitmgamenn, verkfræð-
ingar, arkitéktar, rafmagnsfræð
ingar, póstar, hæistaréttarlög-
menn, lytfisalar, helstu lögreglu-
menn, praktiiserandi sérfræðing
ar í læknaistértt, helztu hj,úkrun-
arkonur og fáeinar ljósmæður,
leikarar, ráðunautar, ýmsir
verkstjórar, fiskimenn, banka-
raenn og blaðamenn.“
Hver sá, isem átt hefir að ein-
'hverju litlu leyti við eitthvað
svipað og starf höfundar þessa
rits, mun gera ,sér ljóst, hverjum
vandlkivæðum það ihe'fir verið
bunddð, hver þraut'seigju
raun það befir verið, hve reynt
hefir lá dómgreind um mat heim
ilda, skrilfaðra og munnlegra,
og á skapstillingu hiöfundar og
trú hans á það, að hann væri að
vinna þarna gott verk. Samt vil
ég niú benda á nokkra galla á
verkinu, sem ég þegar hefi les-
ið allvandlega:
1. Þá er ég bar saman tvö
svæði, sem ég er ailkunnugur á,
sá ég, að nolkkurs munar gætti
um það, hive grannt hafði verið
leitað á hvoru fyrir sig.
2. Nokfcurs m-unar gærtir um
stéttir og gætir bænda greinilega
meira heldur en sjómanna, og
'þó er einfcum vöntun á því að
þarna komi til greina ýmsir
verkamienn og verkakonur, sem
gerzt halfa forivígÍBmenn stéttar
sinnar víðs vegar um land og
sýnt frábæra fórnarijund.
3. Nokkra mierni vantar auð-
sjláanlega af aigerðri vangá.
4. Nokkrar villur ihefi ég rek-
izt á í æviiferli istöku manna,
sem ég þekki einna bezt til.
5. Allmikið ber á þvú, að nán-
ar sé farið út í ævi sumra en ann
arra, og virðist greinilegt, að
fast og ákveðið fiorm hafi ekki
verið fundið um það, hvað taka
skýidi og hvað ekki.
ó. Vegna þess, hver dráttur
hefir orðið á útkomu toókarinn-
ar oig treglega gengið að fá upp-
lýsingar, ná 'þær lengra um
suma en aðra, og virðist hafa
verið aukið við æviágrip ýmsra
— allt þangað til ritið var að
komast í prenitun. ,Uim viðauk-
ana geignir saima máli. Þeir eru
lítið eitt misjiafnlega ýtarlegir.
7. Þá er það, að vegna þess,
hve toókin helfir verið sein í
fömm, vantar að sjálfisögðu í
hana ýmsa þá menn, sem nú
mundi einisætt að taka.
Um 1. atriðið er það augljóst,
að slíkt hlýtur alltaf að eiga
sér stað í .1. útgáfu svona rits,
taæði erfitt að finna nokkurn
veginn nlákvæmlega, hvað við
skal miða og eins heppilega
heimilMaiimenn, en síðar drífa
að afhugasemdir, höfundur
kynnist mönnum, imlálum og mál
flutningi nánar um land allt,
ekki þó sízt, ef hann tæki sér
ferð á Ihendur sem víðasrt um
landið, en ég teldi mjög æski-
legt.
2. atriðið það er erfitt viðfangs
margra ára fiskiskýrslur Fiski-
félags ílslands, ásamt fyrirspum
um í veiðistöðvar ag viðkomu
þar, ætti að geta bætt stórum
úr sfcák, ag Alþýðuisamlband ís-
lands — éða þeir innan stjórnar
þess, sem nokkurn veginn mætti
máske treyista til að toéita hóf-
semi og skynsemi og eru ekki
ánetjaðir neinum illum öndum,
gæti gefið áreiðanlegar upplýs-
ingar, sem mætti svo fá umsögn
um frá hverjum einstökum stað.
3. atriðið þarf ekki að eyða
að neinum orðum, en einungis
Miðvikudagur 12. júlí 1944.
og gagnlegt
hvetja þá, sem eftir slíku taka,
til að slkrifa höfundi — og ein-
mitt sem fyrst, svo að þeim
renni það ekki úr minni.
Sama máli er að gegna um
hið 4.
Um hið fimmrta er það að segja,
að menn, sem svarað hafa spurn
ingum höfundar og útgefanda,
hafa farið misjaifnlega náið í
sakirnar, en vegna dráttar á út-
gáfunni og skorts á heildaryfir-
lilti yfir efnið hefir ekki þótt
fært að snííða æviágripunum á-
kveðinn stakk, en niú — áður
en næsta útgláfa fer í prentverk
ið, er sjálfsaigt að yfirfara allt
efnið á ný ag hnitmiða form
þtesis.
6. og 7. atriðið eiga ekki að
þurfa að kama til greina á venju
legum tiím'Um, þegar iþé lika
fyrsta útgáfa hefir séð dagsins
ljóis.
Ég hefi nú — eftir því sem
rúm dagblaðsins leyfir — skrif-
að alllangrt mál um þetta rit,
sjónarmið og starfshætti höfund
ar, vandkvæðin á störfum hans
og gallana á ritinu. En því að-
einís hefi ég gert þetta, að ritið
er hið mesta þarfa og merkis-
rit. í þvi er fó’lginn gíeysimikill
fróðleikur, sem fjöMa manns
langar til að fá — og fjöMi
manns þarf beinlínis offt og tíð-
um á að halda, en kostar mikla
fyrirhöfn, ótrúltega fyrirhöfn að
öðlast ag sumir hafa beinlínis
engin skilyrði til að afla sér
nlema á löngum tima. Og svo
miklum vandkvæðum sem
fyrsta útgáffan af svona riti er
bundin, er það ti'ltölulega hæg-
ur vandi að sniíða af vankanta
og snyrta til, þá er fram í sæk-
ir.
Hafi þeir því bláðir hinar
toezrtu þafckir, úrtgeffandi>nn ag
höfundurinn, og vonandi verður
þetta stórlvirki þeirra til þess,
að við fáum ævir íislendinga frá
landnámstíð og einmig íslenzka
a'lffræðisorðatoók í 3—4 stórum
toindum ekki seinna en um svip
að leyti og önnur útgáfa þessa
rits kemur á sjónarisviðið.
Guðm. Gíslason Hagalín.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Frh. af 4. síðu
þeir séu alltaf að vinna fyrir lýðræðið
og engir séu betri vinir þess en þeir.
Seinasta viðleitni þeirra í þessum efn-
um birtist í Þjóðviljanum á sunnudag-
inn var, en þá verja þeir mestu af rúmi
blaðsins til að sýna fram á, að þing-
menn þeirra hafi gert það til að full-
nægja lýðræðinu, að skila auðu við
forsetakjörið á Lögbergi!
Eftir þessu að dæma þjóna menn
bezt lýðræðinu með því að skila auðu
í kosningum! Það færi víst ekki ijla
fyrir lýðræðinu, ef allir tækju upp á
því að skila auðu eins og kommúnista-
þingmennirnir við forsetakjörið?
Hitt er annað mál og að því leyti
er þetta rétt hjá Þjóðviljanum, að það
væri lýðræðinu síður en svo nokkur
skaði, heldur þvert á móti styrkti það í
sessi, ef kommúnistaforsprakkarnir og
nánasta fylgilið þeirra héldi því áfram
að skila auðu í kosningum.‘
Svo mikið er víst, að auðu seðl-
arnir á Þingvelli hafa orðið mönn
um lærdómsríkari um starf og
fyrirætlanir kommúnista hér á
landi, en margt annað, sem þeir
hafa að hafzt.
Þórður Eyjólfsson kos-
iitn forsefi hæsfarétfar
NÝLEGA hefir Þórður Ey-
jóMsison hæstaréttardióm-
ari verið kjörinn forseti hæsta-
réttar. Gildir kosning hans frá
1. sep-teimtoer næstkomandi til
1. isepitemtoer 1945.
\