Alþýðublaðið - 05.08.1944, Qupperneq 5

Laugardagur 5. ágúst 1944
ALÞYÐUBLAOIO
5
Páll ísólfsson segir nokkur orð — Lærið þjóðin ekki
hátíðasöngvana — „Ástandið“ á Þingvelli og lögreglan
— Hlutverk umsjónarmannsins þar — Hvar er bryn-
varða bifreiðin? — Á ekkert að gera?
UT AF BRÉFI frá þjóðkórsvini,
sem ég birti í gær segir Páll
ísólfsson: „Þjóðkórinn söng tvö
jþjóðhátíðarlög á niiðvikudags-
kvöldið við þjóðhátíðarkvæðin,
verlaunakvæði Einils Thoroddsens
og lag Þórarins Guðmundssonar,
en bæði þessi lög voru sungin á
^Þingvelli 17. júní Næst þegar þjóð
kórinn lætur til sín heyra mun
tiann syngja lag Árna Björnssonar,
ásamt fleiri lögum nýjum, sem
kórinn vill kynna. Mér þykir fyrir
því ef einhverjir hafa talið að við
værum með einhverja dóma og
lilutdrægni með því að syngja þau
tvö lög sem sungin voru á Þing-
velli, en sleppa lagi Árna —. Svo
var alls ekki.“
\
ÉG BÝST heldur ekki við því að
jþeir séu margir sem væni Pál ís-
ólfsson um slíkt. Hann hefir aldrei
fengið það orð, enda viðarkennd
ur forystumaður í tónlistarmálum
okkar, réttsýnn og réttlátur og allt
af boðinn og búinn til að túlka
það sem vel er gert.
í SAMBANDI við þetta vil ég
segja: Ég heyri engan syngja þjóð
hátíðarkvæðin. Hvernig stendur á
því? HÍuti af kvæði Huldu er vel
fallinn til söngs, en það lítur að
rninnsta kosti svo út enn sem kom
ið er að hvorki lag né ljóð hafi
gripið þjóðina. Vel má þó vera
að úr þessu rætist og að fólk fari
að syngja ljóðin eftir að þjóðkór
inn er farinn að kynna lögin við
þau. Það væri íurðulegt ef þessi
mikla hátíð skyldi ekki eftir í
forjóstum okkar söngva og hljóma.
SÍÐAN ÉG BIRTI bréfið um
umgengni aðkomugesta á Þing-
velli hef ég fengið nokkur bréf
um þetta efni. Flest eru þau eins
og of lík bréfi því er ég birti til
þess að ég telji ástæðu til að birta
þau. Tveir bréfritarar telja ekki
nauðsynlegt að setja upp lögreglu
miðstöð á Þingvelli vegna þess að
þar sé vörður sem eigi að hafa
eftirlit á hendi.
ÞETTA TEL ÉG að ekki nái
umgengni aðkomugesta á Þing-
valla getur ekki synnt því að
standa í stímabraki við ölóðan,
sóðalegan skríl, sem þarna hendir-
sér niður. Hans starf er og fólgið
í öðru. Hér verður lögreglan að
koma til skjalanna —- og það er
ekki nóg að þar sé einn eða tveir
lögregluþjónar þar verða að vera
að minnsta kosti þrír íslenzkir
lögregluþjónar og einnig erlend
lögregla. Þessir lögregluþjónar.
verða líka að hafa afdrep fyrir það
fólk, sem tekið er úr umferð og
þeir verða að hafa bifreiðar til
taks..
OG ÞÁ DETTUR mér í hug hvar
hann sé brynvarði skriðdrekinn —
eða hin furðulega lögreglubifreið
sem hefir verið gengið frá und-
anfarið. Væri ekki tilvalið að láta
hana vera á Þingvelli um helgar
að minnsta kosti. — Menn sjá það
sjálfir að við getum ekki unað því
að þetta ástand sé látið haldast á
Þingvelli. Það vekur ol^kur sárr-
ar hryggðar — og svo er það þjóð
inni til háborinnar skammar.
Hannes- á horninu.
vantar okkur nú þegar tiB
a$ bera út í nokkur hverfi
I bænutn.
Hátt kaup.
álþffaiaSÍ. — Ismi 4900.
Kos
Þeir, sem hafa í hyggju að gjörast fastir áskrif-
endur að Alþýðublaðinu, ættu að gjöra það nú
. þegar, því meðan að upplagið endist, fá þeir
ókeypis
f (
Þjéifm IISárhla'ð AlþýðublaSsins
AUGLÝSID f ÁLÞÝDUBLAÐINU
Það eru þungar blóðfórnir, sem þjóðirnar verða nú að færa í þessu stríði. Margar milljónir
manna á bezta aldri hafa þegar látið lífið og ennþá fleiri særst. Hér á myndinni sjást særðir
amerískir hermenn í Normandie, sem senda á með spítalaskipi yfir til Englands til að-
hlynningar. Engin veit hvort þeir fá nokkurn tíma aftur fulla heilsu. En hvort mun þá sá
heimur, sem upp úr styrjöldinni rís, verða þannig, að þeirfái að minnsta kosti að sjá, að
þeir hafi ekki til einskis ‘barizt?
t
l__________________________________________________ ______________________________ _________________________________
Þeir vilja ekki deyja fil einskis
Særðir hermenn.
AUÐI herjar mannkynið
um þessar mundir, og enn
munu margir menn láta lífið
áður en úrslit hildarleiksins
hafa verið ráðin. Um það verð-
ur eigi éfazt, enda þótt dul
hvíli yfir sviði atburða næstu
vikna. Og hinir óbreyttu borg-
arar hugsa ef til vill meira um
dauðann en nokkurn tíma þeir,
sem berjast á hinum ýmsu víg^
völlum. Eg hef rætt við ó-
breytta borgara í Norður-Af-
ríku, Bretlandi, Suður-Ame-
ríku og Bandaríkjunum. Þeir
hafa spurt frétta af hermönn-
unum, spurt, um hvað þeir
tali og um hvað þeir hugsi. —
Þeir hafa hlýtt af kostgæfni á
svör' þau, sem ég hefi getað
látið þeim í té Ýið þessum spurn
ingum, enda þótt þau hafi að
vonum verið ófullkomin.
Eg hef lýst því fyrir þessu
fólki, að stundum sé lífið í
grennd við vígvellina engan
veginn frábrugðið lífi her-
mannanna, er þeir dvöldust
heima. Það er lögð öll áherzla
á það, að gera líf hermann-
anna sem viðunanlegast, og
mat né nauðsynlegan aðbúnað
skortir þá eigi. Styrjöldin hefur
haft mikil áhrif á heim þann,
sem við byggjum, en tækni og
framfarir friðartímanna hefur
og haft mikil áhrif á styrjöld-
inaJ Sérstakir menn ferðast
milli vígvallanna og efna til
kvikmyndasýningá fyrir her-
mennina. Þegar hermenn
bandamanna höfðu hrotizt yf-
ir Sangroána á Ítalíu, fóru þeir
úr fötum þeim, sem þeir höfðu
borið vikum saman, og þau
voru 1 þvegin í hreyfanlegu
þvotfahúsi hersins. Brauðgerð-
arhúsum hefur og verið komið
upp í námunda við vígvellina,
i til þess að hermennirnir geti
neytt nýrra brauða, sem eru
ljúfmeti hið mesta fyrir menn
þá, sem hafa orðið að sætta sig
við hart kex svo að segja í all-
an mat vikum saman.
Allt þetta er satt, og' allt þetta
sagði ég fólki því, er spurðist
frétta af hermönnunum. En
oft og tíðum hafði ég það á til-
finningunni, að því væru aðrar
GREIN. ÞESSI, sem er eftir Sam L. Solon og þýdd úr
ameríska vikublaðinu, The New Leader, fjallar um
hugsanir hermannanna á vígvöllunum og afstöðu þeirra til
lífsins og dauðans. Greinarhöfundurinn lýsir því og, hversu
mjög hermennirnir verði fyx-ir vonbrigðum, er þeir hverfi
aftur heim og lýkur máli sínu með hvatningu um það, að
heinxur frapxtíðarinnar verði að vera slíkur, að mikilleiki
lífsins fái þar nötið sín, því að til þess verði ekki ætlazt, að
menn miði ráð sitt aðeins við mikilleik dauðans.
spurningar í huga, sem það
þráði að fá svör við. Spurning-
ar, sem það vissi ekki, hvernig
það ætti að koma orðum að, og
svör, sem það taldi ósanngjarnt
að nokkur maður myndi láta
því í té. Á vígvöllunum ber
margt til tíðinda, sem fréttarit-
ararnir láta eigi getið í skeyt-
um sínum, vegna þess, að ör-
yggi hersins krefst þess, að þau
séu látin liggja í láginni og
ritskoðunin myndi aldrei leyfa
það, að þær yrðu sendar út í
víða verÖld. Slíkt er eðlilegt og
skiljanlegt. En svo eru líka
önnur tíðindi, sem fréttaritar-
arnir hika við að senda frá sér
— ekki vegna þess, að ritskoð
unin banni-það, heldur vegna
þess, að manni er óljúft að láta
þeirra getið.
Hvað segir maður móður í
þorpi á Bretlandi eða í Ame-
ríku, sem átti son, er við þekkt-
um — og sáum deyja, þegar
hún spyr, eins og hún ein hefur
rétt til að spyrja: Hvernig dó
hann? Segjum við henni sann-
leikann? Segjum við henni, að
hann hafi verið hæfður
[ sprengju, sem tætti af honUm
! handlegginn og reif hann á hol?
Og að samt sem áður hafi hann
í lifað góða stund og haft ráð og
rænu?
Segjum við henni, að hann
hafi litið á hinn lemstraða lík-
ama sinn og brostið í sáran
grát? Og að hann hafi sagt við
okkur, senp hjá honum vorum:
,,Það er ekki dauðinn, sem
veldur harmi mínum. Eg óttast
ekki dauðann. En ég á svo
margt ógert. Eg á svo margt
ógert af því, sem máli skiptir.
Eg hefi ekki einu Sinni lært að
synda. Eg hefi aldrei unnað
stúlku.“ Við heyrðum grát
hans hljóðna amám saman eftir
því sem lengra leið á nóttina.
Þegar orustur skyldu hafnar
um dagmál, var hann dáinn.
*
'C1 G á svo margt ógert af því,
sem máli skiptir. Þessi
orð greyptust í hugi okkar, er
viðstaddir vorum. Það var
auðheyrt, að hinn 19 ára
gamli æskumaður taldi nokk-
urs um þann heim vert, sem
hann var að kveðja. Þrátt fyrir
hatrið, eymdina, glæpina og ör-
væntinguna, senk heimurinn
hafði börnum sínum að bjóða,
átti hann og bjartar hliðar, sól-
skin, hlátur og vinagleði.
í New York hitti ég að máli
föður ungs flugmanns, sem ég
hafði kvatt á flugvelli á Bret-
landi áður en hann hélt í hinu
fljúgandi virki sínu í árásar-
leiðangur gegn Þýzkalandi.
Þetta varð síðasta för hans. Við
fréttum, þegar hinar flugvélarn
ar höfðu lent,. að flugvél hans
hafði verið skotin niður. Hinir
flugmennirnir höfðu séð flug-
flugvél hans steypast til jarð-
ar í björtu báli. Allir mennirn-
ir af áhöfn hennar, nema flug-
maðurinn, höfðu stokkið út úr •
hinni brennandi flugvél í fall-
hlífum sínum. Hann lét eitt yfir
sig og farkost sinn ganga.
Framh. á 6. síðu.