Alþýðublaðið - 11.01.1945, Qupperneq 4

ALÞTÐUBLAPIÐ
Mmmttndkgpar 11. iauúar>-1045
Otgeí....di: AM-' oriLA
Stefáa Pétarj^ou
ttitstjóm og afgreiðsla i A1 |
ýBuhúsinu við Hveiíisgötu
ttfTwnr ritstjómar: 4°01 og 490S >
^(tnar afgr^iðslu: 4900 og 4906 .
Verö í lausasölu 40 aura.. |
Álþýðuorentsmiðjan h f
Ráðsfafanir ríkissfjórn
arinnar í fisksölumál
unum
RÍKISSTJÓRNIN hefir á-
kveðið, að lágmaxksverð
það, B«m sjémerm og útgerð
armenn fá fyrir fisk, tekinn í
skip og ísaðan til útflutnings,
skuili lækka um 15% frá því
sem það var samkvæmt fisk-
sölusamningnum við Breta síð
astliðið ár. Gildir hið nýja lág-
marksverð siðan í gær. En jafn
iframt ákvað ríkisstjómin, að
verðhækkunin skyldi ekki borg
uð út þegar í stað, heldur not-
uð til verðjöfnunar á hverju
samlagssfvæði þannigaðsjómenin
og útgerðarmenn fái sama verð
fyrir afla sinn, hvort sem þeir
leggja hann upp í skip til út-
tfliutnings eða hjá (hraðfrysti-
húsunum; og er þá gert ráð fyr
ir, að hraðfrystihúsin greiði
sama verð fyrir fiskinn og síð-
astliðið ár
Með þessum ákvörðunum
ríkisstjómarinnar er stigið
mjög þýðingarnVkið spor til
þess að ráða fram úr þeim vand
ræðum', sem útgerðinni bar að
höndum við brottfall brezka
fisksölusamningsins.
Þau vandræði stöfuðu fyrst
og fremst af vöntun skipakosts
til þess að flytja fiskinn út, eft
ir að fisksölusamningurinn féll
úr gildi og þar með það ákvæði
hans, að Bretar tækju fiskinn
sjálfir til útflutnings í verstöðv
unurn við Faxaflóa.
Til þess að ljóst verði, hvað
hér er um að ræða, má geta
þess, að alls munu um 60 000
smálestir af fisEki hafa verið
fluttar út á síðastliðinni vertíð,
og þar af allmikill meirihluti á
hávertíðiinni. Mun því láta
nærri, að við þurfum á skipa-
kosti að halda, sem flutt gæti
lum 10—12000 smiálestir í ferð.
íslenzk flutningaskip, sem
kostur er á, geta ekki flutt
nema 5000 smálestir í ferð.
Hins vegar er gert ráð fyrir
því, að hægt sé að fullnægja
flutningaþörfinn'i með þvi að
fá færeysk skip til útflutninigs
°g þó þvi aðeins að takast
mætti að fá nokkur leiguskip
í viðbót, og er þá helzt hugsað
um nokkur erlend skip, sem
eru í förum hér við land.
Þó er það talið skilyrði þess,
að flutningaþörfinni verði full
nægt með þessu móti, að hrað-
frystihúsin séu jafnframt í full
tun ganigi á ventáðinni; á því, að
svo gæti orðið, hefir hinsvegar
verið nokkur vafi vegna þess,
að Bretar hafa farið fram á
verulega verðlækkun -á (hrað-
frysta fiskinum. En fram úr
þessum vanda á nú að vera
ráðið með áikvörðunuim ríkis-
stjórnarinnar.
*
Frá því fyrsta, að samning-
ar voru gerðir við Breta um
fast verð fyrir ísaðan fisk, hef-
ir verið töluvert ósamræmi
Breiðfirðingafélagið fjöfmenn-1
asfa og eiff starfsamasta áffhaga-
félagið
Viðtai við Sigurð Hólmsfein Jónsson, ritara
félagsins
\ E
Brebðfirðingafélag-
II) mun vera fjölmenn-
asta og eitt starfsamasta átthaga
félagið, sem í höfuðstaðnum
starfar. Það hefir nú starfað í
sex ár og nemur félagatala
Jjess um sjö hundruðiun. Félag
ið hefir mörgu áorkað hin liðnu
ár og vinnur nú að f jölmörgum
merkum málum.
Alþýðublaðið hefir snúið sér
til Sigurðar Hólmsteins Jónsson
ar, sem er ritar-i Breiðfirðinga-
félagsins, og átt við hann viðtal
nm störf og fyrirætlanir félags
ins.
— Tilgangur félagsins, segir
Sigurður, er sá að vinna að kynn
ingu og samstarfi Breiðfirðinga
heima og heiman og eftir megni
að vinna að hag og heill hérað-
anna við Breiðafjörð.. Félagið
vair stodinað 17. nórvecmiber 1938,
og félagsmenn mun nú vera um
sjö hundruð, svo að segja má,
að áhugi sé mikill fyrir starf-.
semi þess.
— Félagslíf er hjá ykkur með
miklum blóma.
—• Félagslíf er mikið og gott,
og starfsemi félagsins er harla
fjölbreytt. Er lögð á það á-
herzla að haga henni þannig,
að sem ifljeistir geiti starfað að á
hugamálum sínum og fundið
verkefni við sitt hæfi. Fundir.
eru haldnir reglulega einu sinni
í mánuði að vetrinum. Þar eru
félagsmál rædd og iðulega flutt
erindi um breiðfirzk málefni.
Síðan hefjast skemmtiatriði,
svo sem upplestur og söngur,
og að lokum er svo jafnaðarlega
dansað. Fundirnir éru hinir vin
sælustu, enda mjög fjölsóttir.
Þar gefst félagsmönnum kostur
á því að kynnast hver öðrum,
og oft sækja Breiðfirðingar að
heiman, sem staddir eru ,
Beykjavík, fundina.
— Eru sérstakar starfsdeild-
ir innan félagsins?
— Já, innan félagsins eru
fimm starfsdeildir, sem allar
baifa gefið góða raiun. Breiðfirð
ingakórinn var stofnaður þegar
á fyrsta starfsári félagsins, og
hefir Gunnar Sigurgeirssón
píanóleikari verið söngstjóri
hans frá öndverðu. Kórinn hef
ir ávallt sungið á útvarpskvöld
vökum félagsins og er starfsemi
þessi ómetánlega inikils. Einmig
starfa innan félagsins málfunda
félag, leikflokkur og skemmti-
deild, og hafa allir þessir þættir
\
Sigurður Hólmsteinn Jónsson.
félgsstarfseminnar gefizt hið
bezta.
— Þið ferðizt mdkið að sumr
inu.
— Já, ferðalögin hafa verið
mikilvægur þáttur félagsstarf-
seminnar í ár og verða efalaust
í framtíðinni. Við fórum á liðnu
sumri í níu ferðalög, og voru
þátttakendur þeirra alls um
þrjú hundruð og fimmtíu.
Fjölmennust var ferðin um
Snæfellsnes, sem farin var 5.—
7. ágúst, en í henni tóku þátt
hundrað og níu manns.
— Hvað er frekar uia félags
ötamfið að sagja?
— Félagið heldur Breiðfirð-
ingamót — öðru nafni árshátíð
sína — um máðjan vetur ár
hvert. Þar er rnargt til skemmt
unar, og meðal annars er félag
inu þá jafnan flutt framsamið
kvæði. — Einnig eru skemmt-
anir eldri Breiðfirðinga mjög
vinsælar. Hér í Reykjavík er
margt Breiðfirðinga, sem komn
ir eru á sjötugs aldur eða eldri.
Flest þetta fólk hefir lengstum
divalizt í Bmeiðafjarðambyggðum
og iþví tenigdama átthögunum en
yngra fólkið eða þeir, sem fóru
að heiman á æskualdri. Félagið
býður þessum Breiðfirðingum
til sameiginlegrar kaffidrykkju
og skemmtunar vor hvert. Á
liðnu vori mættu um tvö hundr
uð boðsigastir til þessa fagnaðar,
félaigsims og á' þessum saxnlaxm
um er bezta skemmtiatriðið það,
að gamla fólkið spjallar saman
og rifjar upp gainlar minning-,
ar. — Breiðfirðingafélagið hef
ir haldið þrjár kvöídvökur í út-
varpinu og eru þær hinar vin-
sælustu eigi sízt heima í Breiða
fjarðarbyggðum. —
mlilli þess verðs, sem Bretar
greiddu, og útsöluverðsins á
fiskinum á brezkum markaði.
Hafa íslenzkir smáútgerðar-
menn 'því ekki fengið raunveru
legt verð fyrir fisk sinn.
Með þvi að núverandi há-
marksverð á fiski í Bretlandi
heldur áfram að gilda til marz-
loka hefir ríkisstjórnin því séð
sér fært að hækka lágmarks-
verðið á ísuðum fiski til Bret-
lands um 15%; en jafnframt
þurfti 'hún að tryggja að 'hrað
frystihúsin störfuðu á vertíð-
ilnni, og það gerðd hún með
þeirri ákvörðun, að verðhækk
unin skuli ekki greidd út, held
ur notuð til verðjöfnunar á
hverju samlagssvæði, þannig
aíð Bj'ÓGtrnenín. og úitgerðarmerm
fái sama verð fyrir fiskinn,
hvort sem aflinn er lagður npp
í útflutningsskip eða hraðfrysti
hús.
Þá hefir ríikisstjómin og sam
tímis gert ráðstafanir til þess,
að fá leigð fyrir hönd fiski-
málanefndar þau erlend skip í
förum hér við land, sem heppi
leg eru til útflutnings á ísfiski,
og er þess að vænta, að þær
ráðstafanir beri tilætlaðan á-
rangur. Það væri og sannast
að segja furða, ef þeir aðilar,
sem yfir þeim skipum ráða,
skyldu telja sér sæmra, að
leigja' þau einhverjum íslenzk-
um spekúlöntum, sem hug hafa
á því, að græða sem milliliðir
á hinum fátæka, íslenzka smá-
útvegi, heldur en þeim aðilum,
sem ríkisstjómin ætlar að láta
anruast iútflutninginn með
hagsmuni aðþrengdrar smáút-
gerðar fyrir augum.
Eigum enn óselt noldcuð af úrvalsdilkakjött &
smáílátum.
Verð: 25 kg kútur kr. 155.00
_ 28 -----— 175.00
_ 30---------------- 186.00.
Kjötið er flutt heim kaupendum að kostnaðar-
lausu. Þeir sem vilja tryggja sér þetta ágæta
kjöt, ættu að senáa pantanir sem fyrst því birgð-
ir ern litlar.
Samband fsl. Samvinnufélaga
Símar 1080 og 2678.
. . __________________I
Félagið efndi til lýðveldis-
fagnaðar hinn 5. okt. í haust og
setti formaður félagsins, Jón
Emil Guðjónsson hann og stjórn
aði honum. Þá var fáni félags-
ins vígður, og fluttu þau
Ingveldiu- Á. Sigmundsdóttir
og Magnús Þorláksson honum
frumort kvæði. Mörg ávörp og
ræður vom flutt á samkomu
þessari og Jóhannes úr Kötlum
las upp verðlaunakvæði sitt frá
lýðveldishátíðinni. Einnig var
sungið kvæði eftir Jón frá Ljár
skógum tileinkað Breiðfirðinga
félaginu.
— Þið vinnið að útgáfustarf-
semi.
— Já, eitt af helztu áhiuga
um félagsins er útgáfa héraðs-
sögu Dalasýslu. Hefir nefnd
starfað að því rnóli um skeið, og
er undirbúningur vel á veg kom
inn. í öllum hreppum sýslunn-
ar starfa nefndir að því að safna
örnefnum ög þjóðlegum fróð-
leik til sögunnar. Sagan mun að
minnsta kosti verða fimm bindi
en fyrirkomulag útgáfunnar
hefir enn ekki verið endanlega
ákveðið. Þeir Ólafur Lárusson,
orófessor, dr. Jón Jóhannesson
og Guðmundur Kjartansson,
jarðfræðingur hafa verið ráðnir
til þess að skrifa í héraðssög-
una, en að sjálfsögðu munu
fleiri leggja efni til hennar. —
Félagið gefur út tímaritið Breið
firðing, og erú komnir út af því
þrír árgangar. Breiðfirðingur
nýtur mikilla vinsælda, og mun
hann vera eina átthagaritið,
sem út er gefið hér á landi.
Frh. á 6. aiðu
ÐAVÍÐ ÓLAFSSON, forseti
Fiskifélags íslands, skrif-
ar athyglisverða grein í nýút-
komið hefti tímaritsins „Ægir“
um „sameiginleg innkaup á
nauðsynjum útgerðarinnax. —
Þar segir meðal annars:
„Samtök útvegsmanna í veiði-
stöðvunum tíl útvegunar á nauð-
synjum til fiskveiðanna hafa verið
lítt þekkt fyrirbrigði. Hér eru þó
nokkrar undantekningar, og mun
óhætt að fullyrða, að þær tilraun
ir; sem gerðar hafa verið, hafa
undantekningarlítið gefizt vel. Sú
reynsla, sem fengizt hefir í þessu
mælir þvl mjög eindregið með því
að haidið verði áfram á þeirri
braut.
Nokkur skriður hefir komizt á
þessi mál á þessu ári með stofnun
alhnargra olíusamlaga. Voru það
lög um olíugeyma o. fl., sem af-
greidd voru á alþingi í árslok
1943, sem ýttu undir þá þróun.
Hafa þegar verið stofnuð nokkur
samlög í því skyni að kaupa olíu
og mun stofnun enn fleiri í und-
irbúningi. Hafa útvegsmenn víð-
ast sýnt mikinn áhuga fyrir þessu
hagsmunamáli sínu, og lofar það
góðu fyrir framtíðina. Er það að
sjálfsögðu í mikið^ ráðizt fyxir hin-
ar minni veiðistöðvar að koma sér
upp nauðsynlegum mannvirkjixm
til móttöku og geymslu á olíu, þar
sem nauðsynleg mannvirki hljóta
að verða allkostnaðarsöm, en
hvor.ttveggja er, að fé er nú yfir-
leitt ilausara fyrir hjá flestum en
oft áður og svo hefur ríkisvaldíð
heitið olíusamlögum nokkrum
styrk til framkvæmdanna og
léttir það nokkuð undir. En ekki
má láta sitja við olíuna eina sam-
an. Væri engu síður nauðsynlegt
að útvegsmenn hefðu með sér
samtök um innkaup á öðrum
nauðsynjum útgerðarinnar, svo
sem beitu og alls konar veiðar-
færum. Myndun samlaga til slikra
innkaupa er sjálfsögð í hverri
einustu veiðistöð, en þegar það
væri komið í kring, væri ekkert
eðlilegra en að þau hefðu með
sér landssamtök, er séð gætu um
kaup á nauðsynjum fyrir samlög-
in eða aðstoðað þau við öll inn-
kauþ. Er ég ekki í nokkrum vafa
um; að með því fyrirkomulagi
gæti útgerðin, ef vel væri á mál-
mum haldið, sparað sér stórfé,
en slíks þarfnast hún mjög, bæði
nú og þó sennilega einkum í fram
tíðinhi. Verður það vafalaust eitt
veigamikið atriði til þess að
tryggja það, að útgerðin geti
skapað þeim; er af henni hafa
framfæri sitt, viðunanleg lífskjör
og um leið tryggt efnahagslega
afkomu þjóðarinnar allrar.“
Hér er um mál að ræða, sem
allt of lítill gaumur hefur ver-
ið gefinn af sjómönnum og út-
gerðarmönnum hingað til. Sam
tök er kjörorð tímanna, og þau
eru ekki síður nauðsynleg á
sviði sjávarútvegsins en ann-
ars staðar, þó að sjávarútveg-
urinn hafi í þessum efnum í
ýmsu orðið á eftir landbúnað-
inum svo sem um samtök til
sameiginlegra innkaupa á nauð
synjum útgerðarinnar.