Alþýðublaðið - 15.02.1945, Blaðsíða 6

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 15. febrúar 1945
Hann vill komast heim
Þessi litli negrasnáði, sem á heima á Nýju Guineu, norður af
Ástralíu, hefir verið fluttur að heiman af því, að þar er nú verið
að berjast við Japani. En hann kann illa útlegðinni og grætur
sáran, þó að faarín sé í góðra höndum. Þtað er ameriísikiur læfcnir,
sem er með honum.
Söplepsta verkfallið
Framihald af 4. síðu..
sambandsstjórn var falin öll
meðferð þess fyrir kvennanna
faönd. Einnig samþykkti fundur
dnn að fela sambandsstjórn að
semja við útgerðarmenn fyrir
faönd Framsóknar um kaup, og
gaf henni fullt umboð ti'l að und
irskrifa samninga.
Daginn eftir kallaði sam-
bandsstjórnin stjórn Dagsbrún
ar á sinn fund og tilkynnti
faenni þá ályktun sína, að Dags
brún skyldi faefja samúðar-
verkfall að morgni næsta dag.
Jafnframt ti'lkynnti sambands
stjórn að faún faefði skipað 3
menn í verkfallsstjórn og 3
menn í samninganefnd.
Þá krafðist sambandsstjórn
þess, að Dgsbrún stöðvaði alla
vinnu við togara, sem kæmu af
fiskiveiðum.
Að morgni 16. marz mætti
ölT stjórn Dagsbrúnar á faafnar
bakkanum kl. 6,30 og stöðvaði
vinnu við alla togara og önnur
fiskiskip, sem komu af veiðum.
Verkfallsverði setti Dagsbrún
nótt og dag.
Þann 17. marz barst sam-
foandsstjórn svohljóðandi bréf
frá Félagi ísl. botnvörpuskipa-
eigenda:
„Vegna s^mþykktar Alþýðu
sambands íslands, samanber
tilkynningu til félags vors,
dags. 15. þ. m. um að stöðva
uppskipun úr togurunum, hef-
ir félag vort samþykkt að stöðva
frá kl. 6 e. fa. á morgun alla
hafnarvinnu hér í Reykjavík
við upp- og útskipun á kolum
þeim og salti, sem félagsmenn
ráða yfir, nema því að eins, að
oss hafi innan þess tíma borist
tilkynning frá yður um, að lok
ið sé tilraunum yðar til að
stöðva vinnu við togarana."
Meðan þessu fór fram voru
alltaf öðru favoru haldnir fjöl-
mennir fundir í Framsókn, eða
alls 6 þann tíma, sem verkfall
ið stóð. Var reynt að safna í
félagið öllum þeim konum, sem
á fiskstöðvunum unnu, en það
gekk ekki vel, af ástæðum, sem
áður voru taldar.
Harðnaði nú deilan dag frá
dági.
„Út úr neyð,“ eins og blað
þeirra komst að orði, reyndu
atvinnurekendur að fá togara
sina afgreidda með verkfalls-
brjótum og tókst þeim það í
Hafnarfirði eftir talsverð átök.
Mátti þá segja, að barizt væri á
mörgum vígstöðvum og áttu
verkalýðssamtökin mjög í vök
að verjast.
Stjórn Dagsbrúnar fyrirskip
aði svo algert verkfall við
Reykjavíkurhöfn frá og með
22. marz, og var því vel fram-
fylgt, en nokkrar skærur urðu
þó í sambandi við tvö skip, en
þeim má telja að faafi lokið
með sigri verkamanna. Atvinnu
rekendur svöruðu þessu m. a.
með því að krefjast nú einnig
lækkunar á Dagsbrúnarkaup-
inu, og hóta allsfaerjar verk-
banni. Reynt var að komast að
samningum um einfaverja mála
miðlun við atvinnurekendur, en
þeir faöfnuðu hverri miðlun.
Ráðgasit var við stjórn Sjó-
mannafélagsins, en faún taldi
sér ekki fært að fyrirskipa sam
úðarverkfall og kalla með því
allan togaraflotann heim af
veiðum.
Og þar kom, að forráðamenn
samtakanna sáu sig tilneydda
að ganga til samninga við út-
gerðarmenn o.g voru þeir undir
ritaðir 26. marz. Samkvæmt
þeim samningi varð dagkaup
80 aurar, eftirvinna kr. . 1,00,
nætur- og helgidagavinna kr.
1,10. Kr. 2,10 að þvo 100 af
þorski.
Það er engin ástæða til að
draga hér fjöður yfir það, að
þetta var ósigur fyrir félagið
og raunar samtökin í heild sinni
En hér áttu við orð Þorsteins:
Og þó að þú hlægir þeim
heimskingjum að,
er hér muni í ógöngum lenda
þá skaltu ekki að eilífu efast
um það,
Hálfnuð leið fil Tokio
Framh. af. 5. síðu
'öldinni verða ráðgerðar af hálfu
bandamanna, verður það haft í
fauga, að Japanir eru enn ekki
lamaðir til fulls, hvað snertir
styrkleika á hafinu.
*
Hver er nú sérstaða þessarar
orustu meðal annarra hernað-
arátaka í Kyrrahafsstyrjöld-
inni? Það er rétt að athuga að
eínhverju leyti nokkur hernað
arleg grundvallaratriði, sem
ebki má ganga framhjá, þegar
horft er fram á það starf, sem
,enn er óleyst, en það er að
sækja fram og ná yfirráðum yf
ir hinum tíu milljónum fer-
nílna á leiðinni til Tókíó.
Enn sem komið er, hefur öll
iðstaða hvað landslag snertir,
verið Japönum í hag. Til þess að
kraftur bandmanna fái notið sín
í viðureigninni við Japani, verð
ur fjarlægðin milli banda-
manna annars vegar og heima
i landa Japana hins vegar að
minnka. Nú sem stendur eru
Bretar og Bandaríkjamenn eitt
þúsund og fimm hundruð míl-
ur frá eigin landi Japana. Her-
sveitir MacArthurs á Filippseyj
um, eru a. m. k. eitt þúsund
og sjöhundruð mílur frá ja-
pönsku landi. Að ýmsu leyti
hafa japanir yfir miklu styttri
leið að flytja birgðir sínar og
liðsauka til vígstöðvanna, og er
það þeim frekar til þæginda.
Því lengra sem Japanir eru
hraktir til baka í áttina til
heimalandsins, því hægara eiga
þeim með allan flutning og því
styttri eru leiðirnar fyrir þá að
fara. Auk þess verður það frek-
ar til þæginda fyrir flota þeirra
á vissan hátt. Aftur á móti
lengjast flutningaleiðir banda-
manna að sama skapi og verða
Stöðugt lengri með hverjum nýj
um sigri, sem næst; — tíminn,
sem flutningaskipin eru í ferð-
,um sínum, lengist til muna, svo
að segja í hverri ferð, af sæmi-
lega gengur. Maður getur nokk
urn veginn ímyndað sér fjar-
lægðirnar ef maður hefur það
i huga að þær eru svo að segja
þrisvar sinnum leiðin millum
Ameríku og Evrópu, reiknað
með fjarlægð að meðaltali.
•
Sú var tíðin, að yfirráðasvæði
Japana var svo geysistórt, að
það voru tíu þúsund mílur mill
um norður- og suðurtakmark-
anna, en sex þúsund og fimm
hundruð mílur millum aus-tur-
og vesturtakmarkanna. Vöru-
flutningaskip Japana voru langt
,frá því að vera nógu mörg til
þess að geta sinnt öllum flutn-
ingum á svo stóru svæði. Og nú
er kaupskipafloti þeirra tiltölu
lega minni heldur en herskipa-
flotinn. Auk þess er loftflotinn
og fjöldi kafbáta þeirra tiltöiu
.lega meiri enda leggja Japanar
hart að sér við skipasmíðar. En
bandamenn eru sömuleiðis á
verði með að hafa nóg skip í
þjónustu sinni. Og áætlanir
þeirra miðast við það, að enn
þá eiga þeir eftir að framkvæma
margar og fórnfúsar tilraimir til
lándgöngu á ýmsum stöðum af
yfirráðasvæði Japana við Kyrra
haf. Við lok Evrópu-styrjaldar
innar munu geysimörg skip
verða ta'lin til viðbótar í flota-
bandamanna á Kyrrahafi. En,
samt sem áður, munu margir
mánuðir líða unz þau skip verða
orðin starfandi í baráttunni þar.
Einu atriði enn má ekki ganga
að aftur mun þar verða faald
ið af stað....
Mörgum félagskonum sveið ó
sigurinn sárt og þær unnu þess
faeit í hljóði að reyna að gera
allt, sem í þeirra valdi væri til
þess að rétta hlut félagsins —
framhjá, þegar athugað er, hvað
frábrugðið sé með styrjöldinni
í Evrópu og Kyrrahafsstríðinu:
Enn sem komáð er hafa hernað
arátökin í. Kyrrahafsstyrjöld-
.inni ekki verið að öllu leyti með
þeim hætti sem gera má ráð fyr
ir í nútíma styrjöld og tíðkast
í Evrópu. Á ég þar einkum við
það, að margs konar hernaðar-
fækni hefur alls ekki verið
þeitt í Kyrrahaf sstyr j öldinni.
Enn sem komið er, hefur tækn
isþekking janpanskra hershöfð-
ingja ekki verið könnuð til fulls
af hál'fu bandamanna, heldur
faaf a orusturnar verið háðar með
tiltölulega litlum átökum oft og
tíðum. í ræðu einni, sem Mac
Arthur hershöfðingi hélt um
hernaðarstyrk Japana, komst
faann meðal annars svo að orði:
„Tækni og hæfileikar á sviði
hernaðar, hvort heldur er hjá
yfirmönnum eða hinum ó-
þreyttu, er undir æðstu yfir-
stjórninni komin. En með Jap
anina er því þann veg farið, að
eftir því sem ofar kemur í met
orðaröðinni meðal hermann-
anna verður fyrir manni stærri
faópur af litt hæfum mönn-
um. Hernaðarstarf Japana, er
algjörlega grundvallað á áhrif
um ihaldssamrar yfirráðaklíku
og úreltu kerfi, þess vegna verð
ur árangurinn eftir því lélegur
og í því liggur veikleiki jap-
anska hersins. Japánskir her-
.menn eru undir all-ströngum
aga og þeir eru hugrakkir mjög,
— en forysta þeirra er léleg.“
,Þrátt fyrir allt er siðferðisvit-
und hins japanska hermanns á
mjög háu stigi. Enda þótt her-
.menn keisarans hafi barizt af
miklum móði og meðferðin á
þeim verið fain harðneskjuleg-
asta, hafa þeir ekki gefizt upp
fyrir bandamönnum fyrr en í
fulla hnefanna. Þrátt fyrir það,
þótt finna megi veilur í her-
styrk Japana hvað flotanum við
víkur, eru þeir ekki til fulls bug
aðir á þeim vettvangi. Og hvað
landfaernum viðvíkur er hann
enn ekki til húðar genginn,
þrátt fyrir sjö ára styrjöld við
Kína. Enn eiga Japanir til ó-
þreytt varalið, sem ekfci er bú-
ið að sýna mátt sinn í styrjöld
inni. Talið er, að Japan hafi nú
,í dag fjórar milljónir manna
undir vopnum. Meira en þriðj
ungur þeirra gegna herþjónustu
í löndunum suður af Kína og á
Formosa.
Nú sem stendur gera flugvél
ar bandamanna ítrekaðar árás
ir á ýmsar iðnaðarstöðvar Jap-
ana, enda þótt slíkir leiðangrar
útheimti meira heldur en hægt
•er að láta í té í nógu ríkum
rnæli, — fjarlægði'rnar eru þar
mestur Þrándur í Götu. Óefað
,eru loftárásir á japanskar verk
,smiðjur einhver stærsti þáttur
inn í því að lama Japani. Dæm
ið af loftárásunum á Þýzkaland
,og árangur þeirra sýnir það
bezt.
Hvað snertir birgðir Japana
og útvegun nauðsynja, eru þeir
ailvel á vegi staddir. í sínu eig
in landi og nálægustu löndum
hafa þeir nógu af að taka til
þess að geta framfleytt þjóð-
inni og hernum um la.ngt skeið.
I loftorustum missa Jaþanir svo
,að segja fimm flugvélar á móti
hverri einni, sem bandamenn
imissa. Aftur á móti má ganga
út frá því sem vissu, ða Jap-
anir séu óðum búnir að fylla
í skarðir, svo vel gengur iðnað
og sinn eigin, þó seinna yrði.
Og eins og jafnan verður í
hörðum vinnudeilum: margir
tengdust þá verkalýðshreyfing.
unni og hugsjónum hennar
þeim böndum, sem síðan hafa
ekki slitnað.
ur þeirra, a. m. k. enn sem kom
ið er. Nú sem stendur eru þeir
færir um að safna flugflota sín
,um til atlögu á einn sérstkan
,stað, — nú er tækifærið. Aldrei
faefur tækni í flugvélasmíði Jap
ana verið á jafn háu stigi og
,nú. Það sýnir bezt hvar ný
gerð af flugvélum þeirra. Fyr
ir þessa hluta sakir hafa flugvél
ar bandamanna ekki lengur þá
,yfirburði yfir japanskar flug-
,vélar, sem þær höfðu fyrir
nokkrum mánuðum síðan.
zí okkar augum lítur svo út,
sem heimsstyrjöldin sé í raun
Og veru um garð gengin þegar
.orustunni um Þýzklaand er lok
,iðl Aftur á móti er hægt að líta
svo á, séð frá sjónarmiði átak
anna á Kyrrahafssvæðinu, að
stríðið um Japan sé þá fyrst
að hefjast, að minnsta kosti
mun það líta svo út í augum
velflestra Japana. Þeir eru að
mifclu leyti eins staddir eins og
Bretar voru sumarið 1940, er
þeir stóðu einir uppi andspæn
js Þjóðverjum, —■ og trúlegt
er að fyrir Japönsum muni fara
líkt og Bretum hvað það snert
,ir, að þeir munu fyllast nýju bar
áttuþreki og meiri en nokkru
sinni fyrr.
Öll þessi atriði, samandreg-
in í eina faeild, gera útlitið að
ýmsu leyti ekki sem glæsileg-
ast.
sem búið er að ná aftur úr hönd
Þær tíu milljónir fermálna,
um Japana hafa kostað blóðfórn
ir og tár. Þær tíu milljónir fer
mílna, sem enn á eftir að taka,
munu að öllum líkindum ekki
verða auðfengnari.
HVAÐ SEGJAHIN BLÖÐIN’
Frh. af 4. síðu.
Austur-Þýzkalandi, munu flytja
með sér til hinna nýju heimkynna
varanlega beiskju og hatur, sem
mun vera vatn á myllu hins nýja
ekki ótrúlega spáð, að undir slík-
um kringumstæðum geti enginn
flokkur, sem er fylgjandi friði,
fest rætur í Þýzkalandi.“
Skyldi þessi alvarlegu orð
fains brezka stjórnmálamanns
og rithöfundar ekki geta orðið
ýmsum vísbending um það, að
sú lausn Póllandsdeilunnar, sem
nú er boðuð, að afhenda Rúss-
landi helming hins gamla Pól-
lands, en bæta því hins vegar
skaðann á kostnað Þýzkalands,
gæti orðið vafasöm stoð fyrir
framtíðarfrið í Evrópu?
(armen Híraitda
Það er Carmen Miranda, hin
þekfcta leikkona frá Brasilíu,
sem sést hér á inyndinni í einni
síðustu kvikmynd sinni.