Alþýðublaðið - 19.02.1945, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAPIÐ
Þriðjudagur 19. febrúar 1945,
fUf)i|ðRblaMð
t)tgefandi Alþýðuflokkurinn
Ritsjóri: Stefán Pétursson.
Ritsjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Bímar ritsjórnar: 4901 og 4902
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906
Verð í lausasölu 40. aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Ágreiningurinn um
veliuskaitinn
MORGUNBLAÐIÐ lætur í
Reykjavíkurbréfi sínu
á sunnudaginn nokkra undrun
i ljós yfir því, að ágreiningur
skuli hafá orðið um afgreiðslu
veltuskattsfrumvarpsins á al-
þingi, rétt eins og því væri ekki
kunnugt um, að sá ágreiningur
byrjaði þegar innan rikisstjórn
arinnar sjálfrar, áður en frum
varpið var' lagt fyrir alþingi,
og að annar ráðherra Sjálfstæð
isflokksins var þá nákvæmlega
sömu skoðunar og þeir, sem í
minnihluta urðu við afgreiðslu
frumvarpsins í efri deild, — að
veltuskatturinn ætti að leggj-
ast á veltu ársins 1944, en ekki
1945.
Ýfirleitt mun ríkisstjórnin,
meira að segja fjármálaráðherr
ann, sem réði því, að miðað var
við árið 1945 í frumvarpinu,
hafa gert ráð fyrir þvi, að þing
ið breytti frumvarpinu þannig,
að skatturinn yrði lagður á
veltu ársins 1944. En nú virð-
ist svo, sem það muni eklki
verða ofan á; að minnsta kosti
var breytingartillaga þeirra
Haralds Guðmundssonar og
Kristins Andréssonar þar áð
lútandi felld í efri jdeild; og er
það mjög miður farið.
*
Morgunblaðið segir í Reykja
víkurbréfi sínu á sunnudaginn:
„Naumast getur .nokkur mað
ur, sem er fylgjandi þessum
skatti, heimtað að skatturinn
sé lagður á tekjur ársins 1944.
Lví að sú aðferð er ósanngjarn
ari en 'hin,“ þ. e., að leggja
hann á vellu ársins 1945.
Um þetta er það að segja, að
enginn hefir neitað því, að veltu
skatturinn hlyti yfirleitt að
verða óréttlátur, enda er að-
eins fyrirhugað, að leggja hann
á í eitt sinn, — af illri nauð-
syn. Yrði skatturinn lagður á
veltu ársins 1944, væri þó
tryggt, að hann kæmi niður á
mönnum, sem hafa hagnazt vel
á undanförnum árum og jafn-
framt fyrirfram vitað að hann
myndi gefa ríkissjóði. verulega
‘ijárhæð i, aðra hönd. En sé
skatturinn lagður á veltu árs-
ins 1945, eru ekki aðeins sterk
ar likur til þess, að hann gefi
miklu minna af sér, heldur einn
íg hætta á því, að honum verði
á einn eða annan hátt velt yf-
ir á neytendur í landinu, og
væri eðli skattsins, ef það
skyldi takast, orðið algerlega
breytt; hann yrði þá ekki
greiddur af þeim, sem safnað
hafa striðsgróðanúm undanfar-
ið, heldur af öllum almenningi
þvert ofan í yfirlýsta skatta-
stefnu stjórnarinnar. Hér skal
þó ekki fullyrt, að þannig hljóti
að fara, ef verðlagseftirlitið er
vel á verði; en á því er að
minnsta kosti töluverð hætta.
Aðalröksemd Morgunblaðs-
ins gegn þvi, að veltuskattur-
Guðmundur Þ. Sigurgeirsson, Drangsnesi:
Sfðasta Alþyðusambandsþing
EG HEF ekki lagt það fyrir
mig að skrifa í blöð, og
geri ekki ráð fyrir að leggja
það fyrir mig framvegis. En ég
finn ástæðu tiil þess, að skýra
með nokkrum orðum frá þvi,
hvernig mér kom fyrir sjónir
siðasta Alþýðusambandsþing,
sem haldið var í Reykjavik síð
ustu daga nóvembermánaðar s.
1.
IÞað hefiur falllið í mitt skaut
að mæta þrem sinnum á Alþýðu
sambandsþingi, þ. e. á þinginu
1938 og 1940 og svo nú í haust.
Á þinginu 1938 var stigið spor
í markvissa átt til varanlegrar
þróunar i alhliða verkalýðsmál
um; upplausnar og byltingartil
raunum var bægt frá að hafa á-
hrif á sambandið sem slikt og
þing þess. Á þinginu 1940 var
sama þætti og hætti, haldið á-
fram; en á þinginu 1942 skeði
sú ó'hamingja, sem öllum lands
lýð er kunn, að í stjórn Alþýðu
sambands íslands voru kjörnir
þjóðþekktir óheillamenn verka
lýðssamtakanna, og eftir þing-
ið í haust sitja sömu menn að
völdum í sambandinu og eru
þar alvaldir.
Vegna fjarlægðar gat ég ekki
mætt á fyrsta þingfundi, á öðr
um fundi var ég mættur, og
voru þá meðál annars ti.1 um-
ræðu þingréttindi þeirra full-
trúa er síðast komu til þings.
Það hafði viljað til, að smáveg
is formgallar urðu á kosningu
ifiullrtrúans frá Þórsihöfn, sömu
leiðis fulltrúans frá verka-
kvennafélaginu á Hofsósi. Báð
um þessum fulltrúum var neit
að um réttindi á þinginu, og
var það hverjum, er á umræð-
ur hlýddu, ljóst1, að peitunin
byggðist beinlínis á pví, að
kommúnistar innan þingsins
töldu þessa fulltrúa ekki til
sins pólitíska flokks, m. ö. o.
ágallar á kjöri nefndra fulltrúa
voru ekki stærri eða meiri en
það, að á öllum undangengn-
um þingum, hefðu þeir verið
látnir niður falla með fullkom
lega löglegum Mfbrigðum. En
þarna skeður þetta: Einn stjórn
•málaflokkur, aðeins fyrir til-
viljunaraðstöðu, viðhefur of-
beldi og leyfir sér að taka Al-
þýðusamband íslands, sem ver
ið hefur sverð og skjöldur ís-
lenzks verkalýðs frá öndverðu,
og nota það sem skálka
skjól til pólitísks framdríáttar
kommúnismans. Slíkt gjörræði
i verkalýðsmálum sem þetta
hefur sem betur fer aldrei ver-
ið framið fyrr, og enginn stjórn
málaflókkur mun treysta sér
til Isliíkis framvegis nema komm-
únistaflokkurinn.
/ ❖
í sambandi við frávikningu
fulltrúans frá Hofsósi kom dá-
lítið fram, sem bregður skýru
ljósi yfir áróður og vinnubrögð
kommúnista við fulltrúakosn-
ingar yfirleitt síðastliðið haust.
Frú Liney Kristjánsdóttir,
sem Verkakvennafélagið Bár-
an á Hofsósi hafði kjörið sem
fulltrúa sinn, upplýsti það, að
inn sé lagður á veltu ársins
1944, er þessi:
„Sé þessi nýi skattur tekinn
á'f rekstrarágóða manifa árið
1944, þá er komið aftan’ að
mönnum með skatt, sem eng-
inn vissi um á þvlí ári.“
Gott og vel. En er ekki þegar
búið að leggja skatt á söluverð
fisks erlendis á,árinu 1944, eins
og Haraldur Guðmundsson
benti á undir umræðunum um
Gfuðmiundur Þ. Siigurgeirsson
kommúnistar hefðu talið sig til
síns flokks, strax eftir að full-
trúakosning var afstaðin í „Bár
unni“, og þá orðsendingu hefði
hún fengið úr sömu herbúðum,
að senda enjgan, ef hún gæti
ekki komið sjálf til þings.
Löngu áður en frú Líney kom
suður, voru ágallar á kosningu
hennar sem fulltrúa orðnir vel
kunnir allri sambandsstjórn. —
En ef frúin hefði nú vi\jað
lána kommúnistum fylgi sitt,
ja, þá hvað? Þá slær meirahluta
valdið í sambandsstjórn og
sama vald á þinginu því föstu,
að kosning frú Líney.jar Kristj-
ánsdóttur skuli tekin fullgild.
Það munaði aðeins þessu.
Sama sagan á jafnt við full-
trúann frá Þórshöfn; ef hann
hefði yfirlýst sig fylgismann
kommúnista, þá hvað? Kosning
hans i bezta lagi.
Samtímis því, sem nú hefur
verið lýst, gerðiist annar leik
ur á þingi.nu, sem sp það, að inn
á þingið var boðið tveim
„gervi“-fulltrúum fyrir atbeina
kommúnista; og þegar atkvæða
greiðsla um þingréttindi þeirra
fór fram að viðhöfðu nafna-
kalli, kom sú kaldhæðni fram í
dagsljlósið, á endir atfcvæði,
grei.ðslunnar, að ívær veslings
sálir, er greitt höfðu atkvæði,
í fullum rétti þó, á móti ,gervi‘
fulltrúunum, voru neyddar til
að lýlsa ytfiir, að þær hefðu
í ,,ógáti“ greitt „skakkt“ at-
kvæði, og óskuðu eftir að fá að
greiða atkvæði á ný. Þessu var
i vitanlega harðlega mótmælt af
andstæðingum kommúnista, en
herra forseti, í fylkingarbrjósti
ofbeldismanna, tók þetta gleið-
upi munni gott og gilt með sinni
landsþekktu ósvífni.
Báðir þessir, „gervi“-fulltrú-
ar áttu að mæta og mættu fyrir
öheil'brigð og jafnvel ólögleg fé
lagsbrot, sem kommúnistar hafa
hlofið út úr heilbrigðum verka
lýðsfélögum. Annar þessara
,,gervi“-fulltrúa var nefndur
fulltrúi, Verkalýðsfélags Dyr-
'hólahrepps; það félag hefur
ekki verið til áður, en var í
skyndingu og algerðu lagaleysi
klofið út úr Verkalýðsfélaginu
Víkinig i Vaik ,í Mýrdal í bein-
um stuðningstilgangi við komm
únistaflokkinn.
veltuskattinn í efri deild? Jú,
það hefir þegar verið gert sam
kvæmt einróma tillögu ríkis-
stjórnarinnar og með samþykki
Sjálfstæðisflokksins á alþingi.
Hvaða óhæfa væri það þá, þó
að veltuskatturinn yrði einnig
lagður á veltu ársins 1944.
Allt þetta ætti neðri deild al-
þingis að athuga mjög vel, áð-
ur en hún ákveður, að afgreiða
. Veltuskattsfrumvai’þið óbreytt
út úr þinginu.
Samkomulag mátti heita að
næðist um allmörg mál þings-
ins, þrátt fyrir það, að komm-
únistar lituðu störfin sem þeim
var unnt flokkslit sínum. Enda
hafa þeir víst þótzt eiga að-
stöðumun, þar sem Þóroddur
Guðmundsson ríkti með stjórn
artauma þingsins í höndum sér.
Eitt af þeim málum, sem fyr
ir þingið var lagt, var áskorun
til alþingis og ríkisstjórnar, um
að auka sem unnt væri, inn-
flutning landbúnaðarvéla.
Þessu máli tók Sigurður Guðna
son þann veg, að ekki væri ó-
l’íklegt, að bændur landsins
gæfu því nokkurn gaum, þó
manntötrið væri fráleitt sjálf-
ráður orða sinna, og því siður
ábyrgur. Sigurði Guðnasyni
fannst það ekki geta náð nokk
urri átt, að hlynnt væri að
starfsgreiii bændanna. Það væri
svp kostnaðarsamt, að ríkið risi.
'blátt áfram ekki undir slíku.
Og hvað ættu líka bændur með
vélar að gera? Þeir kynnu ekk
ert með þær að fara, og væru
TÍMINN birtir síðastliðinn
föstdag langa grein eftir
Magnús Torfason um skipti
okkar og skilnað vi.ð Dani og
kennir þar margra grasa. Er
þar meðal annars drepið á við-
burði á árum fyrir heimsstyrj
aldarinnar, áður en sambands
lagasamúingurinn var gerður,
sem áreiðanlega eru ekki á al-
mannavitorði hér. Greinarhöf- !
undurinn skrifar:
„Nokkrir angurgapar hugðust
viitna sér frægðar með því ajS
leita samninga við Engla og Þýzk-
ara. Varð iþað stutt gaman fyrir
þá fyrrnefndu og datt botninn úr
þeim fyrr en varði. En Þjóðverja
vinir voru .menn skeleggari og
höfðu öruggan forustusauð. Kom
þar að þeir stóðu í samningum
við þýzkan stórhöfðingja, sem þá
dvaldi í Höfn, og lyktaði með því
að þáverandi ráðherra gekk á
fund þess þýzka.
Urðu Englar Iþess varir með-
fram út af lausmælgi hins mál-
uga milligöngumanns og Þjóð-
verjadindils. En sá varð endir á,
að trúnaðarmaður hans kærði ,ráð
herrann (auðvitað eftir að .hann
valt úr stóli) og millimanninn fyr
ir drottinssvik, með allýta^legri
skýrslu, þar sem gerð er grein
fyrir viðhorfinu gegn þýzku krún
unni. Áttum við að fá þýzkan
fursta að jarli og takmarkað þing
ræði á keisaravísu, auk 10 mill-
óna til járnbrautar austur um
fjall í barnadúsu.“
Svo mörg eru þau orð Magn-
Úsar Torfasonar um þetta
furðulega millispil í sjálfstæðls
baráttu okkar; og fer vissulega
ekki hjá því, að einhverjir
sPyrji• „Mæitum við fá meira
að heyra?“
*
Nokkrar opinberar umræður
hafa í seinni tíð orðið um at-
vinnurétlindi þeirra manna hér
sem farið 'hafa til náms vestur
um Ihaf á ófriðarárunum. Hefir
jafnvel þótt nauðsynlegt, að
bera fram tillögu urn sérstaka
samþykkt alþingis til þess að
Auglýslngar,
sem birtast eiga f
Alþýðubíaðicu,
verða að vera
Hyerfisgötu)
komnar til Auglýs-
iosraskrifstofumiar
í Alþýðuhúsinu,
fyrlr kl. 7 að kvðldL
Sími 4906
ekki menn til að hirða þær.
Finnst bændum og alþýðu-
fólki þetta ekki dálaglegur vitn;
islburður? Hverju viljið þið
svara? Hvað segja forráðamenn
búnaðarskólanna um slíkan
vrtnisburð til handa lærisvein-
um sínum? Hvernig geðjast
Búnaðarfélagi íslands þessi lýs
ing eins alþingismanns á bænd
um og búaliði ? Hér svarar hver^
sem 'hann hefur þankann til; ég;
fyrir mitt leyti mótmæli þess-
um áburði Sigurðar.
F ramh. á 6. síðu.
tryggja námsfólkinu að vestan
atvinnuréttindi hér að náminu
loknu. Þetta mál gerir dr. Björn.
Guðfinnsson, sem nýlega hefir
dvalið vestra, stuttlega að um-
talsefni í viðtali við Vísi í gær.
Hann segir:
„Ég varð þess tals vert víða var^
að námsmenninnir ólu úokkuxn
kvíða fyrir því viðhorfi, sem kom.
ið hefir fram hér heima í einstök
um , tilfelilum, gagnvart atvinnu-
réttindum þeirra, er stundað hafa
nám við ameríska háskóla. Er það
vissulega mál, sem vert er að taka
til ýtarlegrar athugunar, ekki sízt
þar sem fjöldamargir efnilegir
námsmenn munu ljúka námi í ýms
um hagnýtum fræðum á næstunni.
Að mínum dómi er algerlega ó-
þarft að bera kvíðboga fyrir því
að þeir sem stundað bafa nám við
amteríkanskar menntastofnanir
kunni ekki eins vel til sinna hluta
og þeir sem numið hafa við ev-
rópiska háskóla. Að því leyti er
ég kynntist háskólunum vestan
hafs virtist mér þeir vera mjög
fullkomnir. Aðal munurinn á þeim
og evrópisku hiáskólunum lákilst
mér að liggi í fyrirkomulagi kennsl
unnar. í amerísku háskólunum er
námið meira skipulagt og líkara
að fyrirkomulagi því, sem tíðkast
í menntaskólum á Norðurlöndum.
Yfirleitt kom mér starfsemi skól-
anná þannig fyrir sjónir að náms-
fólkið væri mjög önnum kafið og
yrði að leggja mjög mikið að sér
við námið, til að geta skilað þeim
árangri, sem talinn er nauðsjoi-
legur.“
Vi.ð þessi orð dr. Björns Guð
finnssonar vill Alþýðublaðið
aðeins bæta þeirri athugasemd,
að undarlegt mætti það virðast,
ef menn, sem lokið hafa námi
í Ameríku, í hinum hagnýtari
fræðum að minnsta kosti, reyndi
ust ekki fullkomnir jafnokar
þelrra, sem við Evrópuháskóla
hafa numið, og máske vel það.
Eða hvaðan koma Bandaríkj-
unum þeir yfirburðir, sem þau
sýna svo greinilega yfir flest
ef ekki öll önnur lönd, í tækni
og framleiðsluháttum?