Alþýðublaðið - 25.02.1945, Page 6
6
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur 25. febrúar 1945
Miyndin sýnir brynvtarinm amierískan vaign á götu í Saarlautern,
enni ,aí Iborgutm Saarfciéraðisins. Himir ,þýzku abúar yirðast fara
iferða isdnni á ró fyrir bomunri lá götunmi.
HVAÐ SEGJA HTN BLÖÐIN
Frh. af 4. síðu.
Fyrirhuguð vörn Þjóðverja í
„innsta virkinu" er aðallega bund
in við það tvennt, að óeining skap
ist meðal Bandamanna og þýzkir
hugvitsmenn geti f undið upp ný
vopn, sem gerbreytti styrkleika-
hlutföllum í styrjöldinni. Fyrri
vonin hefir vafalaust beðið mikinn
hnekki við Krímráðstefnuna, en
jafnframt má líka vera, að ráð-
stefnan hafi eflt baráttuhug Þjóð-
verja, þar sem þeir virðast, eiga
mjög harða friðarkosti í vændum.
Um síðari vonina geta Þjóðverjar
einir dæmt, en víst er það, að
flugsprengjurnar hafa kennt Bret
um að toera þann ugg í brjósti, ,að
styrjöldin sé ekki að fullu unnin
fyrr en seinasti þýzki hermaður-
inn hefir la'gt niður vopnin.“
— hvað ekki er vist að verði
í toráð, ef dæma má af hinni
harðnandi vörn Þjóðverja síð-
ustu vikurnar eftir undanhald,
sem fáir hefðu haldið, að yrði
stöðvað.
Nefnd !f! undirbúnings
rekslrl ÞjóSleikhúss-
Ins.
E|' INN 19. þ. m. skipaði
menntamálaráðherra eft-
irgreinda menn í nefnd til þess
að gera tillögur um og hafa
með höndum undirbúning að
rekstri Þjóðleikhússins:
Þorstein Ö. Stephensen, leik-
ara, Brynjólf Jóhannesson, leik
ara, Halldór Kiljan Laxness,
rithöfund, Jakob Möller, alþing
ismann, og Ólaf Björnsson skrif
stofumann.
Þorsteinn Ö. Stephensen er
foúmaður nefndarinnar.
Úfbreiðið AlþýðublaðiS.
af 5 sitou.
Ef það ékki tækist, — hvað
þá?
•f**
Efti’r banatilræðið við Hitler
ríkti ófriðurinn og hin dulbúna
varmennská ennþá lengur með
al stjórnmálamannanna og inn-
an flokksins, heldur en meðal
þjóðarinnar. Og Hi.tler mun ó-
neitan'lega hafa fengið taugaá-
fall. þrátt fyrir það, þótt hann
yrði ekki fyrir líkamlegum
meiðslum. Nánustu samstarfs-
menn áttu ekki sjö dagana
sæla fyrstu mánuðina á eftir.
— Hver vissi nema Hitler þaétt
ist finna höfuðóvin sinn þeirra
á rncðal?
Eina atvíkið sem nokkurnveg
inn er vitað um með vissu að
bendi til þess >að eitthvað hafi
ekki verið eins og það, átti að
vera í þeim herbúðum, er fregn
sú er baí-st út sennipartinn í
október s. 1. þess efnis, að Hein
rich Himmler, yfirmaður „S. S.“'
hefði sökum veikinda „Foringj.
ans*14 tekið við ýmsum störfum
hans um stundarsakir. —----------
Fregn þessi var aldrei. birt eða
staðfest opintoerlega af þýzk-
um yfírvöldum, aftur á móti
fannst hún í leyniskjölum utan
landamæra Þýzkalands.
Síðan héfur Hitler látið til
sín hevra, en einnig dregið sig
í hlé og það að mestu.leyti.
*
Nú er svo högum háttað, að
Þjóðverjar deyja ekki lengur
fyrir tGöðurland sitt, •— því síð-
Úr fyrir Himmler, Göring eða
Göbbels, ú— en til eru þeir naz-
istar. og ekki svo fáir, sem eru
svo fanatiskir, að þeir vilja
ganga út í opinn dauðann fyrir
Hitler. Hann er, enn þeirra
stænsti sp'ámaður1 ag átrúmað
argoð. — Hann, sem sendi her-
menn sína allt austur að bökk-
am Volrgu og að deltum Nílar.
Áhj’if hans á hina trúu fylgis
menn, sem tilbiðja hann sem
guð, eru furðu varanleg, — en
þau eru ekki sprottin af jafn
héilbrigðum rótum og æskilegt
væri.
Sextugur í dag:
Olafur Lárusson prófessor
AÐ er venja í Reykjavík-
urblöðunum við slík tæki-
færi. sem í dag að segja, að nú
eigi einn af beztu borgurum
þessa bæjar sextugsafmæli. —
Þetta er að vísu síður en svo
last, en stundum á þetta ekki al
veg við og er ekki nóg. Svo er
nú, þvi hér er það ekki aðeins
einn merkasti borgari Reykja-
víkur, heldur einn merkasti ís-
lendingur á fyrra helmingi þess
arar aldar, sem á afmæli.
Prófessor Ólafúr Lárusson
er fæddur í Selárdal 25. febr.
1885. Foreldrar hans voru séra
Lárus Benediktsson, sem var
prestur þar, og kona hans Ólafía
Ólafsdótlir Pálssónar síðast
présts á Melstað. Ólafur varð
stúdent 1905 og hóf þá náttúru-
fræðínám við Kaupmannahafn
arháskóla, en hvai’f frá því|
er lagaskólinn var stofnaður og
lauk embættisprófi þaðan 1912.
Eftir það fékkst hann skamma
hríð við málflutning og var full
trúi borgarstjóra, en var sett-
ur 1915 og 1919 skipaður próf-
essor í lögum vi.ð Háskóla ís-
lands og hefir verið það síðan.
Hann hefir nokkrum sinnum
verið rektor háskólans og all-
mörg ár verið settur dómari í
hæstarétti, og auðvitað gegnt
allskonar trúnaðarstörfum fyr-
ir hið opinbera.
Um kennslu prófessors Ólafs
ljúka allir lærisveinar hans upp
einum munni, að þeir þykjast
ekki betri kennara haft hafa.
Um önnur opiriber störf halis er
það og alkunnugt, að hann hef
ir lagt sömu alúð við þau sem
alilt anmað, og auk þess hafa
þau notið gáfna hans og frá-
hæri’ar glöggskygni.
Þó að prófessor Ölafur hafi
innt þessi. skyldustörf sín prýði
lega af hendi, ei*u það þó vís-
indastörfin hans sem fyrst og
fremst munu hailda nafni hans
á lofti.—’Hann hefir samið rétt
arsögu, gefið út lagasafnið og
ritað greinar um lögfræðileg
efni í iiihlend og erlend tíma-
rit. Flést og bezt fræðistörf
hans eru bó sagnfræðíl. :eðlis.
og enda þótt þau séu ekki'ýkja
Ólafur Lárusson.
mikii að vöxtunum, eru þaú frá
bær að gæðum. Kunnátta hans
í fræðilegum aðferðum, glögg-
skygni hans, gætni og alhliða
menntun valda því, að þessi rit
hans éru i fremstu röð íslenzkra
sagnarita. Þá dregur það ekki.
úr, að hann hefir lagt fyrir sig
sérgrein, sem bæði er skemmti
leg fyrir almennáng og jafn-
framt fræðilega mjög notádrjúg
það er svo nefnd 'byggðasaga,
og eru fremstu rit hans þar
,',Landnám í Skagafirði“ og
„Byggð og saga,“ en nú mun á
næstunni von á einu slíku riti
nýju um byggðasögu Snæfells-
ness frá hans Eendi. Auk þessa
hefir próf. Ólafur ritað margar
greinar hér og þar um mörg
önnur söguleg efni, og er ágæti
þeiri’a alltaf hið sama. Ólafur
kannar viðfangsefni sín til
þi’autar, og er naumast neinu
við að bæta, þegar hann sleppir
höndum af þeim.
; Það er hverri þjóð lán að
eiga slíka fræðimenn sem Ólaf
olg þegar mannkostir og allt
manngildi samsvara þessu, þá
getur fekki hjá því farið áð'
menn óski þessvað mega njóta
slikra manna sem lengst, og því
munu og hamingju- og heilla
óskir berast Ólafi hvaðanæfa
á þessum heiðursdegi hans.
' . A. M.
$111 er hvað @rð og
immúnisfá
ÞJÖÐVILJINN birti ‘síðast-
liðinn fimmtudag grein, er
nefnist „Verkamenn eiga að
ráða í verkalýðsfélögunum“ og
er grein þessi prentuð upp úr
kommúnistáblaðinu ,,Baldur“ á
ísafirði. Grein þessari var svar
að á viðeigandi hátt í blaðinu
„Skutu'ir1 á ísafirði 13. þ. m.,
og þykir Alþýðublaðinu rétt að
birta hana orðrétta hér, fyrst
Þjóðviljin-n fann hvöt hjá sér
til að birta í dálkum sínum þá
grein, sem var tilefni hennar.
Greinin í „Skutli“ nefnist
„Sitt er hvað orð og athafnir
-kommúnista“ og h-ljóða þann-
ig: ^
„I síðasta blaði Baldurs er
grein með nafninu:
„Verkamenn eiga að ráða í
verkalýð»félögunum“.
í grein þessari er að þvá vik-
íð, hversu nauðsynlegt sé fyrir
Verkalýðsfélagið og sjómanna-
félagið hér að Iosa sig við for-
ustu manna eins og Helga Hann
essonar, Hannibáls Valdimars-
spnar og Jóns H. Guðmunds-
sonar.
Sú var tíðin að atvinnurek-
endur hér stöguðust á þörf
verkalýðssamtakanna að losa
sig við foi’ustu Finns Jónsson-
ar.
Hún skyldi þó ekki vera af
sama togá spunnin þessi ikrafa
kommúnistaritstjórans, sem nú
er í svo náinni samvinnu við
íhaldið hér í bæ, að vart verð-
ur á milli séð, hvað íhaldsmenn
skrifa í blað hans, ' eða hvað
hann sjá'lfur skrifar.
Ánnai’s skal það fram tekið
hér, að þeir þrír menn, sem um
er rætt á Baidursgreihinni hafa
til trúnaðarstarfanna verið
kjörnir af verkáfólkinu og sjó
mönnunu-m í þessum félögum.
Og það er verkafólkið sjálft,
sem ávallt hefur ráðið og ræð-
ur enn öllum málum í félögun-
um, eins og vera ber, þar sem
fullt lýðræði rí-kir, en það er
meira en hægt verður að segja
um þau félög, þar sem sálufé-
lagar Halldórs ritstjóra eru í
meirihluta í stéttarfélögum, þar
eru hin pólitísku flokkssjónar-
mið ráðandi, fyrst og síðast í
hverju máli.
Annars er nógu gaman að
athuga tækifærisstefnu komm-
únista í þessum málum og ó-
samræmið.
Skal það nú gert lítilsháttar.
Meðan Héðinn Valdimarsson
var í Alþýðuflokknum og var
form. Dagsbrúnar, linntu kom
únistar ekki söng sánum yfir
þeirri óhæfu, að hanr., sem ekki
var starfandi verkamaðúr,
skyldi vera 'kjörinn form. Dags-
brúnar, en- eftir að Héðinn hafði
svikið Alþ.fl. og gengið komin-
únistum á hönd, þótti þessum
sömu mönnum ekkert eðlilegra,
en sá sami Héðinn væri formað
ur Dagsbrúnar.
Hváð skyldi hafa valdið
sinnaskiptunum?
Ekki er það vitað, að Héðinn
hafi stundað vinnu á „Eyrinni“
meðan hann hélzt við í komm-
imistaf lo-kknum.
Hvað er með núverandi for-
mann- Dagsbrúnar?
Er hann starfandi verka-
rnaður?
Nei, það er alþingismaður,
sem kommúnistar kjósa þar til
forustu og hafa ekkert við að
athuga.
Þjóðviljinn meira að segja
telur það klofninsstarfsemi og
bráðhættulegt fyrir núverandi
stjórnarsamvinnu' að starfandi
verkamenn á hinum ýmsu
vinnustöðvum í Reykjavík
stilltu upp í Dagsbrún gegn
kommúnistaþingmanninum og
samningsrofanum Sigurði
Guðnasyni.
Hverjum stilla kommúnistar
í formannssæti í Verkamanna-
fél. Akureyrar?
Starfandi verkamanni eða
hvað? — Nei, ekki alveg.
Formannsefni þeirra er kom
únistaþingmaðurinn Steingrím
ur Aðalsteinsson, Reykviking-
ur? forseti efri deildar alþingis.
Hvi skyldi linan hér vera frá
brugðin línunni í Reykjavík og
á Akureyri? -
Hverjum stilltu kommúnistar
upp, sem formannsefni í Verka
lýðsfélaginu Baldri á síðasta
aðalfundi?
Starfandi verkamanni?
Þeir stilltu' sínum pólitíska
ritstjóra, Halldöri frá ‘Gjögri,
eftir að hafa hætt við, vegna
innbyrðis ósamkomulags í sell-
unni hér, að stilla fyrrverandi
nazista þáverandi kommún-
i-sta, en núverandi íhaldsmanni,
Baldri Johnse-n, héraðslækni í
formannssæti.
ög hvað um Vélstjörafélagið?
Haf-a kommúnistar stillt þar
til formanns starfandi vél-
stjóra?
Nei, þar stilia þeir föstum
starfsmanni Olíuverzlun-ar ís-
lands, sem fyrst og fremst h-ef-
ur gætt þess að ha-Ida fundi £
félagi sínu, þegar fáir eða engir
síarfandi vélstjórar. hafa getað
sótt , fundina, vegna þess, að
þeir voru við störf sín á hafi úti.
Svo var um aðalfundinn síð
asta og fundinn, sem. kosning
fulltrúa á Alþýðusambands-
þingið fór fram á s. 1. haust.
Ættu ko-mmúnistar því sem
sjaldnast að minnast á þær
traustsyfirlýsingar, sem þeir
og þeirra ,,afrek“ hafi fengið
við nið-urstöðu þessar-a og ann-
ara slíkra funda.
Og hvað Sjómannafé-lagi ís-
firðin.ga viðkemur ber þess að
geta, að núverandi formaður
þess, Jón H. Guðmundsson, hef
ir frá barnæsku stundað sjó-
mennsiku og stundar enn á
sumrin, þótt kennslu annist að
vetrinum.
Hann hefur þann stutta tíma,
sem félagið hefur notið forustu
bans sýnt mikinn dugn-að í störf
um sínum fyrir félagið og glögg
an skilning á málum sjómanna.
Það væri því ekki einungis
hnekkur fyrir samtök sjó-
manna hér í bæ, að bera ekki
gæfu til að fela slíkum manni
íor-ustu mála sinna, heldur væri
það skortur dömgreindar, að
láta kommúnista verða þess
valdandi, að sjómannafélagið
hér félli í hendur manna, sem
setja pólitíska hagsmuni flokks
síns ofar stéttarlegri einingu.“