Alþýðublaðið - 06.03.1945, Síða 5

Þriðjudagur 6. marz 1&45
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
t
Merkilegar upplýsingar frá verkstjóra um vatnsskort-
inn í bænum — Heimaæðarnar í miðbænum eru ónýt-
ar — Þegar mennirnir í hitaveitunni skýrðu vatnsskort-
inn fyrir verkfræðingnum og gerðu merka uppgötvun.
AU VORU sannarlega í tíma
töluð orðin, sem einn bréfrit
ari minn senði mér og ég birti fyr
ir helgina um útliti bæjarins og
færðina á götunum þegar snjór-
inn færi að hlána. Sumar götur
voru eitt beljandi haf á sunnu-
ðaginn og næstum ómögulegt að
fara um þær. Má segja að bifreið
ar hafi alveg eins og gangandi
fólk varla komizt um götumar. í
gær unnu mjög margir menn að
því að ryðja þær og hreinsa kring
um „niðurföllin“, enda veitti sann
arlega ekki af því.
NÝLEGA KOM maður að máli
við mig og ræddi við mig um
vatnsskortinn hér í Reykjavík.
Það, sem hann sagði mér, vax mjög
athyglisvert. Hann hafði verið
flokksstjóri eða verkstjóri við
hitaveituframkvæmdirnar og haft
umsjón með því, er verið var að
grafa fyrir heitavatnsleiðslunum,
meðal annars í miðbænum. Hann
heldur iþví óhikað fram að vatns-
skorturinn stafi fyrst og fremst af
því að leiðslurnar inn í húsin frá
aðalæðum vatnsins séu orðnar ó-
nýtar.
HANN SAGÐI meðal annars:
„Þegar við vorum að grafa í Aust
urstræti og Lækjargötu urðum við
varir við mikinn vatnselg kring-
um innlagningaleiðslur kalda vatns
ins. Þessar leiðslur eru úr járni og
pípurnar eru treikvart og tommu
pípur. Fyrst í stað héldum við að
þetta væri sjór, en þegar þetta
var svona bókstaflega alls staðar,
þar sem við grófum í miðbænum,
þá fór ég að athuga þetta. Ég
komst brátt að því, að hér var um
ræða tært og ágætt vatn. Pípurnar
lágu í því og þær voru næstum
eins og silunganet og héngu varla
saman.
ÞAÐ KEMUR EKKI til neinna
mála, að við höfum með greftin-
um eyðilagt pípurnar, því að okk
ur datt einmitt í hug að svo kynni
að vera og fórum því varlega.
Það sér alls ekki á aðalleiðslun-
um, þær eru heilar, en heimæð-
arnar eru ónýtar og vatnið flæð-
ir út um þær. Verst var þetta inn
til B. S. R., Guðmundar Gamalíels
sonar og á horni Pósthússtrætis
og Austurstrætis, en mjög víða
annars staðar bar á þessu. Við gát
um bókstaflega fengið okkur að
drekka þarna. Þetta var hreint og
tært Gvendarbrunnavatn.
ENN VAR EITT, sem var mjög
athyglisvert og staðfestir þessa
skoðun mína: Snemma á morgn-
ana, þegar lægst var í sjó, var
vatnselgurinn mestur, eða réttara
sagt, þegar þrýstingurinn frá
Gvendarbrunnum á að vera mest-
ur. Þá fossaði vatnið út um píp-
urnar. Þegar líða tók á daginn, og
fólk í öðrum hverfum fór aðal-
lega að nota vatnið, þá minnkaði
vatnselgurinn. Ég sagði forstjóra
vatnsveitunnar frá þessu og hann
hélt því fyrst fram að þetta væri
sjór en svo sönnuðum við að þetta
væri vatn. Ný pípa var sett inn í
B. S. R. og hygg ég að þeir þar
geti staðfest að vatnið hafi aukizt
við það hjá þeim.
EN ÞETTA er ekki nóg. Miðbær
inn er allur gljúpur og jarðvegur
inn blautur. Þar mun því vera
meiri hætta á að pípurnar þurfi á
stöðugu viðhaldi að halda. Ég veit
að innleiðslurnar eru mjög víða í
honum alveg ónýtar og fyrst svo
er, þá þarf almenningur ekki neitt
að undrast yfir því þó að vandræði
stafi af vatnsskorti í bænum. Menn
geta alveg ságt sér það sjálfir,’ hve
mikið af vatni fer þannig til spill-
is. Miðbærinn er lægsti punktur
bæjarins og ef leiðslumar þar tapa
vatni sífellt út í jarðveginn, þá
mun það skipta mörgum tonnum
á dag.
ÉG VIL segja þér þetta, svo að
þú getir vakið athygli almennings
Og starfsmanna bæjarins á þessu.
Mig furðar á því, að þetta skuli
ekki hafa komið opinberlega fram
og það því fremur, sem við verka-
mennirnir vöktum nægilega at-
hygli á þessu á sínum tíma. Nú á
einhver rannsókn að fara fram á
aukningu vatnsveitunnar. ^Væri
ekki rétt fyrir verkfræðinga bæj-
arins að athuga þetta, setja nýjar
heimæðar í miðbæjarhúsin áður
en farið er að gera annað. Nýj-
ungar og breytingar á vatnsveit-
imni sjálfri, hversu nauðsynlegar
sem þær eru, bera engan árangur
ef ekki er fyrst stöðvaður vatns-
flaumurinn út um sjálfan pípurn-
ar í götunum."
ÞETTA ER MJÖG athyglisvert
og skylda starfsmanna bæjarins
að athuga þetta. Getur þetta ekki
verið víðar í bænum?,Því er hald
ið fram að fólk kunni ekki með
vatnið að fara og eyði því í óhófi.
Fólk neitar þessu. Getur ekki
skýringin einmitt legið í því, að
þjófur sé í vatninu, sem ekki hef-
ur enn verið haft upp á? Þetta
verður að athugast nú þegar.
Hannes á horninu.
UngEinga
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrifenda
í eftirtalin hverfi:
Barónsstígur
Þlngholt
Tjarnargötu
i'
AlþýðubSaðið. — Sími 4fð0.
Á myndinni sjást, liggjandi á götunni, karlmaður og kona, sem féllu í fyrstu árekstrunum
milli ELAS-iliðsins og stjórnarsinna í Aþenuborg i byrjun desembenm'ánaðar; en allt í kring
sést uppæstur múgur og margmenni með kjörorð ELAS-liðsins á spjöldum, sem borin voru
um göturnar.
Þannig byrjaði það í Aþenuborg
Lausnin undan oki nazismans ekki nóg
HVAÐ er út á það að setja,
að hernumdu löndin séu
leyst undan okinu? Er þó of
djúpt tekið í árinni, þótt full-
yrt sé, að hvorki þeir sem frels
ið fá eða þeir, sem að því vinna,
séu fullkomlega ánægðir? Og
getur nokkur maður slegið því
föstu, að þær þjóðir, sem banda
menn hafa leyst undan oki Hitl
ers, muni að stríðinu loknu
fylgja eftir í spor þau, sem nú-
verandi áhrifaþjóðir eru að
marka fyrir komandi kynslóð-
ir?
Ef maður virðir fyrir sér hið
óeðlilega og lítt æskilega ásig-
komulag í Frakklandi og Belgíu
og jafnframt óeininguna á ítal-
íu og Balkanskaga, er vert að
hafa eitt í huga. Það er heimsku
legt að ímynda sér nokkuð í þá
átt, að þjóðir, sem búið hafa við
lengri eða skemmri erlend yfir
ráð og jafnvel kúgun, geti allt
í einu komið viðskiptalífi sínu
og stjórnmálum í venjulegt
borf, endaþótt frelsi sé fengið.
Jafnvel löngu fyrir stríð gjörði
margskonar upplausn og þjóð-
félagsleg rotnun vart við sig
meðal ýmissa þjóða og þær sáu
fram á langvarandi erfiðleika,
sem fylgja myndu tilraunum tií
úrbóta.
Enda’þótt ekki væri hinum
gífurlegu á'hrifum Hitlers til að
dreifa í ýmsum löudum Evrópu,
myndi hægfara þróun og við-
reisn alltaf vera erfiðleikum
bundin, þegar um er að ræða
heilar þjóðir sem barizt hafa
fyriir frelsi og liðið þrengingar
árum saman. íEn nú er svo kom-
ið, að hin illu á'hrif, sem Hitlers-
stefnan hefur haft á millj'ónir
mahna, eru raunverulega miklu
alvarlegri en annarskonar skaði,
sem þjóðirnar hafa orðið fyrir
sökum ódœðisverka þessa
manns.
*
Gegn Hitler hafa risið marg-
ar milljónir manna, sem hafa
komið auga á blekkingar hans
og ævintýraiegt braml. En, —
honum hefur einnig tekizt að á-
P FTIRFARANDI GREIN
birtist í tímaritinu
„Free Europe, í London og
er eftir George Soloveytchik.
Er hér nokkuð rætt núver-
andi ástand í löndum þeim,
sem nýlega hafa verið Ieyst
undan hernámi nazista. Sömu
leiðis er minnzt á erfiðleika
hernumdu þjóðanna, bæði
núverandi og þá, sem þær
bjuggu við, meðan á hernám
inu stóð, einkum viðskipta-
lega og hvað snertir stjórn-
málalega starfsemi.
vinna sér hylli margra milljóna
og þeirra á meðal er margur
maðurinn, sem ekkert veit,
hvað Hitlers-stefnan raunveru-
lega er. Stefna Hitlers hefur
megnað að telja Þjöðverjum
trú um yfirburði þeirra sem
þjóðar yfir allar aðr^r þjóðir,
stóar og smláar, — sömuleiðis
hafa viðskiptalegar kennisetn-
ingar hans náð tökum á hugsun
arhætti þjóðarinnar og stjórn-
málastefnu. Af þessu leiðir
krafa Hitlersstefnunnar um auk
in yfirráð jrfir löndum og lýð-
um og yfirgangur Þjóðverja og
kúgun í garð1 annarra þjóða,
sem-máttu sín minna fyrir ofur
efli þeirra,
Þeim, sem nú vinna sigur á
nazismanum, leggst sú skylda
á herðar að gera upp við þá
stefnu, eftir þvf sem við á og
sanngjarnt er. Löngu áður en
blóðið litaði vopnin í þessari
styrjöld, mátti sjá hverjar af-
leiðingar af telveru nazismans
yrðtu. En nú er það verketfnið að
binda enda á tilveru hans.
Samt sem áður er það stór-
kostlega athyglisvert, hversu
hinar sameinuðu þjóðir, sem nú
eru að hefja lokaáfangann í sig
urgöngunni, eru þrátt fyrir allt
lítið sameinaðar, svo ekki sé
fastar að orði komizt. Mér skilst
svo sem tvær ástæður séu aðal-
lega fyrir þessu. Skulum við nú
hugleiða þetta nokkru nánar.
Að öllum líkindum mun allur
þorri hinna hernumdu milljóna
hafa verið þeirrar skoðunar,, að
um leið og nazisminn tæki að
þíða verulegan ósigur kæmi
frelsið upp í hendurnar á þeim.
— Fyrst væri að klekkja nóg á
Þjóðverjum, síðan fengist allt
það frelsi, sem hugurinn girnt-
ist. En, því miður, raunin hefur
orðið nokkuð önnur, þegar til
kastanna hefur komið. — Reynd
ar hafa margar þjóðir verið
leystar undan yfirráðum Þjóð-
verja, — en nazisminn er enn
ekki útdauður, hvorki í heima
landi sínu né í ýmsum öðrum
löndum, og ógnir styrjaldarinn-
ar eru enn ekki með öllu um
garð gengnar; síður en svo.
*
Ennþá líða milljónir manna
andlegar og líkamlegar kvalir
af völdum stríðsins, ekki sízt
meðal þeirra þjóða, sem fengið
hafa frelsi á ný. Ennþá er várla
sú fjölskylda til á meginlandi
Evrópu, sem ekki á einhverh
meðlim sinn á vígstöðvunum,
látinn eða lifandi, — eða sem
stríðsfanga óvinarikisins. Enn-
þá þúa þjóðirnar við viðskipta
líf í molum og með örðugleika í
framleiðálu og verzlun fram-
undan. Margar þær þjóðir, sem
nú eru ekki lengur undir stjórn
r.azista og eru því lausar við á-
rá’sir þandam., þúaniúviðstöðuig
ar árásir frá rakettusprengjum
Þjóðverja og „mannlausum flug
vélum“ þeirra.
Þessar þjóðir eru eins og að
líkum lætur þúnar að fá nóg a£
stríðinu, — og svo mun um þær
fiestar. En hörmungarnar halda
áfram og ganga jafnt yfir þjóð-
irnar, hvort sem þær hafa verið
frelsaðar, eða ekki.
Við&kiptalíf þessara þjóða hef
ur breyzt svo mikið í öllum
grundvallaratriðum, að varla
er hægt að hugsa sér róttækari
Framh. á 6. siOu.