Alþýðublaðið - 08.03.1945, Blaðsíða 6

Jf
%
1
'■ • \ K '■ .. rr)
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 8. marz 1915
Happdrætti Háskóla Islands
Kynnið yður ákvæðin um skattfreisi vinninganna.
DregiS verður í 1. flokki á laugardag.
Vinningar samtals 2,100,000 krónur
Heiimiðar eru gersamlega þrotnir
Hálfmiðar einnig gengnir til þurrðar í Reykj
f. \ ■
(Nokkrir hálfmiðar fást þó á Laufásveg 61.)
• ■ 1 ' {. *
Horfur eru á, að fjórðungsmiðar seljisf upp.
Flýtið yður að ná í miða í fæka tíð.
■ j ' 0 ' • ' ■ . ! . ' ' ■ I ■ ' v '
I dag er næsfsíðasli söludagur
Heggur sá, er hlífa
skyldi
Frainihalíi af 4 síðu.
E Þ. formanns Fulltrúaráðs
verkalýðsfélaganna Mýtur þetta
að vera fordæmanlegt vinnu-
lag, ef hann hefur ekki látið
kjósa sig í þessa virðingar- og
ábyrgðarstöðu til þess eins að
eyðileggja verkalýðshreyfing-
una hér í Reykjavík. Ég mun
leiða hjá mér allan samanburð
á Sjómannafélaginu og öðrum
félögum í þessari grein og
endranær að svo miklu leyti,
•sem grein E. Þ. „Skýrsla Sig-
urjóns“ gefur ekki tilefni til
þess.
í Alþýðublaðinu hefur birzt
skýrsla formanns Sjómannafé-
lagsins, sem hann flutti á aðal-
fundi í félaginu í vetur. E. Þ.
tekur sér fyrir hendur að ráðast
á S. Á. Ó. meðstjórnanda sinn
í stjórn Fulltrúaráðsins, fyrir
þessa skýrslu. Ég, sem verið hef
í Sjómannafélaginu í 25 ár, eða
jafnlengi og Sigurjón hefur ver
ið formaður þess, get ekki orða
bundizt um þessi 'vinnubrögð
Fulltrúaráðsformannsins og
sting því niður penna í sigling-
arfríinu til þess að ræða árásir
E Þ. nokkru ítarlegar.
,(Önnur grein á morgun eða
einhvern næstu daga).
Hasaryk, frelsishotja
Tékka
Framh. af. 5. síðu
„Ég fyrir mitt leyti lifi því
lífi, sem ég vildi óska*hverjum
einasta þjóðfélagsþegni að geta
íifað. Einhverjar dýrmætustu
eigur mínar eru bækur, — og
ég óska, að þær megi verða sem
flestum að gagni. Ég er stöðugt
undir umsjón émbættismanna
og mér leiðist það.“ í raun og
veru var Masaryk þó nokkuð
Médrægur maður, — og mest
þótti honurn gaman að því að
geta ýtt embættisverkum sín-
um til hliðar stund og stund í
góðu tómi og spjallað við vini
sína um heimspekileg efni og
önnur mál, sem honum voru
hugþekk, — sem prívatmaður,
en ekki sem forseti.
Þegar hann var áttatíu og
fimm ára gamáll, sótti hann um
lausn frá forsetaembætti sínu
og tilnefndi Eduard Benes sem
eftirmann sinn. Og Benes, sem
var frá upphafi pólitískur læri-
sveinn Masaryks og samstarfs-
maður hans við háskólann, hef-
ur ekki einungis starfað að því
að byggja upp og halda áfram
verki fyrirrennara síns, heldur
hefur hann, allt frá því Masaryk
lézt, 4.. september 1937, unnið
sleitulaust að því að viðhalda
kjarki þjóðar sinnar gegnum
hið erfiða tímabil, sem síðan
hefur yfir hana gengið, — og
í anda Masaryks hefur hann
leitt þjóð sína til sigurs út úr
þessu stríði.
*
Msaryk var að sínu leyti full
trúi tfyrir þann tíma, er
frelsishu'gtakið fékk stöð-
ugt meiri viðurkenningu
og befði Benes, etftirmaður
hans, hefur aftur á móti mátt
búa við fádæma hryðjuverk og
ruddahátt af hálfu nágranna-
rikja ainna, sem nú hafa reynd
ar misst yfirráðin, sem betur
fer. Masaryk vann að stofnun
lýðræðisins. Það hefur aftur á
móti verið hlutverk Benes að
vernda lýðræðið í landi sínu,
berjast fyrir tilveru þess og
vexti.
En þegar Benes í lok bókar
sinnar „Lýðræðið í dag og á
morgun“, segir, að „lífið krefj-
ist þess að því sé lifað“, talar
hann opinskátt og djarft, þrátt
fyrir hættulega tíma, en samt
•sem áður í lýðræðisanda Masa-
iyks.
Frakklandssöfnunin
GJAFIR eru nú farnar að
berast til Frakklandssöfn
unarinnar, er hófst fyrir nokkr
um dögum. í gær komu gjafa-
kort söfnunarinnar í verzlanir.
Samkvæmt yfirliti, sem Al-
þýðublaðið fé'kk í gær frá for-
stöðunefnd söfnunarinnar hafa
þessar gjafjr borizt:
Sigurgeir Sigurðsson biskup
100 kr. Jóhannes Gunnarsson
biskup 100 kr. Ragnhildur Pét-
urgdóttir Háteig 100 kr. Alex-
ander Jóhannesson 100 kr.
Brynjólfur Magnússon, Flóka-
götu 14, 500 kr. Einar Einars-
son skipherra 500 kr. Valdemar
Guðmundsson Holtsgötu 16, 50
kr. Karl Magnússon læknir
Keflavík 100 kr. Eiríkur Eiríks
■son Vesturvallagötu 4, 10 kr.
Starfsfólk hjá Klæðaverzlun
Andr. Andréssonar 755 kr.
Kristín Jónsdóttir Elliheimil-
inu 30 kr. Lýður Illugason
Karlagötu 2, 50 kr. N. N. (af-
hent frú Aðalbjörgu Sigurðar-
dóttur) 1000 kr.
Miklar fatagjafir hafa borizt,
auk þeirra er ungfrú Thora
Friðriksson hefur safnað, m. a.
frá Kristinu Jónsdóttur Hring
braut 141, Rannveigu Runólfs-
dóttur, Klæðaverzlun Andrésar
Andréssonar, Dagbjört Jóns-
dóttur, Bjargarstíg 6, María Elí
asdóttur, Drundarstíg 19, Gerði
Hjörleifsdóttur, Þórdís Danlí
elsdóttur, Hrannarstíg 3, Þóru
Ágústsdóttur, Bræðraborgar-
stíg 11, Guðrúnu Heiðberg,
Austurstræti 14, Birni Jóhanns
syni, Hafnarfirði og mörgum
öðrum nafnlausum gefendum.
Gjöfum veitir móttöku verzl
unin París, Hafnarstræti 14,
Pétur Þ. J. Gunnarsson, Mjó-
stræti 6 og öli dagblöð bæjar-
ins. Fatagjafir verða sóttar ef
þess er óskað, og eru menn
beðnir að hringja í síma 2012.
Saga um hversdagslíf sjómanna
Sigurður Helgason: Hafið
bláa. Skáldsaga. Reykja-
vík. ísafoldarprentsmiðja
1944.
SIGURÐUR HELGASON
er Austfirðingur, uppalinn
úti á andnesi. Hann vandist
snemma sjósókn og gerðist
hinn röskasti sjómaður, og þó
að hann stundi kennslu og rit
störf á vetrum, þá lætur hann
sór ekki. fyrir brjósti forenna
að vera formaður á vólfoát norð
ur í Steingrímsfirði á sumrum.
Hann hefur og í bókuiú sínum
lýst sjósókn á þann hátt, að
auðsætt er, að hann veit, hvað
hann er að fara. Annars eru
þeir furðu fáir, rithöfundarnir
íslenzku, sem lýst hafa lífi sjó
manna. Af núliifandi mönnum
betfur Sveinlbjörn gamli Egil
son skrifað manna bezt um
sæfarir, en einnig hafa þeir
skrifað skemmtilegar frásagnir
um slíkt, Theodór Friðriksson,
Gunnar M. Magnúss og Gilis
Guðmundsson, að ógleymdum
Jóhanni Kúld.
Hin nýja bók Sigurðar Helga
sonar og sú fimmta í röðinni
af þeim bókum, sem hann hef-
ur ' frumsamið, heitir Hafið
biáa. Ef marka mætti af því,
hve hljótt hefur verið um
hana, mætti ætla,að hún væri
að öllu hin ómerkasta, en mér
virðist síður en svo. Að öllu
athuguðu tel ég hana einna
merkasta af öllum bókum Sig-
urðar Helgasonar, og efa ég
það ekki, að hún muni verða
vel þegin af þorra manna, jafnt
ungra sem gamalla, ef annars
er vakin á henni siú athygli,
að hún í bókaflóðinu fljóti
ekki fram hjá mönnum, svo að
hún komist þeim aldrei í hend-
ur.
Sagafi hefst á því, að sagt er
frá reykvískum unglingspilti,
sem elst upp hjá móður sinni
og stjúpa, kernst í andstöðu við
ekki. aðeins þau, heldur og
jafnvei tilveruna Oig hefuir
stálsett sig þráa og þrjózku.
Henn hefur verið send-
ur ,í isveit >gegn vilja
sínum í mörg sumur, og hef-
ur sætt þar misjöfnu atlæti, og
svo ræður hann sig, háltfvegis
í trássi við aðstandendur sína,
á lítinn reykvískan vélbát, sem
á að stunda róðra um vorið, sum
arið og haustið norður á Strönd
um. Hötfundur lýsir ferðinni vest
ur og síðan sjósóknhmi, og sjó-
míann-a líifimu í smáþorpi einu á
iStröndum, Búðavík í Ofeigstfirði
oig er ekki vamdþekkt þeim, er
eittihviað þekkja til, að þarna er
um að ræða Hólmavík í Stein
grímsfirði.
Sagan lætur ekki mikið yfir
sér. Þar eru ekki neinar fim-
leikaæfingar á vettvangi list-
arinnar, engin höfuðhlaup og
heldur engar byltur. Bókin er
skritfuð á mjög blátt 'átfram, en
hreinu og alþýðlegu máli,
hugsana- og setningasambönd-
in óþvinguð og óvenjulega rök
rétt, stíllinn látlaus, en þó alls
ékki svipilaust, heldur eitthvað
traupt og manndómslegt við
hann. Saga tferðarinnar er raun
ar nokkuð dauflega skrifuð og
á köflum allt að því landa-
fræðilega, en svo lifhar yfir
tfrásögninni, og gœtir sums stað
ar hæglátlegrar, en fyllilega
ófalsaðrar kímni, og það er
þróttur og líf í lýsingunum á
fiskveiðum og fangbrögðum
við úfinn sjó.
Atburðarás sögunnar er ein-
ungis hversdagslíf sjómann-
anna, en yfir henni hvílir svo
eðlilegur veruleikablær, að
hún heldur fastri athygli les-
andans. Þama er ekkert selst
sem, gull, engin listbrögð, önn
ur en þá þau, að láta lífið sjálft
—- eins og það virðist í raun og
veru — koma fram í sínum
ibráa og slitna hversragssam
festimgi.
Sögupersónurnar eru fyrst
og fremst skipshöfnin á Von
inni, bátnum, sem drengurinn
Kári, hefur ráðið sig á sem
hálfdrættingur. Formaðurinn,
Kristótfer, drenglyndur mað
ur og vandaður, dugnaðarfor-
maður og Mnn ágætasti sjó-
maður. Þá er traílinn og
kvennadaðrarinn Sveinn, bezti
strákur og góður sjómaður, en
hálfgildingsskrapatól í landi.
Sá þriðji er Jósep, fýldur og
heldur ógeðslegur náungi svona
við skjóta kynningu, en virðist
þvií foetri, sem við þekkjum
hann meira, og við gleðjumst
sannarlega með honum, þegar
honum seint og um síðir, eftir
heils siumars tómstundalestur
tekst að Ijúka við Gallastríðin.
Hálfdrættingarnir, Kári og
Pétur, ■—- ja, það er helzt að
þeim að finna, að þeir séu
fuliltfjörlausir, of lausir við til-
hneigingar til hrekkja og
strákapara! Atf öðru fólki kynn
umst við bezt Jóni Jónssyni,
formanni á Bárunni — og enn
fremur mági hans og eigin-
könu. Þessi þrjú eru ef til vill
bezt mótuðu persónur bókar-
innar, og sannarlega er það
Jóni Jónssyni líkt, að læðast
að landi heill á húfi með alla
sína skipshöfn, þegar engum
lifandi manni hefur dottið ann
að í hug en að hann væri að
velkjast liðið lík á mararbotni,
en við sjáum hann ekki næsta
sumar við sjósókn í Búðavík,
því að konan hans, sem kom
alla leið frá Reykjavík til þess
að gæta þess, að hann sækti
bærilega sjóinn, hún hefur af-
tekið, að hann skuli nokkurn
tíma stunda róðra framar.
Annars sýnir það meðal ann-
ars hófsemi höfundarins, að
neitar sér um að drekkja nokkr
um manni allt guðslangt vorið,
sumarið og haustið. Hins vegar
er lýsing á ofviðri, prýðileg
lýsing, undir lok sögunnar, og
þá kynnumst við talsvert hin-
'um sérkennilega bónda og sjó-
sóknara, Samúel gamla, sem við
sumarið, og Samiúel —
hann er isannarlega maður,
isem dregur að sér athyglina,
þó að við sjáum foann ekki nema
tvlsvar.
Um alla háttu við sjósókn
þarna norður frá er saigan hin
gleggsta heimild, og ýmsir af
köflunum í henni væru tilval
inn lestur fyrir unglinga til
þess að kynna þeim þá grein
atvinnulífsins, sem þarna er
um að ræða.
Höfundurinn gerir sjálfsagt
enga kröfu til þess, að litið sé
á þessa sögu sem stórbrotinn
skáldskap, en honum hefur tek
izt að bregða upp trúrri og
mjög samfelldri mynd af ein-
um þættinum í sjósókn okkar
íslendinga, einnig tekizt að
sýna, hve heillavænleg áhrif
slík störf sem þarna er lýst
hatfa á lítt þroskaða unglinga
—• og loks hefur honum heppn
•azt að láta það koma mjög
greinilega fram, hve trúfesti,
dugnaður, framtak og dreng-
lyndi eru mikilvægir og allrar
virðingar verðir eigiMeikar á
þessum vettvangi og þá sömu-
leiðis hverjum öðrum, þar sem
einstaklingurinn — um leið og
hann vinnur að gagni sjálfs sín
— er ein af stoðunum undir
hagsæld þjóðfélagsins.
Guðmundur G. Hagalín.

ð