Alþýðublaðið - 10.04.1945, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Þriðjudagur 10. aprflí , 1945,
s
.—<■ .." t "............' 1"
Töluðu í Gamla Bíó í gærkveldi
Yirðulegar minningarsamkomur
Norðmanna og Dana i gær
fslendingar téku mikinn þátt í þeim og voru
fánar við hún víða úrn bæinn
De Fontenay,
sendiherra Dana
Anderssen-Rysst,
sendiherra Norðmanna.
TVT ORÐMENN OG DANIR í Reykjavík minntust þess í
gær, að þá voru liðin fimm ár síðan Þjóðverjar réðust
inn í lönd þeirra. Nordmannslaget og Frjálsir Danir gengust
fyrir sameiginlegum minningarathöfnum, sem fóru einkar
virðulega ag hátíðlega fram og var mikill fjöldi fólks við-
staddur þær, bæði Norðmenn, Danir og íslendingar.
Klukkan 10 í gærmorgun
komu stjórnir Nordmannslaget
og Frjálsra Dana, svo og sendi
herrar Dana og Norðmanna,
þeir de Fontenay og Anderssen
Rysst, sendiherra Svía, Otto Jo-
hansson og allmargir aðrir,
saman við Fossvogskirkjugarð
og var siðan gengið að gröfum
fállinna Norðmanna og Dana,
sem þar eru. Sendiherrar Dana
og Norðmanna lögðu blóm á
grafir þeirra og mæltu örfá orð
yfir moldum hinna látnu.
Siðar um daginn, klukkan 2,
hófst svo minningarguðsþjón-
usta í dómkirkjunni, sem var
einkar hátíðleg óg virðuleg.
Séra Bjarni Jónsson vígslubisk
up predikaði. Var ræða hans
hvorttveggja í senn, hjartnæm'
og snjöll. -
Athöfin, sem var útvarpað,
hófst með þvi, að fánar Nor-
egs og Danmerkur voru bornir
Samtímis í kirkju, en áður hafði
forseti íslands og frú hans geng
ið í kirkju, og risu kirkjugestir
úr sætum sinum á meðan.
Meðal viðstaddra voru, auk
forsetahjónanna, ríkisstjórn ís
lands, biskupinn yfir íslandi,
sendiherrar Norðmanna og
Dana og annarra erlendra ríkja,
svo og fjölmargir embættis-
menn ríkis og bæjar og var
hvert saeti skipað í kirkjunni.
Páll ísólfsson tónSkáld lék
preludium og postludium á
kirkjuorgelið, en Björn Ólafs-
son hið gullfallega lag Edmund
Neuperts, „Syng mig heim“,
við kvæði Björrisons. Frú Gerd
Grieg flutti hið hrífandi kvæði
Nordahls Griegs, manns henn-
ar,e,,9 apríl“ (Aarsdagen) af að-
dáanlegri snilld. Var auðfund-
ið, að frúin snart viðkvæma
strengi í brjóstum margra, sem
þarna voru saman komnir og
minntust þeirra, sem fallið
höfðu fyrir ættjörð sína.
Að lokum voru sungnir þjóð-
söngvar Danmerkur og Noregs,
„Der er el yndigt Land“ og ,,Ja
"vi elsker dette landet“ og fán-
arnir bornir út.
Minningarathöfn þessi var
með miklum alvöru- og hátíð-
leikablæ og verður vafalaust
minnisstæð öllum þeim, er við-
staddir voru. Það var auðfund-
ið, að allir sameinuðust í þeirri
von og trú, að þetta yrði í síð-
asta skipti, sem Norðmenn og
Danir minnast 9. april land-
flótta eða kúgaðir heima fyrir.
Um kvöldið klukkan 9 hófst
svo minningarathöfn i Gamla
Bíó og var hvert sæti skipað í
húsinu, er G. E. Nielsen endur-
skoðandi, formáður íslands-
deildar Frjálsra Dana, flutti
setningarávarps sitt. Þá flutti
sendiherra Norðmanna, Anders
sen-Rysst, ræðu, en síðan var
sunginn þjóðsöngur Norð-
manna. «
Þá tók til máls sendiherra
Dana, de Fontenay, en að ræðu
hans lokinni var sunginn þjóð-
söngur Dana. Síðan las fær-
eyski blaðamaðurinn Sámal
Davidsen upp frumort kvæði
til Noregs og Danmerkur. Guð
mundur Jónsson söngvari söng
dönsk og norsk lög við undir-
leik Fritz Weisshappel, en að
því búnu las Lárus Pálsson leik
ari upp.
Samkomunni lauk með því,
að S. A. Friid, blaðafulltrúi
Norðmanna i Reykjavík fluíti
átutta ræðu. — Páll ísólfsson
hafði verið með í ráðum um
tónleikana og sönginn á sam-
komunni, sem fór mjög hátíð-
lega fram, og lék einnig undir
á slaghörpu, þegar þjóðsöngvar
Dana og Norðmanna voru
sungnir.
Préstaslefna íslands
verSur haldin dag-
ana 20-22. júní n.k.
P RESTASTEFNA ÍSLANDS
* verður haldin hér í Reykja
vík dagana 20,—22. júní næst-
komandi, Frih. á 7 síðu.
Næsta bok M.F.A.:
„Glöggt er gesfsaugað"
-- ferðasögur erlendra manna frá íslandi.
% -
Sigurðtar Grímsson rithöfundur hefur veriÖ
ráöinn til að sjá um útgáfuna.
Tk/TENNINGAE! OG FRÆÐLUSAMBAND ALÞÝÐU hefir
-*-*-*-nú ákveðið aðalbók sína á þessu ári og á hún að koma
út fyrir jólin.
Þessi bók á að heita „Glöggt er gestsaugað,11 og verða
í henni úrvalskaflar úr ritum erlendrar manna, sem ferð-
ast hafa um ísland á liðnum öldum.
Til er mikill fjöldi bóka á er- ♦
lendum málum, sem erlendir ,
menn, sem hér hafa komið hafa
ritað og eru margar þeirra hin- .
ar fróðlegustu og skemmtileg-
ustu. Hafa þær :að geyma mik-
inn fróðleik um þjóðlíf og menn
ingu íslendinga á liðnum öld-
um.
Stjórn M. F. A. hefir ráðið ,
Sigurð Grimsson skáld til að
stjórna útgáfunni á 'bókinni, en
margir kunnir menn hafa lofað
aðstoð sinni við val kaflanna og :
þýðingar á þeim. Meðal þessara !
manna eru til dæmis dr. Alex- j
ander Jóhannesson, Haraldur j
Sigurðsson, sem hefir þýtt marg
ar bækur, Pálmi Hannesson r^kt
or og Vilhjálmur Þ. Gíslason
skólastjóri.
Bókin verður um 20 arkir að
stærð og prýdd fjölda mynda.
Verður hún i sama.broti og síð-
asta bók M/F. A. „Langt út i
löndin,“ sem kom út fyrir jólin
og varð að líkindum metsölu
bók ársins, en í henni voru ferða
söguþættir íslendinga frá öðr-
um löndum.
Gera má fyllilega ráð fyrir
því að hin nýja bók M. F. A.
„Glöggt er gestsaugað“ verði
ekki síður vinsæl en „Langt út
í löndin.“
Þá kemur út innan skamms ,
hjá M. F. A. bókin „Meinleg
Örlög,“ en í henni eru sögur
frá Auisturlöndium eftir Som
erst Maugham. Hefir frú
Kristin Ólafsdóttir læknir þýtt
þá bók. Bókin er um 12 arki-r
að stærð í allstóru broti.
Menningar- og fræðslusam-
band alþýðu er nú aftur í örum j
vexti, bætast því félagar á hverj ;
u-m degi. S-tjórn þes!s skipa: |
Ármann Halldórsson skóla- i
sijóri, Gylfi Þ. Gíslason dósent, |
og Guðm. í. Guðmundsson
'hæstaréttarlögmaður.
Söngskemmluu Sél-
sbinsdelldarínnar á
sunnudaginn
TEj ARNAKÓRINN „Sólskins
deildin hélt söngskemmt
un í Nýja Bíó síða&t liðinn
sunnudag. Var húsfyllir áheyr-
enda ög tóku þeir söng barn-
anna mjög vel.
Á söngskránni voru 15 lög og
varð kórinn að endurtaka ná-
lega helming þeirra. Sérstaka
hrifningu vakti einsöngur Jóns
Guðjónssonar á laginu „Áfram
veginn í vagninum ek ég“ og
samsöngur þriggja stúlkna. Þá
söng Lydia Guðjónsdóttir tvö
einsöngslög við góðar undir-
tektir.
Söngstjóri var Guðjón
Bjarnason.
Vegna þess hve mai-gir urðu
frá að hverfa, sem ekki fengu
Fjalakötturinn sýnir
á næsta vetri leikrit
eflir amerískf leik-
rilaskáld, sem dval-
ið befur hér á landi
í tvö ár
ITM þessar mundir er Fjala-
' kötturinn hér í Reykjavík
að gera samning við þekktan
amerískan leikritahöfund, Gor-
don Kurtz, um leikrit eftir hann
sem félagið mun láta þýða og
staðsetja fyrir íslenzlct leiksvið
í sumar og verður það væntan
lega fyrsta viðfangsefni félags
ins á næsta leikári þess.
Gordon Kurtz.er þekktuir leik
ritahöfunclur í Amertíkiu ag En-g
landd og raun-ar vdðar um heim.
M-eð-al annars hafa leikrit eftir
han-rí verið leikin í Broadway o.g
flei-ri fræigum leikhúsum.
Hér á landi -hef-ur Kur-tz dval
ið um áir oig starfað hjlá ame
riisika setuliðinu, verið sviðstjóri
bjiá því og setit á svið ýmisa leik
'þætti fyrir hiermennina. Þá hef
ur og verið leiki-ð hér leikrit
eftir hann oig nefnist það „Six
J-erfcs on a Jump“. Vakti leik
rit þetta mifc-la athyglli og vin
sældir meðail her-sins. \ .
Kurtz hefur mikið fcynnt sér
1-eifcri-taigerð og blaðamennsiku
og hiefur -um tóltf ára skieið eink
um 'gefið sig að leikritagerð, o-g
samið samtails á þeslstum ánum
22 leikrit, 12 heilfcvöl'dlsleiki og
10 einlþátltuniga.
Leiikrit Kiurtz svipa að ýmsu
til leikrita Arnolds oig Back-s;
eru fy-ndnir gamanleikir, en
einniig hsfur hann sfc-rif-að nokfc
ur leikri-t, á öðru sviði, þar sem
e-fni Iþeirra eru sak-amála
,,rullur.“
Nú .sem stendiur vinnu-r Ku-rtz
að stórum sjónleik, siem .vænt
an-leig-a verður' sýndur -í Amierfku
strax og ho-num er lokið.
Af sltærri ileikritum, sem
Kurtz hefur s-amið má nefna:
Tlhe Bilack Ace, Come to Dinner,
Doumle Date, Senior Prom. The,
Fameily Cirde oig T-he Mand
Hat-ters. Það síðas-t ta-lda er
leifc-rit það, sem Fjalakiött-ur
inn, hefur gert samning um við
höfundin-n að sýna hér. Er þetta
skingin gam-anleikur, byggður
yfi-r hieimilislíf einna-r fjiölskylidu
er lifir á aldraðri, rikri frænku.
miða á . þessa söngskemmtun,
hefur kóxrinn ákveðið að efna
til anriarrar söngskemmt-unar
kl. 1.30 næstkomandi sunnu-
dag og verður hún einnig í
Nýja Bíó.
Bifreið með fjórum
mönnum fellur
fram af hryggju á
Hólmavík
SÍÐAST LIDINN laugardag
að aflíðandi hádegi vildi
það til á Hólmavík, að bifrei*
með f jórum mönnum rann fram
af bryggju og lá við að stórslys
hlytist af.
Vildi þessi atburður til með
þeirn hætti, að bifreiðin ók nið-
ur hafskipabryggjuna á Holma
vík, en um leið og hún beygði
rétt fram við bryggjuhausinn,
rann hún til í slori og bleytu,
sem á bi'yggjunni var, og valt
við það út af bryggjunni og
steyptist í sjóinn.
Auk bifreiðastjórans, Ragnars
Valdimarssonar, voru sex menn
með bifreiðinni, einn fram í hjá
bifreiðastjóranum og fimm á
palli, og stukku þrír þeirra af
bifreiðinni er hún valt, en hinir
fóru allir í sjóinn með henni.
Bifreiðastjórinn bjai’gaði, sér
út með því, að opna hurð bif-
í’eiðarinnar, og tókst honum að
ná þeim-p sem hjá honum hafði
setið, út með sér, en missti svo
takið á honum og bjargaði sér
á sundi að bx-yggjunni og var
hann þá mjög þjakaður.
Sá, sem setið hafði fram 1
hjá bifreiðastjóranum, var ung
ur piltur, og var hann orðinn
meðvitundarlaus, þegar hann
náðist, en raknaði fljptt við.
Þeir tveir menn, sem á' pallin-
um höfðu staðið, og féllu í sjó-
inn með bifreiðinni, björguðust
á þann hált, að annar þeirra
synti að bryggjunni, en hinum
var bjai’gað af manni, er fleygði
sér út af bryggjunni og náði
honunútil lands.
Við bryggjuna, þar sem bif-
reiðin liggur, er 19 feta dýpi.
Ollum mönnunum líður vel
eftir atvikum, en bifreiðastjór-
inn var mest þjakaður af þei-m.
Námsffokkum Reykja-
vfkur siifiö í fyrraúag
Um manns nutu
keiinslu þarn 12 náms
grelnar kennslar «
samfai^ 30 fEekkum
¥ FYRRAKVÖLD var Náms
*■ flokkum Reykjavíkur slitið
í Listamannaskálanum. Alls
stunduðu nám í flokkunum í
vetur um 400 nemendur, eu
nokkrir þeirra gátu ekki stundL
að námið nema í 3—4 mánuði
vegna atvinnu sinnar, en um
250 voru allan tímann og fengut
skírteini sín afhent í fyrra-
kvöld.
í vetur voru 15 kennaraf vié
flokkana að# jafnaði.
Als innri-tuðuislt í floSkkana
í haiuist 400 manras, en margir
igát-u efcki ístundað niám-ið allam
tíma-nn veigna atvinnu sinnar, þó
-er -ei-ns -og áður er -sagt ium 250
rnanns, sem stumdað hatf-a námið
allann timann.
Kennt hieifur werið -í vettiur í
30 ffliókkium-, og befur kiennslan
farið fram i Austuribæjaribama
sfcólanum ng í Miðbæjaribarna
skóllánum. Er þ-etta -m-esta iþátt
taka, tsiem verið hefir í niárnis
flokikum ifriá Iþvá þeir voru stofn
aðir órið 1939, en siðan hefir
(Frh. á 7. síðu.)