Alþýðublaðið - 10.07.1945, Blaðsíða 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ Þiiðjudagur 1®. jtilí 1S4S,-

Þegar Esja bom til Reykjavíkur
’i* Þegar Esja lagðizt að hafnarbakkanum.
Emil Jónsson samgöngumálaráðherra ávarpar farþegana.
Þegar Eija var sföðYuð fism
far|i|ar fluffir affur i Eand
------»......
Frásögsi Vilhjálms S- Vills|álBiss@8iar biaða-
manns, s®m ^ar mel skipinu
NÁNARI FREGNIR Ihafa nú borizt hingað með farþeg-
unum á Esju um það, með hverjum atburðum það
gerðist, að skipiö yar stöðvað áður en það var komið út úr
danskri landhelgi og fimm af farþegunum teknir fastir og
fluttir aftur til lands.
Það voru brezk hemaðaryfirvöld, en ekki menn úr
dönsku frelsishreyfingunni, eins og áður hafði spurzt, sem
þarna vom að verki.
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson,
fréttaritarj Alþýðubliaðsins, sem
var um iborð, segir þannig frá
þessum atburði:
„Dagana áður en yið fórum
frá Kaupmannahöfn höfðu all-
ir þeir, sem dvalið höfðu í
Danmörku og ætluðu heim,
fengið vegabréf sín og mun eng
an hafa grunað að nokkur vand
kvæði yrðu á því að þeir fengju
heimfararleyfi. Vissi. ég þó til
þess, að maður nokkur frá hinni
svokölluðu frelsishreyfingu í
Danmörku kom eitt sinn um
borð og var að snuðra eftir ís-
lendingum, sem enginn um borð
vissi neitt um.
Víð fórum frá hafnarbakk-
anum kl. tæplega 1 fýrra sunnu
dag og var mikill mannfjöldi
viðstaddur tili að kveðja okkur.
Þegar við höfðum siglt svo sem
tuttugu mínútur var lagst fyrir
akkeri og nokkru síðar var kall
að í hátalara skipsins, að far-
þegar skyldu mæta uppi í reyk
sal skipsins. Ég dvaldi í her-
bergi minu um þetta leyti, en
allt í einu kemur maður til mín
og segir mér að fimm farþeg-
anna hafi verið 'handteknir og
sé verið að fara með þá frá
skipshliðinni. Ég flýtti mér út
og sá þá fimm menn standandi
í 'bátkrýlá, en vopnaðir brezkir
hermenn stóðu yfir þeim. Þil-
Frh. á 7. síðu.
Heiri mannfjöldi ssntan kominn vlö höfnina
en dæmi eru fil vSS skipkomu hingað
-------------------«-------
3©4 isiendisigar voru me@ skipiBiii frá ýmsuen
löndusn megigiiandsiBis
------------»-------
ALDREI mun annar erns mannfjöldi hafa verið sarnan
kominn við höfnina í Reykjavik og í gærmorgun, þegar
Esja lagðist að hafnargarðinum mieð um 300 íslendinga inn-
anborðs, sem dvalið hafa á meginlandi Evrópu, f'lestir í
Danmörku á ófriðarárunum.
Vegleg m óttökuathöfn hafði verið undirbúin á hafnar-
bakkanum og hófst hún með því að karlakórar höfuðstað-
arins sungu ættjarðaiijóð, en að því loknu ávarpaði Emil
Jónsson sámgöngumál'aráðherra farþegana og skipshöfnina
og bauð alla velkomna, en Ás'geir Sigurðsson skipstjóri á
Esju þakkaði fyrir hönd skipshafnarinnar og Guðmundur
Arnlaugsson eand. mag. fyrir hönd farþeganna. Að lokum
sungu farþegarnir „Ó, guð vors lands“ en allur mannfjöld-
inn á hafnarbakkanum tók undir.
Komu Esju hefur verið beðið
með mikilli eftirvæntingu,
ijienn hafa fagnað hverri nýrri
frétt sem borizt hefur um ferð
ir skipsins. Fólk hlustað með
athygli, þegar hinar fyrstu
raddir bárust frá Esju, á sunnu
dagskvöldið, þegar útvarpað
var frá skipinu, þar sem það
var statt undan Vestmannaeyj-
um. Þá fluttu ávörp þeir, Ás-
geir Sigurðsson, skipstjóri, Vil
hjálmur S. Vlhjálmsson bíaða-
maður, Jónas Haraldz og Ást-
hildur Erlingsson, 7 ára telpa,
talaði fyrir hönd vngstu farþeg
anna um borð. Loks var lesinn
listi yfir þá farþega, sem voru
rneð skipinu.
Það var bjart yfir Reykjayík
í gærmorgun, þegar Esja sigldi
mn á ytrihöfnina. Bærinn var
fánum skreyttur frá kl, 8 um
morguninn og mikill viðbúnað
ur var í landi til að fagna kornu
fóikinu. Skipið lagðst á ytri-
höfnina, rétt fyrir kl. 8 og lá
þar um tvo tíma, meðan farang
ur farþeganna var tollskoðaður.
Kl. 9.30 hófst útvarp frá
Esju. Nokkrir farþegar/um borð
fluttu ávörp og heilsuðu fóstur
jörðinni, en Helgi Hjörvar skrif
stöfustjóri • útvarpsráðs kynnti
þá, sem komu að hljóðneman-
um. Fyrstur talaði Jón Helga-
son prófessor, en ^síðan hver af
oðrum þar til skipið lagðist að
hafnargarðinum.
Eins> og ákveðið hafði verið
iagðist Esja upp að Sprengju-
sandi stundvíslega kl. 10 og var
þá þúsundir manna saman kom
inn á hafnarbakkanum og um
nærliggjandi götur tií að
fagna farbegunum. Um leið og
skipið lagðist að sungu karla-
kórarnir í Reykjavík, undir
stjórn Sigurðar Þórðarsonar, en \
þvx næst ávarpaði Emil Jóns-
son samgöngumálaráðherra far
þegana og skipverjana og bauð
þá velkomna heim til íslands.
Ávarp Emlls iésissm
ar samgöngnmála-
ráliierra
Fer ávarp hans hér á eftir orð
rétt:
„Kæru liándar! Við íbjóðum
ylkíkiur öll1 'bjantainleiga vellkomiin
iheim éEtix löng og sitröng fjar
vj^fcai’áir. -Það eru nú briáðum sex
ár síöan styrjöidin hióifist oig núm
5 ár slðan ö!!t tengsi úMitnuðiu
anáflfli ykikiax oig heimai-andsins við
hermiáim DanmierlkiUii-, No-neigs oig
ígllainids.
5 ;ár enu afflialf -iiamigtun. tiini;
mikilll htati aif ei-mni mannsiæfi,
-en sérstaklega e-ru iþau löng
þ-eim isem í óvislsiu bíða, bæ-ði um
sína eigin framtíð og sinna nán-
uista, -sem þar að a-uki fáar -eða
engar frétitir beæast af. Ætitinigj
urn oig vinum hér heima hefiæ
öft orðið hugsað til ykkar, þegar
imeiri háttiair 'hjernaðaraðigieriðir
haifia áitit sér stáð á námiumda við
dv-allánstiaði yikkar, og beinar af
léiðiinigair h-ern-aðiarinis, handtök
iur olg skörtiur, haifia- vafdið engiu
mimn-i áihjyiggj-uim. Þá hefir það
v-erið eiins oig sólargeisli í gegm
um dimm ský, fyrir þá isiem
heirna sátu, þeg-air fregnir -hafa
'boriztt frá siendiráðiunum ís
iefnziku í Kaiupmaínnahiöfin og
Sto-kkhólmi: Qllum íslendingum
liíður völ.
Á sama hátit iskilijium við
heiimamenn éhyggjiur yk-kar,
sem fij-airvistiulm htafið dvalið,
ium h-algi viina og vienislamainna
hér, -þó -að herniámi ísHáiÉfls hafi
orðið mieð aMit öðrurn oig miildari.
hætti en dvalárlanda yklka-r.
íll«n kiíljmjúfr það Jvo f-ffl að
mörig- ykfcar haifið faxið orfcan til
mennta, til iað búa yfckaxr siem
bezt úndir æfistarf hér heima á
Man|di, og að þjeárn unidirbún
i.nigi lolknium haffiö beði-ð ólþolm
móð lefftir að fiá að hefjast h-ainda
Þeirn fintmsrt alltíif lamigt sem'
búiinn bíðlur, og -álVeg sérsták
feig-a undir þessiuim ikrinigum
srtæðum.
-Lioikis kemiur Iþá einniig til
greina siú tiil-fiin-ninig, siem flesit
um dremgjium er -í bióð borin,
ætfjörðar-ásitin, -siem mar;gelfllis.t
við skilyrði isíem þesisi, og „rörnm
er sú rtaiuig — er rekka dr-eigur
föðurtúna tií".
Það er ofakiur því mikil á
nœigjia. aö hafa geita-ð -sienrt skip
rtil að sækjia- yklkiur, oig filyttj-a
heim, óig -að sjlá yíkkiur faér -nú
við leiðarenda, að lokinni fer-ð
'ódiyjgi^jruEmimni, fliast, ag glaðari
en áð.ur. Að vfsiu, hafia nokfcr-i-r
orðið eftir, e-n um það -er bezrt
að hatfa siem tfæst orð nú, einda
þý-ðinigadlaruKit á (þesisium istað.
Við trúum því, að þeir sem eikki
ártta þess fcotstf að ^omiaisrt heim
nú atf álstiæðiuim, siem við ýmist
ékki íþeikkijium eða exiu okfour
óiskilja-nifegar, miuni hráðlieiga
bætast vi-ð í hóphm, og mun
v-erða a-ð því unnið efrtir þvi,
siem viö höfiu-m fr-ekasrt vit otg
geta tfiíl'. — Með iskipiiniu er
ein-nig eiinn landi okkar, sem féttl
í styrfj-ailidamátölkjunium, eða upp
úr þeim. Við bjlóðum einnig
hann velikomin.n heim, og txúium
þvi að hliinid, ittl tilljviiiijiun hatfi
ráðið örlögum hans, sú hi-xi
sama sem í öllum -stfyrjöldium,
Fraxnh. á 6. síðu.
anna fintm, sem
fiandfeknir voru á
Esju
Líflait þeirra sög®
góð
D ÍKISSTJÓHNIN gaf út eftír
farandi tilkynningu sl®
degis í gær:
„Samkvæmt viðtali utanx^kie
ráðuneytisins við sendirá®
íslands í Kaupmannahöfn í dag
er upplýst, að það eru breek
h ernaðaryf irvöl d, en eissgir
danskir aðilar, sem tóku hön<8
um þá fimm íslendinga er eftir
urðu af Esju. Mönnunum Miur
vel. Þeir eru nú í yfirheyrslut
og hafa brezk hemaðaryfirvöW
lofað að hraða henni eftír
fremstu föngum. Telja má víst,
að dönsk stjórnaryfirvöld mani
gera það sem í þeirra valdi er
til að greiða fyrir málinu.
íslenzka rlíkisstjórnin óskaM
eftir, að þau boð væru flutt frá
henni, að þetta mál væri ekki
aðeins einkamál þeirra manna,
sem handtéknir hafa verið, og
aðstandenda þeirra, heldur mái
allrar þjóðarinnar, og aS
íslenzka ríkisstjórnin legði þvl
hina allra mestu áherziu á
skjótan og góðan endi málsins.^
ur jénsson fara á
norrænan jafnaðar-
annafund í Sfekk-
bólmi
STEFÁN JÓH. STEFÁNS
SON, formaður Alþýðm
flokksins, og Finnur Jónssoxa
félagsmála og dómsmálará®
herra, tóku sér far með flugvét
til Stokkhólms fyrir helgina.
Fór Sltieifláin Jóhiaxxjn- þaíntgað tii
Iþesis að sittjjla Æund saxnvinjxm
nefndar jlatfnia-ðarxniaininaiBlloikk
ainma' ó Narðiunliöndiixim, . þarm
ifynsitia éfitir Eivrópuistríðið, seœ
liaiMilnn verðiur dagana 14.—16»
júM
Finnlixr Jó-nisjson rtáðherra
rnum halfiai farið í iopitnibenuM
eriniduim, en einn-iig siitija fútnji;
isaimívininuinefindarinnar.
Fjérir préfessorar skip
air HS báskóiam
ÝLEGA skipaði forseti ís
lands fjóra prófessora vi®
háskólann, þrjá ií verkfræðfi
deild og einn í heilbrigðisfræii.
Hitnir nýju pnótfiessönar í verk
tfræ-ðideiM -er iþeir, Fininlbog!Í
Rút-ur Þörv-ailtílsson, dr. Leitfuir
Ásgeirsson og ar. Trausti Eimars
Framhald á 7. síðu.