Alþýðublaðið - 01.09.1945, Qupperneq 5

Laugardagimim 1. sept. 1945. ALÞTÐUBLA.ÐIÐ
Nýjar tegundir af rottum. — Hafa komið frá Ameríku
eftir því sem sagt er. — Gagnrýni á útvarpinu frá í-
þróttavellinum og lítið svar við henni — Hvar er feg-
ursta gotuhornið í borginní?
NÝ TEGUND af rottum er far-
in að herja í borginni. Þetta
kváðu vera amerískar rottur. Þær
eru svartar, eftir því sem einn
bréfritari minn segir, en mismun-
andi stórar, sumar eins og stórir
kettlingar og aðrar lítið stærri en
mýs. Liklega hafa ]iær komizt
hingað með vörum frá Ameríku og
eru þær ekki neinn aufúsgestur í
híbýlum fólks. Þær naga matvör-
ur og íbúðir, en þær leggja sér
ekki til munns spillingu í þjóðfé-
laginu, enda myndu þær drepast
af því eitri.
NORÐLINGUR SKRIFAR: „Ég
er að hlusta á útvarpið frá íslands
mótinu í Reykjavík. Útvarpið
iieyrðist mjög vel — „nú er boltinn
iiérna megin á vellinum“ — og ég
fylgist af áhuga með (því, sem er
að gerast — „ Birgir nær boltan-
um, sem gefur hann til Gunnars,
sem gefur hann til Geirs“ — en
satt að segja er ég ekki ennþá vel
heima í því hvernig leikurinn
gengur. Eitt hefi ég þó frétt, það
er, að Valur hafi, úr fyrri hálf-
leik, eitt mark gegn engu. —
„Hermann hleypur út úr markinu,
missir fooltann, en bakvörður bjarg
ar“ — sennilega er þessi maður í
marki „öðru hvoru megin.“
„ÞULURINN segir mjög ná-,
kvæmlega frái leiknum — „Ellert
nær knettinum og hleypur með
hann upp, en missir hann út“ —
Sivort það var „hérnamegin“ eða
„hinumegin11 á vellinum, hefir ekki
svo mikið að segja. Knattspyrnu-
mennirnir eru víst nokkuð tauga
óstyrkir ennþá — ,Óli B. hefir bolt
ann og sparkar —* * Sveinn nær bolt
anum og sparkar — Sigurður hef
ir fooltann og sparkar — nú hefir
Guð'brandur boitann og er að und
irbúa sig að sparka í mark“ —
mikið var, líklega í mark hjá Val,
en þó sennilegar í KR.-markið.“
„LEIKURINN FER ÓÐUM
harönandi — „Dómarinn flautar
— það er horn vinstra megin“ —
auðvitað vinstra megin öðru hvoru
megin. — „Ellert á að taka horn-
ið, en það er upp í vindinn11 —
hvernig var það, var hann ennþá
á suð-austan í Reykjavík í dag?
„Ellert sparkar prýðilega beint fyr
ir markið, en það tekst ekki að
skalla knöttinn11 — líklega ætlar
allur leikurinn að ganga svona.
Það er foezt að skrúfa fyrir, ég
frétti hvort sem er í útvarpirfu á _
morgun hvor hafi unnið. En Hann
es minn. Viltu við tækifæri, svona ,
svo lítið beri á láta mig vita, hvort
þessi Ellert er í KR. eða Val?“
GAGNRÝNI á útsendinguna frá
íþróttavellinum er ekki, réttmæt.
Ég hef hlustað á margar útsend-
ingar frá erlendum útvarpsstöðv-
um af kappleikum og þær hafa
farið fram með mjög líkum hætti
og hér er gert. Mennirnir og liðin
eru kynnt áður en leikar hefjast og
síðan verður að tafsa nöfnin og
stöðu mannanna á hverjum tíma á
vellinum. Það má finna að því að
kynningin var ekki nógu gagn-
ger. Hún var í upphafi útsending-
arinnar of hröð. — Ellert er að
sjálfsögðu í Val, einn áf beztu
knattspyrnumönnum okkar — og
drengilegasti.
ÞJÓÐHOLL skrifar mér um notk
un íslenzka skrautbúningsins af sér
stöku tilefni. Vill hún, að skaut-
búningurinn sé notaður við hátíð-
leg tækifæri af konum sem koma
fram fyrir hönd þjóðarinnar. Hún
talar um skautbúninginn sem
„drottningarskrúða Fjallkonunn-
ar“. Þetta er fallegt nafn. En ég
er ekki viss um að allir séu sam
mála bréfritaranum í afstöðu hans
til skautbúningsins.
ÉG VIL VEKJA ÁTHYGLI Á
nýja grashorninu við Skothúsveg.
Þetta er fallegasta götuhorn í bæn
um. Þettá opnar augu manna fyrir
því, hversu mjög er hægt að
fegra foorgina með tiltölulega litl-
um tilkostnaði. Ég vil mælast til
þess að eigendur húsa við gras-
foornið máli garðveggi sína í falleg
um liturn. Þetta horn er til fegrun
arauka á sjálfum Tjarnargarðin-
um.
Hannes á horninu.
Nýjasfar fréttir,
bezlar greinar og
skemmfilegasJar sögur
fáið þér í
iublaðinu
Símfð í 4900 og gerist áskrifandi.
AUGLfSIÐ I ALÞÝÐUBLADINU
Þarna hiitusf þeir.
í þes'Sari höll í Potsdam var fundur hinna „þriggja Ætóru11 haldinn. Það er ein af þeim höll-
um, sem Friðrik mikli Prússakonungur. lét byggja á síðustu ríkisstjórnorárum sínum á síð
ari hluta 18. aldar.
abandalag
NÚ IiAFA VERIÐ MYND-
IJÐ alþjóðasamtök um á-
kvarðanir, sem koma munu til
framkvæmda, þegar sameinuðu
þjóðiynar hafa undirritað skipu
lagsskrána frá 26. júní síðast-
liðnum. Alþjóðasamtök þessi
eru þó á engan hátt svo full-
komin, að hægt sé að telja þau
órjúfanleg, og hvort sem þau
eru traustari eða ótraustari held
ur en Þjóðabandalagssáttmál-
inn gamli, munu þau verða
mikið rædd og gagnrýnd á 'kom
andi árum. En hvað sem öðru
láður, munu þau samt fyrst og
fremst verða skoðuð sem til-
raun til að skapa .alþjóðlegt frið
aröryggi, en á það mun marg-
ur þegar vera vanlrúaður.
Til þess að fyrirbyggja mis-
tök í alþjóðlegum samtökum í
framtíðinni. og til þess ,að
tryggja hverju einstöku ríki
rétt yfir löndum sínum, hafa
Sovétríkin og Bandaríki Norð-
ur- Ameríku séð, sig knúð til
þess að hafa forystu í málunum.
Það mun almennt álitið, að
hih nýja alheimsstefnuskrá taki
að öllu leyti fram Þjóða'banda-
lagssáttmálanum, t. d. vegna
þess, hversu hún leggur ríka á-
herzlu á viðskiptaleg og félags-
’ leg samtök. Að lokum má geta
þess,- að tekinn hefur verið til
greina mögulieiki á breytingum
og bótum á ýmsum atriðum
stefnuskrárinnar, þannig, að eft
ir tíu ár geta hinar sameinuðu
þjóðir setzt á rökstóla að nýju
og endurskoðað plaggið ef með
þarf. Hver þjóð má gera sína
breytingartillögu. Stórveldin
hafa þó i sínum höndum mest-
an hluta atkvæðaréttarins
(nfeitunarvaldið) í samhandi við
þverskyns hreytingar.
*
Með samtökum hinna sam-
einuðu þjóða, eru smáþjóðirnar
gjörsamlega útilokaðar frá því
að eiga í styrjöld hver við aðra,
— sömuleiðis hafa aliar þjöðirn
ar, er að samtökunum standa,
orðið að undirgangast ákveðin
grundvallaratriði. Stórveldin
munu öLl kappkosta að halda
við eindrægni þeirri, sem nú
hefur skapazt, bæði utan og inn
an samtaka hinna sameinðu
þjóða. Innan samtakanna er
ekki hægt að efna til sameigin-
legrar andstöðuhreyfingar gegn
nokkru sérstöku stórveldi, þvi
|7 FTIRFARANDI grein j
birtist nýlega í enska !
blaðinu “Daily Telegraph” í j
London og er eftir Denys |
Smith, sem er fréttaritari frá j
Washington. Segir hann hér j
í aðalatriðum frá skipulagi
öryggisráðs hinná samein-
uðu þjóða og öðrurn stofnun-
um í sambandi við samtök
þeirra. • j
að hvert um sig hefur neitunar
vald yfir hverri. einustu uppá-
stungu, sem þar ber á góma.
Hvert ríki hefur þó rétt til þess •
að miðla málum, ef tvö eða
fleiri sky'ldu deilá.
Hefði stefnuskrá sameinuðu
þjóðanna verið undirrituð eftir
fyrri heimsstyrjöldina eins og
hún er nú í staðinn fyrir Þjóða
bandalagssáttmálann, hefði ver
ið hægt'að senda Lytton-nefnd-
ina tii þess að rannsaka ásig-
komulagið í Mansjúriu, en það
hefði ekki verið hægt að gera
neinar ráðstafanir gegn Jápan.
Heldur hefði ekki verið hægt að
viðhafa refsiaðgerðir gegn ítali-
íu eftir árásina á Ah'byssiníu.
Bæði Japan og Ítalía voru stór-
veldi og meðlimir bandamanna,
er í síðasta stríði börðust gegn
Þjóðverjum og hefðu að sjálf-
sögðu orðið áframhaldandi sam
starfsríki, hefði öryggisráðið
verið stofnað þá þegar.
Það hyggilega sjónarmið var
haft í huga á San Franciscoráð
stefnunni, að ef eitthvert stór-
veldanna væri líMegt til að
hyggja á árás á annað ríki.,
myndi það kosta heimsstyrjöld,
— enda þótt það sé reyndar ó-
raunsætt að vera að gera ráð
fyrir slíkum möguleika. Þjóðirn
ar munu miklu fremur óska
þess, að stórveldin haldi aftur
af sér sjáif, — án nokkurrar í-
blutunar annarra ríkja.
Ákvæði varðandi löggæzlulið
inu eru þröng og einskorðuð.
Þar sem stórveldin fimm verða
að vera sammála í einu og öllu
áður en nokkuð er framkvæmt,
liggja hverskyns valdaþrætur
utan vi,ð samtök hinna samein-
uðu þjóða. Ákvarðanir, sem
teknar kunna að vera tíl þess
að fyrirmuna Öxulríkjunum að
endurnýja herstyrk sinn, eru
einnig utanvið stórveldin fimm
Taka má einnig fram, að sökum
áskorana frá Sovétríkjunum og
Frakklandi, má stemma stigtt
fyrir hverskyns tilraunum Öxul
ríkjanna til að hagnýta sér vafa
samt orðalag í samningi., án í-
hlutunar hinna sameinuðu
þjóða.
•
Þegar höfð eru í huga hin fáu
vandamál, sem fyrirsjáanlegt
er, að lögð verði fyrir öryggis-
ráðið, geta hinar stórkostlegu
ráðslafanir' í sambandi við
myndun 'alþjóðahersins virzt á
nokkru ósamræmi við það sem
hér á undan hefur verið nefnt.
, Sérhver hinna sameinuðu þjóða
verður að fá samþykki örygg-
isráðsins við aukningu á hags-
munum, ef um er að ræða, tii
þess að viðhalda alþjóðafrið.
Þessir öryggisráðsamningar
munu hafa mjög mikið að segja
í framtíðinni. Eina ástæðan fyr
i>r því að halda við vopnuðum
her, fyrir utan smáheri á veg-
um löggæzlunnar innan hvers
lands, er sú að gera samtök
hinna sameinuðu þjóða fær um
að uppfylla skyldur sin.ar.
Stærðarhlutfallið milli hinna
einstöku öryggisherja fer þess
vegna eftir því, hversu stóran
her hver einstök þjóð hefur áð
ur haft.
í öryggisráðinu eiga sæti
fimm aðalfulltrúar, einn frá
hverju stórveldanna Bandaríkja
Norður-Ameríku, Bretaveldis,
Sovétrákjanna, Kína og Frakk
lands. En auk þess eiga sæti í
ráðinu þessu sex menn, kosnir
í almennum kosningum fyrir
tveggja árá tímahili og iþriír
menn, sem hver um sig er kos
inn til eins árs.íÚrskurðir ráðs
ins verða að vera samþykktir
af sjö manna meirihluta þeirra
á meðal allir aðalfulltrúarnir.
Svo er um hnútana búið, að
hvert eitt s'tórveldanna getur ó-
gilt úrskurð ráðsins, jafnvel
þótt hinir tíu meðlimirnir séu
honum samlþykktir. Eina unþan
tekningin frá þessu er sú, að sé
ei'tthvert stórveldanna sjálft að
ili. í deilunni, verður það að si'tja
hjá á meðan ráðið kemur sér
saman um sáttatillögur.
Enn eitt athyglisvert atriði er
FrL a 6. síöu